Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed 
in rekening brengen
NL: berekenen (aanrekenen wordt alleen gebruikt in de betekenis van verwijten)
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 2; Als in Nederland iemand iets wordt aangerekend, wordt hij of zij verantwoordelijk gehouden voor iets onaangenaams. In België gaat het ook vaak om een te betalen bedrag.
Luchtvaartmaatschappijen mogen hun passagiers een extra toeslag aanrekenen als ze bagage willen inchecken. Het meenemen van handbagage moet echter gratis blijven. (De Morgen)
voor de dag komen, uit z’n schulp kruipen: z’n verlegen, terughoudende of defensieve houding laten varen
vnw: uit zijn kot komen: uit de hoek komen
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
zie ook verzamellemma koterij
Als ge vanavond nog nen date wilt, zult ge toch stillekes aan uit u kot mogen komen.
demorgen.be: De Westhoek vraagt Vlaams minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) om uit zijn kot te komen en de diensten van het openbaar vervoer op het terrein te bekijken.
verspreiden, rondbrengen, distribueren
Van Dale 2018 online: BE
DS2015 standaardtaal
zie ook verdeler; verdeelhuis
Wij verdelen dit speciale type in de Benelux.
Cleanelectric is een bedrijf dat nieuwe elektrische toestellen verdeelt en de oude opruimt. (standaardtaal in België) (taaladvies.net)
(vooral in België) door een schuif of luik afgesloten ruimte waarin een baby anoniem te vondeling kan worden gelegd, in de zekerheid dat de baby zal worden gevonden en verzorgd; babyschuif (definitie ANW)
in Nederland, als neologismen: babyluik, vondelingenluik
Klik op de foto
Het boeleke dat in de vondelingenschuif van Moeders voor Moeders werd gelegd kreeg tijdelijk de naam Pieter De Kleine.
demorgen.be: Kindje meteen na bevalling achtergelaten in Antwerpse vondelingenschuif
talenpracticum
vnw: talenpracticum
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 4
< Frans: labo de langues
vergelijk: scheikundelabo, chemielabo, fysicalabo
In het taallabo doe je allerlei auditieve oefeningen waardoor je de taal leert spreken zoals ‘native speakers’ dat doen.
materiaal dat herbruikt wordt voor andere doeleinden
VD2017 online: BE
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 6
Ik zou graag een veranda bouwen met recuperatiemateriaal. Bestaan er architecten die gespecialiseerd zijn in bouwen met recuperatiemateriaal? (livios.be)
Kunstenaar maakt vliegtuig uit recuperatiemateriaal (Lochristi) (nieuwsblad.be)
De website biedt de gebruikers niet enkel de know-how om met recuperatiematerialen aan de slag te gaan, maar is ook de verbinding tussen de architecten, bouwheren, aannemers, particulieren en handelaars. (architectura.be)
instelling, houding, attitude
vnw: instelling, houding, mentaliteit
Diverse bronnen noemen “ingesteldheid” Zuid-Nederlands. Wie “een positieve ingesteldheid” googlet, zal merken dat slechts 2000 van de 120.000 hits op een .nl site voorkomen, tgo. 93.000 voor .be.
DS2015 standaardtaal
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 7
Een positieve ingesteldheid ten opzichte van uw gezondheid kan het effect natuurlijk versterken, net zoals een negatieve ingesteldheid het effect van elke behandeling kan doen verminderen. (bron: www.acupunctuur.be)
versnellen in het lopen, rijden, stappen
wnt: bedr. en onz. zw. ww. Van ver- met dapper. Niet in Middelnederlands Woordenboek. Uitsluitend aangetroffen in Vlaams-België.
- Verhevigen, versterken; feller, heviger, sterker worden.
“— Deez meedoogentheit, Zoo vérre van ’t opregt meedoogen afgespreit, Verdappert myn verdriet, doet de ongenucht vermeeren.” De Potter, Getrouwen Herder (1678).
- Versnellen, verhaasten; sneller worden.
