Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
Naar de bekende zin ‘Sire, er zijn geen Belgen’ van de Waalse socialist Jules Destrée in zijn Lettre au roi sur la séparation de la Wallonie et de la Flandre van 1912.
Wordt gezegd wanneer men iets over de staat van het land of iets algemeens wil meedelen. Dikwijls als aanhef of in een titel gebruikt.
vgl. Sire, geef me…
Sire, er zijn geen rosse centjes meer (vrt.be)
Sire, er zijn geen bompa’s meer – De Standaard
Sire, er is geen jeugdtheater meer | podium | De Morgen
‘Sire, er zijn geen parlementairen meer’ – België – Knack.be
Sire, er is nog afval – De Tijd
Sire, er zijn geen Vlamingen – Uitgeverij Egmont
Sire, er zijn geen Belgische kranten meer – Veto.be
Ja Sire, er zijn nog investeerders! – Made in Limburg
Sire, er zijn geen fiscale paradijzen meer – MO Magazine
Sire, er zijn geen leerkrachten meer: ‘We zijn zo wanhopig op zoek dat we iederéén voor de klas zetten’ (demorgen.be)
een voorheffing van taksen en bijdragen die op het brutoloon ingehouden worden
Van Dale 2016 online: BE
NL: loonheffing
wikipedia: De bedrijfsvoorheffing is in België een voorschot op de inkomstenbelastingen, dat geheven wordt op beroepsinkomsten, vroeger bedrijfsinkomsten genoemd.
acv-online.be: De fiscale wetgeving verplicht het uitzendkantoor om bedrijfsvoorheffing in te houden op het loon.
kunstenloket.be: Enkel podiumkunstenaars die in Frankrijk wonen en geen vaste inrichting in België hebben, kunnen worden vrijgesteld van die bedrijfsvoorheffing.
oorspronkelijk een uitroep die medelijden uitdrukt, heel dikwijls plagend of sarcastisch gebruikt
wordt niet bijvoeglijk of bijwoordelijk gebruikt
zie ook ocharme
“Nathan heeft koorts nu … heb hem junifen gegeven, hopelijk helpt het een beetje, hij wil en kan gewoon niet slapen! Ocharmkes toch!” (baby.be)
“Ocharmkes toch, die zielepootjes van rupsjes, nog zo klein en dan al zo mishandeld worden met een toespraak van Kathleen van Brempt.” (Ik heb vandaag…gezien – Gratiz.be)
“De airco werkt en het zwembad gaat open maar madam moet per sé klagen over haar uurke spinning ocharmkes toch.” (www.runnerjules.com)
circulaire, rondzendbrief, rondschrijven
vnw: circulaire, openbaar rondschrijven
DS2015 standaardtaalomzendbrief is standaardtaal in België (VRT-Taalnet)
De ouders worden via een omzendbriefje vriendelijk doch dringend verzocht om zich te houden aan een fruit- of groentensnack op donderdag.
examenperiode, zit; examenzittijd
< Frans: session (d’examens)
taalunieversum.org: zittijd
Synoniem voor examenperiode. Gemeenzaam ook wel afgekort tot ‘zit’, bv. ‘Ze heeft dit jaar opnieuw tweede zit.’
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
zie ook zit, eerste zit, tweede zit
Nog 1 examen en dan zit deze zware zittijd erop.
verkeersreglement, verkeerscode, wet betreffende de politie over het wegverkeer
< leenvertaling uit Frans ‘code de la route’
vnw: verkeersreglement, verkeersregels
Van Dale online: Belgisch-Nederlands verkeersreglement
wnt: Wegcode, wegenverkeersreglement. In Vlaams-België.
De wegcode maakt een onderscheid tussen overtredingen van de eerste, tweede, derde en vierde graad.
> andere betekenis van wegcode
wachtwoord, geheime code
vnw: password, wachtwoord
paswoord is standaardtaal in België (VRT-Taalnet)
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
< Eng. ‘password’
Is de invloed van ‘password’ én ‘mot de passe’ zo groot, dat we paswoord dan maar blindelings overnemen? “Schild en vriend” was het wachtwoord om geen goedendag op uw kop te krijgen.
Nochtans nemen niet veel gebruikers de moeite om een stevig versleuteld paswoord te maken. Maar hoe ziet een goed wachtwoord er dan uit? (vacature.com)
In 2004 al stelde Bill Gates op de RSA-conferentie dat het paswoord op zijn laatste benen liep “omdat het er niet in slaagt om kritische informatie te beveiligen”. (knack.be)
papierinzameling
vnw: inzameling van oud papier door verenigingen om wat geld te verdienen
Van Dale 2016 online: BE
zie: ~slag
Vergeet elle doze me ouw gazette nie buite te zetten hé want die manne van de Chiro houden helle papierslag morgen.
Jeugdbewegingen en scholen kunnen maar beter een andere activiteit organiseren dan een papierslag, want die brengt nog nauwelijks geld in het laatje. (vrt.be)
iets of iemand die lief, klein of schattig gevonden wordt
(publieks)lieveling
ook soms als aanspreking gebruikt.
