Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed 
“Dag van de Jeugdbeweging wordt georganiseerd door acht jeugdbewegingen: Chirojeugd Vlaanderen, FOS Open Scouting, IJD, Jeugd Rode Kruis, JNM, KLJ, KSA en Scouts en Gidsen Vlaanderen.” (vvj.be)
Op Dag van de Jeugdbeweging trekken we met veel trots ons uniform aan om naar school of werk te gaan. (ksa.be)
De Dag van de Jeugdbeweging is een hoogdag en feest voor alle jeugdverenigingen en valt elk jaar in oktober. Dan trekken de leden massaal naar school of werk in jeugdbewegingoutfit. (Westerlo.be)
De Dag van de Jeugdbeweging staat elk jaar met stip aangeduid in de agenda’s van vele jongeren, leiding, (oud-)leden, scholen, jeugddiensten… Het is een feestdag waarop we gezamenlijk naar buiten komen en een typisch aspect van de jeugdbewegingen de kijker zetten. (neerpelt.be)
er een rommeltje van maken, prutsen, stuntelen
zie ook tuchel
Ik ben de hele dag aan ’t tuchelen geweest om dat IKEA-kastje in elkaar gezet te krijgen.
“Ik wist al niet waarom mijn droogpak zo moeilijk aan te tuchelen was ;-) Dedjutoch. "(http://zoekertjes.duiken.be)
(oorspronkelijk ingebracht door jiet)
al doende, onderweg, tijdens het proces
En als het dan later en cours de route fout loopt, mag je nog eens op twee blote knieën komen smeken bij ons. (vrt.be)
Het geheel van dit proces voltrekt zich en cours de route: dat wil zeggen in en door het afleggen van de weg. (probis.be)
Het is inderdaad op voorhand beslist, en niet en cours de route. (vlaamsparlement.be)
De regering-Di Rupo heeft de spelregels en cours de route gewijzigd, ik wil de mensen geen tweede keer foppen. (fleet.be)
smalle broekspijpen
" In 1798vestigde zich een Franse kleermaker in Vielsalm en deze voerde de modevan de pantalon, de lange broek met 2 stoofbuizen (broekspijpen) in."
(https://www.instituutvlaamsevolkskunst.be/sites/www.instituutvlaamsevolkskunst.be/)
- indrinken, voordrinken
- zowel jongeren als volwassenen die thuis al aan de alcohol beginnen alvorens naar een stapje in de uitgaanswereld te zetten
zie ook pre-drinken, preboozen
VILLAGE GANTOISE, waar Buffalo’s zondag ‘inpilsen’ (nieuwsblad.be)
Eerst glas of zes en dan kan fuif beginnen
HELFT 12- TOT 15-JARIGEN DOET AAN ‘INPILSEN’ (hln.be)
Het inpilsen kan een aanvang nemen! (proximusgoformusic.be)
Indrinken of inpilsen. Een bak bier kopen om samen op kot op te drinken is gezellig en het kost minder. (standaard.be)
zie miesjmasj
.
sukkelaarster
vrouwelijk van sukkelaar
in de Antwerpse Kempen: sukkel
- ’n Beroerte, mijnheer, in drie dagen gestorven…
- Och Here die sukkeles! En was ’t nog ’n brave zuster?
- Wat een vraag man! Ze was koekegoed en nog springlevend acht dagen geleden.
(https://www.dbnl.org/tekst/vla016195401_01/_vla016195401_010072.php)
(verouderd) leugenaarster
WNT: in sommige streken van Vlaanderen en Brabant kent men nog het oude leugenerse, leugenaarster, in den vorm leugene(r )s(e), leugenes (Teirlinck; Cornelissen-Verliet)
vergelijk toveres, sukkeles, pachtes (in VD)
Leugenes is niet meer in gebruik, maar ik heb het vroeger wel gehoord.
“Subiet gaat ge nog beweren dat Aisha een leugenes is?” (forum politics.be 160708)
voorschoot, schort
samentrekking uit schorteldoek
in Limburg en Noord-Brabant
uitspraak in de Limburgse Kempen: /sjolk/
zie ook jassescholk
In ons moeder durre scholk,
Dè heb ik nog nie verteld,
Wiere bonen in gepòld
En erpel in gescheld.
(In ons moeder haar schort
Dat heb ik nog niet verteld
werden bonen in gepeuld
en aardappelen in geschild)
(http://members.home.nl/janvanteng/braobants.htm)
zij, ze
De meeste Limburgse dialecten gebruiken het in de nominatief en häöm in de datief/accusatief voor de derde persoon vrouwelijk enkelvoud, voor zij en haar dus.
