Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed 
honger, pijn lijden, sterven, doodgaan
creperen
vnw: creperen, sterven
< Frans: crever
Woordenboek der Nederlandsche Taal: creveren: sterven, omkomen, t.w. van gebrek en ellende. Meestal als sterk overdreven uitdrukking voor: zeer lijden, zich zeer ellendig gevoelen. In Noord-Nederland weinig in gebruik; vergelijk ook krepeeren.
- Creveeren van vuyligheyd en ongemak op de Scheepen … Milit. Wdb. (1740).
- Eenmaal, toen ’k van kiespijn half creveerde, De Génestet (1847-1848).
niet in Van Dale 2016 online
Typisch Vlaams: 3 leeuwen
zie ook gecreveerd
Zij hielden niet van hun stiefzoon en lieten hem dan ook creveren.
Staat er iets in de ijskast? Ik creveer van den honger.
Dat er mensen creveren van de honger, dat laat me niet koud. (jeroendenaeghel.be)
geen geld meer hebben, blut zijn
sterker: bankroet zijn, niks meer bezitten
vnw: op droog zaad zitten: op zwart zaad zitten, zonder geld zitten
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
zie zaad
Zijn firma is overkop gegaan; hij zit op droog zaad.
Ik zit voorlopig op droog zaad, maar op ’t eind van de week krijg ik mijn pré en dan betaal ik u terug.
vervangstuk; reserveonderdeel
vnw: (reserve)onderdeel
Fr. pièce de rechange
Ik heb mijne pickup moeten wegdoen, ze konden hem niet meer maken, want de wisselstukken waren niet meer te krijgen.
“De garagist heeft ons nog een tijdje met wisselstukken kunnen helpen, maar uiteindelijk heb ik ons wagentje toch naar het stort moeten brengen. (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
1. een auto in panne repareren.
2. iemand uit de nood helpen met een snelle en kleine interventie. Het betreft hier niet het oplossen van een groot of langdurig probleem.
3. fig.: uit de nood helpen
vwn:
•uit een panne helpen, repareren: een auto depanneren
•(fig.) uit de nood helpen, hulp bieden
< Frans dépanner < être en panne; de “panne” is Italiaans voor doek of zeil < Lat “pannus” doek; de basis is dus een begrip uit de scheepvaart: aan de zeilen werken
Taaladvies.net: standaardtaal in België
Van Dale online 2016: BE; spreektaal
zie ook depanneur, depanneerder, depanneuse, depannage
Ze zullen me moeten komen depanneren want ik krijg mijn motor niet meer aan de klap.
“Als u pech hebt, sturen we meteen iemand om te depanneren.” (standaardtaal in België Taaladvies.net)
Hij kreeg al die uitnodigingen onmogelijk op tijd de deur uit. Gelukkig is zijne vriend hem komen depanneren en na enkele uurkes brieven plooien en postzegels plakken waren ze er door.
“Gelukkig hebben we een ict-coördinator die ons komt depanneren als het nodig is, wat ervoor zorgt dat we vol vertrouwen experimenteren.” (Standaardtaal in België Taaladvies.net)
Omdat er geen meerderheid gevonden werd moest de oppositie de regering depanneren.
gebruik van twee exemplaren, twee keer, twee stuks, …
vnw: wegens dubbel gebruik: wegens overcompleet
NL: dubbelop
De uitdrukking wegens dubbel gebruik is standaardtaal in België
Ik heb nu twee wasmachienen, da’s dubbel gebruik.
“Mooi kerstgeschenk, een DVD Player! Wegens dubbel gebruik te koop! Nieuw 75 euro, nu 50 euro.” (tnttenerife.com 11-12-2020)
Van Dale online:
(Belgisch-Nederlands, niet algemeen, figuurlijk) (iem.) helpen bij zijn debuut
Bij het begin van zijn politieke carrière werd hij gegangmaakt door Theo.
rijden, rollen
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
vnw: rijden, een afstand afleggen met een voertuig: die wagen bolt slecht
Dat autootje is al 20 jaar oud, maar het bolt nog altijd goed.
het dodental
dodentol is standaardtaal in België
Van Dale 2015 online: BE
DS2015 standaardtaal
Een week na de nachtclubbrand is de dodentol opgelopen tot 145. (taallink 222)
lang geleden, uit de oude doos, ouderwets (pejoratief), zoals vroeger
ook: de jaren stillekens
Die foto is van de jaren stillekes toen hij nog een snor had en maar 65 kilo woog.
Die leeft nog in de jaren stillekes zonder pc of gsm.
Het is een soort van rekeningrijden, waarvoor er volgens visionaire politici bij ons geen draagvlak is, en bestaat al sinds de jaren stillekens in het zuiden van Europa. (demorgen.be)
een dikke buik van veel bier te drinken
In Gent: tugzweere
zie ook: horecagezwel, toogabces
Amai, je toogzweer is nog vermeerderd sedert ik je laatst zag!
kon, verleden tijd van kunnen
Antw.: kunnen, kost, gekunnen.
