Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed 
(onoverg.) goochelen, toeren uithalen; (overg.) doen verdwijnen
Frans escamoter
zie ook schamateren
Eén of ander onguur individu heeft het nodig gevonden om ons zaterdag van het internet te halen en ons bescheiden blogje weg te schamoteren.
De prins heeft zijn poppeke zaterdag laten schamoteren en nu zoekt het wanhopig het handje (…)
En moet ik niet gaan schamoteren (ofte goochelen) in mijn beheerpagina?
’s morgens, voor de middag
Periode van de dag tussen de ochtend en de middag, ongeveer tussen 9u en 12u.
In Nederland wordt dit woord gebruikt voor de periode van de vroege namiddag, dus tussen 12u-14u.
vnw: ochtend, morgen, periode vóór de middag, ongeveer van 9 tot 12
anw: In Nederland het gedeelte van de dag dat ongeveer duurt van 12.00 tot 16.00 uur, maar in België gebruikt voor de periode tussen ongeveer 9.00 en 12.00 uur.
DS2015 standaardtaal (geeft als betekenis ochtend!)
ook in samenstellingen: maandagvoormiddag, dinsdagvoormiddag, woensdagvoormiddag, donderdagvoormiddag, vrijdagvoormiddag, zaterdagvoormiddag, zondagvoormiddag, gisterenvoormiddag, eergisterenvoormiddag
klemtoon op de tweede lettergreep (zie Vlaamse uitspraak)
We zijn deze voormiddag al naar de winkel geweest.
In de voormiddag zijn we gaan wandelen, dan hebben we ’s middags gegeten in een taverneke aan de baan, en in de namiddag hebben we dan op de camping wat gevoetbald.
Op de E40 tussen Aalter en Nevele gebeurden gisterenvoormiddag vier verkeersongevallen: drie in Nevele en één in Aalter. (standaard.be)
Zondagvoormiddag zorgde een onwel geworden toeschouwer even voor opschudding bij ‘De Zevende Dag’.(hln.be)
opeten
vnw: naar binnen slaan, opeten of opdrinken
SN: naar binnen werken: hij heeft ze in een mum naar binnen gewerkt.
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
Hij had wel zes boterhammen bij maar heeft ze op geen tijd binnengespeeld.
heel hard regenen, regenen dat het giet
zie ook: geit, klein ~en regenen; het weer
Frank Raes bij het begin van de voetbalwedstrijd: “Het regent hier oude wijven in het stadion…”
en dit en dat;
veel woorden en uitleg zonder inhoud, eventueel met chichi;
kan ook enz., enz. vervangen
vnw: klanknabootsing ter aanduiding van geklets: bla bla bla
Van Dale 2016 online: BE
< Frans: et patati et patata
Ze hebben geantwoord voor zich te verontschuldigen en patati en patata.
" … ja, ge doet ondertussen ook nog si en la en patati en patata …" La bamba door De Strangers.
helemaal bezet, volgeboekt, vol, uitverkocht
Volgens taaladvies.net Standaardtaal in België maar afgeraden door de VRT
Van Dale 2018 online: BE
DS2015 standaardtaal
antoniem: onvolzet
Fedasil was drie dagen dicht omdat alle opvangcentra volzet waren.
“Zaterdagavond was de zaal al volzet een half uur voor de film begon. (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
nu komt de aap uit de mouw
vergelijk kat, de ~ komt op de koord
Na een hele dag poeslief tegen mij geweest te zijn, kwam de kat op de koord: allemaal fijn trucjes om met een slecht rapport af te komen!
met de ogen knipperen, reageren
Van Dale 2020 online: BE
uitdrukking: zonder (te) verpinken: zonder blikken of blozen
Durft gij zonder verpinken, zeggen da ge nog nooit iet gepikt hebt?
taalkundig verbasteren, verfransen, …
vnw:
•(overgankelijk) zijn taal verbasteren, een
•(onovergankelijk) half verfransen, een Nederlands-Frans mengtaaltje spreken
Van Dale 1995 (Belg)
uit wikipedia:
Verbeulemansing betekent het taalkundig verpesten of verbasteren van bepaalde woorden of uitdrukkingen door deze te vervangen door woorden van de heersende elite. De term wordt veel gebruikt in relatie met Brussel maar kan ook algemeen gebruikt worden.
Het woord is ontstaan naar aanleiding van het populaire en verfilmde Franstalige toneelstuk Le Mariage de Mademoiselle Beulemans (Nederlands: Het Trouwfeest van Juffrouw Beulemans of Brussels: De Traaifiest van Mademoiselle Beulemans), geschreven door Frantz Fonson en Fernand Wicheler in 1910, dat een portret schetst van de Brusselse Franstalige burgerijbevolking met haar eigen taaltje.
In 1917 gebruikte de schrijfster Virginie Loveling het woord reeds in haar dagboek, waar ze de verbeulemansing van de stad Gent aanklaagt.
zie ook verbeulemansing; Beulemans en Kakebroek
Tegenwoordig hoort ge vaak Ça va? in plaats van Hoe is’t?
- En, ça va? (ça va)
- Jaja. Çavakkes.
Moeten we dat als een verbeulemansing van het Vlaams beschouwen?
‘Verbeulemansing’ is de term die Vlamingen meestal associëren met de verspreiding van een taal ten koste van een andere. Zoals in Brussel gebeurde met het Frans ten koste van het Nederlands.
(http://home.scarlet.be/~camaja/Recensies/wereldtaal.pdf)
zonderling, aardig of raar iemand
Gisteren stond een aardigaard in de lochting.
bouwwerf, bouwplaats, bouwterrein
vnw: in België ook: bouwterrein, bouwplaats
Van Dale online: BE plaats waar gebouwd wordt.
