Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit is een willekeurige selectie woorden van wat het Vlaams woordenboek zoal te bieden heeft. Herlaad voor meer.
de socialistische partij; de socialisten (zie sos)
vnw: bijnaam voor de socialisten
zie ook sossen, de schuld van de ~
‘Ik hoor al te vaak, zeker in verkiezingstijd: ’Waarom zouden wij begot op de sossen stemmen?’ (kanck.be)
“Of zoals een van mijn gesprekspartners het destijds zei: ‘De PVDA van nu, dat zijn de sossen van vroeger’.” (vrt.be)
1 mei is van iedereen: hoe de Dag van de Arbeid niet meer alleen aan de sossen toebehoort. (demorgen.be)
De bdht-klinkerregel is een eenvoudige grammaticale regel met verregaande gevolgen in de Zuidnederlandse dialecten, die bepaalt of er na lidwoorden, bijvoeglijke naamwoorden en voornaamwoorden een -n moet komen.
De regel gaat als volgt:
Als het woord dat volgt op het lidwoord, bijvoeglijk naamwoord of voornaamwoord mannelijk is en begint met een b, d, h, t of een klinker, wordt er een -n ingevoegd, bv.
→ ne + grote + auto → ne groten auto
=> ‘auto’ is mannelijk, dus moet ‘grote’ mannelijk zijn, en wordt er een -n aan toegevoegd; omdat ‘groten’ niet met een b, d, h, t of klinker begint, wordt er geen -n aan ‘ne’ toegevoegd
→ ne + oude + auto → nen ouden auto
=> ‘auto’ is mannelijk, dus moet ‘oude’ mannelijk zijn, en wordt er een -n aan toegevoegd; omdat ‘ouden’ met een klinker begint, wordt er ook nog een -n aan ‘ne’ toegevoegd
De regel is voorts ook van toepassing op samenstellingen bestaande uit twee zelfstandige naamwoorden: als het tweede deel van de samenstelling mannelijk is en begint met een b, d, h, t of klinker, wordt er een -n ingevoegd, bv.
→ pot + dèrm = pottendarm
→ pan + koek = pannekoek
Dit is dan ook de reden waarom de spellingsregels betreffende de ‘tussen-n’ in het Nederlands voor elke Vlaming nonsensicaal aanvoelen: ze zijn nonsensicaal.
In sommige dialecten was de regel vroeger nog iets uitgebreider, en ging er ook een -n vooraf aan woorden die met een l of een r begosten, maar dit fenomeen is nu (zo goed als) uitgestorven.
In het Limburgs wordt de regel niet toegepast op woorden die met een b beginnen, en is het dus niet ‘nen bakker’ maar ‘ne bakker’.
Daarnaast wordt de bdht-klinkerregel ook in de omgekeerde richting toegepast bij onzijdige woorden. Dit wil zeggen: waar de bdht-klinkerregel bij mannelijke woorden gaat om een toevoeging van een ‘n’, gaat het bij onzijdige woorden om een verwijdering van die ‘n’. De lidwoorden, bijvoeglijke naamwoorden en voornaamwoorden die bij een onzijdig woord horen worden van hun eind-n ontdaan indien dat onzijdig woord niet met een b, d, h, t of klinker begint, bv.
→ een + klein + kind = e klei kind
=> ‘kind’ is onzijdig, dus moet ‘klein’ onzijdig zijn, en wordt de ‘n’ afgeknipt; omdat ‘klein’ niet met een b, d, h, t of klinker begint, wordt de -n van ‘een’ afgeknipt
→ da + schoon + huis = da schoon huis
=> ‘huis’ is onzijdig, dus moet ‘schoon’ onzijdig zijn, maar ‘huis’ begint met een h, dus blijft de -n van ‘schoon’ behouden
vgl. de ‘Eifeler regel’ in het Luxemburgs en aangrenzende dialecten
zie ook: de uitleg over accusativisme bij nen; tussen-n in combinatie met man. znw.
-
- Belgisch sigarettenmerk St. Michel, tot 2010 verkocht in een kenmerkende groene verpakking en afbeelding van de aartsengel Michaël
- naam voor de sigaretten: mv. ~s
Sint Michiel (Frans Saint Michel) is de patroonheilige van de stad Brussel en zijn beeld staat op de toren van het stadhuis. Félicien Gosset, stichter van het gelijknamige bedrijf, had een tabakswinkeltje in de buurt van het stadhuis en verkocht goedkope voorgerolde sigaretten.
Afbeelding zie hier
“‘Engel’ gaat in rook op
Groene Michel wordt wit (titel)
Wie groene Michels zegt, denkt aan bruine cafés en voetbalkantines waar oudere mannen met hun filterloze sigaretten in recordtijd een ondoordringbare rookwolk creëren.” (HN 180510)
Vader rookte ooit 3 pakjes groene Michel zonder filter per dag: groene Michel was voor persoonlijkheden en niet voor broekventen.
“Groene Michel”-fabriek wordt school (vrt.be)
omtrek
Van Dale 2018 online: BE
Die schijf is 3 decimeter in de ronde.
> andere betekenis van ronde
de hoeveelste in een vragende zin
uitspraakvarianten: hoeveulst, oeveulst, oevelst, …
Hoeveelst was Merckx in de ronde van ’73?
Hoeveelst waart ge op het examen?
journalistiek die de waan van de dag volgt en niet al te diep graaft
De Belgische verslaggever en schrijver Chris de Stoop, die jarenlang spraakmakende reportages voor het Belgische weekblad Knack maakte, nam precies daarom onlangs teleurgesteld afscheid van de journalistiek, die wat hem betreft is verworden tot „steekvlamjournalistiek”. (nrc.nl)
gemeenteraadsverkiezing
VD2017 online: BE, niet algemeen
Opm: het enkelvoud als het meervoud worden dikwijls door elkaar gebruikt
Er was dit jaar ook weer gemeenteverkiezing, metals voorspel een verkiezing voor de werkrechtersraad. (Pieter Daens – Louis Paul Boon)
Eerste deel van een officiëel document van de gemeenteverkiezing van 10 oktober 1926. (westhoekverbeeldt.be)
Memorandum Boekenoverleg voor de gemeenteverkiezingen in 2018 (auteursvereniging.be)
pimpelmees, ook kezemees genoemd
zie keismus
Jantje zeg een kezemuske in de tuin.
doop en doopfeest
Een kind die gedoopt wordt en een feestje die er rond wordt georganiseerd.
Iedereen van de familie was op de kiengkeste.
ter discussie stellen, in twijfel trekken
vnw: in vraag stellen: betwijfelen, in twijfel trekken of betwisten, ter discussie stellen
standaardtaal in België? status onduidelijk
DS2015 standaardtaal
Dts. in Frage stellen
Fr. mettre en question
Oude wetenschappelijke denkbeelden durven in vraag te stellen.
VLD Antwerpen moet zich zelf in vraag stellen. (DS okt. 2006)
“Het optreden van de minister in deze affaire werd door verschillende leden van de oppositie in vraag gesteld. (in België, status onduidelijk)” Taaladvies.net
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
