Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed 
Schaatsenrijder, soort van insect dat over het water loopt.
Vroeger zaagde in de plassen nog veel meer schrijverkes as nu.
’t Is toch fascinerend hoe da schrijverkes over ’t water kunne lopen!
Persoon die toezicht houdt op de leerlingen van een middelbare school en veelal ook belast is met administratieve taken; studieprefect
v: studiemeesteres
vnw: studiemeester, studiemeesteres: (bnl.) surveillant(e)
zie ook studiemeester-opvoeder
Als we te laat op school toekwamen moesten we ons aanmelden en verantwoorden bij de studiemeester.
Liliane ging aan de slag als leerkracht lager onderwijs, en was ook 30 jaar lang studiemeesteres in het KA Ukkel. (hln.be)
vnw: suikeramandel in de vorm van een boon die familie en vrienden bij de geboorte van een kind krijgen, bruidsuiker
Een suikerboon is een amandelnoot of chocolade omhuld met een laagje (gekleurde) suikerglazuur. De bonen staan voor nieuw leven en is daarom een traktatie bij elke nieuwe start.
< Het gebruik om suikerbonen aan te bieden bij een geboorte moge dan typisch Vlaams zijn, het woord “suikerboon” is dat niet. Staat ongemarkeerd in Van Dale sinds 1864.
Vgl. kinnekeskak, suikerklitsen, kakkebeulleke, kakkeboon
De trotse ouders van de pasgeborene hadden voor iedere bezoeker suikerbonen voorzien.
> andere betekenis van suikerboon
middelst, in het midden gelegen
cf. Taalunieversum:
In België wordt in deze betekenis ook wel eens middenst(e) gebruikt. Middenst(e) is geen standaardtaal.
In de middenste kolom kunt u het geslacht aangeven.
De patio brengt licht en lucht in het middenste gedeelte van de lange woning. (standaard.be)
Keith was de middenste van drie zonen. (demorgen.be)
In het middenste deel van de koelkast, net boven het groentevak, is de temperatuur het laagst. (knack.be)
Het middenste gedeelte van de kerk wordt afgebroken en vervangen door een glazen constructie. (vrt.be)
wordt gevierd op de tweede zondag van mei, behalve in de streek van Antwerpen, waar het op 15 augustus plaatsvindt, feest van O.L.V. hemelvaart
vnz. moederkensdag (de): moederdag
(ook wel: Moedertjesdag)
in Nederland: Moederdag
zie ook Vaderkesdag
.jpg)
Met Moederkesdag gaan we allemaal eten bij ons ma.
in Nederland: autowasstraat
zie ook wegcode
Er stond een lange rij aan de carwash, dat was zeker een half uur aanschuiven.
“Please, liefste auto. Please! Ik ga je beter verzorgen. Sneller olie vervangen en vaker naar de carwash. Komaan autootje, komaan. Start nu maar gewoon terug, …” (newsmonkey-28 jun. 2018)
Mechelse herdershond
vnw: Mechelse scheper: Mechelse herder
zie ook scheper
De Mechelse herder is genoemd naar de stad Mechelen alwaar men typische schaapherdershondenrassen veelal schepers (of in het dialect sjgeip?rs) noemt. De Mechelse scheper wordt ook Mechelaar of internationaal Malinois genoemd.(mechelen.mapt.be)
de taalgroep waartoe iets of iemand (personen, bedrijven, functies, …) gerekend wordt in relatie tot de administratie, de overheid, …
Gewestelijke Overheidsdienst Brussel:
“Uw taalrol stemt overeen met de taal van uw laatst behaalde diploma.
Voorbeeld: u hebt een master in de rechten behaald aan een Franstalige universiteit. U behoort tot de Franse taalrol.
Als u geen enkel diploma hebt behaald, stemt uw ‘taalrol’ overeen met de taal van de laatste onderwijsinstelling waar u lessen volgde.
Voorbeeld: u hebt uw middelbare schoolstudies onderbroken in het 2de jaar (geen diploma) en u ging naar een Nederlandstalige school. U behoort tot de Nederlandse taalrol.
Als u in het bezit bent van een taalcertificaat van Selor , mag u op aanbiedingen van de Franse en Nederlandse taalrol solliciteren.”
