Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
pietluttigheid, detail, bijzaak
Ik moet nog twee pietlulligheden aan mijn artikel veranderen en dan is het klaar.
flink doorwerken, uit de bol gaan, er ferm tegenaan gaan
vnw: er een lap op geven: er met veel enthousiasme aan beginnen, een extra inspanning leveren
Van Dale online: BE, informeel, bij het hele lemma “lap”
DS2015: ergens een lap op geven: geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
Middelnederlandsch Woordenboek: lap, d. i. klap, oorveeg.
de uitdrukking “twee vliegen slaen mit ien lap”, en het werkwoord lappen, in den zin van slaan, b.v. “hij lapte er op, dat het klapte.”
Als ik er nu geen lap op geef komen we niet op tijd klaar.
We gaan er vanavond eens een goei lap op geven
bloemlezing De Standaard
Er elk weekend een lap op geven – De Standaard
Tom Barman wilde er wel een lap op geven, maar een melancholische plaat roept geen feestgevoelens op. (standaard.be)
Feestvierend Welle wil er op kermismaandag nog eens een lap op geven op de Plesj. (standaard.be)
Het gebeurde op 18 juli 2000: Armstrong zag dat Ullrich in de problemen zat en wou er een lap op geven. (standaard.be)
Met een eerste fietspunt in Limburg en meer fietsveiligheid aan het station, wil Hasselt er fietsgewijs een lap op geven. (standaard.be)
Ook BV’s gaan niet vrijuit, met woorden en uitdrukkingen als absoluut, snap je, uitdaging, niet te doen, astemblieft en een lap op geven. (Taal ergert Radio 1 – De Standaard)
om nog niet te spreken (van), laat staan (dat), spreek me er niet van
Antwerps: zwijgt stil
Brugs: zwieg stille
Zwijg stil, ik ben gisteren juist geweest (naar de tandarts) en heb er nog steeds koppijn van en een voze (voos) lip.
Zoals ik dus al schreef, rijdt mijn vader onnatuurlijk laag in toeren: in een straat afdraaien gaat steevast in derde (zwijg stil, vierde) versnelling, vluchtheuvels neemt hij minstens in derde, zelfs de steilste die ik ken.
Heb never ene pc van binnen gezien, zwijg stil van er iets uit te halen of in te stoppen.
Ik ben al blij als er een week voorbijgaat zonder dat ik in ruzie lig met mijn computer. Zwijg stil van iets op Internet te krijgen. (blog Jos Ghysen)
de letter ‘haa’, bij het spellen en in letterwoorden
uitspraak = hasj
Den Eehasjbeeoo (EHBO)
Den Hasj en Em (H&M, Hennes&Mauritz)
Schmitt, oe schrijfde da? es, see, hasj, em, ie, tee, tee.
verdwalen, (fig.) in de war raken
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, algemeen
DS2015 standaardtaal
Nog een geluk dat hier pijltjes hangen want anders loopt ge verloren.
Adolescentie is een periode van fysieke en psychologische transformatie, waarbij de tieners verloren lopen tussen hun tegengestelde verlangens van enerzijds vrijheid van hun ouders en anderzijds behoefte aan bescherming.
(schertsend) chique benaming voor een straathond
uitspraak: stratié
Van Dale: in België; schertsend: straathond
ook straton,
ook stratien (Hageland): samentrekking van straat en chien.
Een stratier wordt minder ziek dan een rashond.
SN-NL: koffer
Van Dale geeft (hand)koffer als synoniem met valies
woordgeslacht: de valies, Van Dale: het valies
Gratis Van Dale online (2019): het/de; o en m: (leren) reistas
DS2015 standaardtaal
typisch Vlaamse uitdrukkingen: valiezen, zijn ~ maken; valiezen, (zijn) ~ pakken; valies, in de ~ zijn
West-Vlaams: de valieze
Steek uw valies maar in de koffer.
onzin, flauwe kul
zie ook flauwe zever, zever verkopen, truut in pakskes
Och jong, da’s allemaal zever in pakskes wat gij daar vertelt!
Toen Trump in 2018 de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un ontmoette, schoof minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo hem een briefje over Trump door: “he’s so full of shit”, vrij vertaald, “hij verkoopt zever in pakjes.” (vrt.be)
garagehouder
“hoofdzakelijk in België, komt ook in Nederland voor” (Taalunie)
Van Dale 2018 zonder specificaties
< Frans garagiste
Er komt zwarte rook uit mijn uitlaat, ik moet eens langs mijn garagist gaan.
Wat ik leerde toen mijn garagist me uitkafferde – De Standaard
Iedereen garagist met deze app voor je auto – De Morgen
onderwijsbevoegdheid, aggregatie
Van Dale 2013 online: in België, verouderd
academische bevoegdheid voor het geven van middelbaar- en hoger onderwijs
vnw:
•bevoegdheid tot het geven van middelbaar en hoger onderwijs
•studie als voorbereiding op die bevoegdheid
vgl. geaggregeerde
Ook in het hoger onderwijs, op het niveau van professionele Bachelor, kan een master met een aggregaat les geven.
Als leraar, ingenieur met aggregaat, geef ik reeds 8 jaren fysica in het secundair onderwijs.
