Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed 
minder gebruikt dan pastorijwoning
Van Dale online:
pastoriewoning
toegevoegd in 2015
1. BE gezellige, ruime woning in een landelijke en statige stijl
“Bij het ontwerpen van deze stijl gebruiken we veel natuurlijke materialen, een pastoriewoning is een huis in landelijk stijl met veel charme. Een zeer gezellige woning die lijkt op de pastorij van vroeger.” (architectgruwez.be)
trots
Van Dale 2014 online: ‘fier op’ Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
ANW: (vooral) in België
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 3; De oorspronkelijke betekenis was ‘woest, wild’, eerst gezegd van dieren, later van mensen. Van hieruit ontwikkelden zich de betekenissen ‘onhandelbaar’ en ‘trots’. De combinatie ‘een fiere houding’ is in het hele taalgebied gebruikelijk.
zie ook fier zijn op
Taallink 445?: Ja, fier is standaardtaal in België in de betekenis ‘trots op wat je bezit of hebt bereikt’. Nog enkele voorbeelden: De fiere papa stond zijn zoontje toe te juichen; Laura is er fier op dat ze haar diploma heeft behaald. Trots is standaardtaal in het hele taalgebied.
zie ook gieter, zo fier als een ~; pauw, zo fier als een ~
De fiere Vlaamse leeuw uit het Vlaams volkslied is dus Vlaams én SN. De fiere leeuwentemmer die de ontembare getemd heeft, is daarentegen wel Vlaams maar geen SN. Het is een nogal subtiele nuance.
“Twee dagen na zijn geboorte mocht Milan al met zijn fiere ouders mee naar huis.” (standaardtaal in België)
bekwaam, waardevol
vnw:
•geschikt, ervaren, deskundig
•verdienstelijk, waardevol
Van Dale 1995: 1. geldig, aannemelijk 2. (in Belg.) waardevol
Van Dale 2017 online: BE, niet algemeen
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 6
opm: wel SN is de betekenis van geldig, aannemelijk
De Jean is nen hele valabele mens om mee samen te werken.
Gelet op het feit dat emails steeds meer aanvaard worden als een valabel alternatief voor geschreven briefwisseling, ook in officiële communicatie, aanvaardt de Raad al sinds enige tijd klachten die per email worden bezorgd. De klacht is daarom ontvankelijk.
iemand die in een magazijn werkt
vnw: magazijnmeester, magazijnbediende
Taaladvies.net: standaardtaal in België
Van Dale 2015 online: BE
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 7
SN-NL: magazijnmeester, magazijnbediende
volgens http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/515/ is SN: magazijnbediende of magazijnchef of magazijnmeester
Bij de Volvo in Gent zoeken ze nog magazijniers. Moest ge geinteresseerd zijn?
NL: rechtsomkeert
taaladvies.net: “Rechtsomkeer maken komt vooral in België voor, rechtsomkeert maken in Nederland.”
DS2015 standaardtaal
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 5
Rechtsomkeer maken: terugdraaien, op zijn stappen terugkeren, teruggaan
(eerder schrijftaal)
ook rechtsommekeer
zie ook verzamellemma wegcode
Ik denk dat we beter rechtsomkeer maken, ik ben zeker dat we verkeerd zitten.
Hij maakt rechtsommekeer in de richting van de teambus. (wielerflits.be)
inzet maar vooral betrokkenheid
Typisch Vlaams:beleidsvoornemen: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 2; In Algemeen Nederlands wordt ‘engagement’ gebruikt voor de belofte van iemand tegenover een groep, of voor een verloving.
Jean-Luc Dehaene roemt het engagement van Martens, “dat hij tot aan het einde van zijn leven heeft doorgezet.” (deredactie.be)
zelfverzekerd
zelfzeker is standaardtaal in België
DS2015 standaardtaal
Van Dale 2016 online: BE
Taaladvies.net:
“Hij is ontwapenend zelfzeker, zonder arrogant te zijn.” (standaardtaal in België)
Bovendien kan zelfzeker in België ook als bijwoord voorkomen.
“De kinderen stapten zelfzeker of met een kloppend hartje mee.” (standaardtaal in België)
Ja, je moet assertief zijn. Als je zelfzeker overkomt op zo’n sollicitatiegesprek, is dat veel beter.
