Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
vrt taalnet: Vrijwaren betekent: behoeden voor, beschermen tegen. Het wordt gecombineerd met voor of tegen, of met van. (…) In Belgisch-Nederlands is vrijwaren ook zonder voorzetsel bruikbaar in de betekenis: veilig stellen, garanderen, bewaren, behouden, beschermen, in stand houden.
vnw: in België ook zonder de voorzetels voor, tegen of van: veilig stellen, garanderen, bewaren, behouden, beschermen, in stand houden
De Vlaamse toeristische sector moet een tandje bijsteken om zijn concurrentiepositie te vrijwaren. (hln.be)
Het ging om een preventieve maatregel, want de huizen bleven uiteindelijk gevrijwaard. (tvoost.be)
Frankrijk vergroot belang in Renault om stemrecht te vrijwaren (deredactie.be)
Belgische staat gedagvaard om rechten van gedetineerden te vrijwaren. (mensenrechten.be)
vriendschappelijke wedstrijd
vnw: vriendschappelijke sportwedstrijd
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
zie ook vriendenmatch
Om de nieuwe spelers wat in te passen, spelen we op 12 maart tegen FC Zwevergem een vriendenwedstrijd.
De vriendenwedstrijd van vrijdag tegen de veteranen van Milderen gaat niet door.
Het hele sfeertje in de Ghelamco ademde meer iets van een vriendenwedstrijd dan van de nummer één op bezoek bij de nummer twee. (demorgen.be)
Hij speelde nog steeds graag en tijdens een vriendenwedstrijd op zondagvoormiddag ving hij een bal op met de borst. Daardoor werd hij … (standaard.be)
Oostende
google2015: >11.000
zie ook badstad
nieuwsblad.be: Waarom is Oostende de koningin der badsteden? Omdat koning Leopold II daar ferm zijn best voor gedaan heeft.
oostende.org: Oostende is een wereldstad aan zee en staat bekend als de ‘Koningin der Badsteden’.
een.be: Saartje Vandendriessche gaat de Koningin der Badsteden alvast verkennen en bezoekt het Fort Napoleon.
langsvlaamsewegen.be: Oostende is de kuststad die voortdurend in beweging is en haar titel ‘Koningin der badsteden’ terecht verdient.
Stoel die ge kunt opplooien, gebruikt voor op het strand of bij het kamperen. (vouwstoel)
vgl. plooitafel
Pakte gij uwe plooistoel mee naar ’t strand?
(wetenschappelijk) onderzoeker, navorser
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
Niet zo bij Mollen, die voltijds bij Natuurpunt werkt en pas als vorser aan de slag kan na de dagtaak – ‘als de kinderen in bed liggen’. (standaard.be)
Zij is eveneens verbonden aan de lerarenopleiding van de VUB en is vorser aan de Universiteit van Antwerpen. (davidsfonds.be)
Amerikaanse vorsers hebben gemeld dat ze een doorbraak bereikten in de strijd tegen de ziekte van Alzheimer (demorgen.be)
- aanmoediging om op dezelfde manier voort te doen
- doe zo verder
vnw: doe zo voort: ga zo door
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
zie ook: voortdoen
Er zijn vier soorten schoolrapporten in Vlaanderen. Die met ‘Flink zo!’, die met ‘Doe zo voort!’, die met ‘Jij kunt beter!’ en die met ‘Dat is beneden alle peil!’
niet groot, klein, …
vergelijk postzegel, zo groot als een ~ en zakdoek, een ~ groot
vnw: een voorschoot groot: heel klein
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
West-Vlaanderen: schorte, e ~ groot
zie ook verzamellemma kledij
Dat terras is amper een voorschoot groot, ge kunt er nog geen tafel zetten.
Op wereldvlak is België amper een voorschoot groot.
