Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
een tekst snel, oppervlakkig lezen
opm: in .NL is diagonaal lezen een techniek om snel en efficiënt te lezen die aangeleerd kan worden (zie reacties)
“Sommige politici zullen zijn rapporten en analyses wel diagonaal gelezen hebben, om ze meteen daarna verticaal te klasseren.” (knack.be 19/09/2019)
“Uitgeverijen worden sinds het begin van de coronacrisis bestookt met ongevraagde manuscripten van amateurschrijvers. Veel daarvan worden wellicht slechts diagonaal gelezen.” (rectoverso.be 90/04/2021)
“… en aangezien ik ervan uitga dat u minstens het verslag diagonaal gelezen hebt, zal ik mij vandaag beperken tot een korte samenvatting.” (vlaamsparlement.be 12 feb. 2020)
hoofdkantoor van een bedrijf of instelling
vnw: hoofdkantoor
Van Dale 1995: (in Belg., gallicisme)
zie ook zetel; bedrijfszetel
“De administratieve zetel stemt niet noodzakelijk overeen met de maatschappelijke zetel die in de oprichtingsakte van de vennootschap (statuten) wordt genoemd, maar kan ook op hetzelfde adres gelegen zijn.” (dekamer.be)
Die postorderbedrijven hebben dikwijls hun maatschappelijke zetel in het buitenland zodat ze lang buiten schot blijven van het gerecht.
“Elke vennootschap moet een maatschappelijke zetel hebben. De plaats van de zetel zal bepalend zijn voor de taal van de statuten van de vennootschap.” (notaris.be)
elk
Van Dale 2018 niet algemeen
“Zo zouden alle gewesten – Vlaanderen, Brussel en Wallonië – elks één bestuurder mogen aanwijzen.” (https://sceptr.net/2018/11)
voor niks, vergeefs, iets wat geen resultaat oplevert
zie ook hond, voor de ~ zijn kloten
“… weer even naar Brussel (ik toon mijne goede wil, maar ik weet op voorhand al dat dit weer niets gaat opleveren) voor de paus zijn kloten.” (9lives.be 3 apr. 2012)
“- Zich op een onaanvaardbare manier gedragen tegenover zijn hiërarchische meerdere op 3 februari 2015 in school … door ongepast taalgebruik te hanteren en te stellen dat hij ‘niet voor de paus zijn kloten gaat werken’;” (kamer van beroep gesubsidieerd officieel onderwijs 13 apr. 2016)
“… gewoon omdat ik weet dat wat op de tweede plaats komt toch niet opgemerkt wordt en dus voor de paus zijn kloten is. Een heel beperkt publiek slechts merkt …”(demorgen.be)
ten eerste
vnw: in de eerste plaats, eerst, vooral
DS2015 in de eerste plaats, allereerst: standaardtaal
taaladvies.net: Ja, vooreerst is standaardtaal in België in de betekenis ‘in de eerste plaats’. Daarnaast is vooreerst standaardtaal in het hele taalgebied in de betekenis ‘voorlopig’, ‘vooralsnog’, ‘voorshands’.
Vooreerst: het tekort aan leerkrachten. Vooral in het kleuter- en basisonderwijs dreigen er te weinig leerkrachten te zijn op lange termijn. (deredactie.be)
om
vnw: voor geld spelen: om geld spelen
Komen Eten op VT4 is tegenwoordig de bron voor Vlaamse woordjes te sprokkelen.
INEOS heeft daarvoor een nieuwe vergunning nodig, maar vraagt ook om de financiële waarborgen voor het project te herbekijken. (vrt.be)
> zie andere betekenissen van voor
de Walen: Wallonië
Ik wil in de Wale gaan wonen.
