Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed 
rem bv. fietsrem, rem in de auto, …
< Frans frein
zie ook freinen, noodfrein, handfrein, coup de frein, fring
De kabel van mijn frein was gekrakt, en ik fietste recht in de beek.
En ze dacht dat de rechterpedaal in haren auto de frein was…
op de frein gaan staan; de freins dichtgooien; de freins dichtknijpen
slagerswinkel, slagerij,
Ik ga naar de beenhouwerij om worsten en beleg.
kleine gezelschapshond die in een sacoche kan
synoniem: kutlekkerke, preutelekker
vgl ook charettenhond, buggyhond
Klik op de afbeelding
“Voor mijn wandeltempo is ze veel te traag en als ik haar tot een hoger tempo wil doen overgaan, zet ze bij wijze van spreken haar handrem op en na enkele kilometers loop ik dan met een ‘sacochehond’ onder mijn arm.” (uit een blog)
Het is om te + ww.
Het is voor te zeggen dat uw broek open staat.
Het is voor te vragen of ik vroeger naar huis mag.
Het is voor te zwanzen, ik meende dat niet zenne.
Het is voor te werken dat we hier zijn.
Het is voor te bleiten, zo triestig is het.
aardappelpuree
Biefstuk met pureepatatten, da’s nog eens echt manneneten.
“frietjes dat moe krokant zijn, anders kunt ge evengoe pureepatat eten. Haha” (fundalize.com 5 apr. 2006)
omniumverzekering, een autoverzekering die alle risico’s dekt
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 5
NL: allriskverzekering
Ne volledige omnium is het beste maar is onbetaalbaar.
dat gaat niet lukken
vnw: dat pakt niet, dat pakt geen verf: dat gaat niet, dat lukt niet
Ik heb aan m’n baas een extra dag verlof gevraagd, maar dat heeft geen verf gepakt!
Uw plannetje gaat geen verf pakken.
meerdere generaties onder één dak en toch apart
zie kangoeroewonen
Ofschoon ze gekozen hadden voor een kangoeroewoning was het elke dag boel.
plechtige bekendmaking van de resultaten van een wedstrijd, examen e.d.
vnw: feestelijke bekendmaking van de schoolresultaten, rapportdag
(verouderd in Nederland)
< Frans: proclamation < Latijn proclamatio: Beroep, in een rechtszaak. Sinds lang verouderd (Woordenboek der Nederlandsche Taal)
Van Dale online: BE
Op het einde van het academiejaar, houdt de universiteit een plechtige proclamatie, waarop de studenten hun diploma in ontvangst kunnen nemen.
“Op donderdag 5 juli 2018 vond de plechtige proclamatie plaats van de pas afgestudeerde masterstudenten (Master Rechten en Master of Laws) van de Faculteit Rechten.” (www.uantwerpen.be)
- overloop
- verbindingsgang op een bovenverdieping, waarop de trap uitkomt
- dat stukje in de gang tussen de trap en een deur.
vnw: in België ook: overloop, ruimte bovenaan een trap
uitspraak Antwerpse Kempen: alei-j
Als ge de trap kuist, vergeet dan ook niet den allee ook te kuisen.
Allee, den allee is boven.
Laat dien eemer na ni in de kamer staan, zet hem efkes op den “allèè” of ge loept hem nog oemvaar.
> zie andere betekenis van allee
verliezen, kwijtraken
Van Dale 2017 online: BE
DS2015 standaardtaal
zie ook kwijtgeraken
Ik ben in het casino al mijn geld kwijtgespeeld.
Bij een evenement, met een massa volk, kunt ge mekaar kwijtspelen als ge mekaar niet rap genoeg kunt volgen.
doldraaien van mensen, dingen of toestanden
Die vijs draait zot.
Zet de hoofdkraan eens af. Die kraan hier draait zot en het water blijft lopen.
De week is nog niet uit of ik ben al helemaal zotgedraaid. Het werk blijft maar komen.