Het eiland is navenant: een voorschoot groot. Helemaal achteraan in een klein boerderijtje, daar woont hij: Wouter Klootwijk. (standaard.be)
Vlaanderen, een voorschoot groot, is gezegend met uitstekende conflictjournalisten. Er zijn de bekende namen: Rudy Vranckx, Jens Franssen … (demorgen.be)
1) voorstellen (standaardtaal in België)
2) noemen, vermelden, naar voor schuiven, … (geen standaardtaal)
vnw:
•een datum of naam noemen, voorstellen, bepalen
•een mening of standpunt verkondigen, opperen, beweren
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands (beide betekenissen)
DS2015: vaststellen, bepalen: standaardtaal
1) Voor die afspraak zou ik 24 oktober willen vooropstellen.
2) In het jaarverslag is er geen uitkering van dividenden vooropgesteld.
vernissage, officieuze opening van een evenement
vnw: openingsreceptie, vernissage
Hunne Majesteiten de Koning en de Koningin bezoeken de vooropening van de tentoonstelling Van Eyck, Een Optische Revolutie in het Museum van Schone Kunsten te Gent. (monarchie.be)
ICF Gent : Gentse Floraliën 2016 – vooropening 21 april 2016. (dehanze.be)
Dit jaar zou er veel selectiever omgesprongen worden met de uitnodigingen voor de Vooropening van de Boekenbeurs was vooraf meegedeeld. (knack.be)
voorarrest
vnw: (bnl.) voorlopige hechtenis, voorarrest
De Antwerpse raadkamer kon maandag niet anders dan een man vrijlaten die in voorhechtenis zat op verdenking van een brutale overval op een deurwaarderskantoor.
(dereactie.be)
het denken, het veronderstellen
meestal ofwel het goed, correct, … voorhebben of het verkeerd, fout, … voorhebben
(ook) het goed voorhebben: het goed bedoelen
vnw:
-het goed/slecht voorhebben: het goed/mis hebben, het bij het juiste/verkeerde eind hebben
-als ik het goed voorheb, als ik het goed heb, als ik me niet vergis
Taaladvies.net: (in Belg.)
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
taaladvies: (3) Als ik het goed voorheb, bent u de voorzitter. Ik dacht dat die heer in het groen de voorzitter was, maar ik had het verkeerd voor. (in België, geen standaardtaal)
SN-NL: het goed of fout hebben
zie ook: voorhebben; voorhebben, iets ~
Als ik het goed voorheb is de Jean ondertussen al meer dan 25 jaar getrouwd.
Hij had het destijds helemaal verkeerd voor door te zeggen dat er binnen de maand een nieuw regering zou zijn.
Hij heeft het goed voor zalle, maar ‘t is toch zo’n onbesnutst geval.
een tekst snel, oppervlakkig lezen
opm: in .NL is diagonaal lezen een techniek om snel en efficiënt te lezen die aangeleerd kan worden (zie reacties)
“Sommige politici zullen zijn rapporten en analyses wel diagonaal gelezen hebben, om ze meteen daarna verticaal te klasseren.” (knack.be 19/09/2019)
“Uitgeverijen worden sinds het begin van de coronacrisis bestookt met ongevraagde manuscripten van amateurschrijvers. Veel daarvan worden wellicht slechts diagonaal gelezen.” (rectoverso.be 90/04/2021)
“… en aangezien ik ervan uitga dat u minstens het verslag diagonaal gelezen hebt, zal ik mij vandaag beperken tot een korte samenvatting.” (vlaamsparlement.be 12 feb. 2020)
hoofdkantoor van een bedrijf of instelling
vnw: hoofdkantoor
Van Dale 1995: (in Belg., gallicisme)
zie ook zetel; bedrijfszetel
“De administratieve zetel stemt niet noodzakelijk overeen met de maatschappelijke zetel die in de oprichtingsakte van de vennootschap (statuten) wordt genoemd, maar kan ook op hetzelfde adres gelegen zijn.” (dekamer.be)
Die postorderbedrijven hebben dikwijls hun maatschappelijke zetel in het buitenland zodat ze lang buiten schot blijven van het gerecht.