Dit gebeurt dan alleen met vrouwen met wie men goed vertrouwd is en tegen wie men doe en dich zou zeggen. Naar onbekende vrouwen en vrouwen voor wie men ontzag wil tonen, inclusief de eigen moeder, wordt wel met zie en häör verwezen:
Een uitzondering hierop vormt het Maastrichts, waarin het als onbeschoft geldt met een onzijdig voornaamwoord naar een vrouw te verwijzen. (Wikipedia)
Maria van der Hoeven is in Meersje gebore, meh ze woont dao allewiel neet mjè.
(Maria van der Hoeven is in Meersen geboren maar ze woont daar tegenwoordig niet meer.
Ich zoog gister mien zöster nog, ’t haet mich dich de groete laote doon.
(Ik zag gisteren mijn zuster nog, ze heeft me u de groeten laten doen.)
schrijfboek van klein formaat
De studiemeester schreef alles op in zo’n klein zwart boekske.
“en het irritantste was dat ik neit had om me mee bezig te houden, geen boekske om te schrijven, geen stylo, geen spel kaarten, geen leesboek, niets van dat alles,”
(https://flyingloony.waarbenjij.nu/reisverslag/3453759/youth-hostel-vervolg-matka)
wanneer men iemand (hij of zij) denigrerend aanspreekt
Meestal benadrukt uitgesproken.
Gerda: We hebben dat 150 euro betaald.
Jean: Daar se, ‘het’ zal ook eens iets zeggen! 150 euro? Dat was wel 1500 euro, hé! Ik heb het ticket nog liggen.
tovenares
“Twee toveressen aan ‘De Brabant’” volksverhaal uit Poperinge (http://www.dekroniekenvandewesthoek.be)
luisteren
vergelijk Engels to hark (=luisteren)
“Hij stond en horkte en hoorde ze zeggen tegen malkaar: ‘ … We moeten opletten dat we niet te late zijn (…)” (http://www.dekroniekenvandewesthoek.be/twee-toveressen-aan-de-brabant/)
strooiweide waar asse van een overledene gestrooid kan worden
google2018: .BE (>301) ; .NL (>4)
Elke begraafplaats heeft een strooiweide of asverspreidingsweide. Ze bevindt zich meestal in de buurt van de columbaria of urnevelden. (uitvaartvlaanderen.be)
Na het afscheid van de overledene zal de grafmaker de strooibus een laatste groet geven om daarna over te gaan tot de effectieve asverstrooiing op de asverspreidingsweide van de begraafplaats. (kerknet.be)
Aansluitend zullen wij de assen van Lutgarde toevertrouwen aan de asverspreidingsweide op de stedelijke begraafplaats te Mechelen. (huisvanafscheid.be)
ANW: “((vooral) in België.In afwijking van de officiële spelling vaker gespeld als beloftenteam, een spelling die is ingegeven door de bijgedachte aan beloften ‘veelbelovende jongelieden’.): team dat bestaat uit talentvolle, jonge mensen op enig vakgebied. In de citaten in de politiek. Mogelijk in Nederland overgenomen uit het Vlaams, dat de oudste vindplaatsen oplevert.”
opm: Belofte(n)team in de sport is wel AN.
Tobback installeerde een “beloftenteam” onder leiding van Stevaert die de partij “personeel moet vernieuwen”. Stevaert gaat de federaties en afdelingen af op zoek naar “nieuw talent”. — De Standaard, 1997 (ANW)
ANW: “((vooral) in België, informeel, (vooral) gesproken taal): onderste laag; bodem. Met name in toepassing op een maaltijd als bodem in de maag. (…) Vaste verbindingen: een fond leggen; een stevige fond leggen”
zie ook: fond, een ~ leggen
Ideaal, lijkt me, om een vrijgezellenfeest mee in te zetten, want je komt van tafel zonder honger en je hebt een stevige ‘fond’ gelegd voor verdere zuipelarijen. (mamaexpert.be)
verplichting om gaan te stemmen
is AN, maar wordt waarschijnlijk alleen nog in Vlaanderen gebruikt
VD 2018 1verplichting tot opkomst (7, 8) (mbt. openbare verkiezingen in Nederland in 1970 afgeschaft)
“Eerder deze maand liet de N-VA weten via Kamerlid Wim Van der Donckt de opkomstplicht – de verplichting om te gaan stemmen – op de schop te willen.” (sceptr.net/2018/181018)
als iemand een oordeel velt over iemand anders, dat op zichzelf van toepassing is
geslacht: als het over een man gaat meestal ‘ne goeie’;
als het over een vrouw gaat meestal ‘een goei’.
zelfde betekenis: ’t is de justen die ’t zegt
“Op de oproep van Peeters naar minder haantjesgedrag in de politiek reageert De Wever gevat. “Zoals ze in Antwerpen zeggen: het is ne goeie die het zegt.” (gva.be 9/01/2017)
