Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Top woorden

    Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.

    #1

    weerhouden
    (ww. weerhield, weerhouden)

    selecteren, overhouden, in aanmerking nemen

    < Frans: retenir

    Nederland kent “weerhouden” in de tegenovergestelde betekenis van tegenhouden, wat tot verwarring leidt

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
    DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)

    We hebben u weerhouden als topkandidaat voor deze baan en bieden u daarom een contract aan.

    Deze cijfers bevestigen de methodologie zoals weerhouden door de NBB. (Electrabel.be)

    “Je hebt gesolliciteerd voor een leuke functie, maar je krijgt geen tweede gesprek of je mag zelfs niet op gesprek? Niet weerhouden worden is nooit leuk. Zeker als je niet weet waarom.” (jobat.be 25 apr. 2018)

    “Maar slechts negentien kandidates werden weerhouden, klaagt een militaire vakbond vrijdag aan. Defensie verzekert dat de procedures zijn …” (nieuwsblad.be 30 aug. 2019)

    De man ging vandaag vrijuit wegens “gebrek aan bewijs”. Geen enkele aanklacht tegen hem werd weerhouden. (vrt.be)

    Uit een totaal van 331 inschrijvingen zijn er 74 kandidaten weerhouden voor deelname aan de Elisabethwedstrijd van dit jaar. (vrt.be)

    bloemlezing De Standaard:
    De mogelijkheid om garages de controles te laten uitvoeren, werd niet weerhouden. (standaard.be)
    Opties als bijkomende schoolruimte of OCMW-noodwoning werden niet weerhouden. (standaard.be)
    Een resem argumenten werd niet weerhouden. (standaard.be)
    Het gaat onder meer over een brief waarin VN-secretaris-generaal Kofi Annan aankondigt dat Verwilghen uiteindelijk niet weerhouden werd (standaard.be)
    Voor dit ongeval werd de vakbondsman niet vervolgd omdat er geen oorzakelijk verband werd weerhouden.(standaard.be)
    enz.

    7 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door aliekens en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (11 Aug 2021 03:25)
    Dit woord was woord van de dag op 13 Jul 2009

    👍
    2600

    #2

    opleidingscheque
    (de ~ (m.), ~s)

    Een cheque voor werknemers om een opleiding met diploma of een extra beroepsopleiding, te kunnen betalen. De overheid betaalt het bedrag gedeeltelijk terug.

    Van Dale 2018 online: in BE waar­de­bon, ge­deel­te­lijk be­taald door de over­heid en door een be­drijf, waar­mee werk­ne­mers van dat be­drijf ex­tra be­roeps­op­lei­ding kun­nen be­ta­len.

    zie ook vormingscheque

    Voor mijn opleiding ‘gediplomeerd kok’ heb ik opleidingscheques aangevraagd om die studie te kunnen betalen.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (10 Aug 2021 08:45)
    Dit woord was woord van de dag op 15 Dec 2011

    👍
    2180

    #3

    schup
    (de ~ (v.), -pen)

    spade

    vergelijk: truffel

    zie ook schup, de eerste ~ in de grond

    ook in Vlaams Brabant

    Grabe- und Bauspaten

    Ik heb een schup gekocht om ’t gras af te steken.

    “Nu zit de schup in de grond en onderschrijft ook de Europese Investeringsbank onze plannen’, zegt Vlaams minister van Mobiliteit Ben Weyts” (Knack 15/03/18)

    De “schup” kan in de grond: Vlaamse regering zet handtekening onder vergunning voor Oosterweel (vrt.be)

    Er is niets mis met collegialiteit, maar als (áls!) de ene N-VA’er de andere belt om te zeggen dat hij zijn vrouw heeft vermoord, vermoed ik dat die niet naar de politie gaat, maar een spade zoekt – een schup, in dat morsige Antwerps van u – om het lichaam te doen verdwijnen. (Joël De Ceulaer – De Morgen)

    > andere betekenis van schup

    14 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door janvaneycken en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (03 Sep 2023 13:18)
    Dit woord was woord van de dag op 10 Dec 2007

    👍
    1869

    #4

    schab
    (het ~, ~ben)

    horizontale plank in een kast of tegen een muur, bedoeld om voorwerpen op te bewaren

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: schab. Andere vorm naast schap. Plank in een kast of langs een wand, tot bergplaats bestemd. In Zuid-Nederland.

    zie ook schap en andere betekenis van schab,vensterschab

    Kits Gramel
    Gevulde schabben

    In de wasserij lagen er honderden pakken gestreken was, in grauw papier (papier, grauw ~) ingepakt, op hoge rijen schabben opgetast, tot ze met de stootkar thuis bij de klanten werden afgeleverd. Dien tijd is lang voorbij.

    Voor mij nen trappist van ’t schab. Dat is altijd veel lekkerder dan ene uit de ijskast.