Na mijn opleiding als lic. kinesitherapie heb ik een aggregaat gevolgd om te mogen lesgeven in het hoger secundair en het hoger technisch onderwijs. (bodymindacademy.be)
kleine vrachtauto, bestelwagen
DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
< Frans: camionnette
zie ook wegcode
zie ook: huurcamionette, paardencamionette, verhuiscamionette
Die zetels en andere grote meubelen verhuizen we met een camionette.
bloemlezing De Standaard:
De cargofiets, de camionette van morgen – De Standaard
Maak van je camionette geen etalage – De Standaard
Inbrekers sloegen een ruit van een geparkeerde camionette in de Ciamberlanidreef in en stalen een gps-toestel en documenten. (standaard.be)
Onbekenden hebben maandagavond rond 18.45 uur aan de Turnhoutsebaan in Mol een camionette van het merk Nissan Interstar gestolen. (standaard.be)
Zaterdagnacht reden twee gemaskerde mannen met een witte camionette, merk Fiat Professional, de parking van de AD op en namen de … (standaard.be)
enz.
minderen, achteruitgaan, er minder goed voorstaan
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Middelnederlands slacken (losmaken, losgaan)
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Den bazar is aan het slabakken hier, ze hebben meer niet als wel.
De verkoop is aan het slabakken.
(1) grondwettelijk vastgelegde procedure in België waarmee een taalgemeenschap beslissingen van een andere gemeenschap kan blokkeren; de maatregel is bedoeld om minderheden te behoeden voor discriminatie
zie ook grendelgrondwet
(2) zekere alarmprocedure in de vennootschapswetgeving
Van Dale 2015 online: in België
vnw kent na 1 ook 3: procedure die bij bepaalde gebeurtenissen of moeilijkheden moet worden gevolgd
zie ook belangenconflict
1) Het is immers duidelijk dat de splitsing van BHV niet mogelijk is zonder de instemming van de Franstaligen, met als laatste stap de alarmbelprocedure.
2) In het buitenland bestaat er een procedure gelijkaardig aan de Belgische alarmbelprocedure: wanneer de vennootschap overdebt is, moeten er saneringsmaatregelen genomen worden waarbij een kapitaalsverhoging of een achtergestelde lening tot de mogelijkheden behoren.
3) De alarmbelprocedure was wél succesvol bij het ASTB, maar dat liet vrijdag al weten een 48-urenstaking eind juni in te trekken. (nieuwsblad.be)
pronken, prijzen, roemen, opscheppen, hoog opgeven over
zie ook bestoefen, stoefer, stoeferij, stoef; stoeferdestoef
West-Vlaanderen: boffen
vnw: opscheppen over, snoeven, bluffen, opsnijden
Woordenboek der Nederlandsche Taal: stoefen, stoeffen: ww. Een zuidelijke vorm naast stoffen: Stoffen, pochen, roemen.
- “Drij beroemde doktoors zaten in een voorname herberg te stoefen over hun kunst” Coeckelbergs (1903)
Karel is aan het stoefen over zijne nieuwen auto.
“En ja, ook ik heb wel eens gestoeft bij vrienden dat ik de 20 kilometer door Brussel kan uitlopen (lacht).” (demorgen.be 20 mei 2014)
“Wij Belgen zijn van nature toch wel bescheiden mensen. Stoefen doen we eigenlijk niet zo graag, niet over onszelf, en jammer genoeg ook niet over landgenoten die het geweldig doen.” (wouldbechef.be 13 feb. 2019)
automatisch
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Wanneer je als badmeester een kleurling vermanend aanspreekt dan ben je voor sommigen d’office een racist.
“De vespa’s die 130 rijden zijn d’office 125cc. En ik denk niet dat er ene zo zot is om met zo een klein ding die snelheid te halen.” (9lives.be)
“Maar crossliefhebbers zijn d’office gecharmeerd van alles wat met motoren te maken heeft.” (mxworld.be)
Het is een broodje van bladerdeeg waarin 1 of 2 worsten verwerkt zijn. Het wordt doorgaans warm gegeten.
In Nederland: saucijzenbroodje
Den bakker ier om den hoek bakt de lekkerste worstenbrooikes van et dorp.
Met verloren maandag wordt er in de provincie Antwerpen altijd worstenbrood en appelbollen geten.
doos voor boterhammen of lunch mee naar ’t werk of ’t school te nemen
NL: broodtrommeltje
DS2015 standaardtaal
Van wie is die brooddoos met da beschimmeld brood die hier al weke staat?
trailer Waes vs Wauters: “De brooddoos van menne kleine gepikt”
‘Kinderen met een lege brooddoos in de rijkste regio ter wereld, dat mogen we nooit aanvaarden’ (Knack titel 140618)
> andere betekenis van brooddoos
volgens het gewestplan niet thuishorend in een bepaald gebied
Van Dale 2018 online: BE; van gebouwen volgens het gewestplan niet gesitueerd in een gebied met een bestemming die past bij het gebruik van het gebouw (woonzone, landbouwzone, industriezone)
antoniem: zone-eigen
Die fabriek mag daar niet gebouwd worden, het is een woonzone. Ze zou zonevreemd zijn.
Jeroen Olyslaegers in De Morgen: “Wie is ooit op de hallucinante term ‘zonevreemd bos’ gekomen?”
demorgen.be: De Vlaamse regering heeft een akkoord bereikt over de bescherming van 12.500 hectare zonevreemde bossen.
veiligheidsspeld
vnw: veiligheidsspeld
zie slutspelle, toespel, toespang, toespelle
Er is een knoop van mijn broek, even een toespeld er in en hij is weer gemaakt.
erg, hevig, intens, geweldig
Kan zowel positief als negatief gebruikt worden.
zie ook vree, vree goe, serieus
Ik heb mij wreed geamuseerd.
Er is een wreed accident gebeurd. Hij is er wreed goe van af gekomen.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.