Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Vlaams woord van de dag

    Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn. Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #1 03 December 2023: van kop tot teen

    van kop tot teen
    (uitdr.)

    vnw: van top tot teen, geheel en al

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal

    Van Dale online 2023: (België) van kop tot teen: van top tot teen

    Van kop tot teen onder de modder na vijfvoudige koprol met auto in Moorsele. (vrt.be)

    Het aan Otis Redding schatplichtige ‘One Day’ werd van kop tot teen uit rauwe soul geboetseerd, en ‘Pencil Full Of Lead’ was ook raak. (demorgen.be)

    Ik ging een tijdlang van kop tot teen gekleed in outfits van Hannah Montana. Ik schaamde me er achteraf voor, nu vind ik het best wel schattig. (standaard.be)

    2 reactie(s)
    Toegevoegd door Georges Grootjans (24 May 2023 08:05)

    👍
    4

    #2 02 December 2023: speelpleinanimator

    speelpleinanimator
    (zn. m.; ~s of ~en)

    animator in de speelpleinwerking

    v: speelpleinanimatrice

    google2019: .NL (4, allemaal m.b.t. VL)

    5.000 speelpleinanimatoren krijgen stuk zeep in de bus: “Kinderen moeten vuil kunnen worden” (vrt.be)

    Word jij speelpleinanimator? – Gemeente Melle

    Tijdens de vakanties ben ik speelpleinanimatrice voor kinderen van 6-12j. Dit doe ik al 2 jaar. (nl.yoopies.be)

    Parkwachter, bestuurder van een hondepoepzuiger of 5talige speelpleinanimatrice ? Ernstig blijven, beste lezertjes ! (bloggen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (12 Jul 2021 10:34)
    Dit woord was woord van de dag op 02 Dec 2023

    👍
    71

    #3 01 December 2023: opeisingsvideo

    opeisingsvideo
    (z.n. de ~ (m.) ~’s)

    video waarin beelden getoond worden waarmee b.v. een aanslag opgeëist wordt

    geen AN of NL-versie van dit woord gevonden

    google 2023: slechts 7 hits in .NL de meeste mbt BE

    De schutter zegt in opeisingsvideo lid te zijn van IS: “Ongelovigen gedood”. (Belang van Limburg)

    De dader vluchtte weg en plaatste kort daarna en opeisingsvideo, waarin hij vertelt hoe hij drie Zweden heeft gedood. (MSN)

    Het agentschap werd geïnformeerd via een opeisingsvideo op YouTube, zo zei Maggie Durand, de communicatiecoördinatrice van het agentschap. (sport.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Gene Zever en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (27 Oct 2023 15:12)
    Dit woord was woord van de dag op 01 Dec 2023

    👍
    4

    #4 30 November 2023: gezaag

    gezaag
    (het ~ (o.), geen mv.)

    het zagen, het zeuren

    Ik heb hem zijn goesting maar gegeven om van zijn gezaag van af te zijn.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door fansy (25 Jul 2021 13:50)
    Dit woord was woord van de dag op 30 Nov 2023

    👍
    275

    #5 29 November 2023: maximum

    maximum
    (bn & bw)

    is standaardtaal in België
    maximaal, ten hoogste, hoogstens

    vnw: in België ook gebruikt als bijvoeglijk naamwoord of bijwoord

    DS2015 standaardtaal

    ‘Maximum’ als adjectief/bijwoord komt vaker voor in België, maar is in Nederland zeker niet onbekend.

    zie ook minimum

    zie ook maximum, met een ~ van

    Het maximum aantal leerlingen toegelaten per klas bedraagt 25.
    Ge moogt maximum 20 kg als bagage meenemen op een vliegtuig, handbagage niet meegerekend.

    In Nederland:
    De Raad kiest een Voorzitter en een Ondervoorzitter voor een periode van maximum twee jaar. (wetten.overheid.nl – Overeenkomst Synchrotronstralingsinstallatie, Hfdst. II, art. 5)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door petrik en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (22 Oct 2023 11:15)
    Dit woord was woord van de dag op 29 Nov 2023

    👍
    266

    #6 28 November 2023: matrakkeren

    matrakkeren
    (ww. matrakkeerde, gematrakkeerd)

    met de matrak slagen
    ook figuurlijk

    demorgen: “Er zijn niet genoeg agenten om iedere betoger afdoende te matrakkeren”, oordeelt De Wever. (Tim F. Van der Mensbrugghe)

    standaard.be: ,,Ik heb de laatste maanden zoveel over mij heen gekregen, ben zo dikwijls gematrakkeerd en beschuldigd van alles en nog wat.‘’ Het nieuws sloeg in als een bom: minister van Cultuur (en Brusselaar) Bert Anciaux neemt ontslag uit de Vlaamse regering! Het werkwoord matrakkeren is duidelijk (op z’n Brussels) afgeleid van het zelfstandig naamwoord matrak: volgens Van Dale niet-algemeen Belgisch Nederlands voor knuppel of gummistok.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (10 Aug 2021 19:27)
    Dit woord was woord van de dag op 28 Nov 2023