“Elke vennootschap moet een maatschappelijke zetel hebben. De plaats van de zetel zal bepalend zijn voor de taal van de statuten van de vennootschap.” (notaris.be)
elk
Van Dale 2018 niet algemeen
“Zo zouden alle gewesten – Vlaanderen, Brussel en Wallonië – elks één bestuurder mogen aanwijzen.” (https://sceptr.net/2018/11)
voor niks, vergeefs, iets wat geen resultaat oplevert
zie ook hond, voor de ~ zijn kloten
“… weer even naar Brussel (ik toon mijne goede wil, maar ik weet op voorhand al dat dit weer niets gaat opleveren) voor de paus zijn kloten.” (9lives.be 3 apr. 2012)
“- Zich op een onaanvaardbare manier gedragen tegenover zijn hiërarchische meerdere op 3 februari 2015 in school … door ongepast taalgebruik te hanteren en te stellen dat hij ‘niet voor de paus zijn kloten gaat werken’;” (kamer van beroep gesubsidieerd officieel onderwijs 13 apr. 2016)
“… gewoon omdat ik weet dat wat op de tweede plaats komt toch niet opgemerkt wordt en dus voor de paus zijn kloten is. Een heel beperkt publiek slechts merkt …”(demorgen.be)
ten eerste
vnw: in de eerste plaats, eerst, vooral
DS2015 in de eerste plaats, allereerst: standaardtaal
taaladvies.net: Ja, vooreerst is standaardtaal in België in de betekenis ‘in de eerste plaats’. Daarnaast is vooreerst standaardtaal in het hele taalgebied in de betekenis ‘voorlopig’, ‘vooralsnog’, ‘voorshands’.
Vooreerst: het tekort aan leerkrachten. Vooral in het kleuter- en basisonderwijs dreigen er te weinig leerkrachten te zijn op lange termijn. (deredactie.be)
om
vnw: voor geld spelen: om geld spelen
Komen Eten op VT4 is tegenwoordig de bron voor Vlaamse woordjes te sprokkelen.
INEOS heeft daarvoor een nieuwe vergunning nodig, maar vraagt ook om de financiële waarborgen voor het project te herbekijken. (vrt.be)
> zie andere betekenissen van voor
de Walen: Wallonië
Ik wil in de Wale gaan wonen.
Avec tes blote voeten wandelen in de Walen is ferm plezant! (maisonslash.be)
Ondanks het feit dat Hector al meer dan 63 jaar in ‘de Walen’ woont, verraadt zijn taal nog steeds zijn Zeelse roots (mensenvanbijons.be)
Even checken. Vlaanderen voert 15% van zijn water in uit Wallonië. Maar voert ook 2% van het eigen blauwe goud naar de Walen uit. (hln.be)
voetbalspeler
vnw: voetballer
Godverdomme! Die voetballisten hebben mijn ruit kapot gesjot!
Werner was een uitstekende voetballist en speelde onder andere bij Ledegem en Menen. (nieuwsblad.be)
De arme blonde voetballist liet zich overtuigen om de Latijnse spreuk ‘Vini, vidi, vici’ op zijn voorarm te borduren. (hbvl.be)
Maatregelen ter beteugeling van het wilde knuffelgedrag der voetballisten (vrt.be – Louis van Dievel)
iemand of iets die of dat op niks trekt, niks waard is, …
vnw: iets/iemand van mijn voeten: iets of iemand van niks
ook ‘van Jan mijn voeten’ (jan-mijn-voeten)
Dat is nen dokter van mijn voeten, die heeft mijn schouwers naar de knoppen geholpen.
Dat is hier een restaurant van mijn voeten. We zitten al een half uur te wachten en nog gene garçon gezien.
’t Is hier van mijn voeten. Elkeskeer dat ge iets voorstelt is het niet goed.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