Ik kost, gij kost, hij kost, wij kosten (en kosten me), golle kost, zij (zolle/zun) kosten
Ik kost mijn eige nimeer inhoue. (Ik kon mezelf niet meer inhouden)
“Flines, die door stadigh minnen ’t Onvermurwde hart kost winnen Van uwe Agnes” – uit De Werken van Vondel, 1674
> andere betekenis van kost
politieagent
vnw: politieagent, smeris
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 3
< Frans flic < rotwelsch Flick (knaap)
zie ook fliek; bureauflik, drugsflik, fietsflik, straatflik, superflik, veloflik, wijkflik
De flikken hebben me gelukkig niet doen blazen, of ik had erbij geweest.
De nieuwste, erg ingrijpende maatregel stelt dat voortaan ook de flikken beboet worden als ze te snel door het rode licht rijden. (standaard.be)
“Terwijl anderen mensen gaan opsluiten, laten wij dat over aan de flikken”, aldus Vanseveren. (demorgen.be)
bundel, bos
standaardtaal in België (VRT-Taalnet)
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, algemeen
op de vertaallijst VL-NL van Dagelijkse Kost (Jeroen Meus): busseltje – bosje
zie ook verzamellemma groenten en fruit
Den hovenier uit de buurt geeft ons dikwijls verniet een paar bussels prei mee.
1 preibussel; 2 eetlepels olie; 20 gram hoeveboter; 1 konijn dat reeds versneden is; peper en zout; 1 eetlepel bloem; 300 ml witte wijn … (onskookboek.be)
1 volledige selderbussel (zonder bladeren, enkel de stengels). 7 wortels. 2 grote rode paprika’s. 1 grote courgette (of 2 kleintjes). (lindsayslighthouse.com)
Een bussel bloemen voor het vrouwtje en subtiel wat extra middelen losweken :) (oplossing.be)
beroerte, een geraaktheid
een aanval in de hersenen, in het hart, op de zenuwen
Van Dale: attaque, de; -s
< Frans: vijandelijke aanval (1646)
2. aanval van een ziekte: (verouderd) een attaque van een beroerte
zie ook verzamellemma geneeskunde
Hij heeft een hartattak gehad.
Als mijn moeder dit te weten komt krijgt ze een attak.
Ze hebben hem naar ’t gasthuis gedaan, maar tegen dat em daar was was het over. De dokters zeiden dat het waarschijnlijk een attakske geweest was.
Hij kreeg wijd nen attak van ’t verschieten.
Hij kreeg een attak op de zenuwen en nu is hij langs een kant gedeeltelijk verlamd.
afdingen
Van Dale 2015 online: BE
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Modern lemma: afbieden
bedr. st. ww. Uit af en bieden. Alleen in het Zuiden.
1. Af in den zin van vermindering. Afdingen.
”Ik mag toch wel afbieden!” … ”Nee, dat mag je niet, je staat hier niet op de markt,” Roothaert Dr. Vlimmen (1936).
Ze vroegen 200 euro voor die kast, maar ik heb nog kunnen afbieden tot 120.
- opruiming, uitverkoop van restanten
- in prijs verlaagd restant van niet-verkochte goederen uit een winkelvoorraad
ook einde reeks, einde serie
vnw: einde reeks: restpartij, restant
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
Van Dale 2015 online: einde reeks: Belgisch-Nederlands
anw: eindereeks: uitverkoop van winkelrestanten; opruiming; solden: (vooral) in België
< Frans: fin de série
vgl. einde seizoen
Wij hebben onze keuken in eindereeks gekocht, dat scheelde toen een heel pak.
Die ijskast hebben we voor een prijske kunnen kopen, ze was eindereeks.
Einde reeks betekent op = op. Wees er dus snel bij! (eurogifts.be)
Deze betonklinkers in de kleur antraciet zijn einde reeks klinkers. (klinker-loten.be)
Momenteel uitverkoop op eindereeks iMac – MacKopen.be
omzet, omzetcijfers
vnw: omzetcijfer, omzet
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
< Frans chiffre d’affaires
Ons zakencijfer lag in 2007 voor het eerst boven een miljoen euro.
Het is de zesde belangrijkste bank van België qua zakencijfer. (vrt.be)
Borussia Mönchengladbach heeft in 2012 een zakencijfer laten optekenen van 122 miljoen euro, een clubrecord. (demorgen.be)
betrekken, bewolken
vnw: in België ook: betrekken van de lucht: het weer overtrekt
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
zie ook het weer
Verdorie, het was zo’n mooi weer vandaag en nu begint het te overtrekken. Straks gaat het nog regenen.
Neemt maar een paraplu mee want het overtrekt helemaal.
> andere betekenis van overtrekken
verschrikkelijk veel (kosten, moeten betalen)
vnw: stukken van mensen kosten: heel duur zijn
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
NL: een rib uit mijn/je/d’r/… lijf
zie ook stukken van mensen kosten
Fotograferen moet geen stukken van mensen kosten!
Ik heb alle mogelijke lotions geprobeerd en betaalde stukken van mensen voor laserbehandelingen.
tochtafsluiter in de vorm van een hond
vnw: (fig.) tochtafsluiter in de vorm van een hond
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
Het is koud in de gang. Ge hebt vergeten de tochthond op zijn plaats te leggen.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