    👍
    229

    #7 27 November 2023: mastiek

    mastiek
    (de ~ (m.), geen mv.)

    stopverf

    vnw

    Van Dale: mastiek
    < 1250 ‘hars van de mastiekboom’ < Frans mastic < mid­del­eeuws La­tijn masticum (hars) < Grieks mastichè (mas­tiek­(hars))
    BE; niet al­ge­meen stop­verf

    Je moet de mastiek goed kneden alvorens je er het glas mee vastzet.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Flipper en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (19 Oct 2023 06:47)
    Dit woord was woord van de dag op 27 Nov 2023

    👍
    372

    #8 26 November 2023: mogelijks

    mogelijks
    (bw.)

    misschien, mogelijk(erwijs)

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen

    Dees woord komt mogelijks uit het Frans.

    reporter in Iedereen Beroemd: Morgen wordt het voorwerp van het jaar verkozen. Mogelijks is dat ‘drone’…

    Zware brand in Koekelbergse loods mogelijks toch aangestoken (hln.be)

    Quentin Houart mogelijks enkele weken out – KBVB

    Terreurverdachten die mogelijks aanslag planden op EK-fandorp … (knack.be)

    De mogelijks eerste democratische presidentswissel in de Congolese geschiedenis brengt chaos met zich mee. (vrt.be)

    Welke bagage blijft mogelijks bij SP.A? – De Standaard

    Reynders ontmoet mogelijks Congolees president Kabila (demorgen.be)

    3 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Grytolle en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (10 Aug 2021 07:00)
    Dit woord was woord van de dag op 26 Nov 2023

    👍
    368

    #9 25 November 2023: mastel

    mastel
    (de ~ (v.), ~len)

    ronde sandwich met een gat erin

    vnw: rond plat broodje met een kuiltje in het midden, bestaande uit tarwemeel met anijs

    uitspraak: nadruk op laatste lettergreep

    < Ontleend aan Oudfrans wastel, een bijvorm van gastel, nu gâteau

    Van Dale online: gewestelijk, bestel: variant van mastel:
    hardgebakken gekruid masteluinbroodje, vroeger m.n. gebruikt om er pap voor kraamvrouwen van te koken

    Mastel 1

    zie ook gestreken mastel; gewijde mastel

    Mastellen met kaas en warme chocomelk zijn super lekker.

    Gentenaars roepen van hun belfort dat mastellen een typisch Gents gebak zijn. Zij dwalen. Even rondvragen en ik hoor dat ze nog gebakken worden in Ninove, in Aalst en in Sint-Niklaas. (bruzz.be)

    Alles op de kaart is huisgemaakt: koeken met kaneel, pistache of pecan, een mastel met zalm of pastrami, shrimps with dips, salades,… (hipsteadresjes.gent)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door aliekens en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (18 Oct 2023 06:35)
    Dit woord was woord van de dag op 25 Nov 2023

    👍
    279

    #10 24 November 2023: pompist

    pompist
    (zn. m.; ~en)

    pompbediende aan een naftstation
    iemand die een pomp bedient

    ,,Al sinds jaren horen wij dat Pakistaanse pompisten voor 100 frank per dag voor de kopstukken moeten werken’’, zegt de Aalsterse brandstofhandelaar André De Kegel. (standaard.be)

    Op 23 januari 1968 werd bij het tankstation een ‘pompist’ gezocht en Leon meldde zich. (hln.be)

    Onze klant is op zoek naar een pompist.Je staat in voor het verpompen van de beton, het reinigen en het onderhoud van de pompen. (vdab.be)

    In Meetkerke maakt Arnout kennis met Amedé die heel zijn leven pompist was. Amedé pompte het water uit de polders om het land te winnen op de zee. (demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (21 Mar 2022 18:30)
    Dit woord was woord van de dag op 24 Nov 2023

    👍
    24

    #11 23 November 2023: als ge wilt

    als ge wilt
    (tussenw.)

    alstublieft; graag (als bevestigend antwoord)

    zie ook: as, a, aub, als ge zoudt willen

    - Wa zal ’t zijn voor madam?
    - Vijfhonderd gram gekapt, als ge wilt. (alstublieft)
    - Mag ’t ewa meer zijn?
    - Awel ja, als ge wilt. (graag)

