Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed 
deskundige (viroloog) ambtenaar die adviseert over de griep van ’t jaar
ongemarkeerd in Van Dale 2016 online, maar google2016: .BE (>2.400) ; .NL (>680 meestal mbt .BE)
zie ook coronacommissaris; verzamellemma geneeskunde
standaard.be: Griepcommissaris Marc Van Ranst roept iedereen met een verkoudheid op thuis te blijven en niet te gaan werken.
tv-ekkergem.be: Griepcommissaris beveelt quarantaine aan
soortgenoten, vrienden (soms in negatieve zin)
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
NL-SN: en consorten
ook de spelling consoorten
vgl. konsoorten
Bruno en konsoorten willen erbij zijn! Dat ze dan maar oppassen voor de Bermudadriehoek, ze zouden er wel eens in kunnen verdwijnen! (forum)
uitinvlaanderen.be: Vitali en consoorten: Italiaanse en Spaanse barok uit de 17de eeuw.
het zal er stevig aan toe gaan (bv. ruzie, gevecht, discussie, …)
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
zie ook stuiven
De Jean moet bij den baas komen. Het zal er gaan stuiven!
Het heeft er gestoven bij Zulte-Waregem. Resultaat is dat de CEO Patrick Decuyper opzij gezet is.
Het zal er gaan stuiven zei Daan Stuyven en hij stoof weg naar de Lokerse Feesten waar hij een knaloptreden gaf.
kapotte band van een fiets/auto, band die plat staat door een fit
vnw: lekke fiets- of autoband
taaladvies.net: Een platte band is in het hele taalgebied gebruikelijk voor ‘een band waar weinig of geen lucht meer in zit’. Daarnaast heeft een platte band in de standaardtaal in België de specifieke betekenis ‘een band met een gat erin’. Standaardtaal in het hele taalgebied is daarvoor een lekke band.
vgl. platten tuub, platten tjoep
zie ook verzamellemma wegcode
2 blondjes hadden eens platte band:
We hebben een platte band! Helemaal? Nee, alleen aan de onderkant.
Tijdens een interventie van Alloo bij de Wegpolitie merkt Luk Alloo twee mannen op die een platte band proberen te vervangen. (demorgen.be)
Op Facebook meldden verschillende mensen dat ze platte band hadden nadat ze in een put waren gereden. (vrt.be)
buur, nevenbuur
vnw: buurman of -vrouw
Onze geburen hielden gisteren een barbecue en ik was helemaal jaloers.
snel even, tussendoor (klaarspelen), eenvoudig en snel iets doen
vnw: snel even tussendoor
Van Dale online: BE; spreektaal tussen de soep en de patatten: snel tussen andere bezigheden door
zie ook Vlaamse hypercorrectie: tussen de soep en de aardappelen
Bwoah, ’t is gewoon een lekske in den afvoer. We zullen rap nonkel Louis bellen, dieje fikst da tussen de soep en de patatten.
Een medische verhandeling schrijven, doet ge niet zomaar tussen de soep en de patatten.
- als vertegenwoordiger of werknemer in buitendienst werkzaam zijn, (handels)reiziger zijn
- ook wel gezegd van iemand die zich prostitueert, tippelen, een baanhoer (in Antwerpen: boulevard, den ~ doen)
- Hij verkoopt stofzuigers; hij doet de baan.
Als commerciëel salesmedewerker op de binnendienst ondersteun je je collega die de baan doet. (sic – uit vacature-site)
- De baan doen brengt mij een pak meer op dan gaan schoonmaken. Ge moet alleen zien dat ge de pooiers van uw lijf kunt houwen.
suikerspin
< Frans barbe à papa (baard van papa)
Klik op de afbeelding
.jpg)
De klein haar pollekes en haar gezichtje hingen vol barbe à papa.
iemand uit zijn tent lokken, iem. ertoe aanzetten om te handelen of zich open te stellen
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
< ontleend aan de sage van Achilles die, kwaad omdat hem Briseïs ontnomen was, zich in zijn tent opsloot, totdat de wens om de dood van zijn vriend Patroklos te wreken hem eruit deed komen.
zie ook verzamellemma koterij
Onze zoon is tenacht niet thuis gekomen. Zijne pa zal em wel met ’t 1 of ander foefke uit zijn kot lokken.
remise, waar de trams en bussen overnachten, al dan niet overdekt. (bv. Tram-museum Groenenhoek)
→ syn. diepoo
vnw: remise voor autobussen of trams
Van Dale 2005:
3.Belgisch-Nederlands, bij de spoorwegen: remise
Klik op de afbeelding
Stelplaats Molenbeek
zie ook verzamellemma wegcode
zie ook busstelplaats; tramstelplaats
Dezen tram rijdt nog tot aan Berchem-station en dan naar de stelplaats op de Luchtbal.