Leenvertaling van het Frans chantier.
Taaladvies.net: In de standaardtaal in België zijn ook bouwwerf en werf in gebruik. Deze woorden worden gebruikt voor een terrein waarop momenteel gebouwd wordt inclusief het gebouw dat in aanbouw is.
vgl. werfaansluiting; werfcabine; werfinrichting; werfkeet; werfkot; werfkraan; werfleider, werfput; werfterrein; werfvergadering, werfverslag; werfverkeer; werfzone; snelwegwerf
Verboden op de werf te komen.
“De burgemeester bezocht gisteren de werf van de nieuwe supermarkt.” (Taaladvies.net)
> andere betekenis van werf
in Nederland: zomertijd
vnw: zomertijd
Van Dale 2017 online: BE
vergelijk winteruur
Wanneer moeten we onze klok verzetten naar het zomeruur?
“Bent u voorstander van het zomeruur? (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
alweer, opnieuw, terug
vnw: alweer, weer
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
DS2015: geen standaardtaal
zie ook Vlaamse volgorden
Het is vandaag weeral aan het regenen.
Ik ben weeral mijn sleutels kwijt.
Weeral een man op een kraan – De Standaard
Waarom moest dit weeral bij ons gebeuren – De Standaard
Bel20-index weeral over belangrijke grens – De Standaard
Comeback Hargreaves valt weeral in water – De Standaard
Weeral auto uit de bocht en tegen muurtje (Lommel) – De Standaard
Kortrijk Xpo weeral bijna te klein (Kortrijk) – De Standaard
Weeral nieuwe start voor sociale inspectiediensten – De Standaard
gevarentoeslag, gevarentoelage
Van Dale 2015 online: BE; informeel
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 6
De ontmijners krijgen bibbergeld voor hun gevaarlijk werk, maar de premie zou veel hoger mogen zijn.
Dood en begraven zijn.
Nederlands equivalent: “een tuintje op zijn buik hebben”
De titel van een bekende Vlaamse carnavalskraker:
“En als we dood zijn, groeit er gras op onzen buik.”
Lid van het schepencollege, het uitvoerend orgaan van het gemeentebestuur. Een schepen krijgt meestal een bepaalde bevoegdheid toegewezen: bv. schepen van sport. De eerste schepen vervangt de burgemeester indien nodig.
vnw: (bnl.) lid van het dagelijks bestuur van een gemeente, wethouder (nl.)
NL: (analogon) wethouder, wethoudster
zie ook schepen, eerste ~; schepenambt; havenschepen; ereschepen
zie ook variant: schepene
zie ook schepenmandaat; schepenwissel; schepenambt
De burgemeester en schepenen stonden op de eerste rij bij de opening van de nieuwe sporthal.
Maandag na Driekoningen, een feest dat in de provincie Antwerpen wordt gevierd
< herkomst onduidelijk. Hierover doen vele verhalen de ronde. Waarschijnlijk komt verloren maandag van ‘verzworen’ maandag, in het Frans ‘lundi parjuré’.
Andere verklaring: de eerste maandag na driekoningen werden de nieuwe leden van de Gilden ingelijfd en dan werd er die dag niet gewerkt maar gefeest.
Van Dale 2016: verloren maandag, koppermaandag
Wikipedia: Verloren maandag of Verzworen maandag, is een Vlaamse traditie, over het algemeen op de maandag na de zondag na Driekoningen. Het is gebruik om op die dag worstenbroden en appelbollen te eten. Deze gewoonte houdt vooral stand in de provincie Antwerpen en in Doornik.
Het behoort tot de traditie om in de provincie Antwerpen op verloren maandag worstenbrood te eten, en appelbollen.
Op verloren maandag eten wij met heel de familie altijd worstenbrood en appelbollen.
“Verloren maandag”, of het nu vandaag of volgende week is: tijd voor worstenbrood en appelbollen (vrt.be)
nieuwjaar
opm: volgens Van Dale onzijdig
Nieuwjaar wordt in Vlaanderen op de avond voor 1 januari gevierd, op oudjaar dus.
NL-SN: oudjaar vieren
zie andere definitie van nieuwjaar
zie ook doordoen
- Mannekes allemaal ne gelukkige Nieuwjaar.
- We hebben nieuwjaar van ’t jaar bij de Jean en Gerda gevierd. Vanaf 7 uur begonnen met de voorgerechtjes en dan doorgeten tot den twaalven. Dan champagne. En dan hapjes en drank tot half zes. Ik heb genoeg voor de rest van ’t jaar.
kerststronk, chocoladegebak in de vorm van een boomstronk
uitspr. /buusj/ zonder eind-e
< (Fr.) bûche de Noël
zie ook ijsbuche
.jpg)
Voor Kerstmis hebben we een buche besteld.
snel, vlug
Wordt veel meer gebruikt in Vlaanderen dan in Nederland
Ook in de geijke uitdr.: al rap = al vlug
vnw: in België vaak voor: snel, vlug, gauw of slim, pienter, schrander
wnt: Snel, vlug. In Zuid-Nederland nog algemeen in de volkstaal, in Noord-Nederland tegenwoordig alleen als literair woord.
DS2015 standaardtaal
zie ook als het hier nog lang gaat duren zal het hier rap gedaan zijn
Als dat hier niet rap uit de voeten is, dan sta ik niet in voor de gevolgen.
Hij kan rapper typen dan ik kan lezen.
Om ter rapst naar huis lopen?
Een nieuwe pc met scherm en printer dat kost toch al rap een paar honderd euro.
De Jean is nogal rap zat, na twee pintjes heeft em er al van.
demorgen.be: Bovendien verandert het territorium van IS in rap tempo.
> andere betekenis van rap
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
