Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
kachel
vnw: kachel
wnt: in Zuid-Nederland: Kachel. Thans nog in het Zuiden en daar inzonderheid: kachel met platte pijp, op welke wordt gekookt.
DS2015 standaardtaal
Van Dale online: Belgisch-Nederlands, verouderd
zie ook: stove, Leuvense stoof; gasstoof; kolenstoof; mazoutstoof; houtstoof; pelletstoof
Steekt nog eens wa’ kolen in de stoof, ik bevries hier van de kou.
In de winter gaat niets boven de warmte van een echte stoof, zelfs saunawarmte kan er niet tegen op.
> andere betekenis van stoof
neologisme: het halt toeroepen aan het ongebreideld volbouwen van de open ruimte
ook: bouwshift
google2016: .BE (>4.200) ; .NL (>380)
vgl. betonwoede
Tijd voor een betonstop. Verlos ons van onze dagelijkse baksteen. (standaard.be – 10 december 2015)
Verder blijken vier op de vijf ondervraagden gewonnen voor een radicale betonstop. (hln.be – 2014)
Tegen 2050 wil minister Schauvliege een betonstop doorvoeren in Vlaanderen. Dat blijkt uit nieuwe Beleidsplan Ruimte Vlaanderen, waaraan momenteel de laatste hand wordt gelegd. (standaard.be)
Een “bouwshiftfonds” oprichten, dat is het voorstel van Vlaams minister van Binnenlands Bestuur Bart Somers (Open VLD) om de betonstop – of bouwshift, voor de liefhebbers – te financieren. (vrt.be)
over en out, gedaan en nu er niets meer over,…
vnw: punt aan de lijn, punt andere lijn: punt uit, basta
woorden-boek.nl: Zuid-Nederlands
DS2015 geen standaardtaal
zie ook punt aan de lijn
Als ik zeg dat het zo is dan is het zo. Punt ander lijn.
Om de wereld beter te maken, punt andere lijn. (standaard.be)
ambras maken, heftig protesteren
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, plat
zie varianten bij: oren, van zijn ~ maken
Onze vader, als hij zat was, kon m tegen ons moeder en tegen ons van zijn kloten maken, maar als em nuchter was, kon hij ni tot vijf tellen.
wasknijper
uitspraak: de “d” wordt niet altijd uitgesproken
West-Vl.: wasspelle
Prov. Antwerpen: wasspel
vnw: wasknijper
Van Dale online: BE, spreektaal
zie ook: klammere, stekke, houten speld, wasklem
Waar zijn de wasspelden? Ik wil de was gaan ophangen.
Hebt u vroeger ook uw fiets bewerkt met speelkaarten en wasspelden om ‘brommerke’ te spelen? (demorgen.be)
Op zijn schilderijen zie je nu eens een banaan, dan weer een wasspeld, een speelgoedvliegtuigje, een stripfiguur, een ridder te paard of Janneke Maan. (standaard.be)
ruiken, een geur verspreiden
ook verbloemend gebruikt voor stinken
Ge riekt naar look, wat hebt ge gisteren gegeten?
Seringen rieken goed.
Die kaas riekt hard.
> andere betekenis van rieken
letterlijk: een openluchtmuseum dat veel gelijkenis vertoont met dat van Bokrijk
figuurlijk en pejoratief: een plaats waar alles bewaard wordt zoals in een museum, waar men niet bij de tijd is, waar men niet evolueert en geen vooruitgang maakt
vergelijk Bokrijk, een ~, goed voor Bokrijk
“Het Openluchtmuseum Bachten de Kupe in Izenberge, het Bokrijk van West-Vlaanderen, bestaat dertig jaar en viert dat dit weekend.”
“De pastoor van Scherpenheuvel wil niet dat zijn bedevaartsoord het Bokrijk van de bedevaartsoorden wordt. “We hebben niet de ambitie om een museum te worden”, zegt hij in “Terzake”. Dus neemt hij een designbureau onder de arm voor een hedendaagser en aantrekkelijk bedevaartsoord." (deredactie.be)
vremdemirror.com: Een laatste groot misverstand is dat Vremde het Bokrijk van den Aldi is.
iemand laten plaatsnemen in de auto
vnw: iemand opladen: iemand ophalen, een lift geven
Van Dale 2018 online: BE, spreektaal
De Paul komt mij opladen met de klein mannen en dan rijden we tesamen naar nen opendeurdag van de pompiers.
verkoop waarbij men extra korting geeft bij aankoop van twee of meer stuks (commerciële techniek die o.a. veelvuldig toegepast wordt in de sperperiode)
Van Dale 2018 online: BE
SN betekenis: verkoop waarbij de koper van een artikel verplicht is tevens een ander artikel te kopen
opm: De koppelverkoop waar VD op doelt is van een andere orde. Bv. verkoop van een (goedkope) gsm gekoppeld aan een abonnement.
retaildetail.be: Koppelverkoop is dé trend bij begin sperperiode
demorgen.be: De ministerraad heeft definitief het wetsontwerp goedgekeurd dat koppelverkoop toelaat, de sperperiode afschaft en solden toelaat op alle producten.
regeerperiode van een regering
vnw: (bnl.) in België ook: regeerperiode, zittingstijd, zittingsperiode van een wetgevend lichaam of een bestuursorgaan
Van Dale 2018 online: BE
Zuid-Nederlands: zittingsperiode van een wetgevend lichaam of van een bestuursorgaan; zittingsduur, zittingstijd.
