Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
1) schoorsteen
in België ook: schoorsteen
DS2015: standaardtaal
2)schoorsteenmantel
zie ook fabrieksschouw; schouwbrand; schouwbuis; schouwgarnituur; schouwveger
Bij hun aankomst steeg een enorme zwarte rook uit de schouw.
Hij is stapelverliefd: als hij de rook uit haar schouw ziet komen, is hij al in de wolken.
De postuurkes staan proper afgestoft op haar schouwke.
> andere betekenis van schouw
Home-jacking is een diefstal van een voertuig, na diefstal van de sleutels in een woning, waarbij de daders geweld en/of bedreigingen gebruiken. (fedpol.be)
afgeleid: homejacker
Van Dale 2016 online: BE
zie ook homejacken, home-invasion
Vier verdachten opgepakt na nieuwe homejacking in de Belgisch-Franse grensstreek.
Brutale homejackers zitten voor zes jaar vast.
Tonen, laten zien (bewijsstukken)
vnw: laten zien, overleggen, ter inzage tonen
Van Dale 2020 online: BE
voorleggen is standaardtaal in België
overleggen is standaardtaal in Nederland
In Vlaanderen moet je bij een sollicitatie wel eens diploma’s voorleggen, terwijl je ze in Nederland moet overleggen.
“Wie aan deze universiteit wil studeren, moet een diploma middelbaar onderwijs kunnen voorleggen. (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
verkorte vorm van actualiteitsprogramma (radio en tv)
VD2015 online: BE
google2015: .BE (>12.000) ; .NL (>500)
zie ook actua
lnack.be: Tom Lenaerts presenteert nieuw actuaprogramma op VT4
radio1.be: Dit najaar krijgt het actuaprogramma De ochtend een nieuw presentatieduo
nieuwsblad.be: In het najaar verhuist Bart Schols naar een nieuw actuaprogramma op Canvas.
demorgen.be: “Naar aanleiding hiervan wil de hoofdredactie nogmaals benadrukken dat ze haar volste vertrouwen behoudt in De Afspraak. Ze gelooft in de redactie die het programma met veel gedrevenheid maakt en in Bart Schols als presentator en uithangbord van het dagelijkse actuaprogramma op Canvas.”
zie generiek
Van Dale 2017 online: BE
’t Vreemde is dat den begingeneriek meestal niet bij ’t begin van de film komt, maar wel als de film al een paar minuten bezig is.
Den begingeneriek komt meestal in koeien van letters op het scherm. In tegenstelling tot de eindgeneriek die eerder leest als nen telefoonboek.
De nieuwe begingeneriek van ‘Thuis’ – Het Nieuwsblad
Fans van ‘Sex and the City’ herinneren zich de legendarische begingeneriek van de serie ongetwijfeld. (hln.be)
oorveeg, pak slaag
vnw: oorveeg, klap
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
Ik heb die kerel daar een mossel gegeven.
> andere betekenis van mossel
ijstaart in de vorm van een lam met een vulling van frambozencoulis. Wanneer de kop van het lam wordt afgesneden, vloeit het bloed (grenadine, frambozencoulis e. d.)
zie ook: bloedend lam
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
Eerste communicanten kiezen nog vaak voor een traditioneel vanille-ijslam gevuld met grenadine, dat door de communicant plechtig (en bloederig) geslacht kan worden. (gva)
En dan te bedenken dat er in de jaren stillekes in België ochottekes ‘teen en tander’ te doen was omtrent het bloedend nekske van de ijslammekes voor communicantjes. (blog)
slabbeke (kinderslab)
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
zie ook bavet
Doe eerst een zeverlap aan, alvorens Trijntje haar fruitpapje te geven!
- doorregend zijn
- door overvloedige regen verpest zijn (een activiteit, een feest, een evenement,…)
vnw: verregend
Niet in Van Dale 1995
Van Dale 2016 online: uitregenen: BE
We zijn van ’t weekend naar de zee geweest en totaal uitgeregend. De gasten hebben zelfs niet met de karrekes kunnen rijden.
De Standaard online: Sinterklaas doet feestelijke intrede in uitgeregend Antwerpen.
nog een titel: Bierfeesten in Middelkerke uitgeregend.
fluisteren
Woordenboek der Nederlandsche Taal, bij vezelen
— FEZELEN, FIEZELEN. Middelnederlands veselen.
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
ANW (Algemeen Nederlands Woordenboek): (vooral) in België
vnw: fluisteren, smoezen
zie ook vezelen, gefezel, fezelaar
onder de kap fezelen
Wat zijn jullie aan het fezelen of mag ik het niet weten?
een man die zaagt
vgl zagemie, zagevent
NL: zeurpiet
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
Het meervoud “zagemans” is her en der tevens courant.
Stop eens met zagen, zageman.
Regisseur en journalist Marc Didden deelde het leven met Leonard Cohen. Twee zielsverwanten werden slechts door een oceaan gescheiden. Vandaag neemt de ene zageman afscheid van de andere. (demorgen.be)
wedstrijd
uitspraak: matsj
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België: “In toepassing op met name schaak- en damwedstrijden is match ook in het Noord-Nederlands gebruikelijk. Verder komt het woord ook incidenteel in het Noord-Nederlands voor als stilistische variant van wedstrijd.)”
ook samenstellingen: voetbalmatch; heenmatch; terugmatch
zie ook: match nul
We hebben de voetbalmatch met drie-bros gewonnen.
Als het toernooi met rechtstreekse uitschakeling is, hoeveel matches worden er in totaal dan gespeeld?
