Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
andersom
SN: achterstevoren
Met de rapte (rapte, met de ~) had hij zijn trui achterstevoor aangedaan.
Die kleine doet niet liever dan achterstevoor op zijn driewieler door de living te fietsen.
Hij heeft voor zijn exaam de cursus achterstevoor geleerd. Hij ging ervan uit dat het moeilijkste vanachter stond en dat ze dat wel eerst zouden vragen.
(een kwalijke zaak, een kwestie, een schandaal) niet nader onderzoeken, ongemoeid laten (met de bijgedachte: hoe meer ge ne stront roert hoe meer dat hij stinkt)
vnw: het potje gedekt houden: ergens niet meer over praten, erover zwijgen
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
Ouders van gepeste kinderen willen het potje vaak gedekt houden omdat ze bang zijn dat hun kind nog meer het slachtoffer wordt.
Bij de uitbraak van de epidemie in de stad Wuhan hadden de plaatselijke autoriteiten aanvankelijk geprobeerd om het potje gedekt te houden. (vrt.be)
Nagaan of het hoofdbureau daadwerkelijk de opdracht gaf om het potje gedekt te houden, dat was de hoofdopdracht van Andersen Consulting. (demorgen.be)
iemand die grappige dingen zegt en waarop gereageerd wordt dat hij een perlut is.
vergelijk viezen perlut
Met al uw grapjes, ik zou er nog intrappen, je bent een perlut.
Typisch Vlaams: kanjer, uitschieter: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 5
vnw:
•kei, uitblinker, knappe kerel, die veel kan of presteert
•kanjer (van personen en van voorwerpen)
groot exemplaar: “klepper van formaat”
< overgewaaid van Vlaanderen naar Nederland, waarschijnlijk via de sport
Woordenboek der Nederlandsche Taal: klepper
znw. m. Naam voor iemand (of iets) bijzonders, buitengewoons in zijn soort. Alleen in Vlaamsch België.
?1. Eigenlijk. Persoonsnaam. Iemand (man of jongen) die meer doet, of kan, durft, waagt, dan een ander, dan (de) anderen: een baas, bol, kerel, in goeden en in afkeurenden zin. Met een gebruikelijke versterking: een felle klepper.
Klepper, … kerel of een die groot is in zijne soort, Schuermans (1865-1870).
Bilderdijk en Vondel zijn felle kleppers van poëten, Schuermans (1865-1870)
Klepper. … Buitengewone jongen, iemand die zich onderscheidt door geleerdheid, verstand, bekwaamheid, stoutmoedigheid, deugnietenstreken, enz., Cornelissen-Vervliet.
Klepper, een die er dwars doorgaat, die stoute stukken waagt en ze moedig uitvoert, Loquela (Wdb.) (1907).
De heer D. … moet een felle en onbeschaamde klepper zijn, om zoo iets te durven eischen, Het Volksbelang v. 8 Juli 1899.
?2. In toepassing op zaken. Iets dat groot is in zijn soort: een bom, bommel, bommerd, bonkerd, kokkerd.
Da’ zijn kleppers van pataten! Ziet is wa’ klepper van ’nen appel! Cornelissen-Vervliet.
Artikel gepubliceerd in 1933.
Van Dale 2016
iem. die of iets dat buitengewoon is in zijn soort
= kanjer
• dat zijn kleppers van appelen, van peren
• een klepper van formaat
Die klepper van 600 bladzijden krijg ik tegen morgen echt niet meer uitgelezen.
> andere betekenis van klepper
driewielkar voor paard of os
Wij hadden thuis een driewielkar toen mijn
vader nog met een koe werkte.
Span het paard maar voor het klitje.
onverharde landweg tussen de velden en/of weides
Vermoedelijk een relatie met het juridisch gebruikte ‘losweg’
wnt:
Weg of pad waarlangs men van een niet aan den openbaren weg gelegen stuk land op dezen kan komen, uitweg. In Vlaanderen.
- Ook voor een uitloop, afvoer, van water (Loquela (Wdb.) 1907).
zie andere definities van los
Dat is ne schone (schoon) los om op te galopperen.
boei / boeiën
Die twee hebben altijd “boei”
We kwamen binnen en lap … al direct boeiën met half t’cafe
hard en heftig bewegen; fietsen, rennen, rijden, lopen,…
vgl. doorvlammen
Die auto kwam door de straat gevlamd en moest alles dicht smijten (smijten, alles dicht ~) om te kunnen stoppen voor het rood licht.
Herentalsenaar
2de bijnaam voor een inwoner van Herentals. De andere bijnaam is de ‘klokkenverver’. Ook deze naam komt verder van een legende. Een poortwachter die de grendel van de stadspoort niet meer vond toen een vijandelijk leger de stad wilde bestormen, vond er niet beter op dan de stadspoort te vergrendelen met een grote wortel (of ‘pee’ in het Kempische dialect) tot hij de verloren grendel zou terugvinden. Ondertussen wandelde er vee voorbij de poort en die aten de wortel natuurlijk met veel smaak op.
zie ook Belgische bijnamen van inwoners
De Keizer van Herentals is ne peesteker en ne klokkeverver.
fototoestel, fotoapparaat, kodak
< andere definitie van appareil
Zie dat ge uwen appareil mee op vakantie hebt, dat ge schoon fotokes kunt pakken.
