Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed 
hoge gezagsdragers, prominenten, de gestelde machten
opm: meestal, maar niet altijd, met het lidwoord erbij: ‘de gestelde lichamen’
< Frans: corps constitués
corps heeft hier niet de betekenis van lichaam, maar van een ‘corps’ dat bij wet is samengesteld
vnw: de gestelde lichamen: de hoogste gezagsdragers
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
De gestelde lichamen zaten vooraan bij het schouwspel.
Voor de middag kwamen de gestelde lichamen langs bij het diamanten paar met de nodige bloemen, diploma’s en een medaille van de stad Antwerpen die gepersonaliseerd is. (sic)
De Ommegang werd een mondaine stoet waarin alle gestelde lichamen mee defileerden. (bruzz.be)
slaan met nagels, hoeven of klauwen
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
Als dat paard kwaad wordt, dan kapt dien in de grond met zijn poten.
De kattin kapte met haar nagels in de neus van de kater. Tja, als een vrouw ‘nee’ zegt,…
> andere betekenis van kappen
advertentie
vnw: kleine advertentie
Van Dale 2016 online: BE
NL: speurder
vgl. ook zoekertjessite, zoekertjesblad
Ik heb een zoekertje geplaatst om mijn moto te verkopen.
toonbank
Van Dale 2018 online: BE
De drie creaties van de hobbybakkers zetten we in de winkeltoog van een willekeurige banketbakkerij. (stephandestrooper.be)
Louis zag Hortence staan aan de winkeltoog, schrijvend met haar stompe potloodje, terwijl hij met zijn boter bezig was in de woonkamer. (De bloemen – Koen Peeters)
“Het waren lange uren, maar er werd hier ook ontzettend veel gelachen”, zegt Jean Meers, die 47 jaar achter de winkeltoog stond. (nieuwsblad.be)
(voornamelijk meervoud) milieu, omgeving, wereld, kring(en)
vnw:
midden (het, middens)
•milieu, omgeving
-in die middens, milieus, kringen
-in kunstmiddens/sportmiddens/studentenmiddens enz.: in kunstkringen/ sportkringen/studentenkringen enz.
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
< Frans milieu(x)
ook samenstellingen: artiestenmiddens;misdaadmiddens, kunstmiddens
Het ‘koloniale vraagstuk’ vormt vooral in socialistische middens een heet hangijzer.
Eerst bleek haar tienerdochter zwanger, toch niet echt een voordeel in de middens van conservatieve christenen. Dan bleek haar echtgenoot lid te zijn geweest van een afscheidingsbeweging in Alaska. (over Sarah Palin, terzake.canvas.be)
“Zoals te verwachten in dit midden kreeg de Antwerpse VOKA-voorzitter Stéphane Verbeeck makkelijk de handen op elkaar toen hij zich streng uitsprak over de eventuele invoering van een meerwaardebelasting.” (doorbraak.be)
“Achterberg groeide op in een calvinistisch gezin, en de taal van de bijbel spreken betekende in dat midden: deelachtig worden aan de ware bevindingen van de heiligen, uitverkoren zijn.” (literairecanon.be)
In de middens van de numismatiek wordt een specifieke terminologie gehanteerd die de slijtage van de munten bepaalt.
Creatine heeft in sportmiddens enorm veel aandacht gekregen, maar ook vanuit de wetenschappelijke wereld en vanuit de media.
> andere betekenis van midden
actievoerder, lid van een partij
vnw: actievoerder, actief, strijdvaardig lid van een partij of organisatie
DS2015 standaardtaal
zie ook partijmilitant, vakbondsmilitant
vgl. ook militeren
De militanten brengen folders over hun politieke partij rond.
De kap van het bos werd wekenlang tegengehouden door militanten.
weg die voornamelijk gebruikt wordt door niet-gemotoriseerde voertuigen;
verzamelnaam voor buurtwegen, kerkwegels, land- en boswegen, jaagpaden en oude spoorbeddingen (westvlaanderen.be)
zie ook trage wegen-activist
zie ook wegcode
Dag van de trage weg 2013: zaterdag 19 en zondag 20 oktober.
De Dag van de Trage Weg is een actieweekend waarbij burgers, verenigingen en besturen samenwerken om verwaarloosde en verdwenen trage wegen weer open te maken.
Tussen de Brugsestraat en Lindestuk is er een nieuwe trage weg aangelegd. Deze is toegankelijk voor fietsers en voetgangers. (harelbeke.be)
het politieke jargon dat in Vlaanderen gehanteerd wordt, genoemd naar de Wetstraat te Brussel, het Belgische politieke centrum,
vnw: onbegrijpelijk politiek jargon
Van Dale BE; informeel politiek jargon
Wafelijzerpolitiek is typisch Wetstratees voor als den ene iets krijgt, moet den andere ook iets hebben. Een beetje zoals bij de klein mannen: Zij heeft een stuk chocolat gekregen, ik moet er ook een hebben.
