Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
De onderstaande definities zijn de laatst toegevoegde definities van Vlaamse termen in ons woordenboek. Deze lijst is ook
beschikbaar als RSS Feed 
“Om kinderen opnieuw sneller alleen te leren plassen, lanceert Kind en Gezin nu een nieuwe campagne waarin peuters een “plaspoort” krijgen, een knipoog natuurlijk naar het paspoort. Het boekje ziet er ook uit als een paspoort, maar binnenin staan tips en een stappenplan om het kind zindelijk te maken. Daarnaast is er ook plaats om bij te houden hoe het kind evolueert tijdens de zindelijkheidstraining." (vrt.be)
De plaspoort zal een motiverende methode zijn om stapsgewijs met #zindelijkheidstraining bezig te zijn. (helpmijopgroeien.be)
Kind en Gezin start grote campagne: plaspoort moet kinderen zindelijk maken (krantenkoppen.com)
Kinderen moeten vanaf nu ‘Plaspoort’ tonen | binnenland | De Morgen
attest dat de toepassing van asbest in een gebouw moet inventariseren en dat bij verkoop van een gebouw voorgelegd moet worden
Vlaams Parlement keurt verplicht asbestattest goed (vrt.be)
Minister Schauvliege (CD&V) kondigde aan dat je bij de verkoop van een woning binnenkort verplicht een asbestattest zal moeten kunnen voorleggen. Daarop moet vermeld staan hoeveel asbest juist aanwezig is. (offrea.be)
Bij de verkoop van een huis van het bouwjaar 2000 of ouder zal een asbestattest verplicht worden. (vlaamsparlement.be)
hallo
Hallookes , heeft u al enig nieuws voor ons of u nu z’on val komt zetten (om deze proberen te vangen )voor de poes die ze hier bij ons verloren hebben (facebook)
Hallookes, De 1ste kookles van 2017 komt eraan! (landelijkegilden.be)
Hallookes, ik kan niks zeggen over Florke want ik ben bij mij papa en ik ben momenteel in Italië!!!! (aliezeekeenflorke.blogspot.com)
reisduif die al vele prijzen gewonnen heeft
zie ook prijsbeest
Prijsduif Armando die zondag voor een recordbedrag is verkocht, wordt nu dag en nacht bewaakt. (vrt.be)
Viering van de prijsduif van Cyriel Vannieuwkerke in Café “De Drieweg” bij Maurits Doom in het jaar 1960. (westhoekverbeeldt.be)
Aangeboden wordt een olieverfschilderij voorstellende een prijsduif. Op het doek staan de prijzen vermeld die deze duif ooit gehaald heeft, en de daarbij horende jaartallen. (veiling.catawiki.be)
Daarvoor vraagt hij raad aan de rode hond, de prijsduif, de geldwolf, het spaarvarken en het luipaard… (vanhalewyck.be)
rommel
Geefde gij daar geld aan ? Ge weet toch op voorhand dat da sleuren zijn.
sleutel
Woordenboek der Nederlandsche Taal, bij sleutel:
… in Zuid Nederland (naar het voorbeeld van werktuignamen op -er) sleuter en sloter.
ook in West-Vlaanderen
Hedd’ o sleuters bij, want tegen da gij thuis zijt, ligge kik al lang te slapen.
de doelen en idealen die door de Vlaamse Beweging nagestreefd worden
Borms dood voor het executiepeloton zorgde er mee voor dat bepaalde Vlaams-nationalisten hem vereerden als een martelaar voor de Vlaamse zaak. (wikipdia)
Een V-Partij heeft de verkiezingen overtuigend gewonnen, maar heeft ‘de Vlaamse zaak’ daarmee een goede beurt gemaakt? (doorbraak.be)
Economie is maar een glijmiddel voor de essentie van de Vlaamse zaak (demorgen.be)
“Het Vlaams Nationaal Zangfeest is een zangfeest dat jaarlijks in februari plaatsvindt in het Antwerps Sportpaleis of (sinds 2009) in de Lotto Arena en dat georganiseerd door het Algemeen Nederlands Zangverbond ter promotie van de Nederlandstalige muziek.
