Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
kinderen van lage leeftijd (kleuters en peuters);
kinderen in het algemeen
vnw: de klein mannen: de kinderen
uitspraak in Antwerpen: klik op de luidspreker (of het puzzelstukje) om het woord te beluisteren
Zolang ze in de klein manne zitten, gaan ze geen verre reizen maken.
“En de klein mannen? Hoe is ’t daar mee? Zijn ze naar ’t school vandaag? Dat is maar best, ja. Daar kunnen ze hun eigen toch wat verzetten.” (Leo Pleysier, Wit is altijd schoon (1989)
“Want normaal gezien had ze altijd een rosbief in de koelkast liggen maar die was er gisteren aan gegaan omdat tante en nonkel met hun zeven klein mannen waren langsgekomen …” (Guillaume Van der Stighelen, Echt)
“Straks wonen we met drie in mijn appartement en laat Kalinka ineens nog een stuk of drie klein mannen met pelsen frakken overkomen uit Leningrad!” (Lynn Fontaine, Gebroken wit)
“Urbanus vindt wel dat hij voor kinderen meer zijn best moet doen. “Die klein mannen lachen niet uit beleefdheid…” (deredactie.be)
“Ik heb geleerd dat ik geen vent of klein mannen moet hebben…” (Natalia, clint.be)
“Een onmiddellijke inning is een boete voorgesteld door de politie naar aanleiding van een verkeersinbreuk die door de politie is vastgesteld. Als u op tijd betaalt met vermelding van de juiste gestructureerde mededeling is de zaak daarmee definitief afgehandeld.” (advocaat.be)
wanneer een onmiddellijke inning niet betaald wordt, gaat men over tot een minnelijke schikking
zie ook verzamellemma wegcode
Afhankelijk van de overtreding, kan je een voorstel tot onmiddellijke inning krijgen. In opdracht van het parket stelt de politie je voor om de overtreding af te handelen door de boete te betalen. (veiligverkeer.be)
De graad van overtreding telt niet mee bij het bepalen van die administratieve kosten. Voor een onmiddellijke inning of een minnelijke schikking komt er vanaf nu 8,84 euro bij. Ongeacht of het om een lichte of zwaardere boete gaat. (standaard.be)
appelsienvel, cellulite, cellulitis
ook: appelsienenhuid
SN/NL: sinaasappelhuid, peau d’orange
‘appelsienhuid’ in de ANW: (vooral) in België
zie ook appelsien; verzamellemma geneeskunde
wordt ook gebruikt voor oneffen geschilderde oppervlakken
Maar liefst 90 procent van de vrouwen krijgt na de puberteit te maken met die gevreesde appelsienhuid. (hln.be)
“Als je wil verven is er veel minder vulstof nodig anders wordt de coating te dik en krijg je appelsienhuid bij het aanbrengen.” (livios.be)
Flair – Vaarwel, appelsienenhuid. | Facebook
Maar als het in de familie zit, heb je ook die typische appelsienenhuid, ook al ben je niet dik. (radio2.be)
stamp met de voet
SN/NL: trap, schop
De Brusselse agenten die de betogers aan wilden houden kregen slagen en voetstampen te verduren. (Nieuws)
De voetstamp moet worden opvangen met gekruiste voorarmen (rechterarm boven). Bron: Jiu-jitsuclub Tora Glabbeek
Den 16 dito komende van Gend ben ik ‘s avonds omtrent 8 ueren gearriveert tot Koekelberg by Brussel ende gaf haar een onmenschelyken voetstamp. (uit een tekst van 1791)
verankeren, wettelijk vastleggen
NL: alleen in technische zin gebruikt, wel wordt er gesproken van: ‘in beton gegoten voorwaarden’.
Van Dale 2015 online: BE
DS2015 geen standaardtaal
De oppositie verweet de regering de voorstellen in de grondwet te willen betonneren.
De faciliteiten zijn gebetonneerd in de wet. (standaard.be)
Die doelstelling is niet vrijblijvend, ze wordt gebetonneerd in een klimaatwet. (standaard.be)
Een maand voor de verkiezingen: N-VA gebetonneerd boven dertig procent. (standaard.be)
Het meerderheidsbelang van de overheid in Proximus zit gebetonneerd in een wet uit 1991 op de overheidsbedrijven. (standaard.be)
Sociale zekerheid betonneren is gewaagd – De Standaard
De overheid wil volgens hem ‘tot in de klas’ alles betonneren via de vernieuwde eindtermen die het Vlaams Parlement zal vastleggen. (standaard.be)
batig saldo
vnw: batig saldo, overschot, winstaandeel
meervoudsvorm van bonus (zie ook reacties bij mali). Nochtans wordt het woord soms ook als enkelvoud gebruikt met een eigen meervoudvorm boni’s (zie voorbeelden). Ook het vnw beschouwt het als enkelvoud: boni (de, -’s).
tegengestelde van mali
It<
Dankzij het boni konden nieuwe investeringen gepland worden.