Van Dale 2014: in België
socialsecurity.be : Taalrol. Dit gegeven is onontbeerlijk. Het moet dus in elke lijn van de gegevens van de tewerkstelling met betrekking tot de overheidssector worden opgenomen.Voor de taalrol zijn er drie mogelijkheden: Nederlands, Frans of Duits.
dekamer.be: Hoeveel contractuele ambtenaren behoorden in 2008 tot de Nederlandse taalrol?
abvvmetaal.be: Het is onmogelijk om in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest of in de faciliteitengemeenten per taalrol aparte kandidatenlijsten in te dienen voor de sociale verkiezingen die binnenkort plaatsvinden.
Mechelse herdershond
vnw: Mechelse scheper: Mechelse herder
zie ook scheper
De Mechelse herder is genoemd naar de stad Mechelen alwaar men typische schaapherdershondenrassen veelal schepers (of in het dialect sjgeip?rs) noemt. De Mechelse scheper wordt ook Mechelaar of internationaal Malinois genoemd.(mechelen.mapt.be)
Viering van de nationale feestdag van België die jaarlijks op 21 juli valt.
VRT Taalnet: Wanneer een van de delen van een samenstelling een spatiewoord is met als linkerlid een symbool, cijfer of letteraanduiding (hier 21 juli), dan blijft de spatie behouden en wordt het tweede lid van de nieuwe samenstelling aan het spatiewoord geschreven.
zie ook 21 julitoespraak
Massale bewaking voor 21 juliviering. (hln.be)
De 21 juliviering begint in de voormiddag met een Te Deum en een herdenkingsplechtigheid om de gesneuvelden van de twee wereldoorlogen te eren. ’s Namiddags is er het nationaal defilé voor het Koninklijk Paleis, zowel burgerlijk als militair.
De Gentse Feesten zijn een feest dat tien dagen lang de hele binnenstad van Gent, de Kuip, inneemt. De Gentse Feesten behoren, samen met het Oktoberfest in München en Las Fallas in Valencia, tot de grootste volksfeesten van Europa. (wikipedia)
De Gentse Feesten lokten zaterdag 135.000 bezoekers, dat zijn er ruim een vijfde minder dan de 160.000 op de eerste feestzaterdag van 2015. Toch zit de sfeer zeer goed, zegt feestenburgemeester Christophe Peeters (Open Vld). (hln.be)
De Gentse Feesten is meer dan optredens en fuiven voor volwassenen. Tijdens de Feesten wordt het Baudelo-park omgetoverd tot ‘Het Wildste Park’. Daar tekenden meer dan 10.000 Gentse kinderen op houten plaatjes hun favoriete wild dier. (vtm.be)
Fiesten gelaik de biesten? (feesten gelijk de beesten) Daar hebben de Gentenaars wel een handje van weg, maar tijdens de Gentse Feesten doen ze dat samen met een heel pak feestlustige niet-Gentenaars. Dit grote culturele volksfeest is er immers voor iedereen. De tiendaagse partymarathon hangt aaneen van de tradities: of het nu de rondgang van de gilde van de Stroppendragers is, een ontbijt van irish coffee op de Vlasmarkt of muntthee in Baudelo. Nieuw dit jaar zijn het familieconcept Beestenboel op de Beestenmarkt en het feit dat op het Laurentplein – het ‘Luisterplein’, weg van het grote geweld – dit jaar samenwerkt met het Muzikantenhuis voor akoestische jams. Voor de rest zijn alle oude getrouwen op post (we gedenken uiteraard nog steeds Luc de Vos en Walter De Buck). (uitinvlaanderen)
viering ter gelegenheid van 11 juli, de Vlaamse feestdag
vrt Taalnet: Als het eerste deel van een driedelige samenstelling een woordgroep met een getal in woorden is, dan spellen we de samenstelling als één woord.
