Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
bloot leggen,
wordt in een kaartspel nog al eens gebruikt
Hij had schoon kaarten en ging voor 6 slagen.
Na de eerste slag die hij binnenhaalde, blekte hij al zijn troef op tafel, 1 voor 1 om te laten zien dat hij alle slagen kon binnenhalen.
> andere betekenissen van blekken
indoen, inleggen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Zóó wegstooten of weggooien, dat er een klappend of een soortgelijk geluid ontstaat; kletsen; kwakken.
“Als ze caffy drinkt, ze djakt altijd het onderste van de kanne in ’t vier”, Loquela (1886)
Hij djakte de tagliatelli in het heet kokend water.
priester van buiten de parochie die helpt bij de weekenddiensten
Van Dale 2016 online: BE
In veel kleine gemeenten is het een zondagpastoor die de hoogmis doet.
“Vele kloosterlingen stonden de plaatselijke Genovevaparochie met raad en daad bij als ‘zondagpastoor’, als kapelaan en zelfs als parochieherder.” (Parochie Genoveva Zepperen erfgoed)
een joint
Pfft, ik heb te veel petjes gerookt, ik geraak nooit meer thuis.
Rollen we nog rap een laatste petje voor het slapengaan?
> andere betekenis van pet
overloopgebied, om overtollig water, bv. bij overstroming, tijdelijk op te vangen, overstromingsgebied
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal, Gangbaarheid: 6, Vlaamsheid: 7
_-_panoramio.jpg)
Wachtbekken Velm (Sint-Truiden)
Net een jaar geleden werd het wachtbekken in Egenhoven ingehuldigd als laatste reddingsboei om Leuven van overstromingen te vrijwaren. (Het Nieuwsblad)
inachtneming, rekening houdend
Met inachtname van zijn ouderdom heeft hij een prachtprestatie neergezet.
Uitleg (doen, geven, zelfs bijhebben).
Van het Franse raisonner.
Uitspraak: re-zon, doffe e.
zie ook: rezeneren, raisong
Hij had nogal ne rezon bij voor zijn telaatkomen!
Die van hierover kan nogal ne rezon doen als ze begint!
Een rezonneke met Onzeluvveneer hebben (vloeken).
graszaad
De tuin wordt heraangelegd, we moeten nieuw geszaad halen.
een Vlaming die bij gratie van de Franstaligen verkozen raakt in het federale parlement
Hij zegt dat enkel nog “excuusvlamingen” zullen overblijven: een Vlaming die bij gratie van de Franstaligen verkozen raakt in het federale parlement vanop een Franstalige lijst.
Hinderen, ergeren, tot last zijn.
< niet handen, niet gemakkelijk zijn en vandaar: hinderen
Dit werkwoord is, door toedoen van mutatie van de bilabiale approximatief, in Oost-Vlaanderen tot besannen verworden. In West-Vlaanderen zegt men daarentegen (historisch oorspronkelijker) ‘mesannen’.
ook in de Kempen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Mishanden, (meshanden), belemmeren, lastig zijn, onthanden, ontrieven, hinderen. In Noord-Nederland bijna niet in gebruik, t.w. alleen in Zeeland.
“De tabakrook mishandt hem”, De Bo (1873).
“Die schup mishandt me geweldig: ik en kander nie’ mee werken”, Cornelissen-Vervliet (1899).
> antoniem: handen: geschikt zijn, iets dat gemakkelijk of aangenaam is, aanstaan, bevallen, lijken, zoowel als: gelegen komen, passen, vlijen, schikken (Kiliaan 1588)
- Deze verandering zal mij handen: zal mij aangenaam zijn, Schuermans (1865-1870)
Van Dale 2018: mishanden
niet algemeen
1. iem. niet van pas komen
2. figuurlijk hinderen
• het mishandt mij
zie ook besant da nie, het messant niet, mishand
Zoudt ge mij nen keer kunnen helpen, als het niet mishandt?
Zo smal as ne geep.
Een geep is een erg ranke vissoort.
Hij zou beter wat gaan sporten want hij is zo smal as ne geep.
Het hof van assisen, ook wel assisenhof of volksrechtbank genoemd, werd in 1791 in Frankrijk ingesteld en werd in België en Nederland gedurende de Franse overheersing ingevoerd. Het werd in 1816 door Nederland afgeschaft, maar in België, na de onafhankelijkheid, opnieuw ingesteld in 1831.
Het is een rechtscollege dat belast is met het vonnissen van misdaden, politieke delicten en drukpersdelicten (uitgezonderd diegene in verband met xenofobie en racisme). Tegen de uitspraak of het arrest van een assisenhof kan men niet in beroep gaan.
