Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Vlaams woord van de dag

    Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn. Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als RSS Feed RSS

    #1521 26 April 2021: twee woorden, met ~ spreken

    twee woorden, met ~ spreken
    (uitdr.)

    voorbehoud maken, enige onzekerheid inbouwen in hetgeen beweerd wordt, een slag om de arm hou­den

    vnw:
    -in twee woorden (vertellen enz.): in een paar woorden (vertellen enz.), in het kort (vertellen enz.)
    -in twee woorden gezegd: kort gezegd

    In SN betekent de uitdrukking dat ge beleefd een aanspreking moet gebruiken bij ja, nee, dank u enz.: gratis Van Dale online 2021: : met twee woorden spreken zeggen: nee meneer, ja vader enz

    Ons bomma komt ook naar het feest, als haar gezondheid het toelaat tenminste. We moeten met twee woorden spreken…

    Deze “uitstaande schuld“ wil ik in 2003, als het budgettair enigszins mogelijk is, heel graag inlossen. Wat mij betreft – maar ik moet met twee woorden spreken, want ik ken natuurlijk nog de budgettaire beslissingen voor 2003 niet – wordt de geplande tweede schijf van de herwaardering dus zeker niet afgelast maar enkel een jaar uitgesteld. (uit toespraak Frank Vandenbroucke)

    “Ik heb toen geleerd dat ik met 2 woorden moet spreken. We zijn dus zeer voorzichtig na wat we begin april hebben meegemaakt."(vrt.be)

    Sammy Neyrinck: “Ik spreek met 2 woorden, maar het ziet er goed uit voor GP F1 België in 2023” (sporza.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (20 Jun 2025 06:49)
    Dit woord was woord van de dag op 26 Apr 2021

    👍
    341

    #1522 25 April 2021: inwijken

    inwijken
    (ww. week in, ingeweken)

    immigreren (zowel lokaal bv. van gemeente tot gemeente, als internationaal)
    antoniem: uitwijken

    zie ook inwijkeling

    vnw

    Van Dale 1995: Belgisch-Nederlands

    In Limburg hebt ge veel Italianen die hier destijds als mijnwerkers ingeweken zijn.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (06 Jan 2023 09:33)
    Dit woord was woord van de dag op 25 Apr 2021

    👍
    317

    #1523 24 April 2021: doorspartelen

    doorspartelen
    (ww. spartelde door, is/heeft doorgesparteld)

    zo goed en zo kwaad het gaat ergens doorheen komen; doorgeraken

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, algemeen

    Pauline heeft in haar leven moeilijke periodes gekend, maar ze is er altijd doorgesparteld.

    3 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (04 Aug 2021 03:57)
    Dit woord was woord van de dag op 24 Apr 2021

    👍
    377

    #1524 23 April 2021: doorprikken

    doorprikken
    (ww. doorprikte, doorprikt)

    iets/iemand ontmaskeren, werkelijke gedaante tonen, …

    in VL ligt de klemtoon op príkken, in NL op dóór (zie ook Vlaamse uitspraak), dit leidt ook tot een verschillend voltooid deelwoord: in VL wordt het ‘doorpríkt’, in NL ‘dóórgeprikt’
    → zie ook doornemen, doorsnuisteren

    VD2015: Belgisch-Nederlands
    DS2015 standaardtaal

    Door de truc uit te leggen werd de magie doorprikt natuurlijk.

    mo.be: Maar de mythe dat federalisme de problemen van de nationaliteiten zou kunnen oplossen, werd doorprikt door de politieke realiteit.

