Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
(ongeoorloofde) handel
< Frans: le trafic < Italiaans: traffico
Van Dale 2016 online: BE
ook samenstellingen: drugstrafiek; wapentrafiek; autotrafiek; mensentrafiek
vgl. trafikant
De trafiek in verdovende middelen neemt gelukkig niet toe.
Leuvense politie ontmantelt internationale drugstrafiek (deredactie.be)
‘Wapentrafiek naar Libië loopt via België’. (detijd.be)
Vorig jaar werd Zeebrugge qua autotrafiek nog nipt geklopt door de haven in het Duitse Bremen. (hln.be)
Deze mensentrafiek werd oorspronkelijk opgestart om Koerden uit de grensstreek van Irak en Afghanistan naar Europa te smokkelen (nieuwsblad.be)
Pantoffel zonder hiel, ‘instapper’, vaak in felle kleuren (rood, paars) waarmee men geruisloos kan stappen, vandaar de naam
Hangde gij hier ten halvertwaalven ’s morgens nog rond in uw bordeelsluipers? Ge zoudt beter werk gaan zoeken!
Ondertussen steek ik op mijn bordeelsluipers soms weer een teen in de Twitter-poel: ook daar is het stiller, maar dat komt omdat ik ongeveer tienduizend accounts geblokkeerd heb, of het scheelt niet veel. (Mark Coenen in demorgen.be)
Van borstrok en bordeelsluiper tot hipsterbaard en science fashion: in dit boek lees je alles over de taal van de mode. (boekwinkeltjes.be)
Op bordeelsluipers rent hij als een uitgelaten hond door de modder en het doorweekte gras. (hbvl.be)
een traktatie van een persoon voor heel de groep of voor heel het café
vnw: tournee generale: rondje voor de hele zaak
zie ook tournee, opdoen, er enen ~
ook kortweg “tournée”
De openbare verkoop is gesloten. Dan is het traditie dat de notaris een tournée générale geeft.
Santé, Santé, Santé
Geef ons nog ’n tournee
Voor mij en nonkel Miele
En voor gans ’t café
Romain de Coninck In ’t Stamcafé (1955)
het goed kunnen uitleggen, niet op zijn mond gevallen zijn
vnw: niet op zijn tong gevallen zijn: niet op zijn mondje gevallen zijn
“Misschien was Petruske op zijn hoofd, maar niet op zijn tong gevallen.” (Stan Lauryssens, Selfie: memoires van een sympathieke schurk (2015))
“Zeker als hij dan ook nog eens niet op zijn tong gevallen is. Want het kunnen uitleggen aan de mede-eigenaars, dat is absoluut ook niet zonder belang ! (quimmo.be)
erg mager
vnw: zo mager als een lat
onderwoorden.nl: klinkerrijm (zeldzaam): Belgisch Nederlands
zie ook haring
‘De grond is zo mager als een haring’, zegt Danny Van der Veken van Natuurpunt Wamp & Neten, de lokale afdeling in Arendonk en Retie. (standaard.be)
Metje was al een eeuwigheid weduwe, klein en mager als een haring (seniorennet.be)
ronde of langwerpige koffiekoek met rozijnen
Lange en ronde rozijnenkoeken.
opm: In NL is een rozijnenkoek iets helemaal anders
Jeroen laat vandaag zien dat zelf ronde rozijnenkoeken maken helemaal niet zo ingewikkeld is. Hij gebruikt bladerdeeg en vult het met abrikozenconfituur, pudding en rozijnen (dagelijksekost.vrt.be)
Hoe noemen jullie dit:
1/ een suisse / brioche
2/ een rozijnenkoek
3/ een krentenkoek (is dat een echt woord?)
4/ een bezenkoek (bezekoek)
Ik optie 4.
(forum.politics.be)
Frank: Ik eet dagelijks 1 koffiekoek, ik kan er niet aan weerstaan (lacht) als ze uit de oven komen, die geur alleen al mmmmmmm. Ik wissel ook af, een chocolade koek, een croissant, een suisse of een rozijnenkoek. Een dag zonder koffiekoek is een dag niet geleefd! (gaultmillau.be)
weglaten, uitstellen, niet doen
ook: niet aan doen
Wordt niet echt vervoegd, meestal (uitsluitend?) in de gebiedende wijs
Laat uit he! Nu niet beginnen te stofzuigen, de koers begint direct.
