Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
Zullen ze in Nederland ook wel verstaan, maar daar zegt men eerder ‘truste’ of ‘welterusten’.
DS2015 standaardtaal
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
ook wel uitgesproken als sloppel
Ej, ik gaan slapen, slaapwel he!
1. plastieken speelbal die een klinkend geluid maakt bij het stuiteren, de groote van een voetbal
2. rubberen bal ter grootte van een tennisbal
ga maar wa buitenspelen mee au nieve gommela.
“go mor wa buite speeln mi ou nieve gommela.”
Kinderen die op oudjaar van deur tot deur rondgaan om voor een koek of snoep een nieuwjaarsliedje te zingen.
Hoorde het gisteren op het vrt nieuws vermelden als een traditie in Vlaams-Brabant. Maar zowat alles, inclusief de liedjes, kwamen overeen met het gebruik van nieuwjaarszingen (bv. ook in Antwerpen).
ook koeken zingen, zie voorbeelden
google2014: .BE (>8.000); .NL (>70)
karrewiet.BE: Op een aantal plaatsen gaan kinderen de laatste dag van het jaar zingend van deur tot deur. Een nieuwjaarswens in ruil voor koekjes en ander lekkers. Koekenzingen is een echte traditie.
haacht.be: Haacht – Koekenzingen 2012
gezinsbond-rijmenam.be: De gezinsbond van Rijmenam staat op 31 december 2014, naar aanleiding van het traditionele koekenzingen, op het stationsplein in Rijmenam met een stand …
schoolheikant: 30 dec. 2008 – Alle kinderen van het tweede leerjaar gaan dan koekenzingen. Na elke koek lezen jullie een boek. Nee, nee!
Met oudjaar trekken heel wat kinderen traditiegetrouw van deur tot deur voor het ‘Koeken Zingen’. (hln.be)
De gemeente Keerbergen legt dit jaar de focus bij het koeken zingen voor één keer vooral op geven in plaats van nemen. (nieuwsblad.be)
Besloten bijeenkomst van de Belgische ministers om de balans van inkomsten en uitgaven (de begroting) op te maken. Ook kortweg als ‘conclaaf’ aangeduid.
In NL wordt ’conclaaf alleen in religieuze betekenis gebruikt (Pausverkiezing in Rome) Al wordt wel grappend gezegd: “daar moeten we nog maar eens over in conclaaf”.
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Op dag drie van het begrotingsconclaaf stond het luik rond de inkomsten op het programma. (VRTNWS)
In Het Conclaaf komen zeven politieke kopstukken samen om te debatteren en een weekend lang samen onder hetzelfde dak te verblijven. (VTM)
voor de dag komen, uit z’n schulp kruipen: z’n verlegen, terughoudende of defensieve houding laten varen
vnw: uit zijn kot komen: uit de hoek komen
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
zie ook verzamellemma koterij
Als ge vanavond nog nen date wilt, zult ge toch stillekes aan uit u kot mogen komen.
demorgen.be: De Westhoek vraagt Vlaams minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) om uit zijn kot te komen en de diensten van het openbaar vervoer op het terrein te bekijken.
onverhard smal pad op den kouter
Woordenboek der Nederlandsche Taal: wegeling:
Van weg met -ling, waarbij -ling als verkleiningssuffix
Niet in Middelnederlandswoordenboek. Het woord werd inzonderheid, doch niet uitsluitend, in Vlaamse en Zeelandse bronnen aangetroffen.
Wegel, -ing, (Zuidnederlands) weg, Van Dale (1872)
“M. hield veel van bloemen en had er twee beddekens langs elken kant van den wegeling in het anders verwaarloosde hoveken aangelegd”, R. Loveling, November 18 (1874)
Van Dale online: gewestelijk, niet algemeen: weggetje, pad
We pakten het wegelingske achter onzen lochting om zo door den kouter naar bommama te wandelen.
volgieten, over iets heen gieten of storten
zie schudden
Kijk wat ge doet, ge schudt mijn schoenen vol!
Iemand zijn schoenen volschudden (figuurlijk): hem uitschelden, de volle laag geven
renpaard
ook fig.
Van Dale 2018 online: BE, spreektaal
DS2015 standaardtaal
zie ook ge kunt van een ezel geen koerspaard maken
‘Van een ezel kunt ge geen koerspaard maken.’