Van Dale: BE informeel
zie ook sjoeke
Kijkt dat hondje toch eens! Wat een chouchouke.
nieuwsblad.be: ‘Arno was de chouchou van iedereen in de ploeg’
De Fransen huilen, want Julian Alaphilippe (27) is zijn gele trui kwijt. De Franse chouchou lijkt de strijdbijl te begraven. (sporza.be)
traditie die erin bestaat jaarlijks de zee en de boten van de vissers te zegenen voor een behouden vaart
< zeezegening is een hertaling van het oudere dialectwoord zeewijding
“Bij de zeezegening worden de overleden vissers en zeelieden herdacht en wordt bescherming gevraagd voor iedereen die zich op zee begeeft.” (deredactie.be)
turnles hebben (op school of bij de turnkring), turnoefeningen doen
vnw: gymmen als schoolvak, gymnastiekles hebben
Van Dale 2016 online: BE
NL: gymmen
zie ook turnles; turngerief
Onze Jeroen heeft vandaag turnen, maar hij is zijn turnsloefen vergeten.
De Jean turnt al 30 jaar bij ‘Rust-Roest’.
terugzenden i.v.m. gekochte goederen
in Nederland retourneren
“U heeft elk artikel 14 dagen lang vrijblijvend op zicht. U kunt uw bestelling binnen 14 dagen in de originele verpakking terugsturen als u niet helemaal tevreden bent.” (internet)
scherpzinnig
Van Dale 2016 online: BE
vaste woordverbinding: klaarziend oog
zie ook klaar zien in iets
“Alleen de mensen willen het zo en het meest verstarde kan nog veranderd en verbeterd worden door een klaarziend en wilskrachtig man.” (Jan Walravens en het experiment – Lars Bernaerts, ?Hans Vandevoorde, ?Bart Vervaeck )
dbnl.org: Een rap verstand, een klaarziend oog, een welsprekende mond, een snelle hand.
slaapplaats van de kiekens, kippenren
samenstelling van kieken en kot
variant: kiekeskot
Brussel: kiekerekot
spelling- en uitspraakvariant: kiekenskot
> verzamellemma koterij
De omheining van het kiekenkot is deels stuk, de kippen ontsnappen en lopen liever op de gazon.
> andere betekenis van kiekenkot
aanmaning, waarschuwing, tijding
vnw: waarschuwing
Taaladvies.net: standaardtaal in België
Van Dale 2015 online: BE
Als de factuur van de kabeltv niet wordt betaald, kunt ge een verwittiging ontvangen vooraleer ze de kabel afsluiten.
“Dirk beweerde dat hij de verwittiging over de nieuwe vergaderdatum niet op tijd ontvangen had. (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
frame, dragend buizenstelsel
< Frans: cadre
Van Dale 2018 online: BE: fietsframe
DS2015 standaardtaal
zie ook fietskader
Deze velo heeft een aluminium kader.
> andere betekenis van kader
een sport waarbij men met pijltjes werpt naar een in concentrische kringen verdeelde schijf, met verschillende waardeaanduidingen; het spel lijkt op “darts” maar de regels zijn verschillend
ook wel vogelenpik
vnw: vogel(e)pik (de), vogelpikken (het): darts, dartspel
Van Dale 2018 online: BE
vgl. vogelpikken
fig.: vogelpik spelen
Vogelpik, een veel gespeeld spel in volkscafés.
Wat belieft u, wablief
Van Dale 2016 online: BE
zie ook wabliefter, wabliefteru; wablieft zeggen de boeren
Zegt niet “wa”, zegt “wablieft”!
“Morgen pak ik de vlieger naar New York.”
“Wablieft?”
Weervrouw Jill Peeters wint Wablieft-prijs voor duidelijke taal (demorgen.be)
Van Dale 2018 online: historisch door de Belgische post gebruikte postzegel voor snelle postbezorging
opm: ondertussen is de priorzegel terug van weggeweest (zie voorbeelden)
voor een zending die niet prior is wordt een non-priorzegel gebruikt.
zie ook priorzending
Tot 2007 waren er duurdere priorzegels voor een snellere levering. Dat lijkt ook nu een denkpiste. (vrt.be)
Bedrijven niet overtuigd van prior-zegels – De Standaard
Sp.a-volksvertegenwoordiger Peter Vanvelthoven pleit ervoor dat De Post haar priorzegels vervangt door zogenaamde expresspostbussen om op die manier een kwaliteitsvolle postbedeling voor iedereen tegen dezelfde prijs tot stand te brengen. (gva.be)
Wie een brief verstuurt, moet vanaf 1 januari kiezen tussen een non-priorpostzegel of een duurdere priorzegel. Begin jaren 2000 maakte Bpost al eens zo’n onderscheid, maar in 2007 werd opnieuw overgeschakeld op een enkele postzegel. Nu keert de priorzegel dus terug. (vrt.be)
Bpost maakt de postzegels op 1 januari 15 procent duurder. De nieuwe priorzegel zal 1 euro per stuk kosten, de non-priorzegel 95 cent. (tijd.be – 29-11-2018)
middenin de winter, hartje winter
zie ook putje van de zomer, putje van de nacht, putteke
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
DS2015 standaardtaal
Het is putje winter, maar vriezen doet het nog altijd niet.
Frank Deboosere (14/1/2014): ’Statistisch is het vandaag het putteke van de winter."
plantaardig.com: Er werd voor de winter gezaaid, om nog voor het putje van de winter bijna uitgegroeid plantmateriaal te bekomen.
Het is hier putteke winter en de Jean zit bij 30 graden op een of ander exotisch strand, den profiteur…
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.