Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed 
verwijzen naar, zinspelen op
Van Dale 2015 online: BE, niet algemeen
< Frans: faire allusion à
SN: een allusie maken op
DS2010
DS2015 geen standaardtaal
Reclame voor kinderen en jongeren mag geen allusie maken op status of populariteit door de consumptie van de aangeprezen producten.
“Evenmin wil ik allusie maken op het feit dat de NMBS, met die eeuwige vertragingen, haar klanten nogal eens op weduwnaarschap laat …” (blog 4 dec. 2013)
konijn
Woordenboek der Nederlandsche Taal: keun
Konijn, in Vlaamsch België: zie De Bo (1873).
zie ook: keunebuk
Antwerpse Kempen: kernijn
Ons keun heeft de kabel van de TV doorgebeten.
“Pa, g’hed een sms g’had van e keun!”. (uit de televisieserie Eigen kweek)
bijdragen, tegemoetkomen in de kosten
vnw: bijdragen in de kosten, tegemoet komen
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
Fr. intervenir
vgl. tussenkomst, in tussenkomen
De ziekenkas komt voor dit soort kwalen niet meer tussen.
“Het ziekenfonds komt voor 30 percent tussen in de kosten. (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
iemand die etalages decoreert (SN: etaleur, ww: etaleren)
Van Dale 2018 online: BE
vnw
NL-SN: etaleur
De etalagiste heeft dat kleedje ondersteboven gehangen.
Ingrediënten van stoverij
vnw: stoofvlees, hachee, gerecht dat bestaat uit gestoofde stukjes rundvlees
Van Dale 2017: BE
stoofvlees
synoniemen van stoverij bij stoofkarbonade
Ik lust graag stoverij met friet.
aardappelmesje
zie ook petattenschelder; patattenmes
Kempen: patattenscheller of patattenschelder
Ik zal de groentjes kuisen. Waar is de patatscheller?
- buurt, nabije omgeving
- ook meervoud van gebuur
West-Vlaanderen: gebuurte
vgl. geburen, in de ~; geburen, uit mijn ~
We hebben wel 3 frietkoten in ons geburen.
Dat em maar uit mijn geburen blijft of ik doe (bega) een ongeluk.
De geburen zijn een beetje luidruchtig vandaag.
NL-SN: jam
confituur is standaardtaal in België
DS2015 standaardtaal
< Frans confiture, van confire: bewaren.
Van Dale 2014 online: alg. Belgisch-Nederlands, jam
DS2015 standaardtaal
Abrikozenconfituur
zie ook toespijs; verzamellemma groenten en fruit
o.a. appelconfituur, perenconfituur, pruimenconfituur, aardbeienconfituur, enz.
vgl. carré konfituur
Als mijn boterham met hesp op is, pak ik nog ene met konfituur.
In de zomer heb ik veel confituur gemaakt van alle soorten fruit.
’Voor de appelconfituur gebruiken we Jonagoldappelen van eigen kweek (standaard.be)
Perenconfituur met vanille | Tiense suiker
Aardbeienconfituur is wellicht dé klassieker in confituurland.(wilderhof.be)
Je ruikt cassis, kruiden en krentjes, de smaak is warm en intens, met confiture, even wat stevigheid. (perswijn.be)
Prachtig emaille bordje van materne confitures van 1929 . (2dehands.be)
vrouwelijk geslachtsdeel
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, vulgair
zie ook preut, prut, preute, miemel
Die spannende broek zit niet gemakkelijk aan mijn foef.
In de serie “Wat als… Barbie echt bestond” had de levende Barbie, juist gelijk de plastieke, geen foef.
> andere betekenissen van foef
NL: spiegelei (< Frans: œuf (au) miroir)
vnw: (fig.) spiegelei
uitspraakvarianten:
Antwerpen: peirdoog
Hageland: petsoeëg
Kempen: peirdsoeg, peirdenoeg, pjeirenoeg, pjeidsoeg, pjèsoeweg
Leiestreek: paardeoge
Waasland: peersoog
Van Dale 2016 online: BE, niet algemeen
.jpg)
Hebt ge liefst een omelet, een roerei of een paardenoog?
In het Leuvense noemt men een croque met een paardenoog een croque cheval.
benzine
vnw:
•benzine, nafta
•(fig.) brandstof, kracht
Veldrijden is sowieso een veel minder tactische sport dan wegwielrennen. Het is vrij simpel: als de naft op is, word je gelost. – DS, 02-02-2002
Van Dale online 2018: naft
niet algemeen
1. petroleum
2. benzine
etymologie: > Latijn naphtha > Oud-Grieks νάφθα / náphtha > (Oud-)Perzisch نفت / 𐎴𐎳𐎫 / naft (‘aardpek’) > (vermoedelijk geleend van) Akkadisch/Assyrisch napṭu
West-Vlaanderen: ‘nafte’ (v.)
’k Heb nog een halve tank naft in mijnen auto.
