Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
samentrekking van de termen homo, lesbisch, biseksueel
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 6
anw: Het woord holebi kwam in de jaren negentig in Vlaanderen op, en wordt nu ook in Nederland veel gebruikt.
Ook dikwijls uitgesproken en gespeld als: holibi
ook samenstellingen zoals: holebigemeenschap
vgl. ook: holebigemeenschap
De tijden zijn veranderd, holebi’s hebben de dag van vandaag niet al te veel te klagen.
Ook de dag van vandaag is het niet altijd gemakkelijk voor de holebi’s: stigmatisering, sociale uitsluiting en geweldpleging komen nog altijd geregeld voor. Niet alleen in Rusland, maar ook hier bij ons.
“VS versoepelen visumaanvraag van holibi-koppels” (Het Laatste Nieuws en De Morgen)
De Republikeinse presidentskandidaat Donald Trump verscheen vandaag op het podium van een campagnebijeenkomst met de regenboogvlag in zijn handen. Dat is het symbool van de holebigemeenschap. (demorgen.be)
Holibi/transgender ambassadeurs gezocht voor de klas. (langemark-poelkapelle.be)
een gesprek in een ontspannen, vertrouwelijke, informele sfeer; een gesprek op café
vnw: tussen pot en pint: bij een biertje of gemoedelijk, losjesweg
Typisch Vlaams: terloops (informeel): Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
We zullen dat tussen een pot en een pint bespreken.
Want de ervaring leert dat goeie ideeën vaak tussen pot en pint ontstaan. (vrt.be)
Volgens getuigen zorgde ook Samuel tussen pot en pint mee voor de organisatie van de moordpartijen en was hij bij verschillende ervan aanwezig.(demorgen.be)
Het idee om het Belgisch record toogzitten te verbreken ontstond, hoe kan het ook anders, tussen pot en pint aan de toog. (vrt.be)
Vroeger werden veel zaken afgehandeld tijdens een vergadering tussen pot en pint. Nu moeten de dossiers op de voet worden gevolgd, de wetgeving is … (standaard.be)
“Vorig jaar hadden we een wedstrijd met oud-spelers tegen de Mechelse daklozen. Tussen pot en pint lanceerde ik het idee”, zegt de voorzitter
Er kan over van alles gepraat worden en hier aan de toog zijn tussen pot en pint al veel zotte ideetjes ontstaan. (hln.be)
heel veel verdriet hebben
Voorbeelden:
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
-
De middag duurt in Vlaanderen niet tot 18 uur, zoals in Nederland, maar slechts tot ongeveer 14 uur, daarna spreken we van namiddag.
anw: (vooral) in België: periode na het middaguur waarin men het werk onderbreekt en de lunch gebruikt; gedeelte van de dag na het middaguur tussen ongeveer 12.00 en 14.00 uur
In Vlaanderen algemeen; in Nederland vooral in de verbinding tussen de middag.
zie de andere definitie van middag
ook in samenstellingen zoals maandagmiddag, dinsdagmiddag, woensdagmiddag, donderdagmiddag, vrijdagmiddag, zaterdagmiddag, zondagmiddag, gisterenmiddag, eergisterenmiddag, morgenmiddag
zie ook voormiddag
’s Middags eten we warm.
De zaak kon zaterdagmorgen niet openen door de schade en dat blijft waarschijnlijk zo tot maandagmiddag. (hln.be)
Gisterenmiddag werd de Brusselse brandweer opgeroepen voor een interventie in een Brusselse school. (vrt.be)
verblijf waar men naar toe kan vluchten om te ontsnappen aan geweld vanwege de partner of familieleden
vnw: blijf-van-mijn-lijf-huis, toevlucht voor mishandelde vrouwen en hun kinderen
Van Dale 2015 online: BE
NL: blijf-van-mijn-lijfhuis
Is er na familiaal geweld sprake van een bedreigende situatie dan kan een vrouw (met eventueel haar kinderen) aankloppen bij CAW Limburg voor een plekje in het vluchthuis. Dergelijke vluchthuizen zijn steeds op een geheim adres.(https://www.caw.be/locaties/vluchthuis/)
“Mannen die het slachtoffer zijn van extreem familiaal geweld kunnen vanaf volgende maand terecht in een vluchthuis in de regio rond Mechelen.” (Dm 60215)
“Eerste vluchthuis voor holebi’s en transgenders geopend: ‘Jammer dat aparte hulp nog nodig is’” (DS 101018)
snel even, tussendoor (klaarspelen), eenvoudig en snel iets doen
vnw: snel even tussendoor
Van Dale online: BE; spreektaal tussen de soep en de patatten: snel tussen andere bezigheden door
zie ook Vlaamse hypercorrectie: tussen de soep en de aardappelen
Bwoah, ’t is gewoon een lekske in den afvoer. We zullen rap nonkel Louis bellen, dieje fikst da tussen de soep en de patatten.