    Artikel 2dehands.be: staand rek + bijhorend schab om aan de muur te bevestigen. (Turnhout)

    Op het hoogste schab bevonden zich flesschen anijs en jenever, (V. Loveling, Hoofd v. ’t huis 80, Gent).

    6 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door haloewie en laatst gewijzigd door Marcus (09 Aug 2021 08:55)
    Dit woord was woord van de dag op 17 Aug 2010

    👍
    1846

    #5

    subiet
    (bijw.)

    seffens, straks
    ook sebiet

    Typisch Vlaams: ik kom subiet: ik kom nadat ik heb afgemaakt waar ik mee bezig ben: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal

    andere betekenis in Van Dale: subiet: meteen, onmiddellijk

    < Frans: subit(e) > latijn subitus: onverwacht

    Ge moet het nu direct doen, niet subiet.

    Zou je niet vertrekken, subiet ben je weer te laat.

    “Aarzel niet om nu, niet seffens, niet direkt, niet subiet, niet weldra, maar nu, maintenant, tout de suite, heute nog … je kaartjes te bestellen voor …” (curieus.be 18 jul. 2018)

    3 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Gamba en laatst gewijzigd door fansy (09 Aug 2021 08:56)
    Dit woord was woord van de dag op 31 Jan 2010

    👍
    1804

    #6

    seut
    (de ~ (m.v.), ~en)

    truttige persoon
    vrouwelijk: een seut, een seute, seutebees, seutemie
    mannelijk: ne seut

    Dat ik zou vrijen met die seut gelooft toch niemand. Zo’n onnozel schepsel.

    “Ben ik een seut als ik geen alcohol of drugs gebruik?” (jongerengids.be)

    “Ik vind hem een seut, een stijve hark, een nerd” (nieuwsblad.be)

    “Seut is inderdaad een braaf, stil, saaie sukkelgeval.” (forum.scholieren.com)

    4 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door la_rog en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (11 Aug 2021 07:29)
    Dit woord was woord van de dag op 18 Jun 2010

    👍
    1784

    #7

    sjokkedeizen
    (de ~ (mv.))

    teelballen, kloten

    Regio Brugge: zelfde betekenis maar uitspraak enigzins anders: /sjokkedèzen/

    zie ook chokkedezen, sjokkedijzen, zjakkedijzen

    Hey vriend, ge moet niet met mijn sjokkedeizen spelen.

    Ne flinke stamp onder hun sjokkedeizen, ja!

    Ze hadden me bij mijn sjokkedeizen.

    Veelvuldig gebruik van neussprays doen uw sinussen naar de sjokkedeizen.

    De wielertoerist werd met zijn sjokkedeizen omvergereden.

    Binnenkort gaan ze die gasten ook wel bij hun sjokkedeizen hebben.

    En ik maar mijn sjokkedeizen afdraaien de hele dag!

    4 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Hufmaster en laatst gewijzigd door fansy (11 Aug 2021 00:42)
    Dit woord was woord van de dag op 23 Jul 2008

    👍
    1719

    #8

    apsjaar
    (de ~ (m.), ~s)

    vreemde, rare kerel

    synoniem van abjaar, napsjaar, hapsjaar

    oorsprong: hapschaar of hapscheer: lagere gerechtsdienaar in vroeger eeuwen
    < Frans: happe-chair, van happer (vastpakken) + chair (vlees)

    Zie me die apsjaar daar ne keer bezig, hij roept alle mensen na.

    5 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door la_rog en laatst gewijzigd door de Bon (11 Aug 2021 01:18)
    Dit woord was woord van de dag op 01 Sep 2010

    👍
    1631

    #9

    krommenaas, van ~ gebaren
    (uitdr.)

    zich van den domme houden

    vnw: doen alsof men van niets weet, zich van de domme houden

    Van Dale 2018 online: zich van krommenaas gebaren: doen alsof je iets niet weet, hoort enz. BE

    < van krommen haas gebaren

    zie ook: van koo gebaren; van pijke(n)s gebaren; peekes, van ~ gebaren; gebaren, van niets ~; van de stomme gebaren

    Ik zei ’m dat hij mij nog geld moest, maar hij gebaarde van krommenaas.

    Schepen van sociale huisvesting gebaart zich van krommenaas. Dat er woningen gesloopt zouden worden in Boudewijnpark? (facebook)

    De man zelf gebaart zich van krommenaas. “Ik heb hier niks mee te maken." (hln.be)

    5 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door petrik en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (24 Jun 2023 09:31)
    Dit woord was woord van de dag op 08 Apr 2010

    👍
    1601

    #10

    foef
    (de ~ (v.), ~en)

    vrouwelijk geslachtsdeel

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, vulgair

    zie ook preut, prut, preute, miemel

    Die spannende broek zit niet gemakkelijk aan mijn foef.

