Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed 
luchtbezoedeling, luchtverontreiniging, pollutie van de lucht
Ouderen vrezen luchtpollutie, jongeren vooral global warming . (demorgen.be)
Luchtpollutie weerspiegeld in magnetische eigenschappen van bodem en vegetatie: een studie in het Gentse havengebied (ugent.be)
“Inwoners maken zich zorgen over de wateroverlast die dreigt door de betonnering van de open ruimte. Verder zal ook de luchtpollutie door de komst van de kazerne alleen maar toenemen.” (vrt.be)
Stanhill noemde het global dimming, de wereldwijde verduistering van het zonlicht en de oorzaak is luchtpollutie. (nieuwsblad.be)
hulpwerkwoord hebben
zie ook geweest, west, gezegd gehad
Hij heeft verleden week met al zijn spaarcenten een huis gekocht gehad. Gezien zijn financiële situatie had hij dat volgens mij beter niet gedaan gehad. Door wat dat hij nu gedaan gehad heeft, gaat hij rap in de problemen geraken.
vleesbrood, gehaktbrood
zie ook frikadellenkoek, vleeskoek, kalfskoek
Gehaktbrood of fricandon
Gehaktbrood is een klassieker. Eenvoudig om te maken en superlekker. Serveer het met kriekjes, champignonsaus of gewoon een lepel mosterd. (https://koken.vtm.be/)
vrouwelijk lid van de kaj
zie ook kajotter
Een schoolvriendin is ooit nog kajotster geweest.
“Standaardtaal in België. Algemeen Nederlands is: consorten.” vrttaal.net
vnw: consorten, soortgelijken
DS2015 standaardtaal
zie ook konsoorten, en ~
Het experiment van De Mensentuin doet vrij snel aan real life-soap denken zoals we het bij Big Brother en konsoorten te zien krijgen. (demorgen.be)
Maar doodslaan zal men hem toch niet, als er genoeg van zijn konsoorten rondstaan, die hem bijtijds uit de handen van Jan de Lichte kunnen halen. (De bende van Jan de Lichte – Louis Paul Boon)
Het Vaticaan gaat zo’n brol niet sponsoren en bisschop Bonny en zijn konsoorten hebben er naar alle waarschijnlijkheid de centen niet voor. (nageltjes.be)
het peter zijn van een initiatief
ook: iets sponsoren zodat uw naam eraan verbonden wordt
zie ook meterschap
knackvolley.be: Kris Wauters aanvaardde er officieel het ‘peterschap’ over alle nationale volleyploegen, van jeugd tot senior,
youtube.be: Koen Wauters en Nathalie Meskens over hun peterschap van hun goede doelen.
roeselare.be: U kunt individueel of in groep het peterschap over een grafmonument verwerven. In ruil restaureert en onderhoudt u het grafmonument. U wordt geen eigenaar van het monument.
helpanimales.be: Wenst u persoonlijk in te staan voor de behoeften van uw lievelingshond of kat? Wij hebben voor u een leuke en praktische formule van “aangepast peter of meterschap” uitgewerkt. Door uw troeteldier te “sponseren” getuigt u niet alleen van uw steun naar de betrokken hond of kat maar wordt u vooral zijn “bewaarengel” en is de kans groter dat het sneller geadopteerd wordt.
tapbiljart, soort biljart met toppen
Van Dale “golfbiljart” (gespeeld op een biljart met twaalf rubberen doppen en aan beide korte zijden een gat waarin de spelers hun vijf ballen moeten stoten)
niet in Van Dale 2014 online
variant: topbiljart
zie ook bos
In café De Kroon staat een toppenbiljart.
nachtjapon, slaapkleed
Van Dale 2016 online: BE
Ecru Nachtkleed – Pyjama Eskimo: ontdek onze collectie nachtkleedjes en pyjama’s in het Wit online en bestel meteen. (e5mode.be)
Veertien of vijftien jaar, slank, lang, kleine borstjes onder haar nachtkleed. .. Mijn god, mijn god, dit was Het Meisje! (Het einde van de mensen in 1967 – Herman Brusselmans)
Verbeeld je daarna hoe je je tanden poetst en je nachtkleed of pyjama aandoet. (vrt.be)
in de vorm van (SN)
Frans: sous la forme de
vnw: onder (de) vorm van: in de vorm van
Taaladvies.net: standaardtaal in België: status onduidelijk
De rode, groene en gele paprika’s worden regelmatig samen verkocht en zijn in de handel onder deze vorm bekend als “stoplichten”.
