Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed 
er zijn broek aan vegen, er zich niets van aantrekken
vnw: hij veegt er zijn botten/broek/gat/voeten/zolen aan: hij trekt zich er niets van aan, het kan hem niet schelen
ook: botten, er zijn ~ aan vagen, zie voorbeelden
in Antwerpen ook: kas, er zijn ~ aan vegen
vnw: hij veegt/vaagt er zijn botten aan: het kan hem niets schelen, hij lapt het aan zijn laars
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
Hij veegt er zijn botten aan dat hij weer gebuisd is voor wiskunde
Waarom zouden ze nog. Iedereen vaagt er zijn botten aan, maar je moet u wel vrijwillig opsluiten. (userbase.be)
> zie andere uitdrukkingen met botten
onzuiver, muf, onfris, niet meer vers
vnw: muf, onfris, bedorven, beschimmeld
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
uitspraakvariant: verdoeft
zie ook verduffen
Die bergkast was vanachter helemaal beschimmeld van het vocht. Toen ik ze opentrok rook ik de muffe geur van de verdufte spullen die erin zaten.
We zijn op vakantie geweest en nu hebben we het huis twee weken niet meer kunnen luchten, ’t ruikt hier nogal verdoeft.
schoon, net, netjes
Belgisch-Nederlands volgens het RBBN
Van Dale 2008: proper
1 goed verzorgd
2 schoon
3 (in België; informeel) (van moppen) niet schuin, ondubbelzinnig
Van Dale 2017 online:
1 goed verzorgd, keurig, fraai
2 BE; spreektaal goed schoon
= zindelijk (1), rein
•er proper uitzien
•proper gekleed zijn
•met propere handen
•een propere zakdoek
3 BE; spreektaal ondubbelzinnig, niet schuin
•een propere mop
4 BE; spreektaal goed, netjes, zoals het hoort
•iets proper regelen, oplossen
vnw:
proper
proper (bn.)
•keurig, verzorgd, netjes, schoon
-iets proper houden: iets netjes houden
-iets proper maken: schoonmaken, poetsen
•niet schuin, ondubbelzinnig van moppen
•fair, correct, niet gemeen
-dat is niet proper: dat is niet correct, dat is gemeen
vgl. proper en opgekuist; proper zetten, iets ~
Zorg dat uw handen proper zijn voor ge aan tafel gaat.
“Den Bart met de Luc, dat zijn toch twee propere jongens, en zo altijd bij mekaar gebleven, is dat nu niet schoon?” (Bert Kruismans)
Hij heeft dan wel gene nagel om zijn gat te krabben (nagel, geen ~ voor aan zijn gat te krabben), maar proper op zijn eigen is em wel. (verzorgd)
Dat is niet proper, hetgeen ze hem daar gelapt hebben. (niet netjes)
Dat hebt ge proper opgelost. (goed, netjes)
Er ligt een propere handdoek klaar voor als ge gaat douchen. En vergeet geen proper onderbroek en proper kousen aan te doen.
goed zo!
< Frans: ‘à la bonne heure’
Alabonheur! Gij hebt mijn haar goed geknipt.
erg kwaad zijn, het hysterisch zijn nabij
zie ook horendol, ergens ~ van worden, hoorndul
ook in de Antw.Kempen
‘Wie honger lijdt, schreeuwt om iemand oorendul te maken’ Teyrlinck, Land van Belofte.
1) medisch foutief behandelen (met alle gevolgen van dien)
2) bij uitbreiding: iets verkeerd aanpakken
vnw:
•verkeerd geneeskundig behandelen
•(fig.) mishandelen
1) en 2) Van Dale 2018 online: BE, spreektaal
< meesteren, geneeskundig behandelen < meester, in de betekenis medicijnmeester, heelmeester; zie ook oogmeester, peirdemeester
Het resultaat van de plastisch chirurg was niet om aan te zien. Hij mismeesterde zijn patient in die mate dat een proces onvermijdelijk lijkt.
Groen!: “Arrest Fortis bewijst dat dossier is mismeesterd” (DM
14.12.08)
van Vlaamse oorsprong
Meemoeder is de andere helft van een lesbisch paar waarvan de ene helft een kind heeft gebaard. (De Standaard 05/01/2007)
Van Dale: meemoeder (de v.):
degene die in een lesbisch ouderpaar niet de biologische moeder is
zie ook meeouder; verzamellemma mensen
Die klein heeft een moeder en een meemoeder.
exotisch fruit (Citrus ×paradisi)
NL: grapefruit
zie ook de commentaren hieronder en bij pompelmoessap
vnw: grapefruit
Van Dale 2015 online: BE
DS2015 standaardtaal
zie ook pompelmoessap; verzamellemma groenten en fruit
< Tamil: pampalimasu.
Ik eet liever appelsienen dan pompelmoezen.
IJsthee met zeste van roze pompelmoes – De Standaard
sociale dienst waar men strijkwerk verricht, meestal in het kader van PWA-tewerkstelling
Van Dale 2018: plaats waar strijkwerk verricht wordt, m.n. als werkgelegenheidsproject in België
zie ook buurt- en nabijheidsdienst
Tegenwoordig hebt ge in elk dorp of gemeente wel een strijkatelier.
