Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
bij verkiezingen: voorkeurstem, stemmen op een bepaalde persoon op de lijst eerder dan op de hele lijst (= kopstem)
Van Dale 2013 online: in België
zie ook naamstemming
Ge moogt zoveel naamstemmen, effectieve kandidaten en opvolgers, uitbrengen als ge wilt, ge moet wel binnen dezelfde lijst blijven.
Op eenzelfde lijst moogt ge zelfs een kopstem combineren met naamstemmen.
omroeper, aankondiger (met bel) in steden of gemeenten; o.a. in Gent waar de bellenman de Gentse feesten opent
vr: bellevrouw, zie voorbeelden
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Klik op de afbeelding
![]()
Gentse belleman
De parade werd traditioneel geopend door de Belleman, die het publiek voor de gelegenheid naast “Goeie Gentse Feesten” ook “droge” Gentse Feesten toewenste. “Regen of geen regen: nie pleuje”, klonk het. Ruim twee uur lang passeerden onder meer circusartiesten, orkesten en dans- en theatergroepen de revue.
In Vlaanderen zijn er ook 2 bellevrouwen, maar zij nemen niet deel aan de wedstrijd: “Er zullen wel dames zijn in mooie klederdracht die hun belleman zullen bijstaan. Er is namelijk ook een wisselbeker voor best verklede escorte. Zij escorteert de belleman om deel te nemen aan de bellemanwedstrijd.” (vrt.be)
tweebaansweg, weg met twee rijstroken
ook tweevaksweg
zie ook wegcode
Van die pipo’s die op een tweevaksbaan op het tweede vak blijven plakken omdat ze 5 km verder naar links moeten afdraaien.
met nadruk: amai; kan een positieve of schertsende negatieve bijklank hebben;
ook ‘amaaikes’
vnw: amaai, amai (tussenwerpsel): uitroep van verbazing, teleurstelling of pijn
uitspraak: klik op het pijltje om het woord te beluisteren
- Onze Louis was de beste van de klas in rekenen!
- Amaai! Dat is goed gewerkt, zenne!
- Die van hierneffe hebben weeral ne nieuwe auto.
- Amaai! Chique dinges, dat kan daar niet op zeker.
doden, doodmaken, slachten
Van Dale 2014: Belgisch-Nederlands
zie met veel doen ze ne stier dood
Ge moet die spinnekop niet dooddoen, zet ze maar buiten.
overuren maken, overwerken
vnw: zijn uren kloppen: werken, in dienst zijn
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
zie ook overuren presteren; overuren doen
Als ik overuren klop krijg ik die in geld en vrije tijd uitbetaald.
een voorkeur hebben voor, neigen naar
ook: dicht aanleunen bij
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 2
Van Dale 2015 online: BE
Hun politieke systeem leunt aan bij het communisme.
hln.be: De respons is enorm, misschien ook omdat deze eeuwenoude bereidingen dicht aanleunen bij het tegenwoordig populaire paleodieet.
bedrijfskosten, kosten voor het functioneren
zie ook: werkingsmiddelen; werkingstoelage en Rekenhof, het ~
vnw: kosten voor werkzaamheden, organisatie of exploitatie, exploitatiekosten
Van Dale 2018 online: BE
zie ook werking
De ministerraad keurt een ontwerp van koninklijk besluit goed dat het budget vaststelt voor de financiering van de werkingskosten van de ziekenhuizen.
Het Rekenhof weigert nu de werkingskosten die de prins als beroepskosten inbrengt onder meer de kassatickets van de Colruyt goed te keuren.
staat symbool voor iemand met een glazen bol die de toekomst kan voorspellen
< Germaine Soleil (1913-1996), een Franse waarzegster-astrologe
Hoe kunt ge dat nu al zeggen? Zijt gij Madame Soleil of zo?
De politieker deed weer een uitspraak met een hoog Madame Soleil-gehalte.
Dat ‘ochtendgrijs’ ooit in Van Dale zou staan te blinken, had zelfs Madame Soleil niet kunnen voorspellen.
Tot en met ervaren, door en door
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
NL-SN: doorgewinterd
De doorwinterde wielertoerist kon de camionette nog just op het nipperke ontwijken.
- de Koninklijke Belgische Duivenliefhebbersbond (KBDB)
- plaatselijke vereniging voor duivenmelkers
België is de bakermat van de duivensport. Omstreeks 1800 vonden er in Luik, Antwerpen en Gent al wedstrijden plaats. De duivenbond bestaat al sinds 1910 en heeft vijftien regionale afdelingen. Vanaf 1950 is in de omgeving van Lier, met zijn zondagse internationale duivenmarkt, de sport nog erg populair.
NL: NPO (Nederlandse Postduivenhouders Organisatie)
De duivenbond is de overkoepelende organisatie voor duivensport.
Duivenbond wil minder roofvogels: “Een bloedbad bij de duiven, drama’s bij de liefhebbers” (vrt.be)
De duivenbond groepeert tal van duivenmelkers. Vooral in de zomermaanden wordt er met de duiven gespeeld. In de wintermaanden zijn er tentoonstellingen.(.wiekevorst.com)
Een uit de media, sport of bedrijfsleven gerecruteerde stemmentrekker, meestal een BV
Alg.: Een onverwachte kandidaat.