Avec tes blote voeten wandelen in de Walen is ferm plezant! (maisonslash.be)
Ondanks het feit dat Hector al meer dan 63 jaar in ‘de Walen’ woont, verraadt zijn taal nog steeds zijn Zeelse roots (mensenvanbijons.be)
Even checken. Vlaanderen voert 15% van zijn water in uit Wallonië. Maar voert ook 2% van het eigen blauwe goud naar de Walen uit. (hln.be)
voetbalspeler
vnw: voetballer
Godverdomme! Die voetballisten hebben mijn ruit kapot gesjot!
Werner was een uitstekende voetballist en speelde onder andere bij Ledegem en Menen. (nieuwsblad.be)
De arme blonde voetballist liet zich overtuigen om de Latijnse spreuk ‘Vini, vidi, vici’ op zijn voorarm te borduren. (hbvl.be)
Maatregelen ter beteugeling van het wilde knuffelgedrag der voetballisten (vrt.be – Louis van Dievel)
iemand of iets die of dat op niks trekt, niks waard is, …
vnw: iets/iemand van mijn voeten: iets of iemand van niks
ook ‘van Jan mijn voeten’ (jan-mijn-voeten)
Dat is nen dokter van mijn voeten, die heeft mijn schouwers naar de knoppen geholpen.
Dat is hier een restaurant van mijn voeten. We zitten al een half uur te wachten en nog gene garçon gezien.
’t Is hier van mijn voeten. Elkeskeer dat ge iets voorstelt is het niet goed.
bevoordeeld worden, meer rechten hebben (dan een ander)
vnw:
-bij iemand een voetje voor hebben: bij iemand in de gunst staan, een wit voetje hebben
-op iemand een voetje voor hebben: een kleine voorsprong hebben
In Nederland: een streepje voor hebben
zie ook het kinneke alleen zijn
In China gebeurt niets zonder controle van de autoriteiten. Lokale ambtenaren profiteren mee van de sekshandel, het is soms nauw verbonden met corruptie – een fijne behandeling van de functionaris kan bedrijven helpen om moeilijk te verkrijgen toestemmingen vast te krijgen of een voetje voor te hebben bij aanbestedingen. (Stefan Blommaert, de redactie.be)
zich niet lekker voelen, ziek
vnw: onder de voet zijn/raken: ziek zijn/raken, van streek zijn/raken
Ik ben nog dagen onder de voet geweest van die buikgriep.
“Toen hij ons vertelde dat hij kanker had, waren we dan ook helemaal onder de voet”, vertelt de Vlaams-Brabantse gouverneur. (vrt.be)
“Katy was totaal onder de voet door Russells beslissing. Ze is woest op hem, maar gelooft tegelijk dat er een manier moet zijn om zich te …” (demorgen.be)
alleen al uw eigen het voor te stellen…
iets dat men zich moeilijk kan voorstellen of waarbij het voorstellen alleen al verontwaardiging, afschuw, negatieve gevoelens, … opwekt. Of het tegenovergestelde: hilariteit, vrolijkheid, …
Dat ze die levend gevild hebben, het gedacht alleen al…
Het gedacht alleen al dat die met dat mandje vol eiren tegen de deur liep…
vnw: levensmiddelen, kruidenierswaren
dikwijls gebruikt als winkelopschrift of in de reclame
De openingsuren van Algemene voeding Baerts in Herk-de-Stad met adres Kapelstraat 5. (openingsuren.be)
Beleg, dranken en algemene voeding – Bakkerij Ingooigem
Kunnen een detailhandelszaak in algemene voeding, een slagerij, een kruidenierszaak, een restaurant, een bakkerij… een smiley2 bekomen? (favv.be)
ontsnapping met een voertuig na het veroorzaken van een ongeval, na een bevel tot stoppen of bij een bekeuring
vnw: het doorrijden na een ongeval waarbij men als bestuurder van een motorvoertuig is betrokken
taaltelefoon: standaardtaal in België
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
vaste woordverbinding: vluchtmisdrijf plegen
De achtienjarige bromfietser pleegde vluchtmisdrijf en liet het slachtoffer voor dood achter.