    In de serie “Wat als… Barbie echt bestond” had de levende Barbie, juist gelijk de plastieke, geen foef.

    > andere betekenissen van foef

    6 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door aliekens en laatst gewijzigd door de Bon (09 Aug 2021 08:57)
    Dit woord was woord van de dag op 20 Sep 2008

    👍
    1582

    #11

    frak
    (de ~ (m.), ~ken)

    jas, mantel, kledingstuk voor buiten voor mannen, vrouwen, kinderen 

    Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 2

    < Een frak was oorspronkelijk een net herenkledingstuk (op het bovenlichaam) dat elke dag gedragen kon worden. Bij de veranderende mode (lange jassen werden steeds gewoner) veranderde de betekenis van het woord frak in de 18e eeuw in het Zuid-Nederlandse taalgebied mee. In Nederland nam ‘jas’ deze rol over en evolueerde de betekenis van frak juist de andere kant op, tot een chic herenkledingstuk dat alleen bij bijzondere gelegenheden wordt gedragen. (etymologiebank)

    Van Dale 2018 online : 1782 < Frans frac of Duits Frack < En­gels frock < Oud­frans froc (mon­niks­pij)
    1. lang­pan­di­ge he­ren­jas
    = rok­jas
    2. BE; niet al­ge­meen jas van een kos­tuum, jas in het al­ge­meen

    Zurich Fashion (6673273169)

    zie ook: ene frak en twee schoenen; frak, zijn ~ draaien of keren; frak, iemand zijn ~ uitkloppen

    verzamellemma kledij

    Doet uwe frak maar aan, het is koud buiten!

    “Frak” was ook het zwarte kledingstuk, gedragen door de “suisse” (naar analogie met de Zwitserse wachten in het Vaticaan) in de kerk. Dat waren zwarte lange jassen zonder knopen, maar versierd met zwarte noppen op schouder en arm.

    Uitdrukkingen:
    - Uwe frak afdraaien is in Antwerpen: (een beetje tegen uw goesting) hard werken (als enige, soms met weinig appreciatie en resultaat). ‘k Zalle k’ik mijne frak wel afdraaien terwijl dat die ander in ’t café zitten.

    Zo de wind waait, waait m’n frakse wordt gezegd van mensen die uit opportuniteit hun mening veranderen.
    Eerst was hij bij de sossen (de socialisten), nu zit hij bij de blauw omdat ze voorspellen dat die bij de verkiezingen gaan winnen: zo de wind waait, waait z’n frakske.

    amai mijne frak: in het Engels: Oh my God

    Amai mijne frak, ’t is warm.

    9 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door aliekens en laatst gewijzigd door de Bon (03 Oct 2022 11:42)
    Dit woord was woord van de dag op 27 Oct 2007

    👍
    1572

    #12

    wier
    (de ~ (m.), ~en)

    In plank hout: rond stuk waar vroeger een tak zat.
    syn.: een noest, knoest of kwast

    Fig. op ne wier zitten, blijven doorzagen over een onderwerp

    zie ook: weer, neute
    ook: op een weer zitten

    Ge zit just op ne wier, dus dieje nagel godde daar ni deurkrijge!

    Als hij aan het snurken is, zit hij percies op ne wier.

    Ge zit op een wier zeker? Al een uur zijt ge aan het doordrammen over de tandarts dat hij uwe tand niet te goei heeft gemaakt. Stopt met zagen, belt hem en vertelt dat tegen hem.

    7 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Diederik en laatst gewijzigd door fansy (09 Aug 2021 19:52)

    👍
    1543

    #13

    aanvliegen

    omhelzen, vastpakken

    do er mich sach vloog er mich toch aan!
    (toen hij me zag omhelsde hij me (stevig))

    3 reactie(s)
    Toegevoegd door helle (10 Aug 2021 23:49)

    👍
    1506

    #14

    avaans
    (het , de ~ (v./m.), kes)

    - vooruitgang
    - voorsprong hebben (Woordenboek der Nederlandsche Taal: gewestelijk in Zuid-NL)
    - toenadering zoeken (avaanskes maken)
    - op voorhand: in avaans betalen, het op avaans weten, het op avaans gezegd hebben, het op avaans doen, op avaans komen, op avans
    - zo geraken we niet verder (vooruit), komen we niet tot een oplossing: zie avance, geen ~ zijn

    < Frans: avance

    in Limburg: avans
    West-Vlaams met Franse uitspraak: avance, indien vrouwelijk met uitdrukkelijke e

    Dat is een goei vrouwke dat ge getrouwd hebt, zij is voor den avaans.

    Dat is geen avaans. Dat biedt geen oplossing. Het heeft geen zin de politie te bellen. We moeten naar een structurele regeling zoeken.