¨
Typisch Vlaams: nieuwe energie opdoen (informeel): Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 2
VRT taal: verdapperen: Belgisch-Nederlandse sporttaal. Soms ook in een andere context.
versnellen, zijn tweede adem vinden, er weer tegenaan kunnen gaan, sterker / feller / groter / duurder worden
Voorbeelden:
?? Het peloton kon nog nauwelijks reageren, toen de Belg verdapperde.
Het peloton kon nog nauwelijks reageren, toen de Belg versnelde.
?? Het aandeel verdapperde met 13 % in twee weken.
Het aandeel werd in twee weken 13 % duurder.
Toen hij hem achterna zat, begon hij te verdapperen en kon hij hem inhalen.
Overigens, bepaalde termen die jullie als typisch Vlaams beschouwen zijn in Vlaamse oren eigenlijk louter typisch Wuyts (“verdapperen” bijvoorbeeld: niemand anders hier te lande gebruikt ooit dat werkwoord!) (fiets.nl)
totaal, volledig, helemaal
(in SN betekent ‘globaal’: niet tot in details gaand, oppervlakkig geschat, ruw berekend)
Van Dale 2012 online: algemeen Belgisch-Nederlands
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 2
In het Frans: ‘global’
vgl. globaliseren
Een globaal plan is ondenkbaar zonder een voorafgaandelijk globaal akkoord.
Een globale verkenning van V&G-risico’s is een nuttige eerste stap om een globaal beeld te krijgen van de aard en omvang van eventuele zwakke en sterke punten op arbogebied. (uit: De psychologie van arbeid en gezondheid)
dwaas, stom
onbenullig, goedkoop
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6: Vlaamsheid: 2
“Onnozel’ heeft in Belgisch-Nederlands veel betekenisnuances. Het kan iets minimaliseren: ‘Voor zo’n onnozel foutje word ik gestraft’ of minachting uitdrukken: ‘Ik heb genoeg van uw onnozele liedjes’. Als het om personen gaat, kan het betekenen dat iemand onschuldig is: ‘Een onnozel kind’, of dat iemand plaagt: ‘Die onnozele met zijn flauwe moppen’ of dat iemand lastig is: ‘Doe niet zo onnozel’.”
> andere betekenis van onnozel
Kunt gij nu echt niets anders dan van die onnozel boekskes met roddels lezen?
“Verantwoord onnozel doen” is dé tip van psychiater Dirk De Wachter. (robtv.be)
‘Een onnozel lapje grond aan de Kaspische Zee’ | De Tijd
(Onnozel) vraagje? – Spaargids.be forum
De Nacht Van ’t Onnozel Kieken – Partyhound
De Familie Backeljau: Onnozel Manneke – Showbizzsite
- ontvangen van radio- of tv-signaal
- ook figuurlijk: opvangen, oppikken, (computer) van het scherm plukken
Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen
Typisch Vlaams: opvangen, vastleggen: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 6
vnw:
•radiosignalen ontvangen, opvangen
•data binnenhalen
< Frans: capter
> zie andere definitie van capteren
Gebruik de Clipboard-inputoptie om de inhoud van het klembord te capteren.
Normaal hoor je dan een reactie van de camera, die zijn tape klaarzet om te gaan capteren.
Het is vandaag al mogelijk om 3D-beelden live te capteren.
Het pakket “AptDecoder” om de Weersatellieten te capteren is verkrijgbaar als freeware bij Ptast.
Zorg dus dat je medewerkers tijd kunnen nemen om een goed idee te capteren en verder uit te denken.
Ben op zoek naar een, liefst gratis, programma dat in staat is filmpjes te capteren van het scherm met geluid.
Open VLD capteerde het enorme ongenoegen van de ondernemers en dwong een verlenging van de overgangsperiode af. (standard.be)
Er mag geen water meer gecapteerd worden uit alle waterlopen van het IJzerbekken. (middelkerke.be)
sterk, aanzienlijk, aanmerkelijk
Frans: sensible, sensiblement
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1
“In het Frans: ‘sensible’. In Algemeen Nederlands wordt ‘gevoelig’ soms gebruikt als synoniem voor ‘duidelijk voelbaar’: ‘een gevoelige klap’, ‘een gevoelige les’. In Belgisch-Nederlands komt het ook voor in de betekenis ‘aanzienlijk’: ‘een gevoelige prijsstijging’.”
