Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
of buitenbonjouren
buitenzetten, buitengooien
zie ook bonjouren, buiten ~, eruitbonjouren
vgl. afbonjouren
Hij was zijn bezoek meer dan beu; hij heeft hem dan ook buitengebonjoerd.
Omdat hij zijn eigen (eigen, zijn ~) altijd oversliep (overslapen, zich ~) hebben ze hem buitengebonjourd.
Omdat hij zich steeds versliep, hebben ze hem eruit gebonjourd.
amuseer je, veel plezier
uitgesproken: de ammezoase
vgl. amusement, het ~
Jullie gaan eerst uit eten en dan naar de film? De amusatie!
Jij gaat op een vrije dag je zolder opkuisen? Zot! De amusatie ermee.
de vloer met behulp van een aftrekker droog maken, meestal na het dweilen.
SN: de vloer wissen met een vloerwisser.
Nadat ge de vloer hebt gedweild, moet ge hem ook nog aftrekken.
> andere betekenis van aftrekken
versnelling (bv. van een auto, moto, maar ook van een fiets)
< Frans: vitesse
vnw: versnelling
zie ook verzamellemma wegcode
zie ook vitessebak
Hij heeft ne nieuwe velo met 21 vitessen.
Ge moet wel embrailleren vooraleer ge de vitesse van eerste naar tweede koppelt, he, slimmeke.
klein stukje brood of vlees, soldaatje
Het spek in poeikes snijden.
Broodpoeikes bakken voor in de soep.
“sokken” worden in Vlaanderen ook “kousen” genoemd, voor de rest is het gebruik van het woord hetzelfde als in NL,
heel korte sokken, de zogenaamde voetsokjes, worden dikwijls “kouskes” genoemd
(Google “vertaalt” “korte kousen” automatisch in sokken)
zie ook verzamellemma kledij
Google Shopping-resultaten voor “korte kous…”
Falke RUN Ergo Sportsokken, Maat: 44/45, Zwart
“van die kouskes die justekes tot boven de hiel komen”
“wa is er mis me zo’n kleine kouskes? " (http://www.9lives.be/forum)
> zie andere betekenis van kous
rijstrook op autostrade
< Frans: bande
Op de autostrade rijd ik altijd op den derden band.
> andere betekenis van band
Rode bessen
Vreuger haaj de naober nog miemerte inne hoof.
Vroeger had onze buurman rode bessen in zijn tuin.
bakharing
variant boeksering
Kempen: bokshennik
Mechelen: boekstring
vergelijk boesterink
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Bokharing, Bok(s)hering enz.
Hetzelfde als Bokking (…)
‘Bocks-horinck, bocks-harinck, buckingh, bocking’, Kiliaan (1599).
Vandaag gaan we eens een goeie boeksheiring bakken.
Velen konden weer smullen van een lekkere bakharing, ook wel ‘boeksering’ in de volksmond genaamd, de rokerige vis van weleer die oh zo veel herinneringen van vroeger oproept. Discussies over wie de kuit of ‘zoeweterd’ mag opeten, zijn er aan tafel niet meer. (hbvl.be)
Boek, in het Nederlands onzijdig
Oud Nederlandsch Woordenboek: Oudste attestatie: 901-1000: Zuid-Nederrijn
Vlaams MiddelNederlandsch Wooordenboek: Oudste attestatie: Limburg, 1240
Woordenboek der Nederlandsche Taal: znw. onz., voorheen ook m., gelijk in de Zuidnederlandsche volkstaal nog thans. Daar de Germanen hunne runen op takken van een vruchtdragenden boom krasten, heeft men vanouds dit woord in verband gebracht met Boek, beuk. Thans gist men dat er in het Germaansch oorspronkelijk een manlijk woord bôk, beuk heeft bestaan dat, onzijdig gebezigd, aanvankelijk: beukebast beteekende, daarna: plankje of stokje (van beukebast: boekstaaf) om op te schrijven, eindelijk: de daarin gekraste rune of letter. Het manlijk geslacht kan op eene dergelijke manier ontstaan zijn uit eene verkeerde opvatting van het onz. mv. die boec; verg. mhd. diu buoch onz. mv., met de bet.: boek.
vergelijk: boek, op den ~, op den boek vliegen, zijn boekje te buiten gaan
Edde gij diejen boek al geleze?
> andere betekenis van boek
ei, in kindertaal
Vermoedelijk Antwerps, veel gebruikt door moeders die eieren aan hun kinderen willen aanprijzen, klinkt lekkerder en lieflijker dan gewoon “ei”. Meestal in de verkleinvorm, tikkeneike, meervoud altijd in de verkleinvorm.
vnw: tikkenei (het, -eren), tikkeneitje (het, -s)
•(kippen)ei
< tik: kindertaal voor kip in de Kempen en het Waasland
Moete ga een tikkenaaike emmen? (= wil je een eitje?)