Afwassen? Laat dat voorlopig maar uit, we zullen dat straks samen wel doen.
‘Als mijn moeder op bezoek komt, kan ze haar trui uitlaten. Als ik bij haar thuis kom, valt het mij op dat de gangen zo koud zijn.’ (standaard.be)
> andere betekenis van uitlaten
extraatje
ook: dessert
vnw:
•extraatje, toegift
•toetje, dessert, nagerecht
DS2015 standaardtaal
gratis Van Dale online (2019): België
zie toemaat
In “The pearl”, een soort bol 5 meter onder het wateroppervlakte, kunnen duikers genieten van een menu van kreeft en foie gras en als toemaatje fruitsla en een cupcake. (vrt.be)
Kasabian gaf nog een toemaatje door de menigte even te laten meezingen met “She loves you” van The Beatles. (vrt.be)
Als toemaatje volgt vuurwerk en een tombola waarbij een juweel ter waarde van 5.000 euro te winnen valt. (demorgen.be)
aanstaand, eerstvolgend, komend
vnw: aanstaand, volgend
-toekomende zondag, aanstaande zondag
-toekomende week, volgende week
Toekomende zondag gaan we met de kleinkinderen naar de kermis.
Stad verwacht nieuwe wielerevenementen toekomend jaar (nieuwsblad.be)
toelatingsexamen; toegangsproef
vnw: toelatingsexamen
Van Dale 2016 online: BE
DS2015 standaardtaal
zie ook ingangsexamen + uitleg
- “Zit je zoon nu te ’s zomers te blokken?”
- “Ja, hij heeft binnen een maand toelatingsexamens voor de unief”.
Maar ondanks dat hij heel de zomer geblokt had, was hij gebuisd voor het toegangsexamen.
dicht- , in samenstellingen zoals
toeplakken, toenaaien, toedoen, toewaaien, toeslagen, toemetsen, toekloppen, toeplooien, toeslagen, toedraaien, toeschilderen, toetoeverven, toezetten, toeklikken, toevallen, toesmijten, toegooien, toegeven, toenemen, toeduwen, toeschuiven, toeaarden, toeslibben, toevliegen, …
“Toe wordt ook gebruikt als eerste deel in samengestelde werkwoorden als toebinden, toebranden, toedrukken, toehouden, toeknijpen, toemaken, toenaaien, toeknopen, toeplakken, toespijkeren, toevouwen, toesnoeren, toegroeien, toeklappen. In België worden zulke werkwoorden frequent gebruikt, vooral in gesproken taal en informele geschreven taal. In Nederland zijn ze minder gebruikelijk.” (taaladvies.net)
vb. toeplekke
Hij sloeg keihard de deur achter zijn eigen toe en was weg.
De naad van mijn broek is gelost, kunde gij dat toenaaien?
Was was die klop? ’t Venster dat boven toewaaide of wat?
titel (in enkele op het Frans gebaseerde uitdrukkingen die vooral bij onze administratie nog steeds erg populair zijn)
deze met * staan in Van Dale 2014 als Belgisch-Nederlands, niet algemeen
- ten titel van (Frans: à titre de)* (titel, ten ~ van)
- ten titel van betaling (à titre de paiement)
- ten titel van voorbeeld (à titre d’exemple)
- ten bijzonderen titel (à titre particulier)
- ten definitieven titel (à titre définitif)* (titel, ten definitieven ~)
- ten individuelen titel (à titre individuel) (titel, ten individuelen ~)
- ten kostelozen titel (à titre gratuit)* (titel, ten kostelozen ~)
- ten persoonlijke titel (Fr. à titre personnel)* (titel, ten persoonlijke ~)
- ten vertrouwelijken titel (à titre confidentiel)* (titel, ten vertrouwelijken ~)
- ten voorlopigen titel (à titre provisoire)* (titel, ten voorlopigen ~)
- ten uitzonderlijken titel (à titre exceptionnel)* (titel, ten uitzonderlijken ~)
idem dito:
- ten algemenen titel, ten bezwarenden titel (titel, ten bezwarende ~), ten bijkomstigen titel, ten eeuwigen titel, ten exemplatieven titel, ten indicatieven titel, ten informatieven titel, ten precairen titel, ten privé titel, ten provisionelen titel, ten tijdelijken titel, ten zelfden titel (enz. enz.)