De regering heeft steun toegezegd onder de vorm van goedkope leningen. (Taaladvies.net: in België, status onduidelijk)
de holebi’s als groep, als gemeenschap
ook holibigemeenschap, zie voorbeelden
Algemeen Nederlands Woordenboek: Het woord holebi kwam in de jaren negentig in Vlaanderen op, en wordt nu ook in Nederland veel gebruikt.
Victoria Beckham ontwerpt T-shirt voor holebigemeenschap (gva.be)
De holebigemeenschap heeft in ons land een lange, moeizame emancipatieweg afgelegd. (sampol.be)
Regenboogzebrapad om holebigemeenschap te steunen duikt nu al op in Oudenburg (hln.be)
Als lokaal bestuur van Lendelede tonen we ons hiermee solidair met de holibigemeenschap, transgenders en intersekse personen (nieuwsblad.be)
een afspraak of regeling die niet zomaar genegeerd of met de voeten getreden kan worden
Van Dale 2015 online: ‘vodje papier’: stukje papier zonder enige waarde, maar volgens google wordt dit nauwelijks gebruikt in Nederland
google2015: ‘geen vodje papier’: .BE (>2.000) ; .NL (45) meestal mbt BE
Tindemans kondigde daarop op 11 oktober 1978 in de Kamer onverwacht en met gevoel voor dramatiek het ontslag van de regering aan met de legendarische woorden: “Voor mij is de grondwet geen vodje papier. (…) Ik ga van deze tribune weg, ik ga naar de koning en ik bied het ontslag van de regering aan.”
demorgen.be: Kamervoorzitter Bracke wil niet op de zaken vooruitlopen, maar benadrukt dat het reglement geen vodje papier is.
deredactie.be: “De VRT-beheersovereenkomst is geen vodje papier”
Premier Michel: ‘Grondwet is geen vodje papier’ | De Tijd
onbeleefd persoon, pummel
vnw: onbeschoft persoon
VD: BE, spreektaal onbeschoft mens
zie ook gestampte boer, gestampt
Castricum heeft op Van den Bogaert een onuitwisbare indruk nagelaten. ‘Ik werk al 25 jaar voor televisie. Die Hollander is de grootste onbeschofterik die ik ooit tegenkwam’, zegt hij. ‘Hij gebruikte zijn camera als een wapen en liep rond met een air alsof hij de waarheid in pacht had.’
http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=G0H3NAFOU, 11 maart 2012 (ANW)
Onbeschofterik! Ge kunt een goeiendag zeggen tegen de mensen als ge binnenkomt!
demorgen.be: De grootste onbeschofteriken trekken aan het langste eind. De brave dutskes – ik reken ons daar voor de makkelijkheid even bij – zien na een uur wachten pas aangekomen passagiers de hele rij voorbijsteken.
om, voor; door, wegens, ten gevolge van, vanwege
vnw: in België ook: wegens, om reden van
taal.vrt.be: “omwille van” drukt in het Nederlands een doel uit, geen reden; het is synoniem met “ten behoeve van, ter wille van”
Van Dale 2017 online: BE, niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal
standaardtaal in België status onduidelijk
Die schilder is vooral gekend omwille van zijn abstracte werk.
Omwille van het slechte weer kan de barbecue niet doorgaan.
“VIER vervangt laatavondfilm omwille van ‘ongepaste inhoud’”
(Titel HLN 21.11.15)
Omwille van de smeer likt de kat de kandeleer
gezagvoerder (van een zeeschip) die lange reizen maakt
zie ook lange omvaart
vnw: vnw: kapitein ter/op de lange omvaart: op de grote vaart
NL: kapitein op de grote vaart
Van Dale:
(Belgisch-Nederlands, scheepvaart) kapitein ter lange omvaart
(leenvertaling van Fr. navigation au long cours),
op de grote vaart
Nadat hij daar was afgestudeerd, werd hij kapitein ter lange omvaart en voerde het bevel over tankschepen. (vandaag.be)
De loodsen zijn allen kapitein ter lange omvaart en hebben een lange maritieme carrière achter de rug. (Wikipedia)
huisarts, arts zonder specialisatie
vnw: arts die algemene geneeskunde beoefent, huisarts
vrttaal.net: Ambtelijk Belgisch-Nederlands.