    3 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nthn en laatst gewijzigd door fansy (08 Jul 2021 00:28)
    Dit woord was woord van de dag op 23 Nov 2023

    👍
    62

    #12 22 November 2023: carotte

    carotte
    (zn. v.; ~n of ~s)

    vnw: wortel, peen

    In het voorbijrijden van een camping krijgen we nog goeie raad nageroepen: “Hang een carotte voor zijn snuit, dan raakt ge rapper vooruit!!”. (janhertoghs.be)

    De soep " inspiratie " van de dag was een carotte soep. (tripadvisor.be)

    Tijdens het zwemmen zorgde opa Yves voor het klaarmaken van de carotjes & boontjes (idobbelaere.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (13 Jan 2022 10:30)
    Dit woord was woord van de dag op 22 Nov 2023

    👍
    5

    #13 21 November 2023: officiëlen

    officiëlen
    (zn.)

    de scheidsrechters, de officials

    Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen: de of­fi­cië­len: officials: (niet algemeen) officieel persoon

    opm: Het staat in Van Dale enkel in de meervoudsvorm en ik vind op googel ook niet direct toepassingen van een enkelvoud

    Beslissingen van de officiëlen zijn niet voor discussie vatbaar en openlijke kritiek wordt niet geduld (kbgoduvafruit.be)

    De technische controle zal uitgevoerd worden door de officiëlen en zal plaatsvinden op het middenterrein. (vrcb-autorodeo.be)

    De officiëlen kwamen en keurden. Er werden foto’s voor de kranten genomen van de kinderen in hun fort met de glimlachende ouders erachter. (De hondsdagen – Hugo Claus)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (08 Aug 2021 13:27)
    Dit woord was woord van de dag op 21 Nov 2023

    👍
    138

    #14 20 November 2023: als een café zonder bier

    als een café zonder bier
    (uitdr.)

    als iets dat niet klopt, dat ongerijmd is

    Het is me niet duidelijk of het gelijknamige lied van Bobbejaan Schoepen aan de oorsprong van deze uitdrukking ligt

    Wordt ook in NL wel gebruikt, maar verhoudingsgewijs veel minder dan in VL en dikwijls met expliciete verwijzing naar het lied van Bobbejaan Schoepen

    Heel ‘t huis lag in as en er riep een pompier
    Da’s nog niet zo erg als een café zonder bier (uit: Café zonder bier – Bobbejaan Schoepen)

    Deschachts hart bloedt: “Anderlecht niet in Europa is als een café zonder bier” (vrt.be)

    Een bedrijf zonder Excel is als een café zonder bier. (kwinta.be)

    Een boer zonder bijen (is als een café zonder bier) – De Standaard

    Omdat ze verkouden is, beschikt ze niet ten volle over haar smaakpapillen, en een “kok zonder smaak is als een café zonder bier” vindt ze.(frontview-magazine.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (27 Jul 2021 11:47)
    Dit woord was woord van de dag op 20 Nov 2023

    👍
    99

    #15 19 November 2023: rustige vastheid

    rustige vastheid
    (term)

    kalme vastberadenheid, geruststellende zekerheid

    Door Herman Van Rompuy in 2009 gelanceerd in zijn beleidsverklaring; inmiddels veralgemeend in het Vlaams (politiek) taalgebruik

    De Belg Van Rompuy stond bekend om zijn ‘rustige vastheid’, een voorzichtig manoeuvrerende rasdiplomaat. (NRC-Handelsblad)

    Voor de rest is de justitieminister de rustige vastheid in een poel van polarisering. Zelfs toen cipiersbonden zijn kabinet sloopten, bleef Geens open voor overleg. (DDW)

    MET RUSTIGE VASTHEID. Bij de juryleden in het witblauwras was er slechts éénmaal lichte twijfel. (veeteeltvlees)

    Tussen alle troeblerende politieke tumult, zowel buiten als binnen onze grenzen, kunnen we ons dan toch nog vastklampen aan één rustige vastheid: Filip Dewinter als lijsttrekker bij de Antwerpse verkiezingen. (demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (16 Oct 2023 10:43)
    Dit woord was woord van de dag op 19 Nov 2023

    👍
    207

    #16 18 November 2023: notaboekje

    notaboekje
    (zn. o. ~s)

    notitieschriftje, ook notaboekske

    meestal klein zakformaat (vroeger stijl zakagenda, tegenwoordig vaak atomaschriftjes)

