Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
graag
uitspraak met zware e
zie ook: geire, geerne, gaarne
Ik lust geern een dame-blanche.
functioneren, werken (van toestellen en apparaten, maar ook van principes, systemen, …)
vnw:
•lopen (in NL betekenis = gaan in VL, zie andere betekenis van marcheren)
•functioneren, werken
Typisch Vlaams: lopen, functioneren, werken: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 1
Afgeleid van het Frans “marcher”.
uitspraak: masjeren
zie ook macheren
Mijn koffiemachien marcheert niet goe meer, ik ga een nieuw moeten kopen.
Uit De Morgen (7/9/11): ‘Strafwerk? Och, dat marcheert allemaal niet meer’, reageert leraar André S. (56). ‘Honderd jaar geleden misschien wel, maar de grenzen liggen vandaag veel verder.’
rot, verrot, corrupt, onaangenaam
zie ook: vorten, vrot, vortzak
ook in West-Vlaanderen
vnw:
•rot, bedorven
•(fig.); gemeen, corrupt
Van Dale: Etymologisch woordenboek: vort: (verrot, corrupt) met metathesis van r van verrot (vgl. rotten).
Vroegmiddelnederlands Woordenboek: vart: rot, verrot
Oudste attestatie: West-Vlaanderen, 1287
Middelnederlandsch Woordenboek: vort, vurt, vart: rot, verrot
Het woord is vooral eigen aan het Vlaamsch en uit de andere Germaanse talen niet opgeteekend. Misschien is het verwant met vort, “crepitus ventris” (= scheet) indien nl. hiervan de eerste beteekenis is geweest “stinkend”.
Dat hout heeft te lang in de regen gelegen, en is nu helemaal vort.
“Gij gaat hier wel zelf die vorte boel opkuisen, hé makker!” riep hij buiten zichzelf.
Met de snelheidscontrole op de autostrade laatst stonden de flikken heel vort opgesteld.
De Fred zit nu zo heel vort te kijken naar z’n computerscherm omdat er iets nie lukt.
“Hier zijn sommige vuyle, vorte gecorrumpeerde stinckende leden, gelijck ic heb beginnen te seggen, diemen nootsakelick als een smettende peste, of als een etende cancker behoort af te snijden,” (uit ‘Historie van Broer Cornelis Adriaensen van Dordrecht’, 1569)
demorgen.be: “Homo’s zijn OK, maar ‘vorte homo’s in kapperszaken’ zijn op zijn minst een beetje minder OK”, schrijft De Bruyn.
ook: Mechelse stoof, plattebuiskachel
in West-Vlaanderen daarnaast ook buzestove, jachtstove
Bijna iedereen had vroeger een Leuvense stoof. Op de buis naar de schouw werden de potten en pannen warm gehouden. Onderaan die buis plaatsten ze meestal hun pantoffels, en op zijkanten van de pot werden de voeten gewarmd.
vnw: Leuvense stoof: plattebuiskachel
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, verouderd (bij stoof)
zie ook Mechelse stoof
Klik op de afbeelding
Te koop Leuvense stoof nog in elkaar te zetten en op te knappen. De pot is nog in goede staat. Zelf af te halen in Roeselare. € 300,00.
(advertentie)
Een plattebuiskachel, soms ook Brabantse kachel of Leuvense stoof of ook wel Mechelse stoof genoemd, is een kachel waarbij de rookgassen, alvorens naar de schoorsteen gevoerd te worden, eerst door een kast worden gevoerd, waarop zich enkele kookgaten bevinden.(Wikipedia)
kerkelijke feestdag, gelijk Kerstdag, Sinksen enz.
VRT-taalnet: standaardtaal in België
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
vnw:
•kerkelijke feestdag
•feestdag
Op zo’n hoogdagen gelijk Kerstdag en Sinksen wordt er niet gewerkt.
koopje, aanbieding
Van Dale 2016 online: gunstkoopje: BE
zie ook gunsttarief, gunstvoorwaarde, gunstprijs, gunstbehandeling
Ik geef de voorkeur aan iemand die ze alle 4 neemt en ze bij mij thuis komt halen. Dit is al een gunstkoop, dus ga er niet mee zitten rondrijden.
Die occasie is echt een gunstkoop geweest, ik heb er uiteindelijk nog 9 jaar mee rondgereden. (voordelige koop)
universiteit
vnw: universiteit
Van Dale 2018 online: BE; informeel; Belgisch-Frans: unif
De jaren aan d’ unief waren de schoonste van mijn leven.
tof, cool, fantastisch
in vaste uitdrukking: dat is kei~, jong!
Was in de jaren 60 algemeen verspreid in de jongerentaal. Voorvoegsels zoals keifak, bestonden nog niet, dat is in de jaren 70 opgekomen.
Dat is fak!
Mijn trui is fakker dan die van u!
