Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Vlaams woord van de dag

    Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn. Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #21 19 August 2024: plancher

    plancher
    (de ~ (m.), ~s)

    houten vloer, houten planken in verband gelegd met groef en uitsteeksel (tong)

    uitspraak: plansjee: klik op de luidspreker (of het puzzelstukje) om het woord te beluisteren

    < Frans: le plancher > picardisch, oud-Frans > latijn planca

    zie ook plankier

    Met de balken bloot kunt ge duidelijk de plancher van de zolder zien.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door haloewie en laatst gewijzigd door nthn (10 Aug 2021 10:13)
    Dit woord was woord van de dag op 19 Aug 2024

    👍
    298

    #22 18 August 2024: opvoeder, opvoedster

    opvoeder, opvoedster
    (zn. )

    professioneel begeleider van jongeren in de zorgsector

    vnw: (bnl.) surveillant of groepsbegeleider in een internaat of jeugdinstelling

    Van Dale 2016 online: BE

    kuleuven.be: Martin Duym is opvoeder in een leefgroep met twaalf jongens tussen negen en dertien jaar met een karakterstoornis of mentale handicap.

    jobat.be: Ik ben opvoedster en werk samen met kinderen en hun gezin de context uit van een problematische opvoedingssituatie.

    mountainbike.be: En mijn kameraad is opvoeder in een internaat en trok vandaag met zijn leefgroep naar ginder.

    Joeri, de zoon van Gerda en de Jean heeft voor opvoeder gestudeerd maar werkt nu als schappenvuller in de Colruyt.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (31 Jul 2024 07:48)
    Dit woord was woord van de dag op 18 Aug 2024

    👍
    210

    #23 17 August 2024: opstoven

    opstoven
    (ww. meestal infinitief)

    laten verdwijnen, elimineren

    vnw: je mag je geld opstoven: stik maar in je geld, barst

    Ik wil met die smeerbos niks ni meer te maken hebben. Ze mogen hem voor mijn paart opstoven.

    “Alleen jammer dat je hier niet mag zwemmen. Dat verbod kunnen ze wat ons betreft opstoven.” (bron: internet)

    “Hete zomer? Nee, voor mij mogen ze dat seizoen opstoven.” (uit een forum)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (29 Jul 2024 07:18)
    Dit woord was woord van de dag op 17 Aug 2024

    👍
    298

    #24 16 August 2024: opstappen

    opstappen
    (ww stapte op, opgestapt)

    betogen, demonstreren

    vnw: in België ook: meelopen met een betoging of een optocht

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands

    DS2015: geen standaardtaal

    Er stapten geen politici van de meerderheidspartijen mee op in Brussel.

    Een tiental sympathisanten van de Anonymous- en Occupy-bewegingen wilden mee opstappen met Guy Fawkes-maskers maar dat werd hen door de politie verboden. (standaard.be)

    Jongeren die morgen mee opstappen in de betoging tegen het regeringsbeleid brengen vannacht de nacht door in Brussel. (demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (26 Jul 2024 08:15)
    Dit woord was woord van de dag op 16 Aug 2024

    👍
    350

    #25 15 August 2024: opsolferen

    opsolferen
    (ww. solferde op, opgesolferd)

    (met) iets of iemand opsolferen: iets opdringen, iets aansmeren, …

    vnw: iemand iets opsolferen: iemand iets opdringen, aansmeren of iemand iets wijsmaken

    Van Dale online 2015:
    opsolferen
    (1727) van op + solfer, sulfer (zwavel)
    (Belgisch-Nederlands, informeel)
    iemand iets opsolferen
    hem iets bedrieglijk of tegen zijn zin opdringen

    Al die gsm operatoren proberen ons vanalles op te solferen dat we niet nodig hebben.

    Nu zit ik hier opgesolferd met een abonnement dat ik niet vandoen heb.

    Tears for Fears timmert al even aan een comeback, maar werd gehinderd door managers die hen met jonge hitparade-schrijvers wilden opsolferen. (demorgen.be)

    Aan de andere kant heb je de tegenstanders, die het een schande vinden dat de farmaceutische industrie vrouwen een sekspil wil opsolferen. (standaard.be)

    3 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (25 Jul 2024 06:44)
    Dit woord was woord van de dag op 15 Aug 2024

    👍
    343

    #26 14 August 2024: koffietafel

    koffietafel
    (de ~, vrouw. zelfst. nw. geen mv.)