Nieuwe stelplaats voor De Lijn in Gent wordt grootste van Vlaanderen (vrt.be)
De index van de consumptieprijzen waaruit de prijs van tabak, benzine, diesel en alcohol niet is meegerekend, met uitzondering van LPG. (bron: jargonlijst overheid (serv): in België)
vgl. huurindex
Van Dale 2014 online: in België
De aanpassing van de huurprijzen gebeurt vanaf 1994 op basis van de gezondheidsindex.
De gezondheidsindex van de maand januari 2014 is de eerste index die berekend werd met de nieuwe indexkorf en die gepubliceerd wordt met referentiejaar 2013 = 100.
BE in een broodvorm gebakken gehakt met kruiden (Van Dale 2018)
zie ook fricandon, frikadellenkoek, vleeskoek, kalfskoek
Vleesbrood (ook wel gehaktbrood of fricandon genoemd) is en blijft een Belgisch topgerecht. (publiciteitsblad Delhaize)
(vis)hengel; vislijn
Frans ligne
vnw: hengel(roede)
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
De droom van elke rechtgeaarde visser: een lijn kunnen uitwerpen in het midden van de Noordzee.
Meestal vis ik met de lijn op het kanaal en af en toe met de lancé.
> andere betekenis van lijn
zus en zo
Van Dale 1995: (gew.) noch goed, noch slecht
- Hoe is’t?
- Pfft, half en half. ’k Zit al twee weken met een snotvalling.
Amai, dat schilderwerk is ook maar half en half gedaan.Er hangt meer verf op de vensters dan op het hout.
premie die een werknemer op het einde van het jaar krijgt
ook: eindejaarspriem; zie ook priem
NL: kerstgratificatie
Vindt gij ook dat er van uw eindejaarspremie zo weinig overblijft ‘na taks’?
IK ben van begin feb tot eind oktober thuis geweest in zwangerschapsverlof ( wel verplicht thuis) en heb nu nog een behoorlijke eindejaarspriem (libelle.be)
En vooral conjégeld en eindejaarspriem niet vergeten ;-) (duiken.be)
passagiersstoel, passagiersplaats
Algemeen Nederlands Woordenboek: vooral in België
Van Dale 2014 online: toegevoegd in 2010
Volgens de statistieken is de passagierszetel naast de chauffeur de gevaarlijkste plaats in de auto.
Elfjarige achter het stuur met papa op de passagierszetel.
1) dag waarop men moet werken
2) vermoeiende lastige dag, een dag van hard werken en zwoegen
Van Dale: werkendag
(gewestelijk) werkdag
1) We gaan het van den avond niet te lang trekken want morgen is het werkendag.
2) ‘Dat de laatste week de lastigste wordt is nu aan de hand van het rittenschema al duidelijk. Het wordt werkendag. Hopelijk keer ik ook van daar met positieve gevoelens terug.’ (Sander Armee (Herent), HLN.be)
2) "Voor Van der Poel is alles 1 groot spel, voor de rest "werkendag"" (sporza.be)
verkorte vorm van salut, de kost en de wind vanachter
Wordt ook wel pejoratief gebruikt.
skynet.be: Koning Karel VI van Frankrijk (1380-1422) liet een gouden munt slaan met als afbeelding “De Boodschap van Maria”. Naar het onderwerp noemde men deze munt “Salut d’Or”. De boden van de Koning, die van stad tot stad reisden om de wetten af te kondigen, kregen op bevel van de Koning in elke stad één salut en bovendien voedsel en onderdak. Naderhand evolueerde deze betalingswijze tot een loonvorm; vandaar ontstond de typische volksuitdrukking “salut en de kost”.
standaard.be: Bij zijn vertrek als minister van Begroting was er slechts die ene kreet, vooral dan in zijn eigen kamp: salut en de kost! Welnu, de wereld benijdt ons nu die Van Rompuy.
as
Van Dale 2015 online: BE niet algemeen
Typisch Vlaams: 7 Leeuwen
vnw
zie ook asseweg; assewoensdag; assekruisje
Ze hebben zijn asse uitgestrooid boven de Noordzee.
Op assewoensdag begint de vasten en dan krijgt ge een assekruiske.
bij verkiezingen: voorkeurstem, stemmen op een bepaalde persoon op de lijst eerder dan op de hele lijst (= kopstem)
Van Dale 2013 online: in België
zie ook naamstemming
Ge moogt zoveel naamstemmen, effectieve kandidaten en opvolgers, uitbrengen als ge wilt, ge moet wel binnen dezelfde lijst blijven.
Op eenzelfde lijst moogt ge zelfs een kopstem combineren met naamstemmen.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