    “De klinische psychologie wemelt van de waardeloze aannames, oordeelde hij. Hij doorprikte ze stuk voor stuk.” (standaard.be 4 nov. 2020)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (11 Aug 2021 02:01)
    Dit woord was woord van de dag op 23 Apr 2021

    👍
    279

    #1525 22 April 2021: flamingantisme

    flamingantisme
    (het ~ , ~ s onz. zelfst. nw.)

    de Vlaamgsgezinde beweging

    Algemeen Nederlands Woordenboek: ((vooral) in België): beweging in (Vlaams) België die zich verzet tegen de overheersing van het Frans en die opkomt voor en streeft naar de emancipatie van het Vlaams in België; beweging, gezindheid van flaminganten

    zie ook flamingant; flamingantisch;cultuurflamingantisme
    vgl. wallingantisme

    Het flamingantisme ontstond aan het einde van de negentiende eeuw.

    Verhofstadts recente bekering tot het flamingantisme was de eerste as uit de nieuwe strategie. (De Standaard, 1996)

    Sinds vrijdagochtend hangt er aan het huis van de Antwerpse burgemeester een Vlaamse Leeuw te wapperen. Moet dit gelezen worden als een anti-voetbalstatement of als een opstoot van flamingantisme? (GVA.be)

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (11 Aug 2021 02:29)
    Dit woord was woord van de dag op 22 Apr 2021

    👍
    384

    #1526 21 April 2021: schoollopen

    schoollopen
    (ww. liep school, schoolgelopen)

    naar school gaan

    vnw: schoolgaan, naar school gaan

    taaluniversum.org: enkel in Vlaanderen gebruikt

    keurt het af

    Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands

    DS2015 standaardtaal

    In zijn cv staat dat hij in Luik schoolgelopen heeft terwijl hij geen woord Frans spreekt.

    Een jaar schoollopen in laatste graad secundair onderwijs kost ouders zo’n 1.500 euro. (vrt.be)

    De 20-jarige man die vandaag is vrijgelaten, is een Fransman uit Sint-Jans-Molenbeek die samen met Bilal Hadfi heeft schoolgelopen. (vrt.be)

    De jongeman werd opgepakt op het KITO in Vilvoorde, waar hij school liep, maar is afkomstig uit een buurtgemeente.(demorgen.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (03 Mar 2025 13:55)
    Dit woord was woord van de dag op 21 Apr 2021

    👍
    289

    #1527 20 April 2021: stemmen

    stemmen
    (ww. stemde, gestemd)

    goedkeuren, aanvaarden, aannemen, ratificeren

    < Frans: voter

    vnw: een wetsvoorstel stemmen, een wetsvoorstel goed- of afkeuren, over een wetsvoorstel stemmen

    Van Dale 2013 online: een wet stemmen: Belgisch-Nederlands

    In het voorjaar van 2003 werd de federale adoptiewet gestemd in het Parlement. Als het voorstel van resolutie gestemd is door de commissie, gaat het naar de plenaire vergadering.

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door petrik en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (17 Apr 2025 10:32)
    Dit woord was woord van de dag op 20 Apr 2021

    👍
    359

    #1528 19 April 2021: reuzenommegang

    reuzenommegang
    (zn. m.; ~en)

    optocht waarbij reuzenpoppen worden rondgedragen

    Van Dale 2015 online: in België, Frankrijk en Spanje

    zie ook reuzegom

    lecavzw.be: Wie de Borgerhoutse Septemberfeesten kent, denkt dadelijk aan de jaarlijkse Reuzenommegang. Al bijna 300 jaar lang wordt de Reuzenommegang georganiseerd en het blijft een echte voltreffer

    hln.be: De reuzenommegang Katuit staat dit jaar helemaal in het teken van muziek.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Marcus (10 Aug 2021 18:40)
    Dit woord was woord van de dag op 19 Apr 2021

    👍
    255

    #1529 18 April 2021: toek

    toek
    (de ~ (m.), ~en)

    boks, klap.
    Het woord is een onomatopee, dit is een klanknabootsing: twee botsende voorwerpen, zoals harde (houten) ballen of keien, laten het geluid “toek” horen wanneer ze mekaar raken.