Het eerste ‘Vlaamsch Nationaal Zangfeest’ werd georganiseerd door Willem de Meyer (secretaris) en Karel Peeters (voorzitter) en vond plaats op 9 juni 1933 op het Helderstadion in Berchem (Antwerpen).” (Wikipedia)
Opm: Het Vlaams Nationaal Zangfeest gaat gepaard met politieke boodschappen die de Vlaamse zaak verdedigen
ook verkort: Vlaams zangfeest
Vlaams Nationaal Zangfeest in teken van oproep om ‘miljardentransfers naar Wallonië’ te stoppen (standaard.be)
Vlaams Nationaal Zangfeest solidair met Catalonië en “waakzaam” in eigen land (nieuwsblad.be)
De uitvoerder van deze Medley van vijf Vlaamse volksliedjes, bedoeld voor het Vlaams Nationaal Zangfeest, was de wereldvermaarde Brusselse jazzmuzikant Toots Thielemans (1922-2016). (cultuurgeschiedenis.be)
Vlaams zangfeest toch niet zo feestelijk | VTM NIEUWS
iets koesteren
meestal schertsend bedoeld
zie ook inkaderen; iets om in te kaderen
De film is zo knap getekend dat je bijna elk frame zou willen inkaderen en boven je bed hangen. (kutfilm.be)
Ik ben er zeker van dat velen onder ons zulke uitslagen inkaderen en boven hun bed hangen ! (herbots.be)
Voor mensen die liever op papier lezen of graag alle kampinfo inkaderen en boven hun bed hangen, klik hier: kampboekje graide 2018.pdf (devleermuis.be)
Als ik jouw was zou ik bovenstaande quote inkaderen en boven je bed hangen en elke avond lezen en er mee leren leven. (skepp.be)
het oostelijk stadsdeel van Oostende, meer bepaald de huidige Vuurtorenwijk, wordt in de volksmond ‘den Opex’ genoemd, naar de weinig verhullende naam van de maatschappij die de wijk eind 19e eeuw heeft opgebouwd, ‘Ostende Phare et EXtensions’ (Oostende faar en uitbreidingen)
’k Èn een huzetje gekocht ip den Opex, dichte by de Spuikom.
De vistrap is een openlucht-vismarkt in de Belgische havenstad Oostende. (Wikipedia)
Vroeger was het drummen om een verkoopplaats op de Vistrap te krijgen. Tegenwoordig zijn er slechts zes van de zestien plaatsen bezet. (nieuwsblad.be)
De vishandelaars hebben gisteren de nieuwe vistrap in gebruik genomen en het publiek vond meteen de weg naar het nieuwe gebouw. (hln.be)
In Oostende zijn een viertal schepen die hun vangst aanlanden aan de vistrap en een deel ervan daar ook verkopen. (hetvirtueleland.be)
wijk in Antwerpen in de buurt van het centraal station waar traditioneel veel (joodse) diamanthandelaars gevestigd zijn
Waar kan ik de diamantwijk in Antwerpen vinden? (baunat.com)
Voor werken in de Diamantwijk (Hovenierstraat, Schupstraat of Rijfstraat) gelden bijzondere voorschriften en procedures.(Antwerpen.be)
Als wereldcentrum van de diamanthandel heeft Antwerpen ook zijn diamantwijk, gelegen vlakbij het Centraal station tussen de Pelikaanstraat, de Vestingstraat en de Appelmanstraat. (traveltalia.com)
De Antwerpse politie is tijdens de eindejaarsperiode extra waakzaam, met name in de diamantwijk. (gva.be)
Heel wat woorden worden in VL anders uitgesproken dan in NL. Dan gaat het niet zozeer over regelgebonden uitspraken zoals de zachte g, maar over woorden zoals pyjama dat in VL als pie-zja-ma en in NL als pie-jaa-maa uitgesproken wordt. Of over klemtonen zoals bij burgemeester waarbij in VL het accent op de eerste lettergreep valt en in NL op de derde. Bij leenwoorden hanteert men in NL zeer dikwijls een nabootsing volgens de Nederlandse klankwetten van de klanken in de oorspronkelijke taal (meestal Engels of Frans), terwijl de uitspraak in VL vervlaamst wordt. Soms wordt in VL een Franse uitspraak gehanteerd, dan volgt de uitspraak in NL meestal het Engels.