In de leden 7, 8, 9, 10 en 11 van dit artikel 196bis wordt het deel van de boni’s en de mali’s vastgesteld dat door de verzekeringsinstellingen in aanmerking wordt genomen in het kader van de DFV (vlaanderen.be)
De slagvelden van de eerste wereldoorlog, in het bijzonder in de Westhoek
Het begrip heeft wellicht mede gestalte gekregen door de vertaling van de titel van het gedicht In Flanders Fields van John Alexander McCrae
Google: het equivalent ‘Nederlandse velden’ verwijst in de eerste plaats naar voetbalvelden en in de tweede plaats naar gasvelden
fietsroute.org: 100 Jaar Groote Oorlog 1914-1918 – Ontdek de fietsroutes In Vlaamse Velden langs het front in de Westhoek.
users.telenet.be: De Britse, Canadese en Amerikaanse militairen, die in 1914 in Vlaanderen toekwamen, waren overweldigd door de pracht van de klaprozen in de Vlaamse velden.
Elk jaar graaft DOVO nog 200 ton niet ontplofte bommen en granaten op in de Vlaamse velden. zie dovo
zie wandelzoektocht, voetrally
“Wie wandelt ontdekt meer. Ga met ATV op ontdekkingstocht in het historisch centrum van Antwerpen. Volg de route op je eigen tempo en laat je onderweg verrassen door de bekende en minder bekende bezienswaardigheden.
Los de vragen op en les je dorst. Brouwerij De Koninck trakteert je op een bolleke de Koninck.
De hoofdprijs is een avondje uit met ATV.” (atv.be)
plannen
Van Dale 2020 online: BE, niet algemeen
zie ook planificatie
Planifiëren, organiseren en beheren van alle activiteiten door een team te animeren (vacatures.monster.be)
De speciale VS-eenheden moeten die aanval planifiëren. (knack.be)
West was kapitalistisch en demokratisch, Oost was geplanifieerd en links-totalitair. (tijd.be)
zeker van zijn zege
Van Dale 2017 online: BE
(Belgisch-Nederlands) zeker van de overwinning
zie ook zegedronken
De Anderlecht-supporters wachten met een bang hart de confrontatie met de sterren van PSG af. In Frankrijk zijn ze alvast zegezeker. (Nieuwsblad)
Ooit bedwong CD&V de VLD van premier Verhofstadt en voorzitter De Gucht, die zichzelf zegezeker tot nieuwe volkspartij bekroonden. (Carl Devos)
SN-NL: in besloten kring
DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
zie ook begraven, in alle intimiteit ~
Marie-Rose Morel en Frank Vanhecke zijn zaterdag in alle intimiteit getrouwd. (standaard.be)
De familie van Korneel Vermeir neemt vandaag in alle intimiteit afscheid van het jongetje. (standaard.be)
Het is in alle intimiteit gebeurd, maandag, op de wekelijkse sluitingsdag. (standaard.be)
De Romeinen hingen rozenslingers aan het plafond als ze in alle intimiteit zaken wilden bespreken die de kamer niet mochten verlaten. (standaard.be)
Smartschool is één van de meest gebruikte digitale leerplatformen in Vlaanderen.
Je kan er je huiswerk op zien, je kan ook zien wanneer je een test hebt of je kan berichten sturen naar leerkrachten of medeleerlingen. Dit is zeer handig wanneer je vragen hebt over de leerstof die op school gezien wordt. Op smartschool staat er ook vaak de digitale agenda. Dus wanneer je je agenda niet hebt bijgeschreven die dag, kan je altijd naar smartschool gaan om hem bij te schrijven.
Mijn ouders gaan straks even naar smartschool surfen om te zien wanneer ik op schoolreis ga.
Ik was ziek vandaag, daarom surf ik even naar smartschool om te zien wat we vandaag allemaal gedaan hebben in de les.
ondergrondse trambedding in tunnels waarvan het de bedoeling is om ze later uit te bouwen tot een volwaardige metro (maar wat meestal niet gebeurd is).
NL: semimetro
zie: http://nl.wikipedia.org/wiki/Premetro
Van Dale 2014 online: in België
zie ook verzamellemma wegcode
In maart 2015 gaat de tramverbinding via de premetro onder de Turnhoutsebaan naar Wommelgem open (gva.be)
De Brusselse premetro bestaat uit tramtunnels en -stations die geschikt zijn om eventueel in de toekomst ook echte metrotreinen te ontvangen. Verschillende tramlijnen, die ook op straat rijden, bereiken en verlaten de tunnels door middel van toeritten. (wikipedia)
Premetro is een vorm van openbaar vervoer waarbij trams geheel of gedeeltelijk ondergronds door tunnels rijden. In België vind je premetro’s in Antwerpen, Brussel en Charleroi. (meermobiel.be)
Foorplein is een spookstation van de Antwerpse premetro.