    De winnaar had een halve meter avaans op de tweede.

    Hij heeft veel avaanskes gemaakt want hij zag haar wel zitten, maar zij zag hem niet staan.

    De koper heeft geen voorschot gegeven, maar heel de som in avaans betaald.

    10 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door haloewie en laatst gewijzigd door nthn (09 Aug 2021 08:58)

    👍
    1497

    #15

    neuske tegen den draad
    (uitdr.)

    harde/stijve tepels hebben,

    zie ook: kiekens, de ~ zitten door den draad

    Het meisje kwam net uit het koude zwembad en de jongen zei: amai, neuske tegen den draad!

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door elien14 en laatst gewijzigd door fansy (11 Aug 2021 03:51)
    Dit woord was woord van de dag op 30 Nov 2012

    👍
    1459

    #16

    marcelleke
    (het ~, ~s )

    mouwloos, aan de hals uitgesneden, aansluitend hemd dat wordt gedragen als onderlijfke of als T-shirt

    < Frans: le marcel.

    De naam is ontstaan in de 19de eeuw wanneer de “Etablissements Marcel” het kledingstuk in serie fabriceerden.

    Bron: Wikipedia Frans: débardeur

    Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal.
    Nederland: singlet

    zie synoniemen bij onderlijfke

    zie ook verzamellemma kledij

    Traps training
    Klassiek marcelleke

    Onder mijne pull heb ik altijd een marcelleke aan.

    ‘Wie loopt bij deze hitte dan niet in een marcelleke’ (demorgen.be – H.Camps)

    In “marcelleke” of bikini op zeedijk Knokke-Heist? U riskeert een boete van 250 euro (vrt.be)

    13 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door a089863 en laatst gewijzigd door Taalmiet (06 Apr 2022 22:52)
    Dit woord was woord van de dag op 02 Dec 2008

    👍
    1449

    #17

    kwistenbiebel
    (de ~ (m.), ~s)

    1. losbol, lichtjes op zijn kop gevallen niet ernstig te nemen persoon
    2. kwibus, kwiet, kwiebel, kwieten
    soms ook bistenkwiebel

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: kwistenbijbel
    Uit Westvlaams kwiste `ruzie’ en bijbel (?): (West-Vlaanderen) Ruziezoeker.
    Van de Vyvere bekeek hem eens, als wou hij zeggen: ”Hela, kwistenbiebel, braaf zijn, hein! Of anders …” En De Jaegere was braaf, en bij de naamafroeping stemde hij, de eerste van de heele kamer: Jaaa! De West-Vlaming 6 Dec. 1930

    1. Zie die kwistenbiebel daar nu eens bezig! Hij is bezig de straat proper te maken met handborstel en vuilblik.

    2. Hela kwistenbiebel, ge houdt het schilderij op zijne kop!

    6 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door la_rog en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (11 Feb 2024 12:26)
    Dit woord was woord van de dag op 30 Jul 2008

    👍
    1445

    #18

    t.t.z.

    ’t is te zeggen, dat wil zeggen, zeggen, ’t is te ~

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen

    Morgen neem ik een dag vakantie, t.t.z. boodschappen doen met mijn madam.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door la_rog en laatst gewijzigd door de Bon (09 Aug 2021 08:59)
    Dit woord was woord van de dag op 05 Dec 2009

    👍
    1389

    #19

    pertang
    (bw.)

    nochtans, toch, verbasterd van het Franse ‘pourtant’

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen (toch, evenwel, echter)

    zie ook: pertangs, pertank, pertangst

    Hebben ze verloren? Ze hebben pertang goed gespeeld.

    ’t is pertang mooi weer om te gaan wandelen dus ge moet niet binnen blijven zitten.

    We hadden haar pertang verwittigd dat ze weg moest blijven.

    gazetajoin.be: ik ben insj krejeis. schoein dingen: evil: ’t was pertangst mor e mopken. (Aalst)

    13 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Trezebees en laatst gewijzigd door fansy (09 Aug 2021 08:59)
    Dit woord was woord van de dag op 03 Mar 2008

    👍
    1361

    #20

    swengst dat
    (vgw.)

    op de tijd dat, tijdens de periode dat,
    terwijl
    ook: swees, swens, swengst, swijl

    < swens, (met achteraan toegevoegde t en gevolgd door dat) < wijlen, oorspronkelijk verbogen vorm van wijl ‘tijd’, met voor en achter een bijwoordelijke s vergelijk ’s nachts. (A. Weijnen)

    Swengst dat hij binnen was, hebben ze zijn banden toch wel afgelaten, zeker. Die kapoenen draaien hun hand daar niet voor om.

    7 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door haloewie en laatst gewijzigd door de Bon (09 Aug 2021 08:59)
    Dit woord was woord van de dag op 14 May 2010

    👍
    1359

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.