- vrijmetselaar
- vrije metselaars waren rondtrekkende vaklui die niet aan een gilde verbonden waren
< Engels: freemason; alternatieve verklaring: een verhaspeling zijn van het Franse frère maçon
< Engels: mason
< Frans: maçon, metselaar
< middeleeuws Latijn matio, machio Frankisch *makjo, (maker)
In Oostende woonde een framasson. Wanneer de mensen ’s ochtends naar hun werk vertrokken, zei die framasson altijd: “Jullie vertrekken pas, maar ik heb mijn geld al verdiend!” Framassons moesten immers niet werken. (http://www.volksverhalenbank.be/
nummer JASPE0236-0237)
blaasjes
Het regent erg hard
Het regent “bloskes” (uitdrukking)
Mijne’n arm sto vol “bloskes”
bijscholing met het doel nog meer vakkennis te verwerven
standaardtaal in België
Van Dale 2017 online: BE
De Jean volgt al vijf jaar een opleiding boetseren met koeienmest. Nu gaat em nog een vervolmakingscursus van 2 jaar volgen.
Eind juli was er opnieuw de vervolmakingscursus wandelruiter in de rijschool te Oud-Heverlee. (arenbergruiters.be)
Vervolmakingscursus wandelruiter)
bijnaam van een Aalstenaar
uitspraak: A jo-an.
< De oorsprong van de spotnaam ajuinen ligt in de 19de eeuw, toen in Aalst en omstreken de uienteelt enorm floreerde. ( …)
Maar meer dan een eeuw na het ontstaan van de spotnaam is er natuurlijk al heel wat veranderd. De jongere generaties hebben nauwelijks weet van de ooit zo bloeiende ajuinenteelt in Aalst en omgeving, de vele ajuinvelden zijn al decennia lang verdwenen. Dit had tot gevolg dat de jongere generatie – binnen de eigen leefwereld- zelf op zoek begon te gaan naar een mogelijke verklaring voor de bijnaam. Op die manier is naast de etymologische verklaring van de bijnaam een andere versie beginnen ontstaan die nog steeds vaak doorverteld wordt. De spotnaam ajuinen zou volgens deze jongste interpretatie niet door de overvloedige uienteelt van vroeger te verklaren zijn, maar veeleer teruggaan op een eigenaardigheid van het Aalsters dialect. Ajuin zou afkomstig zijn van het bevestigend antwoord “ha, ja hij”, wat hetzelfde klinkt als de dialectische uitspraak van het zelfstandig naamwoord ajuin. (vvaalst.be)
Van Dale 2015 online: BE
zie ook Belgische bijnamen van inwoners
Hei hij da gedoan? Ajoan.
Heeft hij dat gedaan? Awel ja.
> andere betekenis van ajuin
hoogmoedig, fier, overmoedig, hoveerdig
< Middelnederlands hovaerdich, hoveerdich
In onze straat is een hoeveerig madammeke komen wonen.
gluren, loeren; vluchtig naar iets kijken, een kijkje nemen
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, informeel
zie ook komen piepen
‘Moeder mag ik eens piepen achter de gordijn
of dat die zwarte mannekes al gewassen zijn.’
Door het sleutelgat piepen.
De zon piepte door de wolken.
Ben hier toevallig beland en moet zeggen: doe zo voort! mooie teksten!, en ik zie dat ge u fotos in psp gaat bewerken, het zal mooi worden; ik kan dat niet, zou het ook graag kunnen. Komt ge ook eens piepen bij mij, ge vindt me terug bij fotografie x. (forum Seniorennet)
doekje om stof af te nemen; stofdoek
vnw: stofdoek
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 4
vgl. vod
Met een stofvod kunt ge het stof afdoen van postuurkes, kaderkes, de chambrang boven de deur, de rijchel van het venster, de luster, het klavier van de computer, enz.
diepe, bolvormige kom
vnw: bolvormig kommetje, kop zonder oor
“En op kracht komen, dat kan niet beter dan met een bol soep, getrokken van een stevige vleesbouillon.”(https://wdebelder.wordpress.com 291115)
> andere betekenis van bol
‘Winden’ wordt hier gebruikt om aan te geven, dat het alle kanten kan opwaaien, m.a.w. ‘het geeft geen resultaat bereikt’ door het veelomvattende van de mening.
vgl. Van Dale 2005
met alle winden waaien (of draaien)
met ieder meepraten, geen eigen mening hebben
Er vele meningen op nahouden, behalve de goede.
Hij waait met alle winden mee.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