Als ge genen tijd hebt, waarom brengt ge die drie wasmanden dan niet naar de strijkatelier? Of ze komen het zelfs ophalen als ge belt.
een pint bier waarin men een borrelglas met een witteke laat zakken
Van Dale online 2018: duikboot
2. glas bier met daarin een glaasje jenever op zijn kop
Willy, voor mij nog nen duikboot want ik ga nog ni naar huis vandaag.
receptie gegeven ter gelegenheid van een geboorte
Wil je mijn teentjes komen tellen
zonder naar het ziekenhuis te snellen
kom dan naar mijn babyborrel
op 2 maart van 14 tot 17u!
Kusje, Elise
spraakwater, (ook) sterke drank, “huppelwater”
In de lagere school toen de leerlingen tijdens de lesuren zaten te babbelen zegde de onderwijzer: “Zij letten niet op, ze hebben vandaag weeral babbelwater gedronken.”
We hadden allemaal nog veel babbelwater en energie over toen we terug thuis waren.
Ter gelegenheid van de Aalsterse Topdag 1996 kwam een nieuwe moutjenever op de markt met de veelzeggende naam: “OILSJTERS BABBELWATER”.
Het land heeft in zijn algemeen een tekort aan goede rioleringen, maar op politiek gebied een teveel aan babbelwater dat alleen door de goten van het eigen ego wordt verwerkt. (dit laatste citaat verwijst naar Suriname)
term, meestal politiek beladen, die wijst op het al dan niet vermeende (financieel) profiteren van een bepaalde bevolkingsgroep op de kap van een andere: het Waals profitariaat, het links profitariaat, het profitariaat van de vakbond, het migrantenprofitariaat …
vnw:
•het misbruiken van politieke structuren en regels voor het eigen profijt, ten koste van de burger
•alle personen die zich schuldig maken aan dergelijk misbruik
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
ook: profitarisme
zie ook profitariaatstaat
De Jean was weer op dreef met zijne politiek: Ne Waalse Turkse syndicalist met PS-signatuur is profitariaat tot de vierde macht zeid em.
SN: gemakshalve
standaardtaal in België
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Aanvulling bij gemakkelijkheid
Afl. Gemakkelijkheidshalve, voor het gemak, om het zich gemakkelijk te maken.
“Dewyl deeze eigenschap aan Vloed en Ebbe beiden gemeen is, zullen we, gemaklykheids-halven, alléén den Vloed in aanmerking neemen” Verh. Holl. Maatsch. (1787).
Gemakkelijkheidshalve zet ik hier een voorbeeld uit het Woordenboek der Nederlandsche Taal.
“De moderne schuurmachines zijn staaltjes van het kunnen van de moderne techniek. Ze werken in de regel met drie schuurrollen, waarvan het schuurpapier gemakkelijkheidshalve maar als grof, middelfijn en fijn wordt aangeduid”. Hout in alle T. (1955).
“Hier geven we je gemakkelijkheidshalve ook de sluitingsdagen en het telefoonnummer. (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
opstoppen
zie ook opstropping
vgl verstroppen, verstropping
> zie andere betekenis van opstroppen
Vrij naar commentator bij het veldrijden op TV: “De renners komen daar door de haarspeldbocht waar het allemaal opstropt.”
Ten tweede zien we het zorgsysteem opstroppen. Door het te grote aantal patiënten met niet-urgente zorgen dreigen we de mensen die het echt nodig hebben te weinig aandacht te kunnen geven. (demorgen.be)
teloorgang, achteruitgang
vnw: achteruitgang, ondergang, teloorgang
Van Dale 2017 online: BE, niet algemeen
Mira, of De Teleurgang van de Waterhoek. (bekende film destijds naar roman van Stijn Streuvels)
De bewoners van de nabijgelegen Waterhoek komen in verzet, want ze zijn bang voor de “teleurgang” van hun cultuur.
De teleurgang van het Nederlands in Vlaanderen.
sluiswachter
ook ‘sassenier’
Een sasmeester heeft een grote verantwoordelijkheid voor het versassen van de boten.
Medische Urgentie Groep, noodhulpdienst, ambulancedienst
Een MUG is een ploeg van een spoedarts en een spoedverpleegkundige die dringende hulp bieden. Ze rijden met een speciaal ontworpen ambulancewagen, een soort spoedgevallen op wielen. Ook met helikopter.
vnw: (bnl.)
Van Dale 2018: mug
in BE
1. mobiele urgentiegroep (aan een ziekenhuis verbonden mobiel hulpteam dat beschikt over een speciaal uitgeruste ziekenauto)
= mugteam
2. speciaal uitgeruste ziekenauto van een mug
zie ook verzamellemma geneeskunde
Let op! Er komt een ambulance en een MUG aangereden!
> andere betekenis van mug
onroerend goed, vastgoed
Van Dale 2005: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
Van Dale 2016 online: BE
ook samenstellingen: immobiliënkantoor, immobiliënbeurs, immobiliënmarkt, immobiliënmaatschappij, immobiliënmakelaar, immobiliënsector
zie ook immo
Onze makelaar kan de immobiliënmarkt goed overzien.
Helft Brusselse regering naar immobiliënbeurs in Cannes | Het Nieuwsblad
De ketens willen ook in grotere steden als Antwerpen en Gent immobiliën in de buurt van hun vroegere of toekomstige winkels. (vrt.be)
een glaasje jenever, graanalcohol
We gaan een witteke drinken van de gistfabriek.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