    rouwmaaltijd, meestal bestaande uit pistolets met hesp of kaas, waarbij koffie gedronken wordt

    ook in Zuid-Nederland
    Van Dale 2016 • een Bra­bant­se kof­fie­ta­fel
    klei­ne maal­tijd, met brood­jes, ge­nut­tigd na een be­gra­fe­nis

    “Gelieve de familie te volgen. Koffietafels in Vlaanderen” is de titel van een boek over rouwmaaltijden in België. (uitgave Davidsfonds)

    Koffietafel voor gekapte eeuweling “Jef den Eik” in Eisden (vrt.be)

    “Communiefeesten, huwelijken, maar ook koffietafels werden er georganiseerd. Mochten de muren kunnen spreken….”, mijmert Lowie. (vrt.be)

    6 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (24 Jul 2024 12:05)
    Dit woord was woord van de dag op 14 Aug 2024

    👍
    235

    #27 13 August 2024: opnemen

    opnemen

    dweilen

    vnw: in België ook: dweilen

    zie ook opnemer, aftrekker

    Voila! Alleen de keuken nog oepnemen en ’t is weer propel.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door jiet en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (24 Jul 2024 06:43)
    Dit woord was woord van de dag op 13 Aug 2024

    👍
    310

    #28 12 August 2024: te deum

    te deum
    (begrip)

    het ‘te deum’ is een hymne (voluit ‘te deum laudamus’, ‘wij loven u God’)
    In België is het onlosmakelijk verbonden met de nationale feestdag omdat het onderdeel is van het dagprogramma waarop alle hoogwaardigheidsbekleders, de zogenaamde gestelde lichamen, aanwezig zijn. Op die manier krijgt het in België een andere betekenisinvulling dan de ‘hymne’ die VD als verklaring geeft. Er is zelfs een politieke connotatie omdat het onderdeel is van het gevoelige spanningsveld tussen kerk, staat en koningshuis.

    Omdat den Berre vandaag de kroon doorgeeft aan de Fluppe (zie Berre en Fluppe) zijn er alvast twee uitzonderingen op de nationale feestdag: 1) Frank Deboosere heeft ervoor gezorgd dat er geen drasj national is, in tegendeel het wordt hoogzomer, en 2) de koning en de koningin, zowel de nieuwe als de oude, woonden het te deum bij; gewoonlijk is het koningspaar daar niet bij aanwezig.

    De koninklijke familie is aangekomen bij de kathedraal van Sint-Michiel en Sint-Goedele om er het Te Deum bij de wonen, de religieuze ceremonie waarmee traditioneel de nationale feestdag begint. (vrt.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (21 Jul 2024 12:47)
    Dit woord was woord van de dag op 12 Aug 2024

    👍
    276

    #29 11 August 2024: bal national

    bal national
    (begrip)

    een volksfeest ter gelegenheid van de nationale feestdag op 21 juli op het Brusselse Vossenplein in de Marollen

    zie ook bal populaire

    vgl. Brol National, Resto National

    Aan de vooravond van de nationale feestdag is in Brussel het Bal National gehouden. (vrt.be)

    Een vol Vossenplein heeft zaterdagavond het Brusselse ‘Bal National’ bijgewoond met het huidige en toekomstig koninklijke paar. (gva.be)

    De Belgische nationale feestdag valt op 21 juli, maar naar aloude traditie is het de avond voordien alvast prijs met Bal National (zila.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (11 Aug 2021 06:50)
    Dit woord was woord van de dag op 11 Aug 2024

    👍
    108

    #30 10 August 2024: opleg

    opleg
    (zn. m.)

    extra kost, meerkost, het bedrag dat men moet opleggen, bijbetalen

    vnw: toeslag, bijbetaling

    Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 3

    Van Dale 1995 online: Belgisch-Nederlands: wat men op, de prijs van, iets toe­legt

    Mits een kleine opleg kunt ge in het hotel ook een kamer met airconditioning reserveren.

    > andere betekenis van opleg

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (21 Jul 2024 11:51)
    Dit woord was woord van de dag op 10 Aug 2024

    👍
    283

    #31 09 August 2024: opkuisen

    opkuisen
    (ww., kuiste op, opgekuist)

    1) opvegen, door reinigen verwijderen
    2) (schertsend) opeten
    3) fig.: iets terug op orde stellen

    1 & 2: Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal

    vnw:
    •schoonmaken
    •opnemen, opdweilen

    voorbeelden: een hof (bladeren e.d.), een garage, kot, kamer, zolder (oprommelen, opvegen, …)
    “Kuist uw kamer ne keer op, manneke! Gij woont precies in ne varkensstal.”

    vgl. proper en opgekuist; opkuiser; opkuis

    Met ne vollen emmer water liep hij al morsend door de huiskamer. Moeder riep dat hij dat schonekes allemaal moest opkuisen!