    zie ook: dot, doef, koof

    Ik zal eens een toek op uw wezen verkopen.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door aliekens en laatst gewijzigd door fansy (07 Aug 2021 07:18)
    Dit woord was woord van de dag op 18 Apr 2021

    👍
    381

    #1530 17 April 2021: boostbox

    boostbox
    (zn. m.; ~en)

    neologisme ten tijde van de coronacrisis:
    “boostbox (de) (in België) doos met groente en fruit die je online kunt kopen en o.a. bij een ziekenhuis of zorginstelling kunt laten bezorgen als steuntje in de rug voor de mensen die daar coronapatiënten (en anderen) verzorgen” (corona in België)

    opm: dit woord blijkt gelanceerd te zijn door een bedrijf, zie reacties

    zie verzamellemma corona

    Daarom roepen ze Belgen op om een ‘Boostbox’ te schenken die aan ziekenhuizen, zorginstellingen en brandweerkazernes geleverd worden. (hln.be)

    De echte superhelden in deze coronatijden zijn onder andere de zorgverleners. Om hen te bedanken, kan je ze een Boostbox schenken. (flair;be)

    Honderd boostboxen voor personeel AZ (Mechelen) – Het Nieuwsblad

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (08 Aug 2021 14:06)
    Dit woord was woord van de dag op 17 Apr 2021

    👍
    34

    #1531 16 April 2021: zeescouts

    zeescouts
    (zn. m.)

    jeugdvereniging die gericht is op activiteiten op en rond het water

    ook wel: zeescouten

    een lid van de vereniging is een zeescout

    NL: waterscouts

    De zeescouts in Antwerpen hebben hun lokalen op Linkeroever.

    Onze Jeroen wilt nu ineens bij de zeescouts en hij kan nog geeneens zwemmen.

    wikipedia: Zeescouts is de naam in Vlaanderen voor scouting op het water van Scouts en Gidsen Vlaanderen en FOS Open Scouting

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (06 Aug 2021 05:12)
    Dit woord was woord van de dag op 16 Apr 2021

    👍
    309

    #1532 15 April 2021: Vlaanderens Mooiste

    Vlaanderens Mooiste
    (begrip)

    De Ronde van Vlaanderen, De Ronde

    De combinatie De Ronde Vlaanderens Mooiste levert meer dan 50.000 googlementen.

    ook: Vlaanderens Schoonste, zie voorbeelden

    De Ronde is Vlaanderens Mooiste. In het meervoud is dat: De rondingen (van Lesley-Ann Poppe) zijn Vlaanderens mooiste. Pfft, van onderbroeken humor gesproken.

    Of De Ronde Vlaanderens Mooiste blijft na de eliminatie van de Muur, is nog maar de vraag.

    Na een memorabele 100ste Ronde van Vlaanderen wordt ook de 101ste editie van “Vlaanderens Mooiste” eentje om duimen en vingers bij af te likken. (rondevanvlaaderen.be)

    Vlaanderens Schoonste was dit jaar Vlaanderens Stilste (nieuwsblad.be – 2021, coronajaar)

    Zo werd nog maar eens bewezen: ‘Vlaanderens schoonste’ kan nog steeds heel wat wielerharten beroeren.(knack.be)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (08 Aug 2021 14:03)
    Dit woord was woord van de dag op 15 Apr 2021

    👍
    371

    #1533 14 April 2021: doodgraag

    doodgraag
    (bw.)

    heel graag, doodgaarne
    SN-NL: dolgraag

    Hij mag doodgeire hutsepot.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door de Bon en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (10 May 2022 06:55)
    Dit woord was woord van de dag op 14 Apr 2021

    👍
    406

    #1534 13 April 2021: gewonnen brood

    gewonnen brood
    (het ~, geen mv.)

    wentelteefjes (in melk en ei gewenteld en vervolgens gebakken oud brood)

    Van Dale online: BE, spreek­taal: ge­won­nen brood, ver­lo­ren brood

    zie ook verloren brood, klakkaard, verloren kost

    Ons moeder maakte altijd gewonnen brood van de restjes oudbakken brood.