De bestuurder van de wagen die na het ongeval vluchtmisdrijf pleegde, is door de onderzoeksrechter aangehouden voor onopzettelijke doding.
niet naar behoren functioneren
vnw: vierkant draaien/lopen: slecht draaien, niet gesmeerd lopen
Van Dale 2013 online Belgisch-Nederlands
ook: vierkantig draaien
Sinds de voorzitter ziek is draait onze club vierkant.
Het middenveld van OHR draait vierkantig en kan het gelag niet doen keren. (ohrhuldenberg.be)
het beste is voorbij, er valt niet veel meer te halen
ook verkort: vet, het ~ is eraf
ANW: vooral in België
Van Dale 2018: uitdrukking het vet is er van de soep
daar is geen voordeel meer te behalen
< de uitdrukking is van oorsprong Vlaams
Zie ook bij reacties
“Als het vet al van de soep is, dan kunt ge met pensioen”. (Katastroof)
Eens de rage voorbij, is voor de producenten het vet van de soep.
Bij Nigeria is het vet van de soep. IJsland tovert zowaar nog een mooie combinatie op de mat ter hoogte van de Nigeriaanse zestien meter, maar de beslissende pass blijft uit. (sporza.be)
- met iets stoppen op een hoogtepunt, of in ieder geval voor het bergaf gaat: een loopbaan, een feest, het leven, enz.
- iets op een goede, positieve manier beëindigen
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
Ook ne grote coureur eindigt beter zijn carrière in schoonheid.
Het zou jammer zijn om het nog uit handen te geven, want zelf wil ik absoluut in schoonheid eindigen. Ik stap op na dit seizoen. (nieuwsblad.be 19 maart 2014)
Werkgroep Karitatief eindigt in schoonheid
Op 25 februari kwamen de trouwe medewerkers van Karitatief samen om hun werking van bijna 50 jaar af te ronden met een feestelijke … (kerknet.be 3 maart 2023)
Koen Wauters eindigt turbulente Morocco Desert Challenge in schoonheid (nieuwsblad.be 12 april 2025)
de kleding betreffend
< Frans vestimentaire
vnw: kleding-: wat de kleding betreft
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Maar dan. Het ding paste op de dochter haar broek. En oh fijn, ze had ook een pull in datzelfde geel. Maar met broek + pull lijkt ze wel in de mosterd gevallen. En that’s were you come in. Ik zit met een vestimentair combineerprobleem.
De gemeente vergadert al de hele dag over de vestimentaire voorschriften ten aanzien van hoofddoeken en keppeltjes.
zorgen dat de dienst uitgevoerd wordt, het waarborgen van een dienstverlening
vnw: de dienst verzekeren: de dienst onderhouden
Typisch Vlaams: een dienst verzekeren: een dienst uitvoeren/onderhouden: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
Van Dale 2016 online: BE
vgl. dienstverzekering
De dienst is verzekerd tijdens weekdagen van 08u00 tot. 19u45 . (azmonica.be)
De hoofdtaak bij ons is, zoals bij de meeste korpsen, het verzekeren van de dienst 100. Onze ziekenwagen rukt ongeveer 400 keer per jaar uit. (skynet.be)
SN-NL: verschonen
vnw: verschonen
-de bedden verversen: de bedden verschonen
-luiers verversen: schone luiers omdoen
-zich verversen: zich verschonen
Van Dale 1995: (gewestelijk) schoon linnen aandoen, synoniem verschonen.
zie ook: bed, het ~ verversen
Trekt gij het beddengoed eens af, dat moet ververst worden.
Hij is proper op zijn eigen, hij ververst elken dag zijn onderbroek en zijn sokken nadat em gedoucht heeft.
Ik heb gedoucht, ontbeten en m’n kleren ververst. (motorrijder.be)
“Geen enkel hotel voldoet aan wat je als gast mag verwachten van een propere kamer.” Zo waren in slechts één kamer de lakens ververst, was in de … (vrt.be)
Het beddengoed verversen. Heel wat mensen zien het als een lastig taakje.(gva.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.