Een cross-stuur op zo ne Rekord, dat was fak man. (time4mx.be 20 jan. 2010)
> andere betekenis van fak
afsluiting, omheining
De koe was over de afspanning gesprongen, en in de beek terechtgekomen.
> andere betekenis van afspanning
kind (of huisdier) dat graag en veel komt flodderen, knuffelen, op schoot zitten
syn. voor meisjes: floddermie, floddermadam, flodderaarster flodderkous, flodder, flodderjo
syn. voor jongens en meisjes: flodderèr, flodderaar, floddermachien, flodderjoenk, flodderjef
Ons joengste dochter is een echt floddergat.
“Hij is ook een echt “floddergat” hoor! ’s Avonds ligt hij ofwel bij mij, ofwel bij papa in de zetel tot hij in zijn badje mag." (9maand.be)
“Juno, komt uit een nest van 2…kan zich prima alleen bezig houden, is een floddergat eerste klas en schoothanger, ze is veel relaxter maar schrokt haar eten naar binnen …” (hondenforum.nl)
glijbaan
zie afrijs, afrijzer, afritser, rijsaf, slierbaan, slijderbaan
Schuifaf voor de kleintjes
Kareltje kwam te hard naar beneden en viel overkop van de schuifaf.
De schuifaf zelf is ruim 51 meter hoog. In april werd de attractie uitgeroepen tot de hoogste en snelste waterglijbaan ter wereld. (demorgen.be)
Ik ken Christophe nog uit de periode van het tv-programma Schuifaf, toen hij ‘Bartje’ speelde. (vrt.be)
Hij wil zijn eigen serretje met marihuana, zijn eigen springkasteel en zijn eigen schuifaf en bovendien zijn de kinderen van de geburen slecht (vrt.be)
traliekooi van vlechtwerk, meestal gebruikt voor vogels
Van Dale 2018 niet algemeen
Antwerpse Kempen: ook keve, keef
In de tijd voor er constateurs bestonden, spurtte de zoon van de duivenliefhebber met het katsjoewe ringetje naar het duivenlokaal, als de duif op het bart was ‘neergevallen’.
Om mee te kunnen spelen op Quiévrain, Tours of Bordeaux, bracht de duivenliefhebber zijn duif/duiven eigenhandig naar het duivenlokaal in een kevie.
> andere betekenis van kevie
uitspraakvariant van AN “geradbraakt” ( uitgeput, oep zijn ; overal pijn hebben!
ook wel /geradbrakt/
1. Hij is helemaal geradbrokt.
2. In Bobbejaanland kwam ik geradbrokt uit de Speedy Bob. Zeer in mijn spieren van tegen te houden en blauw plekken van het botsen, maar het was plezant.
vader, oudere man
Hoe is het met jullie voar?
opnieuw
zie varianten bij: vanher
ook oepternieft
Ik hem hie just gekuist en nei mut ik ’t vanhaar doen.
klanknabootsing
vgl.: bang, wam
Doef! Die deur is dicht.
Doef! Ne farme dot op die gast z’n bakkes. Dat zal wel zeer doen, amai.
> andere betekenis van doef
niet goed snik zijn, niet goed wijs zijn
zie ook: just, ni neig ~,
just, niet ~ zijn
Ni goed just zeker? Tegen honderd per uur door de dorpskom…
Soms zoudt ge denken dat de Jean ni goed just is. Als ge hem bezig ziet…
belastingssysteem waardoor de taks op diesel automatisch verlaagd wordt als deze boven een bepaalde prijs stijgt
vlaanderen.be/taaladvies: “Naast cliquetsysteem wordt ook kliksysteem gebruikt.”
zie ook kantelcliquet
cliquet (tourniquet) {1898} < frans cliquette “klapper”, van cliqueter “kletteren, klikken”, van cliquer (vgl. clique). (Van Dale Etymologisch woordenboek)
Toen het cliquetsysteem nog maar pas in werking was getreden, heeft het bij forse prijsstijgingen van diesel in november 2007 niet gewerkt, omdat er geen regering was om deze te activeren.
Stijgende dieselprijzen: sp.a wil cliquetsysteem afschaffen – HLN.be
Het is niet uitgesloten dat de regering het kliksysteem, dat in het regeerakkoord staat, later deze maand opnieuw invoert. (knack.be)
Cliquetsysteem? Dat is een mechanisme waarbij de accijnzen stijgen als de energieprijzen dalen en vice versa. (vrt.be)
iemand die alle nieuwtjes komt vertellen
in Antwerpen: “de gazet”; ook in de Kempen
Nu gaan we het weten, de gazet van Antwerpen komt binnen.
We weten het, de gazet is al geweest, iemand heeft het reeds verteld. (in Antwerpen)
persoon die graag en veel op stap gaat
We zijn pas thuis, en ons dochter maakt al plannen voor een daguitstapje, zo’n drilpaander.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
