Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
foert, oprotten
zie ook: boom, den hoogsten ~ in kunnen, gat, ge kunt mijn ~ kussen, vaart, springt in de ~
Seg manneke, ge kunt er es aanhangen za, ik zen weg.
> andere betekenis van aanhangen, er ~
in bepaalde Brabantse dialecten, gebruikt vóór personen die het directe voorwerp zijn van een handeling
- naar analogie met personen als indirect object (meewerkend voorwerp)?
- invloed van Spaans? (he visto a este hombre = ik heb die man gezien)
We hebben aan hem gisteren nog gezien, toen mankeerde ’m niks.
Ik hem in weken aan her ni meer gehuurd of gezeen.
ingewanden, darmen
Van de beulingen van een varken worden ‘vette darmen’ gemaakt.
hard snoepje, babbelaar = snoep uit Veurne
Antwerpen: babbelut
West-Vlaanderen: babelutte
Ik moet gene lekstok hebben, geef mij maar ne babbeleir
glazen kom of pot
zie ook visbokaal
Bokaal met goudvissen. Geschilderd door Thomas Kennington rond 1900.
Hebt ge de bokaal van de goudvisjes al proper gemaakt?
> andere betekenis van bokaal
platte koek die tegelijk met het brood in de oven wordt gebakken en die warm wordt gegeten
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Ovenkoek, ronde platte koek van tarwemeel, tegelijk met het brood in den oven gebakken; reeds bij Kiliaan (1599)
Lekker een ovenkoek als morgenmaal.
bijnaam voor een kandidaat-reserveofficier
Een rolmops kon men herkennen aan de rode lintjes op zijn schouderstukken.
SN-NL: betaalkaart, betaalpas
standaardtaal in België
Van Dale 2015 online: BE
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal;Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 7; In België is de bankkaart voor een contante betaling, de kredietkaart voor een uitgestelde betaling. In Nederland worden bankpas, pinpas of betaalpas gebruikt voor contante betalingen en voor uitgesteld betalen is er de credit card.
NL: pinpas
Je moet niet zoveel geld meenemen naar de winkel, betaal gewoon met je bankkaart.
nie zo simpel, geen sinecure
Zoeiet lukt ni op ien twie drei. Ik hem u van ’t begin gezegd dat het allemaal geen haarsnijen is.
1) indrukwekkend, cool, geweldig, prachtig, gaaf, fel, driftig, heftig
2) hard, zeer, erg
3) straf, pikant, hevig
regio Antwerpen, Vlaams-Brabant, Waas en Dender
Van Dale 2024:
•geweldig, tof
•erg, zeer: nijg koud
Van Dale 2005: nijg
(1926-1950) samengetrokken uit nijdig
I. bijv. naamw.; -er; -st
Belgisch-Nederlands, jeugdtaal: geweldig, prachtig, gaaf
een nijge site
II. bijw. van graad: gewestelijk
1. hard: nijg werken
2. zeer: nijg slim
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands. Nijg’ is te nieuw en te hip om al in de krant te staan, maar in Vlaamse jeugdtaal is het woord populair. Afhankelijk van de context kan het onder meer betekenen: moedig, geweldig, heel, erg, hip, cool, straf, sterk. Het kan nog versterkt worden met kei-. Dan wordt het ‘keinijg’.
1) Die film is keinijg.
“Et zal te nacht nijg vriezen.” (Corn.-Vervl. 1899)
2) Het heeft deze nacht neig geregend.
“Loopt zoo nijg nie.” (Corn.-Vervl. 1899)
3) Die ribbekessaus van bij de chinees was wel vree nijg. Ik moet nog altijd flammazine aan mijn tong smeren.
kerkelijke feestdag, gelijk Kerstdag, Sinksen enz.
VRT-taalnet: standaardtaal in België
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
vnw:
•kerkelijke feestdag
•feestdag
Op zo’n hoogdagen gelijk Kerstdag en Sinksen wordt er niet gewerkt.
vent, kerel, man
Ja, dien bing meugd je nie betrouwen.
overgeven of kotsen
zie ook: spougen, spijen, spauwen
Als je te veel bier hebt gedronken, moet je spouwen.
