Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
niet meer weten wat te doen, het noorden kwijt zijn, radeloos zijn
vnw: de pedalen kwijt zijn/verliezen: in de war zijn
Van Dale 2020 online: BE
Alcoholcharter doet burgemeester de pedalen verliezen! (hoeilander.be)
Eén man, 533 kinderen… Je zou voor minder de pedalen verliezen. (facebook)
Scheidsrechter verliest de pedalen tijdens wedstrijd U14 KSV Roeselare -R.Antwerp FC (kw.be)
Minister van Leefmilieu Joke Schauvliege verloor de pedalen, begon te doddelen, vertelde Trumpiaanse nonsens en moest opstappen. (apache.be)
wenen, bleiten, krijsen, schreemen/schremen/schreeuwen, huilen
wordt in NL beschouwd als formeel tot archaïsch, maar is zoals vele andere in VL een doodnormaal woord
Da kindjen is daar nu al gans den tijd aan ’t schreien omda ze heure lekstok op de grond ee laten vallen. ’k Zou ze der ne nieuwe geven gewoon voor van ’t lawijt af te zijn.
eerste baardhaar, dons van een jonge vogel
gwnt: Zuidn.
vnw:
•dons van jonge vogels, nesthaar
•eerste baardhaar
Zij telden de eieren, zagen de jonge duiven groeien, hun duivelshaar verliezen, rekenden uit hoeveel een doghond verorberen kan, stelden belang in de … (nieuwsvandegrooteoorlog.hetarchief.be)
- Wanneer ik donker ben en blind
En loop van hot naar haar,
Zegt Vader Abt: jij bent mijn kind
Maar hebt nog duivelshaar…
(Jacques Schreurs, Kleine liederen van dood en leven)
- Degene die het best presteert op een bepaald terrein. Het gaat meestal over een land, regio, bedrijf, groep, e.d.
- de primus
in Nederland: het beste jongetje van de klas
“Voka noemt Zutendaal expliciet als beste leerling van de klas omdat de gemeente als enige de belastingdruk verlaagde via de opcentiemen.” zvp-zutendaal.be
“een tiental centimeter of een tiental centimeters. In België komt de enkelvoudsvorm vaker voor, in Nederland de meervoudsvorm.( … ) Na woorden op ~tal komen zowel de enkelvouds- als de meervoudsvorm in de praktijk in het hele taalgebied voor, maar de enkelvoudsvorm wordt vooral in België gebruikt en de meervoudsvorm vooral in Nederland.” (taaladvies.net)
Een tiental liter werd bij huiszoekingen in beslag genomen. (standaard.be)
De wagen kwam neer in de berm, een vijftal meter lager. (hln.be)
In Urrugne, aan de Frans-Spaanse grens, is gisteren een honderdtal kilo cannabishars in beslag genomen. (demorgen.be)
term voor een politicus die met veel kunst en vliegwerk (en sang froid) moeilijke politieke puzzels oplost en zodoende compromissen bewerkstelligt
NL: olieman
Van Dale 2016 online: BE: politicus die bedreven is in het tot stand brengen van compromissen
zie ook: Belgisch compromis en compromis à la belge
vgl. loodgieterij
Ze houden zich van nature in de coulissen op. Dealmakers, die de grote woorden schuwen en rustige vastheid als motto hanteren. Loodgieters die in de luwte aan compromissen sleutelen. Op en top Belgen. Bron: deredactie.be
“Hopelijk kunnen we rekenen op competente loodgieters die, zoals Jean-Luc Dehaene, erin slagen akkoorden te maken”, zei Justaert.
De loodgieter, werd hij genoemd, maar vandaag beschouwt Dehaene die bijnaam veeleer als een eretitel. (HLN)
smalend liever lui dan moe
’t Zijn zotten die werken bij deez weer.
Kempische volkszanger Juul Kabas onverwacht overleden, vooral bekend van “’t Zijn zotten die werken” (vrt.be)
Halftijds werken verdient evenveel als voltijds (…) Zoals het spreekwoord zegt: ‘t zijn zotten die werken.’ (nieuwsblad.be)
Hou die pyjamabroek dus nog even aan, leg je poten omhoog en blijf lekker tot na de middag in je nest liggen. Het zijn immers de zotten die werken. (trotop.be)
DS2015 drie maand en half: geen standaardtaal
SN-NL: drie en een halve maand
dus:
VL: twee euro en half = SN-NL: twee en een halve euro
VL: vier kilo en half = SN-NL: vier en een halve kilo
enz.
