Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
GAS staat voor Gemeentelijke Administratieve Sanctie, wat sancties zijn die de lokale overheid bij zogenaamde kleine misdrijven kan opleggen. Meestal is dat een boete, een GAS-boete.
alternatieve spelling: gasboete
zie ook: gas-vaststeller, taks, overlasttaks
Vandaag.be: ‘Concreet zullen de GAS-boetes nu ook gelden voor gewone diefstallen zoals winkeldiefstallen, bedreigingen, beledigingen en slagen en verwondingen.’
“MAASEIK – Een jongeman heeft vrijdagochtend een gasboete gekregen toen de politie hem betrapte toen hij tegen de kerkmuur en de beplanting aan het plassen was.” (HBVL 0080416)
kleine, benepen plaats of woning
zie ook verzamellemma koterij
Van de straat af gezien lijkt het een degelijke woning, maar het is een echt kruipkot.
Locatie is alles in de immowereld, maar zou jij bereid zijn om in een kruipkot te wonen als dat in het Londense Westminster gelegen is? (newsmonkey.be)
De Rode Duivels zijn wel wat anders gewoon, dít ‘kruipkot’ doet in Bosnië dienst als kleedkamer. (voetbalkrant.com)
foor ter gelegenheid van Pasen
“Op de Paasfoor in Kortrijk zijn gisterenavond twee kermisbezoekers gewond geraakt toen een wagentje van een attractie losbrak.” (HLN 28/03/2016)
gratis
“niets” is oorpronkelijk de genitiefvorm van “niet”; het is dus eigenlijk
“voor/veur niet” met verdoffing tot doffe e
Middelnederlandsch Woordenboek: Vore niet (14de E.)
variant: voorniet
zie ook de uitdrukkingen: van de verniet, steendood of Verniet, steendood, verniet, van de ~ zijn
In den Bazar kunt ge nen tweede koffie verniet krijgen.
“Gij krijgt het boek voor niet, als het gedrukt is”, Conscience (ed. 1867)
En donderdag = verniete inkom! (9lives.be)
> andere betekenis van verniet
genealogie
zie ook verzamellemma mensen
vgl. familiekundige; familiekundig
De heemkring is tegenwoordig vooral gespecialiseerd in familiekunde: stambomen, doodsprentjes, parochieregisters …
Welkom bij Familiekunde Vlaanderen, het kennisknooppunt voor familiegeschiedenis in Vlaanderen en Brussel. (familiekunde-vlaanderen.be)
Tijdens de cursus krijg je de kans om de wereld van de familiekunde (genealogie) stap voor stap te ontdekken. (uitinvlaanderen.be)
(Belgische politiek) politieke partij die de ideologische tegenhanger is van een bepaalde partij in het andere landsgedeelte
Van Dale 2016 online: BE
De Vlaamse ecologistische partij “Groen” is de zusterpartij van het Waalse “Ecolo”.
projectontwikkelaar
ook verkort: promotor
Van Dale 2015 online: BE
DS2015 standaardtaal
vgl. bouwpromotie
De bouwpromotor heeft het huis 3 meter verkeerd gezet.
Bouwpromotoren hebben hun oog laten vallen op de Oosteroeversite en hebben grootse plannen met hun nieuwe stad aan zee. (vrt.be)
zuur gemaakte magere melk
NL: karnemelk
Van Dale 2018 online: BE, spreektaal
DS2015 geen standaardtaal
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 3
zie ook botermelkpap
Havermout met botermelk.
Aardappelpuree met botermelk op Vlaamse wijze – mijnverstand.be
Kindje verdrinkt in emmer met botermelk in Turkije – De Standaard
De kinderen kunnen elke dag iets proeven uit vroegere tijden, zoals botermelk met pruimen en spekvet met bruine suiker. (standaard.be)
hard, donker snoepje op basis van suiker. Het zou een heilzame werking hebben op de keel en de luchtwegen. Wordt verkocht onder de merknaam Wycam’s. Wycam’s borstbollen zijn erkend als Antwerps streekproduct.
Borstbollen zijn verpakt in een blekke doos. (In West-Vlaanderen is dat een blekne doze).
