Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
sterk, aanzienlijk, aanmerkelijk
Frans: sensible, sensiblement
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1
“In het Frans: ‘sensible’. In Algemeen Nederlands wordt ‘gevoelig’ soms gebruikt als synoniem voor ‘duidelijk voelbaar’: ‘een gevoelige klap’, ‘een gevoelige les’. In Belgisch-Nederlands komt het ook voor in de betekenis ‘aanzienlijk’: ‘een gevoelige prijsstijging’.”
Ondanks dat we meer onkosten hebben gehad in het afgelopen jaar is onze winst toch gevoelig gestegen.
tamelijk, nogal, vrij
Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal
“Ja, het gebruik van eerder in de betekenis ‘vrij, tamelijk’, zoals in deze zin, is standaardtaal in België.” (taaltelefoon)
< Frans plutôt
De moeder van Hanna is ook eerder ongewoon: ze gaat eerder teruggetrokken door het leven, zwijgt halsstarrig over haar verleden tijdens de oorlogsjaren in Duitsland (zelfs haar man, Henry, komt daar niets over te weten). (uit boekbespreking op www.h-vv.be)
buigen
vnw: in België ook:
• doorbuigen onder een zwaar gewicht
• ledematen of voorwerpen buigen, de armen kruisen
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Hij plooide als een knipmes als hij voor de burgemeester stond.
Ge moogt geen te zwaar dingen aan die bar hangen anders plooit die door.
> zie andere betekenissen van plooien
vnw: overeenkomen met, passen in, passen bij een geheel, een onderdeel zijn van
Taaladvies.net:
‘Kaderen in’ is standaardtaal in België. Standaardtaal in het hele taalgebied zijn onder andere passen in, deel uitmaken van, onderdeel zijn van.
Het vaakst wordt ‘kaderen in’ onovergankelijk gebruikt.
“De komst van zeven Braziliaanse jongeren naar onze school kadert in een uitwisselingsproject met Latijns-Amerika.” (standaardtaal in België)
In overgankelijk gebruik is ‘kaderen in’ synoniem met: in overeenstemming brengen met, plaatsen (in een geheel, een groter verband), laten aansluiten bij.
“We moeten onze initiatieven kaderen in het pedagogische beleid van de school.” (standaardtaal in België)
Van Dale 2018 online: BE
DS2015 standaardtaal
zie ook: inkaderen, omkaderen, kaderen
De aanleg van het nieuwe bos kadert in het milieuplan voor de provincie.
van spons, badstof vervaardigd
< Frans: éponge
Van Dale 2015 online: BE
vgl. sponshanddoek
afkuisen met water en zeep, daarna afdrogen met een sponsen handdoek.
opgaan in een groter geheel
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, fig., van bedrijven
tijd.be: Comelco wordt opgeslorpt door Campina Melkunie
alles-over-verkeersrecht.be: Politierechtbank Asse opgeslorpt door Vilvoorde en Halle
lokeren.be: Deze polder alsook polder Hamme-Moerzeke, Durme Zuid-Oost, Durme Noord-Oost, Grembergen en Sint-Onolfs werden opgeslorpt door de nieuwe fusiepolder …
rbihf.be: Jarenlang was White Caps een begrip in het Belgische ijshockey, maar daar komt nu abrupt een einde aan. White Caps wordt immers opgeslorpt door Turnhout …
irisnet.be: Deze kleine gemeente is als het ware opgeslorpt door de grote stad
mobiele telefoon
(GSM is SN, maar meer gebruikt in Vlaanderen)
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 3
< afkorting voor Global System for Mobile Communications
vgl. gsm’en
De beltoon van mijn gsm is het lievelingslied van mijn vader zaliger.
beter gezegd, om preciezer te zijn, in het bijzonder
Typisch Vlaams: om precies te zijn: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
De problemen hadden te maken zijn psychiatrisch verleden, meer bepaald zijn autisme.
Flaubert is een schrijver van landschappen en dramatische relaties, meer bepaald de psychologische roman.
officieel maken
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Door de Vrede van Utrecht in 1713 werd de definitieve grens tussen Vlaanderen en Frankrijk vastgelegd. In 1963 werd in België zelf de boedelscheiding tussen Vlaanderen en Wallonië geofficialiseerd in een communautaire grens. (KNACK boekbespreking van Grens-frontière, G. van Istendael)
Ik heb mondelinge toestemming gekregen, dat moet alleen nu nog geofficialiseerd worden. Ze gaan me de nodige formulieren opsturen.
vergaand, diepgaand, grondig
zie ook: bevraging
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
Een doorgedreven onderzoek van BBC Schotland bracht eind juli aan het licht dat verschillende monniken van de orde zich jarenlang aan minderjarige schooljongens hebben vergrepen.
erg geapprecieerd, erg gesmaakt
Martine Tanghe gebruikte het woord in Het Groot Dictee der Nederlandse Taal (15/12/10) en de Nederlandse copresentator verstond het niet.
