Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
ga eens, ga maar
< teure verbergt een oud werkwoord ‘horren’ of ‘hurren’, van dezelfde oorsprong als Engels ‘hurry!’. Teure is een samentrekking van een aanmoedigende uitdrukking waarin de imperatief ‘hurre’ vooraf werd gegaan door het tussenwerpsel ‘toe!’ of de gebiedende wijs van versterkend ‘doen’ zoals die ook in het Engels gebruikelijk is, bv. ‘do hurry!’. West-Vlaams, M. Devos, R. Vandekerckhove
teure gaan kijken
knap, mooi om zien
Oh, da’s nen hennige! (als vrouwen een knappe kerel onder ogen krijgen)
Een hennig schaphaaske (scherts. voor een opgewekt jong baasje, een streling voor het oog)
> andere betekenis van hennig
naar zijn voeten krijgen, mogen incasseren
zie ook sigaren uitdelen
Den baas zal niet content zijn. Hij zal nogal een sigaar smoren.
Jef Geeraerts: Dossier K: ‘En onze Mon gaat een dikke sigaar smoren omdat hij eigenlijk de zaak in gang heeft gezet met die Colt .45 en die sigarettenfilter…’
plots afslagen van apparaten, toestellen, …
zie ook uitspringen, aanspringen, opspringen
Van een forum voor sitemasters: ‘Maar toen deze moest beginnen is volgens mijn moeder en mijn zus op dat uur mijn pc opeens afgesprongen, tv afgesprongen en modem etc ook… Alles in feite waarmee mijn pc in verbinding stond..’
De ijskast is afgesprongen. Binnen enkele minuten springt die terug op.
veer van een vogel
(verouderd in Nederland)
znw: in België ook: veer van een vogel
DS2015 standaardtaal
veer van een vogel
(1265-1270) < Latijn: pluma = veer, dons
zie ook pluimen, (van) zijn ~ verliezen
Pluimen van verschillende vogels
Dat is is nu eens ne vogel met mooie pluimen, zie!
Van zijn pluimen verliezen, zijn pluimen laten (een slechte beurt maken, gezichtverlies lijden) (Fr. y laisser des plumes)
De pluimen maken de vogel. (de kleren maken de man)
Men kent de vogel aan zijn pluimen.
grap, mop
< Frans: farce: klucht, belachelijk schouwspel, poets
vgl. farceur
Wie kent nog een goei fars?
> zie andere betekenis van fars
lokale weg
Buurtwegen zijn wegen (gemeentewegen, voetwegen, kerkwegels en veldwegen) die opgenomen zijn in de atlas der buurtwegen van 1841. Elke buurtweg heeft een nummer.
Indien een eigendom bezwaard is met een buurtweg geldt een publiekrechtelijke erfdienstbaarheid van overgang. Dit betekent dat deze weg altijd toegankelijk moet zijn voor het publiek. De stad staat in voor het onderhoud van de buurtwegen. (bron: dendermonde.be)
DS2015 standaardtaal
vnw: lokale weg met weinig verkeer
zie ook wegcode
Klik op de afbeelding
Fragment uit de Atlas der Buurtwegen
emmer, ketel
Van Dale: aker
(archaïsch) koperen putemmer
< middeleeuws Latijn aquarius (lampetkan)
ook in Antwerpse Kempen
Geef mij ne keer dien aker, ton ga’k hem mee petatten vullen.
AN leeuwebek (antirrhinum majus)
Klik op de afbeelding
In onze tuin hebben we gaperkes geplant in alle kleuren.
de plaats van de burgemeester in ’t stadhuis van Antwerpen en daarmee symbool voor de burgemeesterssjerp.
vnw: het schoon verdiep: gedeelte van het stadhuis van Antwerpen waar gasten ontvangen worden
Klik op de afbeelding
Het Schoon Verdiep in het stadhuis van Antwerpen
De volgende gemeenteraadsverkiezingen in Antwerpen gaan meer dan ooit om de plaats op ’t schoon verdiep.
vakbondsafgevaardigde
ook: délégé (me zachte g uitgesproken ipv glottale stop)
ook: delegee
Van Dale 1995 (in België)
Van Dale 2018 délégué
< Frans
BE; spreektaal
1. gedelegeerde
vrouw déléguée
2. in ’t bijzonder vakbondsafgevaardigde
vrouw déléguée
DS2015 geen standaardtaal
Ik ben op het werk naar den délégué gegaan om mijn gedacht te zeggen over de congé die we niet mogen pakken in ’t groot verlof.
‘Want ook zij mogen niet het slachtoffer worden van dit slecht beleid van de directie’, zegt ABVV-delegue Tina Maes. (standaard.be)
arbeidsongeschikt, werkonbekwaam
zie ook verzamellemma geneeskunde
Omdat ik mijn arm heb gebroken ben ik nu twee maand arbeidsonbekwaam.
hbvl.be: Zwartrijder slaat MIVB-controleur arbeidsonbekwaam
hln.be: Dronken twintigers slaan parkeerwachter arbeidsonbekwaam in Mol.
Verkoop van allerlei overbodige voorwerpen door een particulier, in zijn garage of in een tent e.d.
In een gemeente wordt dikwijls één dag afgesproken waarop al de bewoners hun spulletjes te koop aanbieden, al dan niet voor een goed doel.
Ons dorp organiseert zaterdag een garageverkoop ten bate van de cliniclowns.
bijna, bekan, bekans, bekanst
zie bijkans
Is ’t bijkanst gedaan?
vergiet
< teems
synoniemen: verzijp, stramijn, zijbaar, zij, trizee
Een temst is een onmisbare keukenhulp.
leidingwater, water, lopend ~, stadswater
vnw: leidingwater, kraanwater
NL: kraanwater
schertsend: château-la-pompe
zie ook drinkbaar water
vgl. moedertjesdag, vadertjesdag
Ik drink altijd kraantjeswater.
modder
Van Dale: (1237), behoort bij mos (plantjes) en is ook verwant met modder
niet algemeen
1. stofnaam modder
2. gootsteen
ook in Vlaams-Brabant en West-Vlaanderen
Hier kunt ge niet door, er is te veel moos.
De beek is zo goed als dichtgeslibd met moos.
Ze heeft het vijvertje in haar tuin proper gemaakt. Hele kerrewagens moos heeft ze eruit gehaald.
Mijn schoenen zijn helemaal vuil van in de moos te lopen.
> andere betekenis van moos
iemand die heel traag iets doet
van het werkwoord taffelen
spellingvariant: taffelaar
Hij reed zo traag met den auto, wa nen taffeleir.
Sinds die tijd ken ik een van zijn grote ondeugden: hij is een onverbeterlijke treuzelaar, een taffelaar in vele dialekten. (Van Dievel – vrt.be)
benoeming, aanstelling; bestemming (zie ook affecteren)
De reservisten worden persoonlijk op de hoogte gebracht van hun affectatie / reaffectatie.
(en tal van samenstellingen)
voorstel tot aanpassing van het onderhavige reaffectatiebesluit
had op het onderwijskabinet een eerste informele vergadering over deze reaffectatiereglementering plaats
werd eerst artikel 36 behandeld en aansluitend de reaffectatiecommissies
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