Sinds gisteren is curieuzeneuzemosterdpot ook al Wetstratees.
De keien van de Wetstraat (keien van de Wetstraat, de ~) is Wetstratees voor het politieke centrum van België.
persoon die de leiding heeft, manager, baas, enz.
vnw: in België ook: hoofd, chef, baas, leid(st)er
Van Dale 2018 online: BE
DS2015 standaardtaal
ook samenstellingen: aankoopverantwoordelijke, afdelingsverantwoordelijke, projectverantwoordelijke, beleidsverantwoordelijke, …
Ik wil de verantwoordelijke spreken!
“Vanaf volgend jaar is Marjolijn de nieuwe verantwoordelijke van het team. (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
“U kunt het best contact opnemen met de verantwoordelijke van de zaal. (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
“De persverantwoordelijke weigerde meer uitleg te geven over het incident. (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
laten zien wie dat er thuis de baas is
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, informeel
de broek aanhebben
zie ook verzamellemma kledij
Die hare vent is nen echte sloef. ’t Is duidelijk wie dat er thuis de broek draagt.
Eén ding is zeker: Lydie draagt de broek thuis, al heeft ze ook heel wat korte rokjes en kleedjes. (vier.be)
Adams draagt de broek thuis bij Beckham, die enkel op het veld het spel verdeelt. (demorgen.be)
1) graad van licentiaat: een academische graad (master) die volgt op een kandidatuursdiploma (bachelor)
2) houder van een licentiediploma die het recht heeft tot lesgeven (vr.: licentiate)
vnw: (bnl.) persoon die een universitaire studie heeft afgerond, doctorandus (nl.) (binnenkort: ‘master’)
Van Dale:
- (vóór de invoering van de bamastructuur) studie die aan een Belgische universiteit leidde tot de graad van licentiaat.
- Academicus die de bevoegdheid heeft om tot doctor te promoveren (o.a. in België). NL: doctorandus
zie ook lic
1) Hij heeft zijn diploma licentiaat wiskunde behaald.
2) Een licentiaat geeft les aan studenten in het hoger secundair onderwijs.
De smaak te pakken hebben, door iets begeesterd zijn, zin in iets gekregen hebben, enthousiast over iets geworden zijn…
ook :microbe, gebeten door de ~
DS2015 standaardtaal
variant: de microbe te pakken gekregen hebben
canvas.be: De burgemeesters vertellen hoe ze de politieke microbe te pakken hebben gekregen.
popsjot.be: Heb jij ook de inline-microbe te pakken of wens je de eerste stappen op skeelers te zetten?
Ik heb ne keer meegedaan met dat spel en toen had ik de microbe te pakken gekregen.
niet goed wijs zijn
ook: een vijs verloren zijn
zie ook: vijs, daar zit een ~ los, vijs, een ~ kwijt zijn
Van Dale online: BE, spreektaal
Dat is toch niet normaal niet meer, zoals die doet. Volgens mij heeft die een vijs verloren. Als het er geen twee zijn…
Ofwel is em zat ofwel is em een vijs verloren. Ziet die nu toch eens lopen…
het lijf, het lichaam (pars pro toto)
Woordenboek der Nederlandsche Taal
Benaming voor de maag, den buik, het lichaam.
Zijn kas (kasse; kasken) vullen, zich dik eten (Joos; Cornelissen-Vervliet; Teirlinck)
E stuk in zij(n) kasken hebben, dronken zijn, Corn.-Vervl.
Wa(t) naar zijn kas krijgen, verwijtingen of kijven krijgen, Ald.
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
herkomst: mogelijk de afkorting van karkas, borstkas
zie ook verzamellemma geneeskunde
vnw: zijn kas vullen: zijn buik vullen
uitdrukkingen met “kas”: zie
kas, een stuk in zijn ~ hebben
kas, er zijn ~ aan vegen
kas, het is ~
kas, iets in zijn ~ spelen
kas, in zijn ~ slagen
kas, kop in ~
kas, op zijn ~ krijgen
kas, uw ~ opvreten
kas, uw ~ volspelen
kas, zijn ~ afdraaien
kas, zijn ~ leegrijden
Ge kunt u niet voorstellen wat die allemaal in zijn kas slaagt.
Hij zit de godganse dag zijn kas op te vreten.
> andere betekenis van kas
meer krijgen van iets wat men al heeft
SN: erbij krijgen
Van Dale 2016 online: BE
vgl. ook bijvragen
Kunnen wij nog wat frieten bijkrijgen astublieft?
“We weten sinds vorige week dat we nog een zoontje bijkrijgen.”
