Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
gereed om te vertrekken
vnw: startklaar, klaar om te vertrekken
zie ook vertrekkensklaar
We stonden vertrekkensgereed als de Paul belde voor te zeggen dat het feestje niet doorging.
datgene wat verteerd, verbruikt wordt (i.h.b. op café, restaurant, …)
vnw: uitgaven, wat men in een café of restaurant uitgegeven heeft
Er was wel veel belopenis op de kerstmarkt maar de verteer was eerder aan de magere kant. Dat is met dat weer: het is te warm voor wittekes en Glühwein.
verstikken
vnw: in België ook: verstikken, stikken, doen stikken
Van Dale 2017 online: BE, spreektaal
Het gerecht gaat ervan uit dat het kind werd versmacht met een kussen.
Amerikaanse schuldenberg dreigt economie te versmachten.
verwelken, verslodderen
1) van bloemen, planten e.d. of delen daarvan: verdrogen, verwelken, verdorren, verschrompelen
2) in vergelijkingen om aan te tonen dat iets verslapt, verdroogt, verdort
3) figuurlijk, meestal poëtisch: wegebben, verdwijnen
4) van drank: zonder pit, slap worden, verlebberen
vnw: verwelken, verflensen, verleppen, verslonzen
wnt:
Verslensen: Van slensen met ver-
Slensen: Verflenzen, verwelken, thans alleen in Z.-Ndl.
Oudste attestatie: Dict. Tetragl. 145 d 1562
1) Die plant heeft zijn beste tijd gehad, hij is al helemaal verslenst.
Zonder water verslensen bloemen en planten rap.
2) Mijn haarpunten zijn dor en verslenst gelijk het gras in de zomer.
3) Verdriet verslenst, tijd heelt de wonde.
4) Dat pintje staat er al een tijd, het bier zal ondertussen wel verslenst zijn.
Die cola is verslenst, giet dat maar weg.
“Noyt heeft mijn oogh op aerden yets aenschouwt Dat vast bestaet en duersaem kan beklijven. ’t Verrot, ’t vermot, ’t verswact, ’t verslenst, ’t verout, ’t Verderft, ’t versterft …” – uit ‘Uytbreyding over de Psalmen des Propheten Davids’, Dirck Raphaelszoon Camphuysen, ca. 1626
Iemand die voor een politieke partij opkomt zonder lid van die partij te zijn; meestal een bekende of opvallende figuur die extra stemmen kan trekken.
vnw: (bnl.) persoon die zonder lid te zijn van een partij op de kandidatenlijst voor een verkiezing wordt opgenomen, om in ruimere kring kiezers te trekken
zie ook verruiming
Op de lijstduwersplaats verschijnt verruimingskandidaat Mike De Herdt, voormalig ABVV-jongerenvoorzitter en festivalorganisator. (De Redactie, 14 maart 2014)
Zeg niet wit konijn, zeg verruimingskandidaat (demorgen.be)
rechtvaardigen, verantwoorden
vnw: rechtvaardigen, verantwoorden, verdedigen
-zich verrechtvaardigen: zich verantwoorden
Van Dale 2017 online: BE, niet algemeen
Ze moest elke uitgave tot de laatste centiem verrechtvaardigen.
Toru Hashimoto verrechtvaardigde eerder de praktijk van gedwongen prostitutie aan het front van Koreaanse, Chinese en Filipijnse vrouwen. (hln.be)
Het project van Turnhoutse sportvereningingen met mindervalidenwerking verrechtvaardigt een stedelijke toelage. (turnhout.be)
Het is pas een echt schandaal dat Minister Marcourt zich verrechtvaardigt door de grote verschillen in de kwaliteit van het secundair onderwijs in de Franse Gemeenschap aan te halen. (absym-bvas.be)
Tijdens een wisselweekend vertrekt een groot aantal vakantiegangers naar het buitenland en keren tegelijkertijd heel wat reizigers terug uit vakantie. Die grote drukte veroorzaakt ellenlange files op de Europese autosnelwegen (taaltelefoon)
google 2025: “wisselweekend” .NL .BE
In Nederland (maar ook in België) vaak ‘Zwarte Zaterdag’ genoemd.