Oorspronkelijk een score uit het programma Komen eten, maar ondertussen in het algemene taalgebruik geslopen om iets te zeggen over de algemene sfeer van een gebeurtenis, een evenement, …
Tien punten voor sfeer en gezelligheid, met zo’n mooi versierde kerstboom in de woonkamer. Maar het wordt net iets minder sfeervol als zo’n groene trots je huiduitslag en ademhalingsproblemen bezorgt (hln.be)Geniet van de warme stemming in huis dankzij deze tapijten! Onze punten voor sfeer en gezelligheid? Een 10! (outspot.be)
Doorgaans scoort Antwerpen tijdens de preselecties de hoogste punten voor sfeer en gezelligheid. Ook vanavond hebben de tien bands weer voor de gelegenheid alle mogelijke fanclubs opgetrommeld wat geregeld voor een wel erg enthousiaste dansvloer zorgt. (indiestyle.be)
Levi’s laat op die manier de klanten de marketing doen, een begeerte creëren, punten voor sfeer en gezelligheid uitdelen. (knack.be)
Een vuurschaal is sowieso een succes op je tuinfeest. Want wij zijn niet de enigen die urenlang kunnen staren naar de golvende vlammen van het vuur in die nieuwe vuurkorf. Het ziet er mooi uit maar de warmte kan ook aangenaam zijn. De punten voor sfeer en gezelligheid schieten gegarandeerd omhoog! (fun.be )
Jennifer Lawrence wordt 30: voor sfeer en gezelligheid een welverdiende 10! (vrt.be)
De reactie in de zaal, goed voor 6.500 toeschouwers, was boven het gemiddelde. Voor sfeer en gezelligheid: een welverdiende 7 op 10. (hln.be)
onbelangrijke zaak
ANW: Belg.-Ned.
Van Dale 1995: gallicisme
zie ook geen klein bier zijn
Hetgeen gij en ik verdienen is klein bier vergeleken met de bonussen die er in de privé uitbetaald worden.
Levenslang gekregen? Hetgeen hij uitgevreten heeft is dan ook geen klein bier natuurlijk.
overdrachtelijk: een verkeerde handeling, een miskleun een misser, een afschamper
ook gebruikt in de voetballerij
< Fr. fausse-queue: een misstoot die een kets veroorzaakt bij het biljarten
spellingsvarianten: fausse keu, fosse keu, foskeu
Rechtstreeks met de keu de gekleurde ballen raken. Een colafleske op ‘t velours en met heel veel show en evenveel zij-effect, de witten bal stomweg potten. Een fausse-keu op rood waarna der drie ballen de lucht in vliegen en zwart en geel tegelijk in de pocket gaan. (Lange Louis van de staancaravan)
De mond van de voorman viel open toen hij het ongewone toneel aanschouwde en een faussekeu van Dinska Bronska zijn zondagse kostuum naar de vaantjes en de droogkuis hielp en de door zijn vakbondsleden meegebrachte strooien pop – voorstellende vicepremier Peeters Kris – doornat spoot. (Louis van Dievel)
Het begon al in de derde minuut, toen een ‘fausse keu’ gelukkig voor hem nog in de handen van doelman Rensing belandde. (HLN)
sport.be: Mokulu gaat jagen op Boeckx die met een fosse keu de bal over de zijlijn trapt.
skynet.blogs: Wouter wou Bob bereiken, maar met een “foskeu”, werd de tegenstander de 2-2 op een presenteerblaadje aangeboden.
winkel langs de baan, meestal groot magazijn
vgl baanhotel, baanrestaurant, baandancing, baancafé, baanbordeel
vgl. antoniem: centrumwinkel
“Bewezen: De buurtwinkel haalt het van de baanwinkel in Gent” (nieuwblad)
Baanwinkel te huur te Lovendegem (Hebbes)
Standaard Boekhandel opent een eerste ‘baanwinkel’ langs de A12 in Schelle. (demorgen.be)
Consumenten verkiezen baanwinkels boven winkelcentra (vrt.be)
U bent ook verantwoordelijk voor de ‘baanwinkels’ van Torfs. U hebt tientallen filialen in winkelstraten gesloten om ze te verhuizen naar steenwegen. (demorgen.be)
pot om frieten te bakken, friteuse, frituurpot, frietketel
zie ook pot
Staat de frietpot al warm genoeg om onze curryworsten erin te leggen?
overdreven lief, suikerzoet
Van Dale 2018 online: BE
standaardtaal in België (VRT-Taalnet)
DS2015 standaardtaal
zie ook zeem
Hij kwam haar zeemzoet vertellen, dat hij de telelens gekocht had die hij graag wou. Van haar kant pikte ze erop in dat ze een nieuw montuur dat ze in de kathedraal van de consumptie in Wijnegem gezien had, hoogdringend op haar kooplijstje had gezet. (inpikken op)
bemesten met natuurlijke mest, met beer; ook de beerput ruimen
uitspraakvariant: beiren (zware e)
De boer is het veld aan t beren.
We kunnen het ruiken dat de boer gebeerd heeft!
de Duitsers (als vijand in de twee wereldoorlogen)
uitspraak: korte /ui/ zoals e in /de/ /het/
in sommige gebieden /den duisj/ of /den dosj/
zie ook Duits
Gaston (97) laat zich niet doen in politierechtbank: “Ik heb den Duits nog in de ogen gekeken” (Titel HLN 23/02/15)
‘Ben je nog kwaad op den Duits?’, zijn enkele vragen die zowel orthodoxe als niet-orthodoxe joden in de studio beantwoorden. (demorgen.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.