“Hoe kan ik meer spiermassa bijkrijgen?”
huwelijkspartner
http://gtb.inl.nl/ (In Z.-Nederl., scherts.) Half trouwboek(je), iemands wederhelft.
Ik ben wel akkoord, maar ik moet het ook wel vragen aan mijn(en) halve(n) trouwboek.
chique, exclusief (een woning of woonbuurt)
voor wonen geschikt (bv. een caravan)
met inwoning (bv. residentiële (ouderen)zorg)
Van Dale 1995 (in België.)
vnw: luxueus, chic
-residentiële wijk: dure buurt, dure woonwijk, villawijk
-een residentiële ligging:, landelijk, met veel groen
-residentiële caravan: luxueuze stacaravan
znwb:
1. Van een wijk, een gemeente e.d.: bestemd voor particuliere bewoning (in tegenst. met industrieel); residentiële wijk, buurt, woonwijk (naar fr. quartier résidentiel); – vaak in toep. op een deftige woonwijk met villa’s enz. in een landelijke omgeving.
2. Van, als (een) residentie (zie ald.): landelijk, met veel groen, niet dicht bevolkt enz.; – vervolgens ook van woningen, appartementen e.d.: luxueus, comfortabel; soms bep.: in een landelijke omgeving, vrijstaand enz.
3. Van een caravan e.d.: geschikt om te worden bewoond als tweede woning, als vakantie- of weekendverblijf; tevens met de gedachte aan luxe en comfort; residentiële caravan, luxueuze stacaravan, bungalow-caravan.
vgl. resident; residentie; residentiewoning
Het is daar heel residentieel wonen, allemaal villa’s tussen het groen.
De nieuwe eigenaar wil dus een volledig residentieel woonproject maken in het voormalig administratief gebouw in het hart van de binnenstad. (vrt.be)
De duurste residentiële straten ter wereld ; 1. Severn Road · 2. Kensington Gardens · 3. Av. Princesse Grace (demorgen.be)
De stacaravan is een residentiële caravan of recreatiewoning waarin je gezellig tot rust kan komen op het verblijfpark. (campaway.be)
“Op dit moment gaat in België 80 procent van de financiering voor mentale gezondheidszorg naar residentiële zorg.” (vrt.be)
Het vergrijzende Vlaanderen wordt volledig bevoegd voor de residentiële ouderenzorg, en dit naast de gezinszorg die al tot haar bevoegdhedenpakket behoort. (demorgen.be)
vroeger “ministerie”, sinds de Copernicushervorming van 2000, werden “ministeries” omgedoopt tot “federale overheidsdiensten” afgekort tot FOD) met uitzondering van het Ministerie van Defensie (www.belgium.be)
Een overzicht van Federale Overheidsdiensten (FOD’s):
FOD Kanselarij van de Eerste Minister
FOD Personeel en Organisatie
FOD Budget en Beheerscontrole
Fedict (FOD Informatie- en Communicatietechnologie)
FOD Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking
FOD Binnenlandse Zaken
FOD Financiën
FOD Mobiliteit en Vervoer
FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
FOD Sociale Zekerheid
FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu
FOD Justitie
FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie
Ministerie van Defensie
“De FOD Financiën steekt de prijs voor het HR-Team van het jaar op zak!” (http://financien.belgium.be/nl 030315)
bijklusbaan, oorspronkelijk in de horeca, maar tegenwoordig ook uitgebreid naar andere sectoren
In dit systeem kan iemand die een viervijfdebaan heeft bij een andere werkgever, bijverdienen in de horeca. De werknemer die de flexi-job uitoefent, betaalt geen sociale zekerheidsbijdragen. De werkgever betaalt een verlaagde bijdrage van 25%.
zie ook flexi-jobber; flexi-jobben; flexiland
De flexi-job wordt gekenmerkt door het flexi-loon. Dit is een niet-baremiek loon dat in een onderlinge overeenkomst wordt vastgelegd, maar niet onder een wettelijk minimum (9,50 EUR) mag gaan. (sdworx.be)
demorgen.be: Ze maakte van de gelegenheid ook gebruik om nog eens te pleiten voor een uitbreiding van de flexijobs, die nu alleen in de horeca worden gebruikt.
verkorting van teute gerard (betekenis: dag Jan, dat ziet ge van hier) onder allerlei vormen:
Ja? Gerard!
Salut Gerard!
Gerard, dat ziet ge van hier!
Gerard, m’n kloten! (kloten gerard)
Fluiten Gerard!
Lap, gerard! (zie ook Ja, lap + commentaar)
Mijn oren, Gerard!
uitspraak Gerard: Zjéraar; klik op het pijltje
Ikke dat opkuisen? Ja, Gerard, dat ziede van hier. Doet het zelf maar.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