Een medische verhandeling schrijven, doet ge niet zomaar tussen de soep en de patatten.
een zware inspanning leveren, zich afpeigeren; dikwijls met de bijklank dat dat harde werk weinig geapprecieerd wordt
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
ook toppel, zijnen ~ afdraaien
nestel, zijne ~ afdraaien
afdraaien, zijn kas ~
ziel, zijn ~ afdraaien
ziel, de ~ uit zijn lijf
botten, zijn ~ afdraaien
kont afdraaien, zijn ~
kloten, zijn ~ (staan) afdraaien
Zit ik hier de godgansen dag mijne nikkel af te draaien, en dan komt dat heerschap, dat van zo lang hij hier is nog gene poot heeft uitgestoken, mij efkes zeggen dat ik e bitsje rapper moet doorwerken? Wat denkt dië wel!
1. ingang, plaats waar men binnenkomt
2. hal in een huis aan de voordeur, voorportaal, vestibule
vnw:
-ingang, toegang
-hal, gang
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
DS2015 ingang, hal: geen standaardtaal (ondanks voorbeelden onder)
vgl. inkombalie, inkomdeur, inkompoort, inkomhal, inkomweg, inkomruimte; inkomtafel
1. Den inkom van de winkel is langs links.
Het bouwcentrum in Antwerpen heeft 2 inkoms.
2. De postbode staat te wachten in den inkom.
In de inkom van het gebouw staat een veelzeggend bronzen beeld van een slapende hond, gecreëerd door José Vermeersch. (standaard.be)
Aan de inkom van het gebouw kreeg ze een taart, of beter een bord vol slagroom, in het gezicht geduwd.(standaard.be)
Hilde viel voor de marmerschilderingen in de inkom, Gaetan voor de authentieke glazen lampen in de gang.(standaard.be)
De zaal en de inkom worden gescheiden door een foyer, die ruimte biedt aan … komt aan de andere zijde, vlak tegen de publieke kamer met een eigen inkom (standaard.be)
dekvloer, ondervloer: de cementlaag waarop de vloerbedekking (tegels, laminaat, parket, …) uiteindelijk komt.
ook: chappe, zie voorbeelden
Van Dale 2016 online: BE
NL-SN: ondervloer, slijtlaag
ww. chappen: chape leggen
zn. chapper: persoon die de chape legt
uitspraak: sjap; West-Vlaanderen: sjappe
< Frans: la chape
“Ligt een betonneke in en dat gaat (dit jaar normaal nog :p) voorzien worden van ne chape met daar direct de tegels op.” (bouwinfo.be)
“Ik denk dat je in Vlaanderen aan 90% van de bevolking vraagt wat “ne chape” is dat die weten wat je daarmee bedoelt. Mvg, Paul (veit.be)
“Ne chape moet uitdrogen, punt andere lijn. Ge hebt ook producten die het proces kunnen versnellen of hulpmiddelen. (9lives.be)
Ze hebben vandaag onze nieuwe chape in de living gelegd.