Antwerpse premetrotunnel onder Schelde in 2026 vier maanden dicht voor werken (demorgen.be)
typisch bakje uit dunne houten latjes waarin appelsienen bewaard worden
ook appelsienenkist (zie voorbeelden)
vgl. appelsienenkist, in een ~ steken
Mijn grootvader is beginnen televisie maken uit het niets, op twee appelsienkisten (vrt.be)
Ha, zei ze, leg dan een Belgische vlag over mijn appelsienkist, en dezelfde avond was ze al dood. (Mijn kleine oorlog – Paul Louis Boon)
De manier waarop is alweer kinderlijk eenvoudig: leg een krant in een appelsienkistje, en leg daarop je in stukken gesneden kruid te drogen. (.sjamaanrudy.be)
“Velen zeggen het met de boutade: stop me maar in een appelsienenkist. Daarmee geven ze aan dat ze niet te veel poespas willen rond hun uitvaart.” (nieuwsblad.be)
Als er één wormpje in een appelsienenkist zit, zal de hond het vinden. (demorgen.be)
- machine
- mechanisch, electrisch apparaat
vnw: de machine, het apparaat, het toestel
De fabriek ligt plat want er is een belangrijk machien kapot.
Het nietjesmachien niet niet.
Voorzichtig als ge dat keukenmachien aanzet op mixen stand 3.
ergens in zitting nemen of hebben
Standaardtaal in België
VD2017 online: BE
zie ook zetelen
22 Belgen zetelen in het Europees Parlement, zij werden tijdens de Europese verkiezingen op 7 juni 2009 rechtstreeks verkozen. (europarl.be)
Zetelen in een assisenjury. Elke vier jaar wordt door de dienst Burgerzaken een lijst van gezworene opgemaakt op basis van de kiezerslijst. (www.stekene.be›
Er hebben 11 Belgische personen met een vrij of intellectueel beroep gezeteld in het Europees parlement, wat neerkomt op 11,34 %. (kuleuven.be)
neus-keel-oorarts = neus-, keel-, en oorarts
dikwijls kortweg “de neus-keel-oor”
NL: kno-arts = keel-neus-oorarts = keel-, neus-, en oorarts
zie ook verzamellemma geneeskunde; Vlaamse volgorden
Meiren moe ’k naar de kliniek op controle bij de neus keel oor, ma tegen de noen zijn ’k normaal wel al terug thuis.
draaizeef, roerzeef
< Belgisch-Frans: passe-vite
genoemd naar de merknaam gegeven door zijn uitvinder Victor Simon, een Belg. Het toestel werd in 1928 op de markt gebracht en 50 jaar later (1978) ging het bedrijf falliet. De verkoopslogan was: een Passe-Vite is een zeef maar niet alle zeven zijn een Passe-Vite.
uitspraak in Antwerpen: klik op de luidspreker (of het puzzelstukje) om het woord te beluisteren
Frans: moulin à légumes
zie ook: pasvit, pasfit, passevite; verzamellemma verwaterde merknamen
In Frankrijk hebt ge 2 eindprodukten van kweeperen (coings):
de gelée (gelei), gemaakt van het met suiker uitgekookte en uitgelekte sap en de pâte de coing (in repen gesneden en gedroogde vruchtenpasta) die door de passe-vite gehaald wordt.
Het handige hulpmiddel in de keuken de “passe-vite” werd in Brussel bedacht en werd uiteindelijk een miljoenensucces. Maar weet je wie en hoe die “passe-vite” is bedacht? (vrt.be)
maatschappelijk werker
wikipedia: De titel maatschappelijk assistent(e) is in België een sinds 1946 wettelijk beschermde titel voor een persoon die beroepsmatig actief is in het maatschappelijk werk.
vnw: maatschappelijk assistent(e): maatschappelijk werk(st)er
Van Dale 1995: (in Belg.)
Van Dale 2020 online: BE
zie ook: assistent(e), maatschappelijk ~
oudere benaming: assistent, sociaal ~
Zelfs de begeleiding van een maatschappelijk assistent van het OCMW wees em van de hand. Hij wou zijn boontjes alleen doppen, met het gekende gevolg.
Het Koninklijk Instituut Woluwe O.C. wenst voor het MPI aan te werven: 1 maatschappelijk assistent (m/v) voor een tijdelijke, voltijdse betrekking binnen de afdeling van kinderen met een autismespectrumstoornis en/of gedrags- emotionele stoornissen.
Hallo, hey, joeh, yo
welkomsgroet bij vrienden ondereen.
Oorsprong: Het Huis van Wantrouwen
- Ha, de Serge, komt er bij man!
- Yo, de mannen!
Yo, de mannen is sinds begin de jaren 90 een catchphrase.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.