Noot: In Frankrijk, ‘cour d’assises’. In Nederland beslist de ‘meervoudige kamer’ (bestaande uit ten minste drie rechters) over zware of ingewikkelde zaken.
En France, la cour d’assises est une juridiction départementale, compétente pour juger les personnes accusées d’avoir commis un crime. Les crimes sont le répertoire d’infractions les plus graves (assassinat, meurtre, empoisonnement, viol, vol avec arme…
Bron: Wikipedia
Opm. Het voert te ver de drie systemen die wortels hebben in de ‘code civil’, met elkaar te vergelijken. Ook al tonen ze grosso modo overeenkomsten. Ook culturele verschillen zullen in de praktijk veel uitmaken. In Nederland b.v.b. bestaat geen juryrechtspraak.
Voor wie meer wil weten: Google de termen, en alles rolt over uw scherm.
zie ook assisen
Het hof van assisen heeft gans de familie van het vermoorde meisje schuldig bevonden aan moord.
poepen, maar dan in de Nederlandse betekenis, niet de Vlaamse
Laat de hond eens buiten, ik denk dat hij zijn komissekes moet doen.
daar ga je spijt van krijgen, daar ga je niet goed van zijn, je zult je straf niet ontlopen
vnw: dat zal u varen: dat zal u niet meevallen
Dat geet dich vaore, èste mênneke! (denk maar niet dat je hiermee weg komt!)
“Dat zal ons varen. We zijn onze hobby en onze bezigheid kwijt.” (nieuwsblad.be)
NL stiekemerd
Onzen Berre is echt ne groten heimelijkaard, met al zijn ondoorzichtige constructies en verborgen inkomens
ten dode opgeschreven
vnw: een vogel voor de kat zijn: verloren zijn, ten dode opgeschreven, voor de poes zijn
DS2015 een vogel voor de kat zijn: standaardtaal
Vroegmiddelnederlands Woordenboek: Oudste attestatie: Gent, Oost-Vlaanderen, 1210
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Vogel: Een vogel voor de kat zijn: verloren zijn, er aan moeten gelooven (1792).
“Da bolleken (in den slokdarm) zal mijn deud zijn,” zuchtte Nonkelken tegen de menschen die naar zijn gezondheid kwamen vragen. “Da ’k het kon boven krijgen ’k woare genezen; moar anders ben ik ne veugel veur de katte”, Buysse, Bolleken (1917).
Toen mijn zwaar dementerende grootvader op het laatst weigerde om te eten of te drinken, wisten we, da’s ne vogel voor de kat.
1) met de kop tussen de opgetrokken schouders, met gebogen kop
2) bukken, wegduiken
3) overdrachtelijk: niet geneigd om conflicten aan te gaan
1) Bij haasje-over stonden ze daar allemaal op een rij, voorovergebogen en kop in kas.
2) Opgepast hier! Kop in kas voor die overhangende tak!
3) De Vlaming probeert altijd het conflict te vermijden, hij is kop in kas. Voelt hij een conflict naderen, dan trekt hij zich terug.(Doorbraak 08.11.15)
Nu hebben we geen andere keus dan, kop in kas en lijf in ons kot, samen de strijd tegen de pandemie aan te gaan. (Bart Eeckhout – demorgen.be)
van blek, blik
goedkoop metaal
zie ook Leiestreek: blekne doze; Antwerpen: blekkemuziek
Ge gelooft dat toch niet dat dat een echte bronzen medaille is zeker? Dat is een blekken ja!
De koekskes liggen in de blekken doos, pakt er maar eentje uit.
> andere betekenissen van blekken
elke keer opnieuw, slag op keer, klak voor keer, klak op klak
Van Dale: slag op slag
– met herhaalde, op elkaar volgende slagen
– keer op keer
Woordenboek der Nederlandsche Taal: klak voor keer
klak: in oorsprong hetzelfde woord als klap, slag enz.
Hie es dor klak veur keer om mij geld te leenen. (Teirlinck)
Slag voor keer blijft die leurder met tapijten terug komen, ook al heb ik gezegd dat ik geen interesse heb.
de (gratis) service die men na de aankoop van een dienst of product nog kan krijgen, klantenservice; nadienst
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, algemeen
vnw: dienst na verkoop: servicedienst, klantenservice
site Vanden Borre: “Ook na uw aankoop helpen we u graag snel en efficiënt verder. Mocht u een probleem hebben met uw toestel, zowel binnen als buiten garantie, kan u rekenen op onze uitstekende dienst na verkoop.” (… dan heb ik toch goed gekozen…)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