• elfjuliviering
zie ook: 11 juliviering, Vlaanderen Feest, 11 julitoespraak, feest van de Vlaamse Gemeenschap, 11 juli 1302
Elfjuliviering gespreid over drie dagen (Halle) – Het Nieuwsblad
Reeds een aantal jaren geeft Lichtervelde de invulling van Vlaanderen Feest of elfjuliviering een nieuw elan onder de noemer “Lichterveldse Feeste”. (uitinmidwest.be)
Zoals reeds eerder aangekondigd, zaterdag 7 juli: elfjuliviering in het Drongengoed. (willeniskunnen.wordpress.com)
Brusselse elfjuliviering niet op de vrt (demorgen.be)
voetbalmania voor de Rode Duivels
vgl. Oranjegekte in NL, maar die kan daar zowel voor de voetbalploeg als voor het koningshuis zijn
Duivelsgekte slaat ook toe in Rock Werchter – De Standaard
Nog exact 17 dagen tot ons nationale elftal aantreedt op het WK Voetbal in Rusland, maar in de Papestraat is de Rode Duivelsgekte nu al losgebarsten. (hln.be)
Duivelsgekte maakt zich meester van MIVB: haltenamen aangepast, hele dag Braziliaanse muziek (vrt.be)
Duivelsgekte slaat toe op het VW: duivelsgekte ingevoerd en meteen woord van de dag! (vlaamswoordenboek.be)
vlinder:
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Modern lemma: vijfwouter
Vlinder, kapel. In de algemene taal sinds lang verouderd, echter nog wel gewestelijk in Vlaams-België in gebruik.
< VIJVOUTER Middelnederlands: vivouder, viveltere, vivalter(e). Een in velerlei vormen verspreid germaans woord, grondvorm fifal?rôn -, dat waarschijnlijk een met latijns papilio overeenkomende reduplicatieve formatie is bij een wortel die ‘fladderen’ beteekent.
Bij De Bo: fijfouter
Volksetymologie (zie reactie): een vlinder bestaat uit 5 delen, een romp en 4 vleugels.
Antwerpen: wiewouter
Antwerpse Kempen: flikketeer
Laarne: moddevijver
Tielt: flieflotter
Vlaamse Ardennen: vliegenbout, vliegenbouter, vliegemouter
Vanessa atalanta
’s Zomers zitten er veel vijffouters in onze vlierstruik.
voetballer
zie op de sjotters
De 18-jarige sjotter van Standard Luik sjotte (sjotten) de bal in de hoek van het kader. Goal!
de goal, het doel, den bak
Een sjotter van Club Brugge kopte de bal binnen in het kader. Het werd 1~0.
Miranda is zelf verrast dat de bal voor zijn neus botst. Hij slaagt er dan ook niet in om zijn schot binnen het kader te plaatsen. (sporza.be)
> andere betekenis van kader
1) anjer
2) vrouwelijk geslachtsdeel
3) bijnaam voor een vrouw (in de Kempen)
4) koosnaampje voor een kindje, een meisje (in de Kempen)
uitspraak: zjenoffel, zjenoefel: met doffe e zoals in ‘het’
< Frans: girofle (hoewel dit een andere plant is; clou de girofle = kruidnagel)
Van Dale online 2017: genoffel, 1287, variant van giroffel
- niet algemeen anjer, anjelier
- vormvariant jenoffel, ginoffel
wnt: De oude naam van de anjer is genoffel (uit ouder g(e)roffel ‘anjer; kruidnagel’ < Frans girofle ‘kruidnagel’ < Laatlatijn caryophyllon < Grieks karuophullon). Dit woord en varianten ervan komen plaatselijk nog voor in Zuid-Nederlandse dialecten.
Leiestreek: vuilneus
Limburg: kernoeffel
Hij had voor zijn afspraakje een witte zjenoffel op de rever van zijn vest gestoken.
roodharig
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Ros: oudste attestatie begin 16de E, Brabant
< Oudfrans rous (frans roux) uit latijn russus, dat verwant is met rood.
ook in Vlaams-Brabant en Limburg
West- en Oost-Vlaanderen: rost
Vrouw met ros haar
Dat meiske staat beeldig met haar ros haar.
> andere betekenis van ros
ronduit, gewoonweg
letterlijk overgenomen uit het Frans
vergelijk: AN “vierkant” als bijwoord
Ik vind het carrément degoutant dat ge mij met zo’n foefkes in bed probeert te krijgen.
Ook de VRT stelde hem die vraag in Eerste Keus, een programma over jonge kiezers die voor het eerst gaan stemmen. Zijn antwoord: ‘Carrément neen.’ (vrt.be)
de tijd dat de ruif begint en eindigt, de tijd waarin de dieren ruiven
SN: ruitijd
niet in Van Dale
Woordenboek der Nederlandsche Taal: In Zuid-Nederland
De ruiftijd is meestal in de lente met het verliezen van de wintervacht en in de herfst om de zomervacht te ruilen voor een dikker exemplaar.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