24 uur per dag, dag en nacht
vnw: 24 uur op 24: 24 uur per dag
Van Dale 2017 online: BE
zie ook uur, 24 ~ op 24
< Frans: 24h sur 24
Onze helpdesk is 24 u. op 24 bereikbaar.
blinde vinken
ook: vogel zonder kop, loze vink
Wikipedia: In het Franstalige deel van België wordt blindevink “oiseau sans tête” genoemd en in verschillende regio’s in Vlaanderen “vogel(tje) zonder kop” en “loze vink”.
Deze avond eten we vogelkes zonder kop
meerdanvlees.nl: De Russen noemen ze golubtsy, oftewel “duifjes”, wat waarschijnlijk in de verte weer verband houdt met onze “blinde vink” of de Vlaamse “vogel zonder kop”.
- recipiënt, groter dan een kopje
- gebruikt om aan de mond te zetten, bol die een drinkbare vloeistof kan inhouden
- de hoeveelheid die zo’n kom bevat
vnw: in België vaak voor: schaal, schotel, pan
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1
wnt: Kom
Benaming voor vaten in den vorm van een bolsegment van betrekkelijk groote diepte, of in een daarvan niet al te zeer afwijkenden vorm; inzonderheid gebruiksvoorwerpen, in de eerste plaats vaatwerk dienend om er uit te drinken of te eten of gereedgemaakte spijs of drank in op te dienen. In Noord-Nederland is kom als benaming van een voorwerp om uit te drinken thans beperkt tot eenvoudige kringen.
vb. Verder schonk zij voor de tweede maal een potje koffie op, want Triene dronk telkens een kommeken, Courtmans-Berchmans, Gesch. v.d. J. (1864).
zie ook kom koffie
Man drinkt uit een kom
Een kom koffie, een kom melk, zelfs een kom soep,…
Een hele geestige uitdrukking is trekken, ergens op ~ gelijk mijn gat op een kommeke soep.
1) broekophouders (SN)
2) schouderbandjes van een BH
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Ontleend aan Frans bretelle, meestal in het meervoud bretelles, dat zelf weer ontleend is aan Oudhoogduits britil ‘teugel, toom’.
klemtoon op de tweede lettergreep
zie ook verzamellemma kledij
1) Zijn broek hangt altijd tot op zijn hielen. Wij hebben hem mooie bretellen gekocht voor zijn verjaardag.
2) De bretel van haar BH was over haar linkerschouder omlaag gezakt.
> andere betekenis van bretel
café
zie ook: estaminet, staminee, stameneebaas
in bepaalde vaste verbindingen dikwijls schijnbaar onzijdig, zie grammatica: gereduceerd lidwoord
Klik op de afbeelding
Oude Vlaamse stamenee (Lesser Ury 1884)
Hij zit weer op stamenee, pinten te drinken in plaats van te gaan werken.
Bij zo’n zomerhitte zoeken veel mensen verkoeling met een frisse drank op het terras van ’t stamenee.
ijsje, crème-glace
vnw: ijscrème, ijskreem, ijsroom (de): ijs, roomijs
Wikipedia: ijs is volgens de Belgische wetgeving onder vier categorieën weergegeven: roomijs, melkijs, waterijs en slagroomijs.
softijs
Voor mij nen ijskreem met twee bollen vanille, alstublieft.
Softijs eet ik het liefste van alle ijskremen
“Het is bijzonder moeilijk om ‘ijskreem’ te verkopen op de Noordpool.” (Louis Tobback – vrt.be)
lattenbodem
Van Dale 1995: in België
Van Dale online 2017: BE, niet algemeen
Klik op de afbeelding
De klein mannen hebben op het bed staan springen en heel de lattenvering is naar de genoux (genoux, naar de ~ zijn).
plots kadul komen te staan: vervormen, kapot gaan
ook fig: hij sloeg kadul: hij sloeg door, werd gek, werd buitenzinnig
vnw: kadul slaan: van slag zijn
Woordenboek der Nederlandsche Taal: In Zuid-Nederland en in Limburg. In de uitdrukking kadul slaan.
Toen de velo tegen de borduur reed sloeg ’t wiel kadul.
Hij sloeg kadul en begon wild rond te stampen.
Hij heeft teveel aan de vodka gezeten en nu slaagt zijn tong kadul.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