Deprez bouwt zijn nieuwste, “Bloemen, bijen en borstbollen” rond haar. Rond de vuile ziekte. Rond zijn gezin. Rond zichzelf ook. (vrt.be)
Bomma zwaaide ons in werkplunje uit als we naar school vertrokken – maar niet voordat ze ons elk een borstbol had gegeven.(hildeneven.be)
Enfin, er zijn mensen die dat graag mogen, zo’n borstbol, ik zal ze ook niet afslaan . Maar ik zou wel diegene wantrouwen die ze verkoopt voor likeurpralines.(politics.be)
aanhanger van Eddy Merckx
Wellicht naar analogie met Marxist. Met andere namen lukt zo’n woordcreatie niet: Boonenist? Van Looyist?
demorgen.be: ‘Merckxist’ en dat ben ik nog steeds en dat zal ik altijd blijven
uitgeverijkannibaal.be: In Mannen tegen Merckx beschrijft voormalig anti-Merckxist De Vlaeminck hoe hij uiteindelijk een vriend van Eddy is geworden.
humo.be: ’Ik ben altijd een onvoorwaardelijke Merckxist geweest. Vroeger, als kind, hing mijn geluk geheel van zijn prestaties af.
boek.be: Jan Maes is al van kindsbeen af een gepassioneerd ‘Merckxist’.
nieuwsblad.be: ,,Ik ben een Merckxist’’ … in alle betekenissen van het woord.’’
wielerarchieven.be: Toch werd ik toen – amper 13 jaar oud – eensklaps een anti-Merckxist!
om de beurt, om beurten
taaladvies.net 2012:standaardtaal in België? status onduidelijk
taaladvies.net 2018: De combinaties om de beurt en om beurten zijn standaardtaal in het hele taalgebied. Om beurt is standaardtaal in België.
zie ook om ter beurt
Mijn man en ik gaan om beurt de kinderen afhalen aan de crèche, maar de afwas doen we samen.
“Zij zijn bereid om ’s nachts om beurt de wacht te houden. (in België, status onduidelijk)” Taaladies.net 2012
“Zij zijn bereid om ’s nachts om beurt de wacht te houden. (standaardtaal in België)” taaladvies.net 2018
ingrijpen, interventie
< Frans: intervention
vnw: ingrijpen, optreden
Van Dale 2017 online: BE
zie ook: tussenkomen en de andere definities van tussenkomst
Door tussenkomst van de politie werden verdere vechtpartijen voorkomen in het stadion.
te leen krijgen, lenen (van)
vnw:
•van iemand lenen
•uitlenen
Taaladvies zegt dat ge geld niet kunt ontlenen maar dat ontlenen van boeken, video’s, … wel standaardtaal in België is.
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, algemeen als het over boeken e.d. gaat, niet algemeen als het over geld gaat
DS2015 standaardtaal (boeken)
zie ook ontlener
Volgens de Taalunie: ‘Ontlenen is wel standaardtaal in België als het gaat om boeken, video’s en dergelijke die geleend worden bij een bibliotheek of videotheek en die daarna weer teruggebracht worden.’
Is het volgende ook waar? Ontlenen is wel standaardtaal in Nederland als het gaat om boeken, video’s en dergelijke die geleend worden bij een bibliotheek of videotheek en die daarna NIET teruggebracht worden.
Als de bank failliet gaat, moeten we het geld dat we ontleend hebben dan nog terugbetalen? (Zijt maar zeker!)
brede poort in de garage waardoor de auto binnen en buiten kan
In Nederland: garagedeur
zie ook kantelpoort; sectionaalpoort
In de garage is een sectionale garagepoort en een deur naar den hof.