vgl. ook en half, één ~
… bakken en in de koelcellen plaatsen, puree maken en op smaak brengen met een berg boter van twee kilo en half en een serieuze snuf zout. (standaard.be)
“Het is drie bij twee meter en half groot en is 17.000 euro waard.” (standaard.be)
…hun grond is een meter a een meter en half opgehoogd tegenover onze grond (livios.be)
Zijn broertje woog bij de geboort 3 kilo en half en weegt nu op 8 maand juist 7 kilo. (mamaforum.libelle.be)
Drie jonge Albanezen hebben gevangenisstraffen tot drie jaar en half gekregen voor de verkrachting van een meisje van 14 uit Zwijndrecht. (vrt.be)
en dit en dat, en andere zaken;
‘met veel si en la’ betekent met veel (overtollige) uitleg en details
< waarschijnlijk van het Fr.: et ceci et cela
“Ge zegt na, hoe kan ne gast da blijven lappen?
die krijgt toch ook wel is control en si en la …” De Strangers
Ze heeft het me allemaal verteld, met veel si en la.
onbetaald consul
SN-NL: honorair consul
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 4
vgl. ereconsulaat
Wat de grote geopolitieke krachten voorhebben, weet niemand”, vertelt de ereconsul. (nieuwsblad.be)
Een ereconsul is iemand die woont in en de nationaliteit heeft van het land waar het consulaat is gevestigd. (nieuwsblad.be)
Ambassadeur Sleeuwagen loofde de beschikbaarheid en toewijding van de heer Toyoda als ereconsul om Belgische burgers en bedrijven bij te staan.(japan.diplomatie.belgium.be)
De Oostendse advocate Caroline Vanwynsberghe (52) is aangesteld als ereconsul van Italië voor de provincie West-Vlaanderen. (standaard.be)
politiek: de volledige bevoegdheid van een regering (in tegenstelling tot een regering in lopende zaken die een beperkte bevoegdheid heeft); ook volledige bevoegdheid van een regio over een aantal domeinen
juridisch: een rechtbank die alle bevoegdheden heeft (in tegenstelling tot rechtbanken met een beperkte bevoegdheid, bv. een arbeidsrechtbank)
googels in .NL hebben betrekking op .BE
“Regering met volheid van bevoegdheden is nu nodig” (hln.be)
Yves Leterme (CD&V) was toen zelfs langer eerste minister in lopende zaken dan die van een regering met volheid van bevoegdheden. (knack.be)
Minister-president Jan Jambon aan vooravond van 11 juli: “Dringend volheid van bevoegdheid nodig voor deelstaten” (vrt.be)
De rechtbank van eerste aanleg heeft volheid van bevoegdheid. Dit betekent dat de rechtbank bevoegd is om kennis te nemen van alle zaken, tenzij die tot de exclusieve bevoegdheid van een andere rechtbank zouden behoren. (rechtswijzer.be)
actie waarbij vlaaien verkocht worden om de clubkas te spijzigen of voor een (goed) doel
zie: ~slag
Vlaaienslag 2018 – Chiro Jonathan Lommel Werkplaatsen
Naar jaarlijkse gewoonte organiseert onze school binnenkort een vlaaienslag. Ook dit jaar kan u uw bestelling online …(sint-lutgardis.be)
Wil je voor u school, sport, jeugdbeweging of andere vereniging een vlaaienslag organiseren, dan ben je bij Het Lekkere Vlaaike aan het juiste adres. (hetlekkerevlaaike.be)
van dienst zijn (bv. tijdens nachtelijke uren, weekend, vakantie, …); permanentie hebben; sStand-by zijn
zie ook permanentie
‘Ik ben van permanentie van 19 uur ’s avonds tot 7 uur ’s ochtends. Noem het een slapende waak: ik blijf thuis en mag gewoon gaan slapen, zoals iedereen. Maar als er een oproep komt vanuit de centrale van het Wit-Gele Kruis, moet ik binnen de dertig minuten bij de patiënt thuis zijn. (cm.be)
Raymond is ‘van permanentie’. Gelukkig is het maar voor één nacht, want het is nu volop ‘manoeuvres-tijd’ (Ma vie en rose: een jaar in Frankrijk – Annemie Struyf)
De dienst vreemdelingenzaken (DVZ) was van permanentie. De actie werd georganiseerd door de Brusselse Coördinatie- en Steundirectie van de federale politie. (standaard.be)
