Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
vrouw met kloosterzustersmanieren
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Dibbe, Dubbe: herkomst onzeker. Aangetroffen bij West-Vlaamse auteurs als Rodenbach en Gezelle in den vorm dibbe. De Bo (1873) geeft als ingang dubbe, met als nevenvorm dibbe, naast de mannelijke pendanten dub(b)aard, dibbaard. F. Baur laat dibbe aansluiten bij het werkwoord dubben `aarzelen, twijfelen, tobben’.
Anna, dat is toch een echte dibbe geworden.
rotten, verrotten, bederven
zie ook: vort, veurten, vrotten, vrot, foerten
vgl vorten, hij zal nog ~ in zijn nest
Middelnederlandsch Woordenboek : Vorten: rotten, verrotten. Vooral in de vlaamsche tongvallen.
De dode merel lag te vorten in de tuin.
“Int jaer VIIIc XX, zo reyndet meest alle die zomere lanck gheduerende, zo datter by dien allomme zeer veel vruchten op tlandt bleven vurtende” – uit ‘Historie van Broer Cornelis Adriaensen van Dordrecht’, J. Nicolaes Despars, 1592
dat wil zeggen, met andere woorden; ik bedoel
zie ook: t.t.z.
vnw: het is te zeggen (afkorting: t.t.z.): dat wil zeggen
DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
< Frans: c’est-à-dire
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen, ter inleiding van een restrictie of tegenwerping
Ik zet me op de kachel, ‘t is te zeggen met m’n voeten…
Te betalen binnen 6 maand na de van krachtwording van de nieuwe wet, ’t is te zeggen vóór begin december.
bloemlezing De Standaard:
Het Britse Lagerhuis stemt vandaag een derde keer over Mays scheidingsdeal. Het is te zeggen: over een deel van de deal. (standaard.be)
De Belgische regering stuurde evenwel haar kat, het is te zeggen: een diplomaat. (standaard.be)
Het best bewaarde geheim van de Wetstraat ligt op straat. Het is te zeggen, het stond gisteren in deze krant, namelijk hoe minister van Werk …(standaard.be)
Sinds vorige week zit het programma weer in zijn oude plooi. Het is te zeggen: het programma kreeg een grondige facelift. (standaard.be)
enz.
gietijzer(en) zn. en adj.
→ Fr. la fonte
Leiestreek ook : geute
in Antw. font, guit
Het putdeksel is nog gemaakt in fonte/ in geute.
Het putdeksel is nog van gietijzer.
zoekend graven
fig.: hard werken, zwoegen
vnw: in België ook: zwoegen, hard werken, zich afsloven
uitspraak Antw.: vruten. Een harde werker is een vruter.
zie ook: wroeter; wrochten
afgeleide woorden: wroetelen
zie andere definitie van wroeten
“Er waren er, die gewerkt en gewroet hadden, hun leven lang … en nog den dreigenden ondergang niet konden afweren” – uit ‘Van twee Koningskinderen’, Omer Wattez, 1896
warm onderlijfke
< merknaam Damart
zie ook verzamellemma verwaterde merknamen
Met dit weer kunt ge beter uw damarreke aanhouden.
(zich) op een bedenkelijke manier aankleden
zie ook aantoortelen, aantakelen, aantujetelen, aansingelen; verzamellemma kledij
ook in de prov. Antw.
Hebt ge Nadia gezien? Die is vandaag nogal aangestoten, he.
Ocharme, dat schaapke is weer aangestoten door haar moeder.
bedelaar
v.: schooister
Van Dale 2005: schooier, de (m.); -s; -tje
1.landloper
2.(Belgisch-Nederlands, niet algemeen) bedelaar
3.(scheldwoord) iem. die er haveloos uitziet en die men om zijn stand minacht
4.schoft
Typisch Vlaams: bedelaar: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 1
De schooiers hebben hun plaatsje gevonden aan de ingang van de supermarkt.
Ze was “schooister” van beroep en was zeer geslepen en venijnig in haar werkwijzen. Liep steeds rond in kapmantel en met klompen. (beeldbank.kortrijk.be)
handvol, greep;
eigenlijk ‘grob’
zie ook grobbeke
P.J. Cornelissen & J.B. Vervliet (1899-1906). Idioticon van het Antwerpsch Dialect (Stad Antwerpen en Antwerpsche Kempen).
GROB, znw., v. – Greep, zooveel als men met de hand kan grijpen, Frans poignée. Neemt maar ’en goei grob noten.
Etymologisch dialectwoordenboek
Antonius Angelus Weijnen – 1996
grob: zoveel men met de hand kan pakken (brabant, limburg).