Van Dale 2015 online: BE
Dat nieuwe programma op televisie is felgesmaakt door de kijkers.
autokeuring, autoschouwing, keuring, autoinspectie, technische keuring, automobielinspectie, keuringscentrum
vnw: autokeuring, jaarlijkse controle van de auto
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 4
NL: APK: Algemene Periodieke Keuring
West-Vl.:schouwinge
zie ook: schouwen; schouwingsbewijs; verzamellemma wegcode
We hebben nog een paar dagen de tijd. Wie gaat met de wagen naar de schouwing?
Van een feestbus met 12 feestende passagiers aan boord bleek de technische schouwing vervallen te zijn. (vrt.be)
Prins Laurent werd op 13 juni vorig jaar in Tervuren betrapt terwijl de schouwing van zijn wagen niet meer geldig was. (demorgen.be)
Omdat de oude wellicht niet meer door de technische schouwing geraakt, koopt het stadsbestuur een nieuwe duikerswagen voor de brandweer. (standaard.be)
lei, daklei, uit leisteen gemaakt
opm: een gevelschalie bestaat ook
vnw: lei, leisteen, vooral voor dakbedekking
Van Dale 2018 online: BE, verouderd
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 2
wnt: Schalie: alleen in Zuid-Nederland.
< Oud-Frans: escaille: schub
zie ook schaliedak, schaliëndak, schaliedekker
Op oude gebouwen zien we nog veel schaliedaken.
Verwijderen asbest gevelschalien. Bunsbeek (twizzi.be)
omschakeling, convertering, herstructurering (van bedrijven, in de industrie …), omscholing, transformatie, omschakeling
vnw:
•omschakeling, herstructurering
•heroriëntatie, omscholing
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 7
Fr. reconversion
De reconversie van de scheepsbouwnijverheid.
Het is de bedoeling om de industriële reconversie te bevorderen in gebieden die zwaar getroffen zijn door de economische crisis.
De Vlaamse regering heeft vrijdag beslist 2 miljoen euro uit te trekken voor de reconversie van bedrijventerreinen in Vilvoorde. (standaard.be)
De wonderbaarlijke reconversie van zware jongens tot gediplomeerde fitnesstrainers (demorgen.be)
Maar we zijn hier een reconversie van een sector aan het doen, net zoals met de Limburgse mijnen. (vrt.be)
Onder koekoekskinderen verstaan juristen die kinderen die door een biologische vader of moeder in een ander gezin worden verwekt. (standaard.be 2008)
Van Dale 2005: (gewestelijk) buitenechtelijk kind
zie ook koekoeksgraad; verzamellemma mensen
“In Vlaanderen bleek dat nogal mee te vallen: slechts 1 procent per generatie is een koekoekskind en dat cijfer is al 400 jaar stabiel.” (deredactie.be)
In 1942 werd ze in België geboren als zogenaamd koekoekskind, haar vader was een Duitse soldaat bij de Wehrmacht. Haar moeder heeft de Belgische nationaliteit. (vrt.be)
vaag, vagelijk, ongeveer, ruwweg
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 4
Nu ja, een beetje, vaagweg wist ik dat hij een stand-up comedian was, met een neiging voor grove provocaties en een tumultueus huwelijk. (De wereld van Morgen)
Dichters kunnen vaak haarscherp formuleren wat wij vaagweg wel aanvoelen, maar net iets minder makkelijk onder woorden krijgen: ‘WC-papier’ van Peter Theunynck. (radio1)
de volgende dag
Van Dale 2016 online: BE
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 5
uitspraak: saanderdags, sanderdaags, …
zie ook anderendaags, s´ ~
hln.be: Zulke ruzie tussen de twee hadden we nog nooit meegemaakt", zeggen buurtbewoners. ’s Anderdaags belde de vijftiger naar de hulpdiensten.
aertstrucks.be: Steeds snelle uitlevering gegarandeerd : “Tot 18u bestellen is s’anderdaags geleverd”. Levering aan huis mogelijk
iets kleins, futiliteit
vnw: prul, vod, rommel, wat niet deugt, ding van geen waarde
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 3
Ge moet u niet te druk maken over zo een prutske.
> andere betekenis van pruts
Ook, mede
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1
In Nederland wordt vaak “mede” gebruikt in contexten waar in Vlaanderen “mee” gebruikelijk is. Het heeft dan de betekenis “ook”. “Mee” wordt alleen in de betekenis “met” gebruikt (ga je mee?).
Hij is mee verantwoordelijk.
> andere betekenis van mee
Uitdrukking van instemming of (ironisch) manier om een bewering te verwerpen
Typisch Vlaams: ’t zal wel zijn!: uiteraard!: Geen Algemeen Nederlands
ook verkort: het zal wel
zie ook het zal nog niet zijn
Melk, melk en nog eens melk, tientallen flessen lekker koele melk.
“Le encanta la leche,” zei Pilar.
Hij is zot van melk.
Ja ja, dacht ik, ’t zal wel zijn, en herinnerde mij wat ik die ochtend had gelezen, dat het voor de leek onmogelijk is met het blote oog een fles epo of EPO te onderscheiden van een fles volle melk.
(http://www.viw-costablanca.com/stan67.shtml)
En als iemand ze had, de crisis, denken: het zal wel. (standaard.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.