Hij had zoveel gedronken dat ’em moest spauwen.
geslachtsgemeenschap hebben, ook vossen, neuken, poepen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Modern lemma: vogelen
— veugelen — Van vogel.
Eigenlijk: Treden, resp. paren, van hoenders.
De haan veugelt de hen, De Bo (1873).
Overdrachtelijk, van menschen. Coire, resp. futuere, beslapen. In de volkstaal nog vrij algemeen, vooral in het Zuiden.
“Yverig … heb ik u al mijn dagen, O zoete Engelin! mijn liefde toegedragen …! Omdat ik wonder veel van zoete vogelen houw. Dus laten wij te zaam ons beide vaardig maken, Opdat wij met er haast aan ’t vogelen geraken: … Dus laat mijn vogel Lief! in uwe vogelkooi” Verm.(c. 1785).
Van Dale 2014 online: gewestelijk
vgl. rondvogelen
Ik heb goesting om te vogelen.
teil, vroeger meestal uit zink
West-Vlaams: bassing
< Frans: bassin
Wast u maar in de basseng.
> andere betekenis van basseng (havendok)
wedstrijd in het zetten (kaartspel)
Ik neem zaterdag deel aan een zettersprijskamp.
“Bij de laatste zettersprijskamp van 2018 (FC Den Berg) wordt ook het klassement van alle prijskampen bekend gemaakt.” (https://www.retie.be/wie-wordt-de-beste-zetster-van-retie-2018)
koopje, aanbieding
Van Dale 2016 online: gunstkoopje: BE
zie ook gunsttarief, gunstvoorwaarde, gunstprijs, gunstbehandeling
Ik geef de voorkeur aan iemand die ze alle 4 neemt en ze bij mij thuis komt halen. Dit is al een gunstkoop, dus ga er niet mee zitten rondrijden.
Die occasie is echt een gunstkoop geweest, ik heb er uiteindelijk nog 9 jaar mee rondgereden. (voordelige koop)
denkbeeldige verre of exotische plaats
vormvariant: Sjakkamakka
zie ook: jacamaca, Toumbouctou
21/12/10 in Thuis op TV: Al moet ik naar Chakamaka om hem te vinden…
Die zijn op reis naar Chakamaka; ik weet niet waar.
“Wat velen vergeten is dat het leven niet stopt of stil blijft staan bij Corona ! en aan het eind vd rit zijn we maar een nootje op vlak vd wereld kaart …van hier tot in Chaka Maka willen ze er eindelijk eens terug back to normal.” (een reactie uit hln.be 6 sept. 2021)
graag
uitspraak met zware e
zie ook: geire, geerne, gaarne
Ik lust geern een dame-blanche.
rot, verrot, corrupt, onaangenaam
zie ook: vorten, vrot, vortzak
ook in West-Vlaanderen
Van Dale: Etymologisch woordenboek: vort: (verrot, corrupt) met metathesis van r van verrot (vgl. rotten).
Vroegmiddelnederlands Woordenboek: vart: rot, verrot
Oudste attestatie: West-Vlaanderen, 1287
Middelnederlandsch Woordenboek: vort, vurt, vart: rot, verrot
Het woord is vooral eigen aan het Vlaamsch en uit de andere Germaanse talen niet opgeteekend. Misschien is het verwant met vort, “crepitus ventris” (= scheet) indien nl. hiervan de eerste beteekenis is geweest “stinkend”.
Dat hout heeft te lang in de regen gelegen, en is nu helemaal vort.
“Gij gaat hier wel zelf die vorte boel opkuisen, hé makker!” riep hij buiten zichzelf.
Met de snelheidscontrole op de autostrade laatst stonden de flikken heel vort opgesteld.
De Fred zit nu zo heel vort te kijken naar z’n computerscherm omdat er iets nie lukt.
“Hier zijn sommige vuyle, vorte gecorrumpeerde stinckende leden, gelijck ic heb beginnen te seggen, diemen nootsakelick als een smettende peste, of als een etende cancker behoort af te snijden,” (uit ‘Historie van Broer Cornelis Adriaensen van Dordrecht’, 1569)
demorgen.be: “Homo’s zijn OK, maar ‘vorte homo’s in kapperszaken’ zijn op zijn minst een beetje minder OK”, schrijft De Bruyn.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