Bestuurster rijdt in op garagepoort in Ranst – De Morgen
Elektrische garagepoorten niet altijd even veilig | VRT NWS
Man zet ambtenaren hak met inventieve garagepoort (standaard.be)
sterven, doodgaan
kan ook betekenen: zich zelfmoorden
Van Dale 2014: Belgisch-Nederlands, niet algemeen: aan zijn leven werd plots een eind gesteld
zei ook : stellen
Op deze allerheiligendag delen wij u in droefheid mede dat er plotseling en onverwacht een einde werd gesteld aan zijn leven.
dbln.org: In een vlaag van zinsverbijstering had de nieuwe molenaar, in den molen zelf, een einde aan zijn leven gesteld.
ook: Mechelse stoof, plattebuiskachel
in West-Vlaanderen daarnaast ook buzestove, jachtstove
Bijna iedereen had vroeger een Leuvense stoof. Op de buis naar de schouw werden de potten en pannen warm gehouden. Onderaan die buis plaatsten ze meestal hun pantoffels, en op zijkanten van de pot werden de voeten gewarmd.
vnw: Leuvense stoof: plattebuiskachel
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, verouderd (bij stoof)
zie ook Mechelse stoof
Te koop Leuvense stoof nog in elkaar te zetten en op te knappen. De pot is nog in goede staat. Zelf af te halen in Roeselare. € 300,00.
(advertentie)
Een plattebuiskachel, soms ook Brabantse kachel of Leuvense stoof of ook wel Mechelse stoof genoemd, is een kachel waarbij de rookgassen, alvorens naar de schoorsteen gevoerd te worden, eerst door een kast worden gevoerd, waarop zich enkele kookgaten bevinden.(Wikipedia)
het Belgische politieke zenuwcentrum, het parlement, de regering, de Belgische politiek in het algemeen
vnw:
•straat in Brussel met de gebouwen van een aantal ministeries
•(fig.) de Belgische regering
-Wetstraat 16: ambtswoning van de premier
Van Dale 2005:
Wetstraat de
straat in Brussel waaraan o.m. het parlement en enkele ministeriegebouwen liggen
(metonymisch) de Belgische regering
NL: het Binnenhof
samenstelling: wetstraatjournalist, Wetstraatjournalistiek, wetstraatwatcher, wetstraatbubbel
zie ook: Wetstratees; Wetstraat, de ~ en de Dorpsstraat
vergelijk: Dorpsstraat, de ~, Lambermont, de ~; de coulissen van de Wetstraat; Wetstraat 16
Ook in de Wetstraat is het krokusverlof. Twee leden van de regering zijn gaan skiën en de eerste minister zit op het vliegtuig, op weg naar zijn familie.
klassieke spelling voor preses; voorzitter van een studentenclub of faculteitskring
(Van Dale: Belgisch-Nederlands, studententaal)
zie ook commilito, praesidium
“De praeses is de woordvoerder en eindverantwoordelijke van WiNA. Hij/zij is, zoals men weleens zegt, de baas. Hij/zij zit de vergaderingen voor en leidt (met korte ei) de cantussen. Hij/zij is het gezicht van WiNA.” (website WiNA, faculteitskring wis- en natuurkunde van de Rijksuniversiteit Gent)
Ook de preses van ons jaar was een overzitter. (dewereldmorgen.be)
onrustbarend, zorgwekkend
DS2015 standaardtaal
Taaladvies.net: Standaardtaal in België
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
vgl. onrustwekbarend
De armoedecijfers blijven onrustwekkend.
Child Focus houdt zijn eigen bezig met onrustwekkende verdwijningen van kinderen.
zowel in de letterlijke als overdrachtelijke zin, een uitgesproken voorkeur hebben voor:
- iets dat vet aanvoelt of er vet uitziet,
- vet voedsel
- als obsceen of weerzinwekkend ervaren taal of gedrag
zie vettig
Gemeenteraadslid Luc Ponsaerts (Open Vld) is niet te spreken over de doopactiviteiten die zich zopas afspeelden aan het Pauscollege. “Ik kan best iets verdragen, maar blijkbaar is het motto de laatste jaren ‘hoe vettiger hoe prettiger’ geworden.” (hln.be)
Lekker aanmodderen: hoe vettiger hoe prettiger! – Woudapen
Hoe vettiger hoe prettiger: de waarheid over uw frietgewoontes (standaard.be)
Ik weet het, welvoeglijkaards vinden het een schunnige mop, stijl “hoe vettiger, hoe prettiger” en ik beken, dat is de allervettigste en allerschunnigste mop die ik ooit gehoord heb en voorzeker ooit zal te horen krijgen. (re-act.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