(bron: http://www.taaldrop.be/resultaat.php?zinID=75&choice=2)
Zoals zijn noorderburen heeft ook de Vlaming tal van woorden nodig om aan te duiden waar iemand juist vandaan komt. Voor veel nationaliteiten gebruikt hij dezelfde woorden (doch dikwijls met een andere intonatie) als de Nederlanders, maar voor een deel opvallende dan weer niet, niet het minst voor zijn noorderburen zelf.
zie ook nationaliteit
?Hollander/Hollandse
Amerikaander
Duits
Indiër/Indische
Irakees
Iranees
Italiaander
Japanees
Scandinaaf
Slovaak, Slovaakse
Spanjool
weddeschaal;
loonschaal, salarisschaal
vnw:
•loonschaal, salaristabel, salarisregeling
•belastingtarief
•tarief
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 7
< Frans barème, genoemd naar Barrême, schrijver van Comptes faits du grand commerce (1670) (Van Dale)
zie ook weddebarema; baremaschaal, baremiek
De nieuwe barema’s van het verplegend personeel worden dit jaar nog niet toegepast.
In principe wordt de voorheffing berekend volgens een barema dat rekening houdt met het bedrag van je loon en met het aantal personen ten laste. (loonwijzer.be)
in rekening brengen
NL: berekenen (aanrekenen wordt alleen gebruikt in de betekenis van verwijten)
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 2; Als in Nederland iemand iets wordt aangerekend, wordt hij of zij verantwoordelijk gehouden voor iets onaangenaams. In België gaat het ook vaak om een te betalen bedrag.
Luchtvaartmaatschappijen mogen hun passagiers een extra toeslag aanrekenen als ze bagage willen inchecken. Het meenemen van handbagage moet echter gratis blijven. (De Morgen)
voor de dag komen, uit z’n schulp kruipen: z’n verlegen, terughoudende of defensieve houding laten varen
vnw: uit zijn kot komen: uit de hoek komen
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
zie ook verzamellemma koterij
Als ge vanavond nog nen date wilt, zult ge toch stillekes aan uit u kot mogen komen.
demorgen.be: De Westhoek vraagt Vlaams minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) om uit zijn kot te komen en de diensten van het openbaar vervoer op het terrein te bekijken.
verspreiden, rondbrengen, distribueren
vnw: in België ook: distribueren
Van Dale 2018 online: BE
DS2015 standaardtaal
zie ook verdeler; verdeelhuis; verdeelcentrum
Wij verdelen dit speciale type in de Benelux.
Cleanelectric is een bedrijf dat nieuwe elektrische toestellen verdeelt en de oude opruimt. (standaardtaal in België) (taaladvies.net)
(vooral in België) door een schuif of luik afgesloten ruimte waarin een baby anoniem te vondeling kan worden gelegd, in de zekerheid dat de baby zal worden gevonden en verzorgd; babyluik (definitie ANW)
in Nederland, als neologismen: babyluik, vondelingenluik
Klik op de foto
Het boeleke dat in de vondelingenschuif van Moeders voor Moeders werd gelegd kreeg tijdelijk de naam Pieter De Kleine.
demorgen.be: Kindje meteen na bevalling achtergelaten in Antwerpse vondelingenschuif
talenpracticum
vnw: talenpracticum
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 4
< Frans: labo de langues
vergelijk: scheikundelabo, chemielabo, fysicalabo
In het taallabo doe je allerlei auditieve oefeningen waardoor je de taal leert spreken zoals ‘native speakers’ dat doen.
materiaal dat herbruikt wordt voor andere doeleinden
VD2017 online: BE
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 6
Ik zou graag een veranda bouwen met recuperatiemateriaal. Bestaan er architecten die gespecialiseerd zijn in bouwen met recuperatiemateriaal? (livios.be)
Kunstenaar maakt vliegtuig uit recuperatiemateriaal (Lochristi) (nieuwsblad.be)
De website biedt de gebruikers niet enkel de know-how om met recuperatiematerialen aan de slag te gaan, maar is ook de verbinding tussen de architecten, bouwheren, aannemers, particulieren en handelaars. (architectura.be)
instelling, houding, attitude
vnw: instelling, houding, mentaliteit
Diverse bronnen noemen “ingesteldheid” Zuid-Nederlands. Wie “een positieve ingesteldheid” googlet, zal merken dat slechts 2000 van de 120.000 hits op een .nl site voorkomen, tgo. 93.000 voor .be.
DS2015 standaardtaal
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 7
Een positieve ingesteldheid ten opzichte van uw gezondheid kan het effect natuurlijk versterken, net zoals een negatieve ingesteldheid het effect van elke behandeling kan doen verminderen. (bron: www.acupunctuur.be)
versnellen in het lopen, rijden, stappen
vnw:
•verhevigen, versterken, sterker worden, meer kracht ontwikkelen
•harder lopen, versnellen
wnt: bedr. en onz. zw. ww. Van ver- met dapper. Niet in Middelnederlands Woordenboek. Uitsluitend aangetroffen in Vlaams-België.