Architect Eric Houben beantwoordt deze vraag als volgt: “De minimale dikte voor een chappe is 6 cm.” (livios.be)het bij iemand totaal verbrod hebben
Mijn leugentje om bestwil is uitgekomen en werd niet geappreciëerd, ik heb mijn vriendin in haar rapen gescheten.
overdreven, vergezocht, onjuist voorgesteld, (dat is er) met de haren bij gesleept
DS2015 bij het haar/de haren getrokken: standaardtaal
< Frans: (c’est) tiré par les cheveux
zie ook: haar, bij het ~ getrokken zijn,
haar, bij zijn ~ getrokken
Dat de auto’s hier voortdurend tegen 120 voorbijrazen, is wat met de haren getrokken, maar het scheelt toch niet veel!
andere zorgen hebben, meer (en grotere) problemen aan zijn/haar hoofd hebben
< Frans: avoir d’autres chats à fouetter
vnw: andere katten (katjes) te geselen hebben: andere zaken aan zijn hoofd hebben
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
In Wallonië heeft de PS nu andere katten te geselen, want voor de zoveelste keer wordt de partij geconfronteerd met de onthulling van een schandaal.
De politie heeft wel ‘andere katten te geselen’ dan de zwerfvervuiling te beteugelen.
met rust laten
DS2015: standaardtaal
Hij laat niemand gerust.
Laat me gerust, ik probeer te studeren.
Hij kruipt in zijn hol, het is best dat ge hem gerust laat nu.
Ze is muug en ze wilt gerust gelaten worden.
ober, kelner
Van Dale 2018 BE; spreektaal
vrouwelijk: serveuse
zie ook garçonnen
Garçon! De rekening alstublieft!
Die baat op het Caraïbische eiland Dominica de Calibishie Lodges uit. ‘Orlando Blaam raakte bevriend met een garcon hier’, zegt Chris. (standaard.be)
zoals men denkt dat iets is of moet zijn, mening, opinie
vnw: gedachte, idee, mening, zin
Van Dale:
BE; spreektaal mening, gedachte
• zijn gedacht zeggen
(onverbloemd) zijn mening zeggen
• zijn gedacht hebben
zijn eigen mening er op na houden
• zijn gedacht volgen, doen
aan zijn voornemen gevolg geven, het ten uitvoer brengen
Zie ook: gedacht, een (goed) ~ van zijn eigen,
mijn gedacht
gedacht, zich ergens een ~ van maken
gedacht, van ~ veranderen
gedacht, zijn ~ doen
gedacht, in het ~ verkeren
gedacht, in het ~ zijn
gedacht, in het ~ van
Ik ben van gedacht veranderd: ik ga toch mee!
Iemand in zijn gedacht laten.
Hij zegt zijn gedacht.
Gezegde: ‘Een goed gedacht en een kurken ziel en ge drijft boven.’
> andere betekenis van gedacht
gras maaien, ook wel gras afrijden
zie ook: gazon afrijden
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
Morgen zal ik het gras nog eens af doen.
pure chocolade
vnw: pure chocolade, bittere chocolade
DS2015 standaardtaal
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Van Dale 2017 online:
1 NL soort van suikergoed dat in de mond wegsmelt
2 BE pure chocolade
Regio Leiestreek: [fonda?]
zie ook samenstellingen: fondantpraline, fondantchocolade
Ik eet liefst paaseieren van fondant of witte chocolade.
“Op de verpakking vind je voor fondantchocolade ook benamingen als ‘donker’ en ‘zwart’ en ‘puur’. Dominique Persoone houdt het bij ‘fondant’. Tegenover deze chocolade staat ‘melk’.” (nieuwsblad.be)
stokbrood
Van Dale online: BE, spreektaal
Overtuigde flaminganten vallen van den honger dood met een Frans brood onder hunnen arm.
samenvoegen, samensmelten
standaardtaal in België
Van Dale 2016 online: BE
DS2015 standaardtaal
SN-NL: fuseren
Frans fusionner
vgl. fusiegemeente
De twee grootste Belgische biermerken zijn gefusioneerd.
We willen onze gemeente niet laten fusioneren met Brussel.
" Dat we ooit met dat bedrijfje zullen fusioneren? Geen sprake van. (standaardtaal in België)" Taaladvies.net
het gevoel dat de regeringsformatie je stilaan de strot uit komt
(dit moét wel een Vlaams woord zijn, want Nederland koos massaal voor “Bokitoproof” als mooiste woord van 2007, en niet voor het alom in België gebezigde ~!)
Veel Wetstraatjournalisten beginnen acute tekenen van formatiemoeheid te vertonen.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