Ondanks dat we meer onkosten hebben gehad in het afgelopen jaar is onze winst toch gevoelig gestegen.
tamelijk, nogal, vrij
Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal
“Ja, het gebruik van eerder in de betekenis ‘vrij, tamelijk’, zoals in deze zin, is standaardtaal in België.” (taaltelefoon)
< Frans plutôt
De moeder van Hanna is ook eerder ongewoon: ze gaat eerder teruggetrokken door het leven, zwijgt halsstarrig over haar verleden tijdens de oorlogsjaren in Duitsland (zelfs haar man, Henry, komt daar niets over te weten). (uit boekbespreking op www.h-vv.be)
buigen
vnw: in België ook:
• doorbuigen onder een zwaar gewicht
• ledematen of voorwerpen buigen, de armen kruisen
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Hij plooide als een knipmes als hij voor de burgemeester stond.
Ge moogt geen te zwaar dingen aan die bar hangen anders plooit die door.
> zie andere betekenissen van plooien
vnw: overeenkomen met, passen in, passen bij een geheel, een onderdeel zijn van
Taaladvies.net:
‘Kaderen in’ is standaardtaal in België. Standaardtaal in het hele taalgebied zijn onder andere passen in, deel uitmaken van, onderdeel zijn van.
Het vaakst wordt ‘kaderen in’ onovergankelijk gebruikt.
“De komst van zeven Braziliaanse jongeren naar onze school kadert in een uitwisselingsproject met Latijns-Amerika.” (standaardtaal in België)
In overgankelijk gebruik is ‘kaderen in’ synoniem met: in overeenstemming brengen met, plaatsen (in een geheel, een groter verband), laten aansluiten bij.
“We moeten onze initiatieven kaderen in het pedagogische beleid van de school.” (standaardtaal in België)
Van Dale 2018 online: BE
DS2015 standaardtaal
zie ook: inkaderen, omkaderen, kaderen
De aanleg van het nieuwe bos kadert in het milieuplan voor de provincie.
van spons, badstof vervaardigd
< Frans: éponge
Van Dale 2015 online: BE
vgl. sponshanddoek
afkuisen met water en zeep, daarna afdrogen met een sponsen handdoek.
opgaan in een groter geheel
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, fig., van bedrijven
tijd.be: Comelco wordt opgeslorpt door Campina Melkunie
alles-over-verkeersrecht.be: Politierechtbank Asse opgeslorpt door Vilvoorde en Halle
lokeren.be: Deze polder alsook polder Hamme-Moerzeke, Durme Zuid-Oost, Durme Noord-Oost, Grembergen en Sint-Onolfs werden opgeslorpt door de nieuwe fusiepolder …
rbihf.be: Jarenlang was White Caps een begrip in het Belgische ijshockey, maar daar komt nu abrupt een einde aan. White Caps wordt immers opgeslorpt door Turnhout …
irisnet.be: Deze kleine gemeente is als het ware opgeslorpt door de grote stad
mobiele telefoon
(GSM is SN, maar meer gebruikt in Vlaanderen)
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 3
< afkorting voor Global System for Mobile Communications
vgl. gsm’en
De beltoon van mijn gsm is het lievelingslied van mijn vader zaliger.
beter gezegd, om preciezer te zijn, in het bijzonder
Typisch Vlaams: om precies te zijn: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
De problemen hadden te maken zijn psychiatrisch verleden, meer bepaald zijn autisme.
Flaubert is een schrijver van landschappen en dramatische relaties, meer bepaald de psychologische roman.
officieel maken
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Door de Vrede van Utrecht in 1713 werd de definitieve grens tussen Vlaanderen en Frankrijk vastgelegd. In 1963 werd in België zelf de boedelscheiding tussen Vlaanderen en Wallonië geofficialiseerd in een communautaire grens. (KNACK boekbespreking van Grens-frontière, G. van Istendael)
Ik heb mondelinge toestemming gekregen, dat moet alleen nu nog geofficialiseerd worden. Ze gaan me de nodige formulieren opsturen.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