- Verhevigen, versterken; feller, heviger, sterker worden.
“— Deez meedoogentheit, Zoo vérre van ’t opregt meedoogen afgespreit, Verdappert myn verdriet, doet de ongenucht vermeeren.” De Potter, Getrouwen Herder (1678).
- Versnellen, verhaasten; sneller worden.
¨
Typisch Vlaams: nieuwe energie opdoen (informeel): Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 2
VRT taal: verdapperen: Belgisch-Nederlandse sporttaal. Soms ook in een andere context.
versnellen, zijn tweede adem vinden, er weer tegenaan kunnen gaan, sterker / feller / groter / duurder worden
Voorbeelden:
?? Het peloton kon nog nauwelijks reageren, toen de Belg verdapperde.
Het peloton kon nog nauwelijks reageren, toen de Belg versnelde.
?? Het aandeel verdapperde met 13 % in twee weken.
Het aandeel werd in twee weken 13 % duurder.
Toen hij hem achterna zat, begon hij te verdapperen en kon hij hem inhalen.
Overigens, bepaalde termen die jullie als typisch Vlaams beschouwen zijn in Vlaamse oren eigenlijk louter typisch Wuyts (“verdapperen” bijvoorbeeld: niemand anders hier te lande gebruikt ooit dat werkwoord!) (fiets.nl)
totaal, volledig, helemaal
(in SN betekent ‘globaal’: niet tot in details gaand, oppervlakkig geschat, ruw berekend)
Van Dale 2012 online: algemeen Belgisch-Nederlands
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 2
In het Frans: ‘global’
vgl. globaliseren
Een globaal plan is ondenkbaar zonder een voorafgaandelijk globaal akkoord.
Een globale verkenning van V&G-risico’s is een nuttige eerste stap om een globaal beeld te krijgen van de aard en omvang van eventuele zwakke en sterke punten op arbogebied. (uit: De psychologie van arbeid en gezondheid)
dwaas, stom
onbenullig, goedkoop
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6: Vlaamsheid: 2
“Onnozel’ heeft in Belgisch-Nederlands veel betekenisnuances. Het kan iets minimaliseren: ‘Voor zo’n onnozel foutje word ik gestraft’ of minachting uitdrukken: ‘Ik heb genoeg van uw onnozele liedjes’. Als het om personen gaat, kan het betekenen dat iemand onschuldig is: ‘Een onnozel kind’, of dat iemand plaagt: ‘Die onnozele met zijn flauwe moppen’ of dat iemand lastig is: ‘Doe niet zo onnozel’.”
> andere betekenis van onnozel
Kunt gij nu echt niets anders dan van die onnozel boekskes met roddels lezen?
“Verantwoord onnozel doen” is dé tip van psychiater Dirk De Wachter. (robtv.be)
‘Een onnozel lapje grond aan de Kaspische Zee’ | De Tijd
(Onnozel) vraagje? – Spaargids.be forum
De Nacht Van ’t Onnozel Kieken – Partyhound
De Familie Backeljau: Onnozel Manneke – Showbizzsite
- ontvangen van radio- of tv-signaal
- ook figuurlijk: opvangen, oppikken, (computer) van het scherm plukken
Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen
Typisch Vlaams: opvangen, vastleggen: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 6
vnw:
•radiosignalen ontvangen, opvangen
•data binnenhalen
< Frans: capter
> zie andere definitie van capteren
Gebruik de Clipboard-inputoptie om de inhoud van het klembord te capteren.
Normaal hoor je dan een reactie van de camera, die zijn tape klaarzet om te gaan capteren.
Het is vandaag al mogelijk om 3D-beelden live te capteren.
Het pakket “AptDecoder” om de Weersatellieten te capteren is verkrijgbaar als freeware bij Ptast.
Zorg dus dat je medewerkers tijd kunnen nemen om een goed idee te capteren en verder uit te denken.
Ben op zoek naar een, liefst gratis, programma dat in staat is filmpjes te capteren van het scherm met geluid.
Open VLD capteerde het enorme ongenoegen van de ondernemers en dwong een verlenging van de overgangsperiode af. (standard.be)
Er mag geen water meer gecapteerd worden uit alle waterlopen van het IJzerbekken. (middelkerke.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