Een kasseienkoers is een wielerrit waarbij er over veel kasseistroken wordt gereden, die doorgaans beslissend zijn in het koersverloop. (wikipedia)
ook: kasseikoers
vgl. kasseiklassieker
Ook nu weer ziet het er naar uit dat enkele Oost-Vlamingen hun zinnen hebben gezet op deze kasseienkoers. (nieuwsblad.be)
“De mooiste vind ik de kasseienkoers Trophée Madiot in Frankrijk. Een wedstrijd met een sterk internationaal deelnemersveld." (hbvl.be)
Waarom een klimmer als Primoz Roglic vandaag start in een kasseikoers als GP Denain. (hbvl.be)
Bettini: “Vlaamse kasseikoers mijn ultieme droom” | De Morgen
bijkantoor
zie ook bureel; hoofdbureel
Openingsuren bijburelen politie wijzigen (Antwerpen) – De Standaard
Bijbureel van de gemeentediensten van Brecht. (inventaris.onroerenderfgoed.b)
Hij zat nu in het bijbureel dat Verlinden gebruikte wanneer hij een gast op bezoek had die nood had aan rust.(En dan niets meer: George Bracke Thriller, #7 – Stefaan Van Laere)
het Nationaal komiteit voor Werkloozen en in nood verkeerende familiën. Hoofdbureel : Vakschool O.L.Vrouwplaats Bijbureel: Café l’Union Groote Markt.(oorlogsdagboek.org)
vnw:
•kapsel (zie coiffuur)
•kapsalon
Niet alleen ik, maar ook iedereen die ik naar Coiffure Ciseaux toe verwijs is het met me eens: een beter team dan Veronique en haar dames is er niet. (top10coiffeur.be)
Blader door de 863 coiffeur beschikbare stockfoto’s en beelden, of zoek naar coiffure of etalage om nog meer prachtige stockfoto’s en afbeeldingen te vinden (gettyimages.be)
in alle rust, in alle kalmte
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 3
zie ook sereen
Soeur Emmanuelle in alle sereniteit begraven | De Morgen
“Zou het nu niet wijs zijn om, in alle sereniteit, vanuit het beleid alle federaties te verplichten tot harttests?” (nieuwsblad.be)
Daarom hebben de onderwijspartners afgesproken om op korte termijn en in alle sereniteit de onderhandelingen verder te zetten (hetacv.be)
Een grote ruimte waarin loketten gebouwd zijn. Meestal in stations, gemeentehuizen, Parlement,…
Klik op de afbeelding
Lokettenzaal station Schaarbeek
De lokettenzaal van het Vlaams Parlement is elke dag geopend voor het publiek. (vlaanderen.be)
De nieuwe lokettenzaal in het station is geopend.
In de lokettenzaal van het Administratief Centrum kan men terecht voor de meeste formaliteiten i.v.m. Burgerlijke Stand, Bevolking, Pensioendienst, Sociale Dienst,…
Aan de ingang, voor men de lokettenzaal binnengaat, neemt men eerst een ticket of men maakt een afspraak aan de receptie.
losse pollen hebben: wordt gezegd van iemand die zijn handen niet kan thuishouden om te slagen, iemand te bepotelen of iets te pikken; losse handjes hebben
dikwijls dim.: losse pollekes
Ikzelf startte toen, in 2008, op een nieuwsdienst waar geruchten rondgingen over de losse pollekes van een van de gerenommeerde journalisten. (demorgen.be)
Directeur De Rop had losse pollen en het uitdelen van kletsen stond als eerste regel in zijn pedagogische handleiding (DE BEVERSE KLOK)
Er zijn mensen met losse pollekes geweest in de tuin. Moet iemand iets gezien hebben of vreemde personen opmerken. Laat ons zeker iets weten. (facebook)
Toen de bejaarde dame tranen in de ogen kreeg, zei hij: “Niet bleiten, want ik heb losse pollekes”, waarop ze angstig in elkaar was gedoken. (gva.be)
snel, vluchtig, geimproviseerd in elkaar steken
vgl. ineenboksen
zie ook ineen~
autosportforum.be: man van ons team heeft hetzelfde aan de hand als u; auto op zijn dak “gelegd” op 10 juni en nu een nieuwe ineen “fiksen” voor volgende cross
come-early-leave-late.be: … eenmaal ik hé, me veel verstrooide momentjes, tussen de muzieksamples door wa flyers ineen fiksen. Ma kgeraak er altijd wel uiteindelijk.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.