    Van Dale 2017 online: BE

    zie ook nota

    De journalist gebruikte tijdens het interview een atomaschriftje als notaboekje.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door fansy (10 Aug 2021 14:28)
    Dit woord was woord van de dag op 18 Nov 2023

    👍
    298

    #17 17 November 2023: maat, de ~ nemen van iemand

    maat, de ~ nemen van iemand
    (uitdr.)

    de sterkte van iemand bepalen

    < Frans: prendre la mesure

    vnw: van iemand de maat nemen: iemand taxeren, testen

    Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands

    Dat is typisch een cowboyfilm: Ze staan op een afstand tegenover elkaar, de ene neemt met gespleten ogen de maat van de andere en dan ineens … een beweging … een schot…

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (15 Sep 2023 16:26)
    Dit woord was woord van de dag op 17 Nov 2023

    👍
    284

    #18 16 November 2023: Vlaamsheid

    Vlaamsheid
    (zn. v. ; ~heden)

    de mate waarin iets Vlaams is

    Julius Callewaert: Vlaamsheid en welsprekendheid

    Zij hebben een monopolie genomen op ‘Vlaamsheid’. (vlaamsevlag.be)

    Bourgeois verdedigde er al even traditioneel de Vlaamsheid van zijn beleid. (kifkif.be)

    Deze “Vlaamsheid” is niets anders dan ironie, in de zin dat De Meutter een bekrompen Vlaamsheid op de spits wil drijven. (.timvanlaeregallery.com)

    Maar hier ben je misschien wel te karig te werk gegaan, het is helemaal een ‘Nederlands’ boek geworden, zonder die wulpse Vlaamsheden. (demorgen.be)

    De Vlaamse Vlaamsheid is de Vlaamste van alle Vlaamsheden. (forum.politics.be)

    > andere betekenis van Vlaamsheid

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (27 Jun 2021 18:02)
    Dit woord was woord van de dag op 16 Nov 2023

    👍
    18

    #19 15 November 2023: klein mannen

    klein mannen
    (uitdr.)

    kinderen van lage leeftijd (kleuters en peuters);
    kinderen in het algemeen

    vnw: de klein mannen: de kinderen

    uitspraak in Antwerpen: klik op de luidspreker (of het puzzelstukje) om het woord te beluisteren

    Zolang ze in de klein manne zitten, gaan ze geen verre reizen maken.

    “En de klein mannen? Hoe is ’t daar mee? Zijn ze naar ’t school vandaag? Dat is maar best, ja. Daar kunnen ze hun eigen toch wat verzetten.” (Leo Pleysier, Wit is altijd schoon (1989)

    “Want normaal gezien had ze altijd een rosbief in de koelkast liggen maar die was er gisteren aan gegaan omdat tante en nonkel met hun zeven klein mannen waren langsgekomen …” (Guillaume Van der Stighelen, Echt)

    “Straks wonen we met drie in mijn appartement en laat Kalinka ineens nog een stuk of drie klein mannen met pelsen frakken overkomen uit Leningrad!” (Lynn Fontaine, Gebroken wit)

    “Urbanus vindt wel dat hij voor kinderen meer zijn best moet doen. “Die klein mannen lachen niet uit beleefdheid…” (deredactie.be)

    “Ik heb geleerd dat ik geen vent of klein mannen moet hebben…” (Natalia, clint.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door haloewie en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (05 Oct 2023 08:39)
    Dit woord was woord van de dag op 15 Nov 2023

    👍
    486

    #20 14 November 2023: onmiddellijke inning

    onmiddellijke inning
    (begrip)

    “Een onmiddellijke inning is een boete voorgesteld door de politie naar aanleiding van een verkeersinbreuk die door de politie is vastgesteld. Als u op tijd betaalt met vermelding van de juiste gestructureerde mededeling is de zaak daarmee definitief afgehandeld.” (advocaat.be)

    wanneer een onmiddellijke inning niet betaald wordt, gaat men over tot een minnelijke schikking

    zie ook verzamellemma wegcode

    Afhankelijk van de overtreding, kan je een voorstel tot onmiddellijke inning krijgen. In opdracht van het parket stelt de politie je voor om de overtreding af te handelen door de boete te betalen. (veiligverkeer.be)

    De graad van overtreding telt niet mee bij het bepalen van die administratieve kosten. Voor een onmiddellijke inning of een minnelijke schikking komt er vanaf nu 8,84 euro bij. Ongeacht of het om een lichte of zwaardere boete gaat. (standaard.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nthn en laatst gewijzigd door nthn (07 Jan 2022 20:41)
    Dit woord was woord van de dag op 14 Nov 2023

    👍
    4

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.