Van Dale 2013 online: voorlopig toegevoegd in 2012
De instanties raden mensen die persé willen reizen in het wisselweekend aan voldoende drinken mee te nemen.
Op verschilende snelwegen in Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland staan er lange files in dit zogenoemde wisselweekend. (vrt.be)
taaladviseur
vnw: taaladviseur
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, weinig gebruikt
Van Dale 2020 online: BE, niet algemeen
Smisdom: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
zie ook taalraadsvrouw
(fictieve) Taalmail 1035629 van de vrt-taalraadsman:
niet: Ruud Hendrickx, taalraadsman van de VRT en de Vlaamse hoofdredacteur van Van Dale: “Het is een verrassende term geworden, …" (bron: www.vrt.be/nieuws)
wel: Ruud Hendrickx, taaladviseur van de VRT en de Vlaamse hoofdredacteur van Van Dale: “Het is een verrassende term geworden, …"
Taalraadsman komt voor in Belgisch-Nederlands maar is geen standaardtaal. Standaardtaal in het hele taalgebied is taaladviseur.
;)
Niet fictief:
“Een cynisch woord, een scherpe keuze van de Vlamingen”, is de commentaar van VRT-taalraadsman en hoofdredacteur van Van Dale Ruud Hendrickx. (vrt.be)
Heb je er al eens bij stilgestaan dat een zomerse barbecue voor een taalraadsman een ware hel is? (Ruud Hendrickx – vrttaal.net)
De VRT heeft daarom een taalraadsman in dienst, Ruud Hendrickx. (vrttaal.net)
zie ook hola pola
Hela hola, wat is mij dat hier allemaal? Het heeft hier percies nen tornado gepasseerd!
hela hola heb je t al gehoord, ik ben jarig!(jnm.be)
Hela hola Geograficanen! De vakantie/herexamens zitten erop en een nieuw academiejaar vol toffe activiteiten kan van start gaan. (geografica.be)
Hela hola hela! We zitten al aan de derde scoutsactiviteit vandaag, deze keer voor het eerst met een passende beschrijving op deze prachtige site! (devleermuis.be)
Hela, hola! Jaja, die illustraties zijn niet niks. (debbielavreys.be)
vnw: wettelijk
- burgerrechtelijk aansprakelijk
- burgerrechtelijke aansprakelijkheid
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 5
De wetgever heeft daarom een systeem van verdeling van de bewijslast op burgerrechtelijk vlak ingevoerd. (ediv.be)
Op burgerrechtelijk vlak is de fraudezaak overigens nog niet verjaard verklaard, benadrukt de advocaat van de burgerlijke partijen. (vrt.be)
Een dag na het proces liet de verdediging van Lhermitte niettemin verstaan dat ze Veldekens op burgerrechtelijk vlak zou vervolgen. (demorgen.be)
taakomschrijving van een job, functieomschrijving
Van Dale 2018 online: BE
Administratief medewerker: jobomschrijving | Vacature.com
Blijkt uit een jobomschrijving dat je zal samenwerken met verschillende collega’s, dan kan je vermelden dat je graag in team werkt. Als uit de jobomschrijving blijkt dat je vooral alleen zal moeten werken, dan zet je het beter niet in je CV. (stepstone.be)
Als interim manager ben je niet gebonden aan een jobomschrijving, maar eerder aan een resultaat dat hoe dan ook moet opgeleverd worden. (randstadprofessionals.be )
afstuderen aan een onderwijsinstelling
“Ben uitgekomen in 1974 en heb Bergmans, Stacino, Kamiel (die eigenlijk Jean Arras heette), Cooman (de Koei), Dubois (’t is ik Bidoel’ vandaar de bijnaam) en Cornélus gehad.”