“Het vaak gebruikte woord omnipracticus werd vroeger in algemene zin begrepen als een synoniem voor huisarts. Nochtans betekent het een “beoefenaar van de algemene geneeskunde”, hetgeen een ruimer veld bestrijkt. Een omnipracticus is niet noodzakelijk een huisarts. Hij kan ook, naast de specialisten en chirurgen, werkzaam zijn in ziekenhuizen en andere medische instellingen. Het woord wordt in die zin in België algemeen gebruikt door de Orde van geneesheren, de universitaire medische faculteiten, de overheid (ministerie van Volksgezondheid), de ziekenkassen en ziekenhuizen. " (Wikipedia)
zie ook verzamellemma geneeskunde
Tevens vraagt verzoeker de titel van ‘huisarts’ af te schaffen en te vervangen door een correcte titel als ‘omnipracticus’ of ‘algemeen geneesheer’. (vlex.be)
De huisarts, van oorsprong opgeleid als omnipracticus, gedraagt zich meer en meer als toegang- en selectiepoort en de apotheker vreest dat zijn beroep morgen niet meer bestaat.(antwerpmanagementschool.be)
…zowel specialisten als omnipractici. (domusmedica.be)
Oudenaardse Vereniging van Omnipractici | De sociale kaart
grond(gebied) in de buurt, aanpalend
vnw: •omgeving, omstreken
-Antwerpen en omliggende: Antwerpen en omgeving
-in het omliggende: in de omtrek
NL: ommeland(en)
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
Smisdom: wel algemeen
De combinatie en omliggende is geen standaardtaal. Correct is en omstreken. (Team Taaladvies)
Kallo en omliggende is helemaal ingepalmd door de haven.
Aangeboden door de Koninklijke Bond der Brood en Banketbakkersbazen van St-Niklaas en omliggende (streekproduct.be)
Postzegelvrienden Oostende en omliggende (oostende.be)
Er zijn geen gewonden, maar omwonenden moeten ramen en deuren dicht houden en de straten in het omliggende zijn afgesloten. (vrt.be)
omvallen, omkappen, omkippen, kappen
vnw:
•omkantelen, omkieperen
zie ook andere betekenis van omklinken
Ik heb een kruiwagen met chape omgeklonken en nu moet ik het gaan opscheppen.
ompraten
vnw: ompraten, overhalen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Omklappen (Vlaams-België) tot een andere meening overhalen, ompraten.
‘Pastoor Bonnefooie laat zich omklappen om Nelleke opnieuw te doopen’ Claes, Kobeke (1933)
vergelijk uitklappen
Met enkele woorden had Charlotte haar nonkel omgeklapt.
Ge moet niet proberen om mij om te klappen, ik blijf bij mijn beslissing!
vnw: omgekeerd lam, omgekeerd schaap: jas van gelooide lams- of schapenhuiden, met de wol aan de binnenkant als voering, Afghaanse jas, lammycoat
.jpg)
Mouton retourné of omgekeerd schaap word vooral gebruikt voor kleding. (leerhandel.be)
Deze handschoenen van Stetson zijn super warm door de samenstelling van omgekeerd schaap (hoedenenpatten.be)
Een andere winterklassieker is de mantel in omgekeerd schaap waarvan sommige modellen aan beide zijden gedragen kunnen worden (dezondag.be)
iets afsluiten, iets als beëindigd beschouwen, het hoofdstuk afsluiten
vnw: een blad(zijde) omdraaien: een blad(zijde) omslaan of (fig.) met een schone lei beginnen
Van Dale 2018 online: BE, afsluiten wat voorafgaat en op een nieuwe basis beginnen = met een schone lei beginnen
SN: de bladzijde omslaan
ook: het blad omdraaien
Laetitia Delhez wil vooral “de bladzijde omdraaien” (hln.be)
Nicolas Lombaerts wil de bladzijde omdraaien bij KV Oostende (voetbalkrant.com)
We moeten het blad omdraaien, we zijn lang genoeg met onszelf bezig geweest. (deredactie.be )
En dat het blad omdraaien niet betekende dat ik ook de feiten van tafel veegde (blog.uptozest.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