    De pest aan den herfst is het opkuisen van al die blaren.

    Allee, er is nog een halve patat en drie spruitjes over. Ik zal dat eens opkuisen se, met nog wat saus van ’t vlees.

    Hij heeft drie maanden nodig gehad om de puinhoop op te kuisen die de vorige directeur van de afdeling achtergelaten had.

    demorgen.be: …de minister van Binnenlandse Zaken heeft het in een reactie op de feiten van de avond voordien over een “opkuisactie” en hij vindt dat de zaak “proper opgeruimd” is.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door petrik en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (21 Jul 2024 11:46)
    Dit woord was woord van de dag op 09 Aug 2024

    👍
    473

    #32 08 August 2024: dedouaneren

    dedouaneren
    (ww. dedouaneerde; gededouaneerd)

    fig. iets of iemand aanvaardbaar maken, van schuld ontlasten

    vgl. dedouaneren: goederen inschrijven

    Historisch onderzoek toont overigens aan dat De Vlaamse Linie het ‘zwarte Vlaanderen’ dedouaneerde bij de bredere katholieke bevolking (bloggen.be)

    Als ze de eerste twee weken na haar ‘schandaal’ (wat het ook reëel moge geweest zijn) overleeft, is de zaak definitief van de baan en wordt ze vanzelf maatschappelijk gededouaneerd. (dewereldmorgen.be)

    ‘De N-VA is niet opgericht om het Belang te dedouaneren’ (knack.be)

    Toch hebben de auteurs het gedrag van Laïs tegenover Soetkin terecht gesitueerd binnen een welbekende wetmatigheid: je kunt je als gedoodverfd “fascist” alleen dedouaneren door weer anderen van “fascisme” te beschuldigen. (inflandersfields.eu)

    Het Brusselse establishment is gededouaneerd voor een premier De Wever, schrijft Rolf Falter, historicus en auteur van onder andere De geboorte van Europa en 1302 – Het jaar van de mythe. (demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (19 Jul 2024 18:17)
    Dit woord was woord van de dag op 08 Aug 2024

    👍
    5

    #33 07 August 2024: opgezet zijn met

    opgezet zijn met
    (uitdr.)

    blij, in zijn schik zijn met

    vnw: met iets opgezet zijn: ingenomen zijn, in zijn schik, tevreden zijn met iets

    DS2015: standaardtaal

    Van Dale 2020 online: BE, spreektaal

    “N-VA-kopstuk Theo Francken is niet opgezet met de openlijke kritiek van partijgenoot Jan Peumans op hem en de marsrichting van N-VA.”
    (dD 010718)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door petrik en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (19 Jul 2024 10:48)
    Dit woord was woord van de dag op 07 Aug 2024

    👍
    322

    #34 06 August 2024: crisette

    crisette
    (zn. v., ~s of ~n)

    kleine crisis

    neologistisch Wetstratees

    Oorsprong: het woord ontstond naar aanleiding van het ontslag van Bert Anciaux (2002), dat tot een crisette of een minicrisis binnen de Vlaamse Regering leidde. Crisette is gevormd naar analogie van andere woorden met het achtervoegsel -ette: operette, fuguette, kitchenette, superette, wasserette.

    ‘Als opwarmertje kan de crisette over de dienstencheques tellen.’ (De Standaard, 27/11/03: – bron: www.nlterm.org)

    ‘Geen akkoord zonder crisette. Het is een wetmatigheid in de Wetstraat. Maar het zag ernaar uit dat het op een crisette zonder akkoord zou uitdraaien.’ (De Morgen, 15/09/11)

    Het komt dan nog wel eens tot een rechtstreeks gesprek tussen enkel de N-VA en de PS maar, zoals ik in een eerste bijdrage aangaf, pas nadat een “crisette” in de Wetstraat werd uitgelokt. (vrt.be – 2019)

    Van een crisis of een crisette is geen sprake. Bij Vooruit, cd&v en Les Engagés wordt aangegeven dat het nog altijd om de prille start van de onderhandelingen gaat. (demorgen – 2024)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (18 Jul 2024 07:31)
    Dit woord was woord van de dag op 06 Aug 2024

    👍
    348

    #35 05 August 2024: wijl

    wijl
    (voegw.)