(https://atheneumbrussel.wordpress.com/)
“(…) maar vele van onze dochters en zonen zijn wel
reeds met hoge onderscheiding als advocaat uitgekomen aan de universiteit… , (HBVL lezersbrief 11/02/08)
> andere betekenis van uitkomen
vakantie, congé, vrijaf
met verlof, in verlof, op verlof
DS2015 geen standaardtaal
SN: vooral gebruikt in militaire context: vergunning om te vertrekken
zie ook skiverlof, paasverlof, allerheiligenverlof, krokusverlof, groot verlof; verlofaanvraag; verlofdag; verlofperiode; verlofganger; verlofgeld; verlofstelsel
Bouwsector kritisch voor systeem waarbij werknemers niet langer hun vakantiedagen verliezen bij ziekte tijdens verlof. (vrt.be)
We gaan tijdens het paasverlof altijd naar de zee.
De winkel is gesloten wegens jaarlijks verlof.
“Waarom wil ne mens dat zijn wasmanden leeg zijn tijdens zijne verlof en de strijk gedaan en alles proper …. man, man, man toch onnozel kiekens … (Zappybaby)
Werken tijdens je verlof brengt rust – De Standaard
Verlies je vakantiedagen als je ziek wordt op verlof? – De Standaard
11 soorten verlof: welke past bij jou? – De Standaard
uit Wikipedia: Het penitentiair verlof is in België een strafuitvoeringsvorm (…) Het penitentiair verlof laat de veroordeelde toe de gevangenis driemaal 36 uren per trimester te verlaten.
NL: proefverlof
vnw: toestemming om gedurende één tot drie dagen de gevangenis te verlaten, proefverlof
zie ook uitgaansvergunning
Het gebeurt wel eens dat een gevangene tijdens zijn penitentiair verlof een nieuw crimineel feit pleegt.
Zouden gevangenen onder elkaar ook vragen: Waar gaat gij op penitentiair verlof van ’t jaar?
onachtzaamheid, onoplettendheid, nalatigheid
vnq: nalatigheid, vergeetachtigheid
Van Dale 2018: BE, fout doordat je iets bent vergeten te doen
betekenis in het AN is abstract: het “vergeten” of “vergeten zijn”
zie ook vergetelheid, bij ~
Over deze vergetelheid ga je u nog beklagen. (Van Dievel Consulting)
aankomen, in gewicht bijkomen
vnw: dikker worden van personen
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
zie ook vervetten; verdunnen; verslanken
Ik ben weer 2 kilo verdikt tijdens de feestdagen.
“Beetje verdikt? — Nee, mijn trui is gekrompen.” (standaardtaal in België) taaladvies.net
voortdoen, voortgaan, doorgaan
vnw: doorgaan
zie ook verderdoordoen
Stoppen of verderdoen?
Goed zo, doe gij maar verder!
Gisteren verloor de renner al acht minuten; vandaag voelde hij dat verderdoen geen zin meer had.
“Voortdoen is standaardtaal in België. Het is niet duidelijk of we verderdoen in de betekenis ‘continueren’ al dan niet tot de standaardtaal in België kunnen rekenen. Standaardtaal in het hele taalgebied is in ieder geval doorgaan.”
http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/1080
De GP werd opgericht bij wet van 7 december 1998 tot organisatie van een geïntegreerde politiedienst, gestructureerd op twee niveaus: de federale politie en de lokale politie. Beide functioneren autonoom en zijn afhankelijk van hun eigen overheden. (politie.be)
De gemeentepolitie, de rijkswacht en de gerechtelijke politie bij de parketten werden afgeschaft.
zie ook eenheidspolitie
Om bij te dragen aan de maatschappelijke veiligheid, moet elk personeelslid van de geïntegreerde politie van België bij de uitoefening van zijn job, rekening houden met de principes van de excellente politiezorg. (politie.be)
zonder er belastingen op te moeten betalen; ook als vertaling van taxfree
vnw: belastingvrij, taxfree
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
zie ook taks
Belgen die naar een niet-EU-land reizen, mogen in de toekomst meer goederen taksvrij naar huis brengen. (gva.be)
Kerosine is taksvrij en de luchthavens worden nog gesponsord met gemeenschapsgelden. (autoforum.be)
NL: het functioneren
Noot: ´werking´ is AN maar NL gebruikt ´het functioneren´ als het om organisaties of personen gaat.
Geruchten als zou de werking van de rechtbank vooral lijden onder zijn “moeilijke karakter”, nuanceerde hij. (deredactie.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.