    De kinderen eten liefst suiker bij hun gewonnen brood, onze pa had liever peper en zout.

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door petrik en laatst gewijzigd door de Bon (11 Aug 2021 00:13)
    Dit woord was woord van de dag op 13 Apr 2021

    👍
    402

    #1535 12 April 2021: maturiteitsexamen

    maturiteitsexamen
    (het ~, ~ s o zst.nw.)

    Examen voor het behalen van het maturiteitsdiploma

    “De stijging van het studentenaantal wordt nog eens extra gestimuleerd door de Omnivalentiewet van 1964. Die schaft het klassieke humanioradiploma als toelatingsvoorwaarde af: ook wie handel of moderne studeerde en succesvol het maturiteitsexamen aflegt, kan zich inschrijven aan de universiteit.” (UGent Memorie)

    1 reactie(s)
    Toegevoegd door Marcus (11 Aug 2021 00:03)
    Dit woord was woord van de dag op 12 Apr 2021

    👍
    292

    #1536 11 April 2021: confederalisme

    confederalisme
    (het ~, geen mv. onz. zelfst. nw.)

    AN: het voorstaan van een confederatie of statenbond

    momenteel (2014) in België: de betekenis en draagwijdte van het woord is zeer onduidelijk, voor sommigen is confederalisme gewoon een synoniem van federalisme, waarbij een zekere federale samenhang van de drie gemeenschappen blijft bestaan, voor anderen is het een omfloerste vorm voor separatisme.

    zie ook confederaliseren

    -"Daarentegen zal de oprichting van een evenwichtig en stabiel federaal of confederaal België beantwoorden aan de verzuchtingen van beide gemeenschappen. Elkeen zal op die manier op een efficiënte wijze voordeel halen uit de culturele en economische verschillen.”(Hendrik Vuye citeert Elio di Rupo in Knack, 140214)

    -‘Premier Di Rupo antwoordde vandaag een uur lang op vragen via Twitter. Van harde politieke vragen tot vragen over huisdieren, het kwam allemaal aan bod. Vooral de uithaal naar N-VA sprong in het oog. “Het confederalisme is de wachtkamer van het separatisme”, klonk het.’ (VTM 170414)

    -“Als men hier confederalisme invoert, IS dat gewoon separatisme. België bestaat dan enkel nog op papier.” www. student.leuven.be

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Marcus en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (08 Aug 2021 12:17)
    Dit woord was woord van de dag op 11 Apr 2021

    👍
    346

    #1537 10 April 2021: bang hebben

    bang hebben
    (uitdrukking)

    bang zijn, schrik hebben

    ofwel contaminatie van beide
    Frans ‘avoir peur’

    Vandaag (9/2/11) een meisje op Man Bijt Hond dat bokst, maar haar moeder had bang dat ze haar neus zou breken.

    Ik heb bang om ’s nachts alleen op ’t straat te lopen.

    Ik heb geen bang van hem.

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door nthn (11 Aug 2021 00:27)
    Dit woord was woord van de dag op 10 Apr 2021

    👍
    327

    #1538 09 April 2021: kadee

    kadee
    (de ~ (m.), ~s)

    kerel, vent, vooral spottend
    schertsfiguur, mooierd, ‘ook eentje’

    vnw:
    •flinke kerel, vent
    •losbol, boemelaar
    •jongen, deugniet

    Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal

    vgl. ook cadet

    zie ook verzamellemma mensen

    Gij zijt nogal ne kadee. Uwe gsm ergens neergelegd en nu maar zoeken waar.