Middelnederlands grobbe ‘vrek’
Middelnederlands grobben ‘geld bijeenschrapen’ (= engels grup)
Ik heb d’apen in de zoo een grop nootjes gegeven.
Stijfsel in badje doen tegen kapot poepje??? –
-kan zeker geen kwaad, ik gebruik het wel eens bij droge huid van dochter. een grop mengen in badwater en spelen maar. (mamaforum.libelle.be 26/04/2007)
alles
het al
Ne mens doet den al voor zijn kinderen.
> andere betekenis van al
het verhuizen
SN-NL: verhuizing
vnw: verhuizing
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
Van Dale 2018 online: BE (zonder label, dus algemeen)
DS2015 geen standaardtaal
google2013 .BE
‘de verhuis van’ (>244.000)
‘de verhuizing van’ (>127.000)
Mijn schoonmoeder heeft met verhuizen haar been gebroken. Ja, bij ene verhuis gaat er al eens iets kapot.
vreg.be: Wat moet u doen bij de verhuis van uw huurder?
deredactie.be: Na de verhuis van het orkest naar Brussel kreeg Het Depot het pand vanaf 2005 ter beschikking.
standaard.be: Dat de één-kijker bijzonder honkvast is weten we al sinds de verhuis van Woestijnvis naar VIER.
demorgen.be: Het regent grappen op Twitter over verhuis Depardieu
schrijf.be: Verhuis? Vooraan prijkt een bedrijfsfoto vanuit een onverwacht perspectief, achteraan staan het adres en de routebeschrijving.
eenvoudig, simpel, spotgemakkelijk
zie ook poep
Die autoband wisselen is poepsimpel.
aardappelmesje, patatscheller, patattenmes
Ik gebruik een petattenschelder om die appel fijn te schillen.
opgedirkt, gelikt en gelepeld, opgekuist
Antwerpen & Kempen: oeptalloren, optalloren
Antw. Kempen: opteljoren
Brugge: opgetuutematooid, tuttematoaien
Gent: opgedaan gelijk ne selderiestruik
Hageland: oepgepoenteerd
Haspengouw: oppotlepelen, zich ~
Westhoek: up e tuutte matooit
Heb je de vrouw van de burgemeester gezien?
Ze was opgepatuut gelik een joenk meisje.
(Ze was opgedirkt zoals een jong meisje.)
zichzelf
zie ook: eigen, van zijn ~ = van zichzelf, vanzelf
in combinatie met voorzetsels: op, aan, …
Dat heeft em aan zijn eigen te danken dat em ontslagen is. Drie maandagen na elkaar afwezig zonder redenen…
De Jean is een beetje een eenzaat. Hij is graag op zijn eigen.
Ik was zo in mijn eigen aan het denken dat er toch nog veel Vlaamse woorden zijn die nog niet in het VW staan.
Hij is proper op zijn eigen, zenne: elke dag een verse onderbroek en proper kousen.
Dokter Leonid Rogozov verwijderde zijn eigen appendix… en bleef leven (HLN.be)
Richard Branson dankt zijn succes onder andere aan zijn eigen manier van werken. En ook wat rekruteren betreft, heeft de Virgin-topman zijn eigen methodes. (jobat.be)
rozijnenbrood, rozijnenboterhammen
koekebrood
zie ook een hart van koekebrood
Zondagavond eten we koekestuutjes met chocolademelk erbij.
domme vent
Van Dale 2016 online: BE
zie ook: kloot, stommekloot
“Hij stopte, stapte uit, en zei tegen de kleine, die op de stoep had plaats gevat: ’Wat stak jij daar uit, dommekloot? Het is niet omdat je slechts ongeveer drie jaar …” (Herman Brusselmans, Moord en andere onzin: de Zeik-trilogie, 2017)
vrouwelijk geslachtsdeel; verkleinw. -ke(s)
uitspraak: foans
Toen ik de kleedkamer binnen liep, heb ik in een oogwenk haar foenske gezien.
overhoop, slordig, geen orde
klemtoon op ende (einde)
zie ook: top over kloten, top over konte
Het ligt hier allemaal overende.
(Het ligt hier allemaal overhoop.)
Dat schof ligt hier overende.
(De lade ligt hier overhoop.)
arm zijn, geen geld bezitten, blut zijn
Van Dale online 2016: (informeel) geen nagel meer hebben om zijn gat, zijn kont te krabben, erg arm zijn
Ghemeene Duytsche Spreekwoorden: Hy en heft niet een naghel den eers (aars) mede te clouwen (1550)
zie ook rotte, gene ~ frank hebben
Zie dat daar lopen te stoefen met zijne nieuwe jas, en hij heeft verdorie gene nagel voor aan zijn gat te krabben.
’Doine iej giene noogel vei on ze gat te krabbe!’ (deredactie.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