Er is een onbekende maar zeer bloeiende industrie rond alles wat ook maar van dichtbij of ver ruikt naar het bezitten van een koerspaard. (debeleggersgids.be)
‘Van der Poel is een koerspaard, maar een koerspaard kun je in tegenstelling tot een boerenpaard over zijn toeren laten gaan.’ José De Cauwer. (kack.be)
de jaren des onderscheids, (prille) volwassenheid
vgl. jaren van verstand
Bron: Van Dale, Groot wdb. EN-NL: (age of) discretion
Men zou de leeftijd van zeven, waarop het kind de eerste communie mag ontvangen, kunnen lezen als (zoals dat in onze vroegere catechismus zo mooi heette) “de jaren van discretie en verstand”.
sloot
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
zie ook wegcode
.jpg)
“Wacht, ik zal je helpen!”
" Ja…van de kant in de gracht zeker!".
Dat is van de oever in de gracht (Ned. van de wal in de sloot) (Van Dale)
Ouwe koeien uit de gracht halen. (Ned. uit de sloot)
> andere betekenis van gracht
Vlaamse variante voor in den aap gelogeerd zijn
zie aldaar: aap, in den ~ gelogeerd zijn
vnw: in de hond gelogeerd zijn: in de aap gelogeerd zijn
Ze hebben em weer goed zitten gehad. Hij had zich weer laten foppen; hij was nog maar is in den hond gelogeerd
… we ons niet blauw wilden betalen aan een trip erheen, logeerde ik ooit in een hotelletje waar we werkelijk “in de hond gelogeerd” zaten. (evenaartv.be)
vaderschapsverlof
De vader of partner van de moeder kan in totaal 10 dagen geboorteverlof krijgen die vrij te nemen zijn binnen de 4 maanden na de bevalling.
tegenstrijdig, contradictoir
Op de radio zei een Nederlander ‘contradictoor’, waar ik contradictorisch zou zeggen.
deuntje, wijsje, liedje
eigenlijk verkleinwoord van “air”, verwant aan “aria”
Woordenboek der Nederlandsche Taal: bij air: Uit Frans air.
1. Muzikale wijs, deuntje. Veelal in den verkleinvorm. In Noord-Nederland verouderd.
zie andere definitie van erreke
en a vroeg of da’ z’ een erreke oep de liere spele wou (Wannes van de Velde – Antwerps)
verdeenen iel good eule bruud, me een gitaar, en me een erreke, in plosj van gon te werke (Crejateef Complot – Brussels)
Een airke zingen tijdens het werken. (Toegevoegd door A. M. ANZEGEM: 14 Jun 2023 08:25)
Het is een bos dat wordt aangeplant ter compensatie van een gekapt bos.
Dit werd vastgelegd in het Vlaamse Bosdecreet.
Het eerste Vlaamse compensatiebos werd in Oostende aangeplant. Het wordt gefinancierd door de stad Genk, omdat die bomen heeft gerooid voor de aanleg van een gocart- en motorcrossterrein.
Een gemeente kan bomen kappen als ze elders een compensatiebos aanplant.
druktemaker
dialecte uitspraak: bruujker
Die 2 brakkers zijn alleen stil te krijgen met een tekenfilm en dan nog, de zetel is ook een speelterrein.
redetwisten, kibbelen, bekvechten, stechelen, steggelen
uitspr. èè als in ‘gêne’, mogelijk hetzelfde woord als ‘deinen’
afleiding: dèèner
Zit zau nie te dèène den heilen tijd, doêt èns iet èn de plak! (zit niet voortdurend te kibbelen, doe liever iets!)
loon dat om de veertien dagen wordt uitbetaald
zie voor overzicht bij quinzaine
< verbastering van het Franse ‘quinzième’
Hebt ge uw quinziem al getrokken ? Zoja dan kunnen wij op gank gaan (gang, op ~ gaan).
waakzaam, attent, uitspraakvariant van gewarig
In de Kempen ook gewaorig.
De geburen hebben nen hond, ne fox, die is geweldig geworeg.
bedrijf met sociaal-economische doelstellingen dat mensen tewerkstelt die o.a. omwille van een handicap buiten het reguliere tewerkstellingscircuit vallen.
Ook wel beschermde werkplaats of beschuttende werkplaats genoemd.
NL: sociale werkplaats
zie ook maatwerkbedrijf
Die zoon van de Jean is wat mentaal gehandicapt. Maar hij heeft toch een job gekregen in de beschutte werkplaats. Hij moet er pakskes maken.
demorgen.be(1/4/2015): De beschutte werkplaats bestaat vanaf vandaag niet meer. Of toch niet in naam. Het worden ‘maatwerkbedrijven’, en daar zit een nieuwe benadering achter.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