    > andere betekenissen van kadee

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door haloewie en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (19 Feb 2023 15:16)
    Dit woord was woord van de dag op 09 Apr 2021

    👍
    442

    #1539 08 April 2021: duvelke

    duvelke
    (het ~, ~s)

    een klein kacheltje dat veel warmte afgeeft; een klein, handig voorwerp dat “duivels” goed presteert

    Woordenboek der Nederlandsche Taal: Klein gietijzeren kacheltje. In Zuid-Nederland (Cornelissen-Vervliet)

    Het duvelke brandde op halve kracht, maar toch was het na een half uur al lekker warm in de blokhut.

    > andere betekenis van duvelke

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door petrik en laatst gewijzigd door de Bon (27 Jul 2021 13:54)
    Dit woord was woord van de dag op 08 Apr 2021

    👍
    432

    #1540 07 April 2021: koterij

    koterij
    (verzamellemma)

    De Vlaming is, zacht uitgedrukt, erg gesteld op zijn koterij in de bouwkunde, maar even goed in de taalkunde. In dit lemma bewaren we een overzicht van een hele rist koten – ‘koterij’ is hiervan het collectief meervoud. In se is elke afgesloten ruimte kleiner dan een volwaardige woonst een kot (hoewel het woord ‘kot’ ook als koosnaam voor een huis kan aangewend worden), waardoor er constant nieuwe samenstellingen kunnen ontstaan. Naast deze samenstellingen bestaan er ook ettelijke typische uitdrukkingen die rond een of ander ‘kot’ draaien.

    Samenstellingen:

    apenkot
    ballenkot
    bergkot
    bergingskot
    bezemkot
    buskotje
    digikot
    doempkot
    drankkot
    drugskot
    druppelkot
    duivenkot
    fietsenkot
    frietkot
    fritkot
    gazettenkot
    hennekot
    hoerenkot
    hondenkot
    houtkot
    hullekot
    jeneverkot
    kattenkot
    kelderkot
    kiekenkot
    knutselkot
    koffiekot
    kolenkot
    konijnenkot
    koolkot
    kotgenoot
    kruipkot
    nachtkot
    oefenkot
    opkotplicht
    pandoerenkot
    paskot
    platen kot
    rattekot
    rokerskot
    rommelkot
    smoorkot
    smurfenkot
    stampkot
    stemkotje
    studentenkot
    telefoonkot
    tuinkot
    varkenskot
    vogelkot
    vogelkotje
    waskot
    wc-kot
    werkkot
    wietkot
    zottekot
    zuipkot
    zwienekot
    zwijnenkot

    Studentenjargon:
    boerenkot
    kotstudent
    kotbaas, kotmadam, kotvader
    kotbaasbedrijf
    kotbedrijf
    kotencomplex
    kotenimperium
    kotfuif
    kotprijs
    kotreglement
    kotleven
    koteten en daarmee ook kotkilo’s
    kotlabel
    kotbelasting, kottaks
    kotspotting
    luxekot
    sportkot

    Uitdrukkingen:
    blijf in uw kot
    dansen, mijn kot staat te ~
    kot, eerst een ~ en dan een varken
    kot, het ~ afbreken
    kot, het ~ in brand steken
    kot, het ~ is te klein
    kot, het ~ voor zich (alleen) hebben
    kot, het ~ vrij hebben
    kot houden
    kot, iemand uit zijn ~ lokken
    kot, in zijn ~ blijven
    kot, op ~ gaan
    kot, op ~ zitten
    kot, uit z’n ~ komen

    Regionaal beperktere uitdrukkingen:
    Kotegem
    kot, daar hebt ge het ~
    kot, iemand naar zijn ~ rijden
    kot, er zijn ~ in hebben
    sterven op het kot
    kotje, in een ~ zitten
    vogelkotje, tegen het ~ gelopen

    afgeleiden:
    krotbaas
    krotspotting

    zie ook kot, -erij

    zie ook schrijf- en uitspraakvariant koterie

    > andere betekenissen van koterij

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nthn en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (12 Apr 2025 18:21)
    Dit woord was woord van de dag op 07 Apr 2021

    👍
    106

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.