Gisterenavond nog gemerkt dat de avator van mijn windows geen cirkel meer is maar een rechtstaand tikkenei. (seniorennet.be)
Gekookt of gebakken: eieren zijn echte energiebronnen! Ze zitten boordevol eiwitten, vitamine B en D. Bovendien kun je zo veel doen met een lekker tikkeneitje! (libelle-lekker.be)
Weinig kinderen zullen tegenwoordig ’s ochtends nog de kans krijgen om te snoepen van een kakelvers tikkeneitje (standaard.be)
Warme, meestal blauwe frak die op typische manier met houten knopen in lussen dichtgeknoopt wordt en vandaar in NL ‘houtje-touwtje-jas’ genoemd wordt.
Is genoemd naar Duffel bij Antwerpen waar destijds de stof gemaakt werd. Het ww induffelen houdt hiermee ook verband.
< Duffel: Genoemd naar de plaatsnaam Duffel (bij Antwerpen), zoals al expliciet wordt vermeld in de eerste Engelse attestatie: These Duffields, so called from a Town in Brabant, where the trade of them first began ‘deze duffels, zo genoemd naar een Brabants stadje waar men deze begon te verhandelen’ (1677) M. Philippa
In Van Dale 1995: duffel, als de stofnaam en als de naam voor de frak.
Van Dale 2016 online: BE
Wikipedia: in België
vnw: duffelse jas, duffel, houtje-touwtjejas
zie ook verzamellemma kledij
Zo ne warme duffelcoat is eigenlijk voor de winter, maar jonge gasten dragen dat heel het jaar door. En ge hebt die met en zonder kap.
momenteel, voor het ogenblik, nu
zie ook: moment, moment, voor het ~
< Frans: pour le moment
Voor de moment ben ik in congé (verlof), maar met zo’n weer heb ik er nog niet veel plezier van gehad.
24 uur per dag, dag en nacht
vnw: 24 uur op 24: 24 uur per dag
Van Dale 2017 online: BE
zie ook uur, 24 ~ op 24
< Frans: 24h sur 24
Onze helpdesk is 24 u. op 24 bereikbaar.
zolder
letterlijk: opperste
De wieg en de kinderkoets staan nu op ’t ipperste.
1. een drol
2. kastaar, durver
vnw:
•flinke kerel, vent
•losbol, boemelaar
•jongen, deugniet
1. Een ferme kadee in de broek van ons Fientje.
2. ’t Is ne kadee.
> andere betekenissen van kadee
(omgangstaal) de gasten: onze (of uw) kinderen
kan ook verwijzen naar een nauw aan het hart liggende groep mensen, zie gasten, ons ~
enkel in meervoudsvorm en met het bepaald lidwoord of onverbogen bez.vnw “ons” of “uw”
vnw: de gasten, de gastjes: de kinderen
Ons gasten zijn zaterdag ’s middags allemaal de deur uit: onze Jeroen is gaan basketten, ons Ilse is naar de muziekschool en onze Stijn is naar de leidersvergadering van de Chiro.
En als ge nu volgend weekend eens fondue komt eten bij ons? En brengt de gasten maar mee, daar zullen die van ons ook blij mee zijn.
hoofdkaas, hoofdvlees;
oorspronkelijk gekookt en fijngehakt vlees van een varkenskop
vnw: gehakt vlees, hoofdvlees, zult (wat er precies bedoeld wordt, varieert van streek tot streek)
overzicht van varianten bij kop
Kipkap als beleg op uw boterham, het best besmeerd met mosterd.
Naar volksgebruik wordt er, op 6 januari, met driekoningen, een taart gebakken waarin een boon verstopt zit. Het kind dat de boon in zijn taart vindt, is de drager van de kroon en is koning voor 1 dag.
De kinderen gaan dan, verkleed als de drie koningen Melchior, Balthazar en Gaspard, driekoningenzingen voor zoetigheid of geld.
Van Dale 2018: ongemarkeerd
ook: koningentaart
De bekende driekoningentaarten zijn gemaakt met amandelcrèmevulling. Er wordt ook een papieren kroon bijgeleverd.
In Tongeren steken ze een porceleinen kerststalfiguurtje in de driekoningentaart, i.p.v. een boon.
Voor een vrouw uit Knokke is het jaar uitstekend begonnen. Zij vond een diamanten oorring ter waarde van 500 euro in de driekoningentaart van een patissier. (HNB 2013)
Reuzegrote driekoningentaart voor een woonzorgcentrum in Beernem.
Waarom eten we vandaag driekoningentaart met een boon in? (vrt.be)
Bakker uit Sint-Gillis stopt weer echt goud in zijn driekoningentaarten: “Vorig jaar hebben we 3.000 taarten verkocht” (2024 – vrt.be)
oorveeg
klets
Hou op, of ik geef je nog een fleter!
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