> andere betekenis van titel
goed gedaan, ferm gedaan
vgl. goeien bal
Oud wordt nieuw, gebruikt wordt hergebruikt en afval wordt sjieken bal! (GvA Kempen, 29 november 2016)
Sjieken bal! Allemaal netjes gedaan. (home-theater.be)
SN/NL: de lont in het kruitvat steken
variant: ‘de lont aan het vuur steken’ (lont, de ~ aan het vuur steken)
antoniem: lont, het vuur uit de ~ halen
zie ook vier
Muzikaal wordt het vuur aan de lont gestoken door Et Encore, een gezonde portie folkrock om er meteen stevig in te vliegen. (hln.be)
“Als echte Hollander moet ik bekennen dat ik deze uitdrukking niet ken.
Wel: “de lont in het kruitvat steken” Ik neem aan met dezelfde betekenis." (forum.wordreference.com, discussie over “het vuur aan de lont steken”)
Je kunt de lont in het kruitvat steken en in België ook het vuur aan de lont. (vrttaal.net)
zich haasten, zich reppen, crossen
NL-SN betekenis van koersen: (Van Dale online 2020): de koers richten: dat schip koerst naar Java
zie ook andere betekenis van koersen
We zijn dus ook door de supermarkt gekoerst om ons gerief en dan snel naar huis de frigobox gevuld (blog)
Daarjuist met alle moeite uit mn bed gerold, rap klaargemaakt, naar de les koersen en juist te laat komen, en dan horen da er geen les is wegens prof ziek. (9lives.be)
Hij koerst naar school en dankzij zijn geheime binnenweg arriveert hij nog net op tijd. (mappalibri.be)
iemand die hard zijn best doet om carrière te maken
AN: carrièremaker, streber
De leerkracht is geen carrièrist maar een idealist. Zelf sta ik als zij-instromer twee jaar in het onderwijs. Ik ben dus een groentje. (DM)
De carrièrist opereert integendeel met een onzekerheid die hij altijd zélf mee produceert en die hij nooit kan opheffen, enkel imaginair negeren. (De Witte Raaf)
Snijselder heeft een bossige groei, dus met vele stelen aan één plant (vandaar de naam bosselder). Snijselder heeft een sterk aroma, waardoor de plant volgens sommigen eerder bij de kruiden thuis hoort. Je mag er stengels afsnijden, de plant groeit weer aan. Vandaar de naam snijselder.(mijntuin.org)
Van Dale 2017 online: BE
SN-NL: snijselderie
- wordt in Antwerpen soepselder genoemd
> verzamellemma groenten en fruit
Selder is een bladgroente met een pittige smaak. Groene selder wordt ook wel blad-, snij-, struik- of bosselder genoemd. Het is een pittige groente die gebruikt wordt voor het kruiden van gerechten. Witte selder (of bleekselder) is minder sterk dan de groene snijselder. Toch kan hij perfect gebruikt worden om een bouillon of een soep te kruiden. Knolselder hoort ook nog tot de familie maar verschilt in smaak en bereiding. (libelle.be)
SN/NL: uit eten (gaan)
Gaan me nekeer gaan gaan eten gaan?
“Ik ga uit eten.” kun je inderdaad zeggen, maar dat hoor je hier dan weer nooit. Waarom zou “Ik ga gaan eten” dan fout zijn en “Ik ga uit eten.” juist? (noxa.net)
slaghout voor pingpong, tafeltennispalet
NL: batje
zie ook palet, pingpongtafel, pingpongraket
Als ge twee pingpongpaletten en een balleke hebt, kunnen we zoals Slisse en Cesar op de keukentafel pingpongen.
Die rubber van mijn pingpongpalet hangt los, ik kan nog maar langs ene kant spelen.
weddenschap waarbij gegokt wordt op drie paarden
vnw: (super)trio, weddenschap op de eerste drie paarden in de juiste volgorde in een wedren
NL: supertrio
Ga je ook kijken naar de paardenrennen? Ik heb vorige keer al de tiercé gewonnen.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.