Dus ook voor gemeenten.
zie ook legislatuurparlement
Als ze hun eigen (eigen, zijn ~) niet gaan spoeien (spoeien, zich ~) met de regeringsvorming is de legislatuur voorbij vooraleer ze er aan begonnen zijn.
“Het instellen van de onverenigbaarheid tussen een parlementair mandaat en een ministerieel ambt is van bij de start van de legislatuur noodzakelijk. (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
niet komen opdagen, verstek geven
ook fig.: het laten afweten
vnw: forfait geven: niet opkomen of zich terugtrekken, verstek laten gaan
DS2015 standaardtaal
Team Taaladvies: In de standaardtaal in België wordt voor verstek laten gaan ook de uitdrukking forfait geven gebruikt. Die uitdrukking komt vooral in sporttaal voor, maar ze wordt af en toe ook in andere contexten gebruikt. Forfait komt in de standaardtaal in België ook voor in samenstellingen als forfaitcijfers, forfaitscore en forfaitzege.
< Frans: déclarer forfait
sportterm : de tegenpartij wordt automatisch overwinnaar
taaladvies: Forfait komt in de standaardtaal in België ook voor in samenstellingen als forfaitcijfers, forfaitscore en forfaitzege.
De vorige zondag hadden we met ons volleybalploeg nog gen eens moeten spelen. We waren automatisch gewonnen want de tegenploeg had forfait gegeven.
demorgen.be: Zieke Sven Nys geeft forfait voor EK veldrijden
De Jean ging komen helpen, zei hij, maar hij gaf forfait.
Ik probeerde de auto verschillende keren te starten maar die gaf forfait.
bereid om te luisteren naar de ander
Van Dale 2016 online: BE
zie ook luisterbereidheid
De kandidaat is luisterbereid, heeft inlevingsvermogen en kan discreet omgaan met informatie. (vdab.be)
Zijn beste kanten? Hij is heel luisterbereid. Hij is begaan met de mensen. Hij is geëngageerd. Maar het moet wel allemaal in orde zijn. Hij is een perfectionist. (voka.be)
een klakske van een coureur met reclame en een klep die omhoog en beneden gaat
zie ook coureursklakske; koerspet
Tom Boonen met koersklakske in 2005
nieuwsblad.be: Seeldraeyers: ‘Kakken in een koersklakske’
mountainbike.be: Daar doe ik mijn koersklakske voor af. =D
Wie kent er Thomas Pips nog met zijn koersklakske?
snelweg met gelijkvloerse kruisingen (zegt de Belgische wegcode)
vnw: autoweg met gelijkvloerse kruisingen of aansluitingen
Van Dale online: BE
Werken aan de expresweg uitgesteld tot volgend jaar.
deugdzaam, goed
Van Dale online: gewestelijk
DSK is geen deugdelijk man.
Hij had duidelijk geen deugdelijke motieven t.o.v. het kamermeisje.
beledigen, kleineren
< Frans: un affront: een belediging
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 2
Van Dale: affronteren
1678 < Frans affronter
beledigen, voor het hoofd stoten
zie ook affrontelijk, affronten, in ~ vallen, affront, affront, een ~ voor een compliment nemen, geaffronteerd zijn
“ik was al goed bezig vandaag maar daarnet op bezoek bij mijn jarige grootmoeder en die mensen zijn geaffronteerd als je niet aanneemt wat je krijgt, heb dus al een klein stukje rijsttaart gegeten.” (9maand.be)
blijken van misnoegdheid gevend, aanduidend dat men iets slecht vindt
Ook wel ‘a-oe’
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
De prijs van de snuiftabak is weeral opgeslagen. Awoert!
wanneer iets heel veel voorkomt
Van Dale 2018 online: BE
newsmonkey.be: Klachten over wat ooit Belgacom heette en nu Proximus is, we kunnen er de straten mee plaveien.
toneelstof.be: Dus koos ik voor de universiteit, ik dacht toen aan rechten, en toen beweerden ze eveneens: “Ge kunt er de straten mee plaveien, doet dat allemaal niet”
standaard.be: Je kunt er de straten mee plaveien: de thrillercovers waarop bloedmooie jonge vrouwen esthetisch verantwoord dood liggen te wezen.
geldcollecte
vnw: collecte, geldinzameling
Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen
zie ook omhalen
Er was een omhaling voor 11.11.11.
beginselakkoord (akkoord waarvan nadere details nog moeten worden uitgewerkt)
vnw: principeakkoord
zie ook principieel akkoord; princiep
vgl. princiepskwestie
Magna heeft een princiepsakkoord bereikt met General Motors over de overname van Opel.
En blijkbaar sluiten deze regeringen ook ‘princiepsakkoorden’ af die het licht van de volgende dag niet eens halen. (demorgen.be)
De federale regering en het energiebedrijf Engie hebben een “princiepsakkoord” bereikt in de gesprekken over de verlenging van de 2 jongste kerncentrales, Doel 4 en Tihange 3, zo laat premier Alexander De Croo (Open VLD) weten. (vrt.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