Auto, met naft en betaalde parking bij, 40Euro die je kan delen onder de 10 man. (userbase.be)
naft in diesel getankt !!! … ik ben gisteren zeer stom geweest ! (autoforum.be)
bom, explosief
vnw: explosief, bom of granaat
Van Dale 2018 online: BE
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 7; Wordt beschouwd als een purisme voor ‘explosief’.
Er werd een springtuig gevonden in de auto van de terrorist.
Op drie plaatsen in de Westhoek zijn vandaag enkele duizenden obussen en andere springtuigen uit de Eerste Wereldoorlog in beslag genomen. De eigenaars riskeren vervolging. (deredactie.be)
Springtuig ontploft aan voordeur in Sint-Niklaas: 8 woningen met glasschade (vrt.be)
zakgeld
vnw: zakgeld
zie ook zondag
Van Dale: zelfstandig naamwoord • de v/m • g.mv.
< 1791 < Frans prêt (lening, soldij)
BE; spreektaal
4. zakgeld
Karel krijgt al 2 euro pree per week.
“Ik geef mijnen zoon alle Zondagen een frank voor zijne pree” Rutten (1890) (Woordenboek der Nederlandsche Taal)
ochtend, morgen, vroege voormiddag
Woordenboek der Nederlandsche Taal: morgen: In zuidelijke dialecten (Brabants) komt een vorm morgend ‘ochtend’ voor, waarvan de -d evenals die in ochtend naar analogie van avond is gevormd. Het Engelse morning is op soortgelijke wijze gevormd naar het voorbeeld van evening. (M. Philippa e.a.)
zie ook vanmorgend; morgendstond
Morgen morgend kom ik langs !
zacht langwerpig broodje
vnw: zacht, meestal zoet puntbroodje
Van Dale online: BE: zacht puntbroodje
NL: puntje
Vlaamse uitspraak: santwisj, sandwisj (scherpe i)
Antwerpse Kempen: zandviske, zandwiske
zie ook Engelse leenwoorden met korte a
.jpg)
Wat eet gij liever, pistolets of sandwichen?
Hierbij het recept om sandwiches te maken:
http://www.njam.tv/recepten/extra-zachte-sandwiches
zeker, in elk geval, hoe dan ook
standaardtaal in België
DS2015en standaartaal
Van Dale 2015 online: BE niet algemeen
Typisch Vlaams: in elk geval, hoe dan ook (informeel): Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 4; met de opmerking: “In Nederland betekent ‘alleszins’: volkomen, zoals in ‘het is alleszins begrijpelijk dat ze liever niet wilde blijven’.”
vnw: in België vaak voor: in elk geval, toch zeker, zeker
Ik zal alleszins het voorschot reeds overschrijven.
“Hij is alleszins ziek geweest, hij ziet er veel te slecht uit. (in België, status onduidelijk)” Taaladvies.net
wastafel
vnw: wastafel, wasbak, fonteintje
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal (ondanks bloemlezing onder)
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5t; Vlaamsheid: 6
< Frans lavabo < Latijn
Vlaamse uitspraak: la·va·boo
Klik op de afbeelding
zie ook lavoir; lavabokraan, lavabotafel, lavabomeubel; lavabospiegel
In onze badkamer is een bad, een WC en twee lavabo’s.
“Toen hij op een keer dronken thuiskwam, heeft hij in de lavabo geplast. (in België, status onduidelijk)” Taaladvies.net
Voor een dubbele lavabo moet een werkblad minstens 140 cm breed zijn. (standaard.be)
Er is bijvoorbeeld geen bad of douche, geen wastafel of geen lavabo met een mengkraan voor warm en koud water (zie grafiek). (standaard.be)
De ene doucht zeven keer per week, de andere zweert bij een kattenwasje aan de lavabo. (standaard.be)
Elke kamer krijgt een sanitaire cel met toilet, lavabo en douche. (standaard.be)
In Nederland wordt het klein lavabootje in de wc fonteintje genoemd. In België is fonteintje in deze betekenis weinig of niet bekend.
opnemen (van bijv. films)
“Vergeet dieje film straks niet op te pakken.”
appelboom
Van Dale 2013 online: somt bij -aar (niet algemeen) een reeks op: appelaar, kerselaar, mispelaar, perelaar, pruimelaar, rozelaar, notelaar, vijgelaar
Appelaar in bloei
zie ook verzamellemma groenten en fruit
Een zonnige standplaats tot halfschaduw is goed voor de appelaar.
De appelaar laat zich momenteel van zijn mooiste zijde zien, als de appelen zo groot worden als de bloesems, belooft het een mooie oogst te worden.
schoppen in het kaartspel
West-Vlaanderen: pieken
< Frans: ‘pique’
vnw: pijken(s) (mv.): schoppen in het kaartspel
-pijkenzot: schoppenboer
Wie heeft de pijkenaas dan in zijn hand?
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