Een wit konijn is in de Belgische politiek een (vaak spottende) bijnaam voor iemand die bekend is om andere dan politieke activiteiten en onverwacht naar voren wordt geschoven voor een politiek mandaat of een hoge functie (wikipedia)
Ik veronderstel dat men denkt aan het wit konijn dat de goochelaar uit zijn hoge hoed tovert.
vgl. verruimingskandidaat
zie ook wetstratees
Hij benadrukte dat de actrice geen “wit konijn” is. “Ik geloof niet in die zogenoemde witte konijnen."
Een “wit konijn” bij N-VA, maar wat betekent dat voor het Gentse politieke landschap? (vrt.be)
Jinnih Beels, het wit konijn van “Samen” | VRT NWS
Bart De Wever heeft zijn wit konijn op het oog | plus | De Morgen
“Witte konijnen”, veel vrouwen en een opmerkelijke comeback: ontdek hier wie minister wordt in regering-De Croo (vrt.be)
politieke partij die er niet naar streeft aan de regering deel te nemen, maar het als haar taak ziet andere partijen onder druk te zetten om bep. maatregelen te nemen (def. Van Dale 2009)
vnw: oppositiepartij die druk uitoefent op andere partijen
Van Dale 2015 online: BE
De kans dat een Vlaamse partij door loutere verkiezingsoverwinningen als zweeppartij invloed kan uitoefenen op een Franstalige partij, is quasi nul. (uit Pallieterke)
Vlaams Belang wil een zweeppartij blijven die belangrijke thema’s die anders onbesproken blijven vóór alle andere partijen op de agenda zet. (vrt.be)
Soms leidde dat tot oeverloze discussies over details, zoals de vraag of Open Vld zichzelf een zweeppartij mag noemen. (demorgen.be)
lijst met kandidaten waaruit geput kan worden voor nieuwe aanwervingen
ook: werfreserve; aanwervingsreserve
vnw: (bnl.) groep geselecteerde kandidaten die bij een vacature in aanmerking komen voor een betrekking
Van Dale 2016 online: in België en bij de Europese instellingen
vgl. ook wervingsstop
De provincie Vlaams-Brabant legt een wervingsreserve aan voor de statutaire functie van administratief medewerker op de provinciale jeugddienst.
vlaamsbrabant.be: Als je slaagt in de selectie maar niet het vereiste diploma heeft op het moment van de samenstelling van de wervingsreserve, kan je niet aangesteld worden.
nu gaan we het krijgen, de moeilijkheden gaan beginnen, de poppen gaan aan het dansen
Van Dale 2005: (Belgisch-Nederlands, niet algemeen) nu komt de kat op de koord
- nu hebben we de poppen aan het dansen
- nu begint het pas echt (moeilijk te worden)
DS2015 nu komt de kat op de koord: standaardtaal
vergelijk kat, nu komt de ~ op de koord
Als de postjes moeten verdeeld worden, komt de kat op de koord.
Toen de erfgenamen van de dierbare nonkel zijn testament lazen, kwam de kat op de koord.
De kat komt dikwijls op de koord wanneer de aap uit de mouw komt.
rakelings
Van Dale 2016 online: BE; niet algemeen
vergelijk AN scheren: rakelings voorbijvliegen
De postbode passeerde skeerlings langs mij, zonder een goeiedag te zeggen. (Leiestreek)
“Daar vloog ne steen schèèrlings veurbij m’ne’ neus”. (Cornelissen-Vervliet 1899, Antwerpen en Kempen)
Een auto raast scheerlings langs haar heen. (blogspot.com)
bewustmakingsactie, campagne om problemen, (wan)toestanden e.d. bekend te maken bij de bevolking
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
100 huizen ingetapet tijdens sensibiliseringsactie gezinsgeweld (uit nieuwsbericht Focus-WTV)
intensieve reeks van lessen in een vreemde taal
verblijf in een anderstalige omgeving om de plaatselijke taal te leren
Van Dale: BE
Een taalbad nemen, ik kan het de jongeren alleen maar aanraden.
Een taalbad is een verblijf in een omgeving waar een vreemde taal gesproken wordt om de beheersing van die vreemde taal te verbeteren. (Wikipedia)
Wetenschappers hebben bedenkingen bij het idee van een taaltest en zo nodig een taalbad voor kleuters.(vrt.be)
Als blijkt dat je kind niet genoeg Nederlands kent om de lessen te kunnen volgen, kan de school een taalbad inrichten. (onderwijs.vlaanderen.be)
te veel is te veel
“Trop is te veel en te veel is trop”, bekende uitspraak van wijlen premier Paul Vanden Boeynants.
vnw: trop is te veel: te veel is te veel
Van Dale 2018 online: trop: BE
Akkoord dat de kinderen huiswerk krijgen maar trop is te veel!
Zo zei de Belgische premier Paul Vanden Boeynants meer dan veertig jaar geleden in een wonderlijke mengeling van Frans en Nederlands: ‘Trop is te veel en te veel is trop.’ Die uitspraak is wereldberoemd in België en is nog geregeld te horen. Ze staat dan ook terecht in de Dikke. (vandale.be)
- onnodige (financiële) uitgaven, buitensporig
- nutteloos geld uitgeven, nutteloze zaken aankopen
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
Dat zijn zotte kosten.
Ge gaat zotte kosten doen/maken.
Ge koopt ne velo en ge rijdt er niet mee … zotte kosten!
Dat de toenmalige minister van Verkeer Johan Sauwens (toen VU, red.) de verkeerspalen in Vlaanderen geel-zwart liet schilderen in plaats van rood-wit, zoals in de rest van het land, dat vonden we belachelijk en zotte kosten. (demorgen.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