Voor Engelse leenwoorden met korte a is er een afzonderlijk lemma waar deze gevallen ondergebracht kunnen worden.
Het spijtige is dat de VL media voor deze woorden de NL uitspraak gebruiken ondanks dat de VL uitspraak in VL zeer algemeen is. Dit is een aanfluiting van de V die voor Vlaams staat in o.a. vrt en VTM.
alfabetische lijst:
‘s anderendaags: VL: san·dren·da(a)gs; NL: san·de·ren·daags
Afrika: VL: a·fri·ka; NL: aa·fri·kaa
Amerika: VL: a·mee·ri·ka; NL: a·mee·ri·kaa
Antarctica (idem Arctica): an·tarc·ti·ca; NL: an·tarc·ti·caa
bijna: VL: bij·na(a)/be·na(a) (zie ook bekan); NL: bij·naa
bikini: VL: bi·ki·ni; NL: bi·ki·ni
burgemeester: VL: bur·ge·mees·ter; NL: bur·ge·mees·ter
carnaval: VL: kar·na·val (Frans); NL: kar·na·val (Engels)
cichorei: VL: sjie·ko·rei; NL: sie·cho·rei (± fonetisch)
coup: VL: koe (Frans); NL: koep (± fonetisch)
detective: VL: de·tek·tie·ve (fonetisch); NL: die·tek·tif (Engels)
Doornroosje: VL: doo·rn·roo·sje; NL: doo·rn·roo·sje
dossier: VL: dos·sier (fonetisch); NL: do·sjee (Frans)
elixir: VL: ee·liek·sier/ee·lieg·zier (Arabisch, ’g’ uitgesproken als in het Engelse ‘good’); NL: ee·lik·ser (‘lik’ uitgesproken als ‘dik’)
energie: VL: e·ner·gie (fonetisch); NL: e·ner·zjie/e·ner·sjie (Frans)
essay: VL: es·sè (Frans); NL: es·seej/es·seej (Engels)
Europa: VL: eu·roo·pa; NL: eu·roo·paa
flirten: VL: flir·ten (fonetisch); NL: fleur·ten (Engels)
garantie: VL: ga·ran·tie (Frans; ook ga·ran·sie); NL: ga·ran·tsie
Gerard: VL: zjee·raar (Frans); NL: gee·rart (fonetisch)
gilet: VL: zjie·lee; NL: zjie·lèt
hifi: VL: haai·fi (Brits Engels); NL: haai·faai (Amerikaans Engels)
hostess: VL: hos·tès; NL: hos·tes (Engels)
intrige: VL: in·trie·ge (fonetisch); NL: in·trie·zje/in·trie·sje (hypercorrecte uitspraak van intrige met /ž/ -Frans intrigue)
jenever: VL: zje·nee·ver; NL: je·nee·ver (fonetisch)
Koran: VL: koo·ran; NL: ko·raan
lavabo: VL: la·va·boo; NL: la·vaa·boo/la·vaa·boo
monopoly: VL: mo·no·poo·ly; NL: mo·noo·pe·ly (Engels)
nasi (goreng): VL: naa·zi; NL: na·si
omwenteling: VL: om·wen·te·ling; NL: om·wen·te·ling
parfum: VL: par·fui (Frans, de ‘ui’ is nasaal); NL: par·fum (fonetisch)
passagier: VL: pas·sa·gier (fonetisch); NL: pas·sa·zjier/pas·sa·sjier
pistolet: VL: pis·to·lee; NL: pis·to·lèt
pyjama: VL: pi·zja·ma; NL: pie·jaa·maa
rondpunt: VL: rond·punt; NL: rond·punt
Roodkapje: VL: rood·kap·je; NL: rood·kap·je
sceptisch: VL: sep·ties; NL: skep·ties
Sneeuwwitje: VL: sneeuw·wi·tje; NL: sneeuw·wit·je
steak: VL: stek/stik (Frans); NL: steek (Engels)
super, hyper: VL én NL: su·per, hy·per; VL media: sup·per, hip·per
tabak: VL: ta·bak (zie ook toebak); NL: ta·bak (Frans)
Tenerife: VL: té·ne·rif ; NL: tee·nee·rie·fee
terras: VL: tèr·ras; NL: te ras
ticket: VL: tie·kèt (Frans); NL: tik·ket (Engels)
trainen: VL: trei·nen; NL: treej·nen (Engels)
verkoop: VL: ver·koop; NL: vér·koop (tegen alle regels in)
wodka: VL: vod·ka (de ‘d’ is eerder stemhebbend); NL: wot·kaa (de ‘t’ is stemloos)
yoghurt: VL: joe·choert (soms joe·goert); NL: jo·chert, jo·ggert