    terwijl

    Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België, poëtisch/literair, archaïsch: omdat; doordat; aangezien; vermits
    Ter uitdrukking van een oorzakelijk of redengevend verband, waarbij de zin ingeleid door wijl verklaart of bevestigt wat in de hoofdzin staat. (zie ook reacties)

    vgl. Engels ‘while/whilst’

    Men ziet er onder meer een maquette met het vroegere sas nog aan de westelijke zijde van het Spaans Huis, wijl het huidige oude sas aan de andere kant ligt. (Klein-Willebroek – Wikipedia)

    Dit goed werd gepubliceerd met bestemming woongebied, wijl het in wezen landbouwgebied betrof. (ipi.be)

    Pas wijl ik al halverwege de straat voor de Amitié had overgestoken, werd rechts naast de toren een schijnsel zichtbaar. (mechelenblogt.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door nthn (17 Jul 2021 07:34)
    Dit woord was woord van de dag op 05 Aug 2024

    👍
    18

    #36 04 August 2024: opfrissen

    opfrissen
    (ww. friste op; opgefrist)

    renoveren (van een huis, een gebouw, …)

    vnw: een gebouw opfrissen: vernieuwen, renoveren

    Typisch Vlaams: een huis opfrissen: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 2

    Sociaal Huis opgefrist. Het Sociaal Huis, de thuishaven van het OCMW, is door de gemeentearbeiders gerenoveerd. (gva.be)

    Vijf architecten willen lelijkste Gents gebouw opfrissen (hln.be)

    Tijdens de afgelopen jaren werd het huis opgefrist, zo werd de keuken bij de woonkamer getrokken en volledig vernieuwd, werd er nieuwe vloer gelegd in de … (immospeurder.vom)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (15 Jul 2024 10:19)
    Dit woord was woord van de dag op 04 Aug 2024

    👍
    18

    #37 03 August 2024: spitsonderzoek

    spitsonderzoek
    (zn. o.; ~en)

    vooraanstaand onderzoek

    Van Dale 2016 online: BE

    zie ook spits

    Uitvoeren van academisch spitsonderzoek om de behandeling, preventie en diagnose van AIDS, neurodegeneratie en mucoviscidose te verbeteren (kuleuven.be)

    Kunsthistorici, fotografen, scheikundigen, archeologen, ingenieurs en conservatoren-restaurateurs voeren interdisciplinair spitsonderzoek uit naar de materialen en technieken gebruikt in het erfgoed en naar de producten en methodes voor conservatie-restauratie. (focusonbelgium.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (11 Aug 2021 00:51)
    Dit woord was woord van de dag op 03 Aug 2024

    👍
    199

    #38 02 August 2024: merde toch

    merde toch
    (uitroep )

    uitroep van verbazing of spijt
    AN: verdomme toch, wat spijtig toch

    zie merde

    Wat was je een prachtige madam, iemand die volop van het leven genoot, alles durfde en met je glimlach een kamer opfleurde. Merde toch, veel te vroeg! (dansnospensées.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (26 Mar 2022 07:40)
    Dit woord was woord van de dag op 02 Aug 2024

    👍
    4

    #39 01 August 2024: onderzoek, een ~ openen

    onderzoek, een ~ openen
    (uitdr.)

    een onderzoek starten

    vnw: een onderzoek instellen

    DS2015 standaardtaal

    Het parket heeft een onderzoek geopend naar seksuele intimidatie en exhibitionisme, maar Bruel ontkent alles. (demorgen.be)

    Franse gerecht opent een onderzoek naar frauduleuze geldwerving voor de Notre-Dame. (vrt.be)

    De Britse overheid gaat een onderzoek openen naar de rol van leidinggevenden bij de teloorgang van de 178 jaar oude reisorganisatie (nieuwsblad.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (09 Jul 2024 06:27)
    Dit woord was woord van de dag op 01 Aug 2024

    👍
    44

    #40 31 July 2024: opdringen, zich ~

    opdringen, zich ~
    (ww. drong zich op, heeft zich opgedrongen)

    vnw: zich opdringen: gewenst zijn, dringend nodig zijn: een oplossing dringt zich op

    Typisch Vlaams: dringend nodig zijn: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 2

    Van Dale 1995: (in Belg.): dringend gewenst, uitermate nodig zijn

    Soms kan iemand zich dermate in het authentieke Vlaamse karakter van een lemma vergissen dat het overschrijven van het lemma zijn eigen opdringt.

    Voorlopig komen beide pechverhelpers daarin tussen, maar een structurele oplossing dringt zich op. (hln.be)

    11 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (31 Jul 2024 21:26)
    Dit woord was woord van de dag op 31 Jul 2024

    👍
    368

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.