verplaatsbare uitspanning waar gedanst en gedronken kan worden
in NL bekend geraakt onder de naam ‘Spiegeltent’
van oorsprong uitgaansgelegenheid aan de rivieren rond Parijs
In 1979 kocht ik in België een lang niet gebruikte ‘guinguette’, een danssalon uit 1920 die als kermisattractie van dorp tot dorp had gereisd. (NRC-Handelsblad)
De Guinguette in het park van Vorst, een populaire zomerbar, is deels afgebrand. Volgens de politie wijst alles er momenteel op dat het vuur accidenteel ontstaan is. (Bruzz)
Vlaamse, juiste uitspraak: PI-zja-ma
SN-/VRT-, onjuiste uitspraak: pie-JAA-maa
-
(kinder)feest dat in pyjama gevierd wordt
uitspraak o.a; pi-zja-ma-fuif
zie ook fuif
Kinderen leven zich uit op pyjamafuif | Lichtervelde | Regio | HLN
Terwijl de kleintjes zich met de ballonnen amuseren organiseren we bij de peuters een pyjamafuif. (hetplantzoentje.be)
De dag werd afgesloten met een pyjamafuif. Ook in de basisschool deden de leerlingen mee. (nieuwsblad.be)
Onlangs nog was hun eerste pyjamafuif een feit naar aanleiding van de nationale pyjamadag. (barthelschool.be)
elektronisch betalen met de bankkaart
NL: pinnen
Wie naar Brussel Bad gaat, neemt het best wat cash mee. Bij verschillende eet- en drinkstandjes is met de kaart betalen nog niet mogelijk. (bruzz.be)
Handelaars zullen vanaf deze zomer geen extra toeslag meer mogen aanrekenen wanneer klanten met de kaart betalen.(gondola.be)
Het is goedkoop: met de kaart betalen is de voordeligste optie: goedkoper dan geld wisselen of opnemen aan de automaat. (crela.be)
een kleinigheid die het geheel nog net iets beter maakt, gelijkaardig aan “de kers op de taart”
zie ook toets
Voor rechter Robert George reden genoeg om een extra toets aan Berry’s straf te geven. (vrt.be)
Kruiden zijn niet meer weg te denken uit de culinaire wereld. Ze geven een extra toets aan heel wat gerechten. (petuinen.be)
Het klassieke ligbad op pootjes geeft een extra toets aan het geheel. (parkvanbeervelde.be)
blauw
alleen predicatief gebruikt, behalve voor een onzijdig woord in het enkelvoud, bv. een blaut bloemeke.
Voor een mannelijk, vrouwelijk en meervoudig woord is het ‘blauw’: nen blauwe stoel, een blauw tafel, de blauw bloemekes.
uitspraak in Antwerpen: klik op het luidsprekertje
Kempen: blaut (Lier), blaat
idem voor graut en raut (rauw, bv. raut vlees)
Hij zag blaut van de kou.
De lakens en de fluwijnen waren blaut.
“Ze slaagt mij bont en blaut.” (Zjuul Krapuul, Mijn liefken is veranderd)
Jong Vld Temse wordt ‘Jong Blaut’: “Klaar voor een nieuwe start" (hln.be 5 feb. 2019)
“Bijzonder Mooie en zeer complete Suzuki Intruder 1500 LC. moet voor de zomervakantie weg! Kleur blauwt metallic met veel chroom.” (2dehands.be 20 nov. 2018)
hulpwerkwoord hebben
zie ook geweest, west, gezegd gehad
Hij heeft verleden week met al zijn spaarcenten een huis gekocht gehad. Gezien zijn financiële situatie had hij dat volgens mij beter niet gedaan gehad. Door wat dat hij nu gedaan gehad heeft, gaat hij rap in de problemen geraken.
