Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
beroepsethiek, beroepscode, gedragscode
VRT-Taalnet: standaardtaal in België
Van Dale 2015 online: BE
DS2015 standaardtaal
< Frans: déontologie
samengesteld uit Grieks ‘deon’ plicht en ‘logos’ wetenschap, doctrine
Bijvoeglijk naamwoord: deontologisch
vgl. deontologische fout
Dexia is een een nieuwe bank in België met een andere deontologie. (De Redactie BE)
Deontologisch gezien, is de journalist zijn boekje te buiten gegaan. (Journaal)
Ieder vrij beroep heeft specifieke deontologische regels die in de meeste gevallen door een deontologische kamer kunnen worden beslecht. (tandarts.be)
1) parkeerterrein: openbaar of privaat
2) parkeerruimte, parkeergelegenheid, parkeerplaats boven- of ondergronds
vnw: parkeerterrein, parkeergarage, parkeerplaats, parkeergelegenheid
1) Typisch Vlaams: parkeerterrein, parkeergarage, Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 7
2) “Parking wordt in België soms ook gebruikt voor ‘parkeergelegenheid’ of voor ‘één parkeerplaats’. In die betekenis is het woord geen standaardtaal.” (taaladvies.net)
Staat nu wel zonder label in Van Dale, tenzij voor de uitspraak (korte a in Vlaanderen), maar dit woord was oorspronkelijk enkel in Vlaanderen bekend (bron: taaladvies.net)
< Frans: le parking (uit Eng. ww.-vorm “parking”, als in “no parking” en “parking lot”)
zie ook betaalparking, parkinggelegenheid, parkingmogelijkheid, parkingplaats, parkingwachter, overloopparking, privéparking, overstapparking, randparking, voorstadsparking; ondergrondse parking; fietsparking; motoparking; motorparking; parkingmeter; parkinglijn
1) Het was weer te denken, alle parkings volzet!
1) Een privéterrein waar gedurende beperkte tijd wagens van de eigenaar van de grond of van door hem toegelaten personen worden gestald, is geen parking.
1) Paola liet een privéparking aanleggen aan het kasteel Belvédère, waar zij en Albert wonen. Op kosten van de belastingbetaler, inderdaad. En het schoonst van al: die parking is daarna nog twee keer opnieuw aangelegd. (HLN.be)
1) Oona vindt dat er al genoeg parkingen zijn en hangt haar protestbordje aan de slinger. (hln.be)
2) Bij ons aan het bedrijf is er te weinig parking voorzien.
2) Ik was te laat, ik vond geen parking.
2) Is er parking in de buurt van het hotel?
1) borstel met korte steel om stof, vuil of scherven bij elkaar te vegen, handvleugel
NL: veger (veger en blik)
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, algemeen: handstoffer
2) elk soort borstel die met één hand te hanteren is
handborstel en blek:
1) Veegt dat een beetje bij elkaar op een blek met die handborstel.
2) Hebt ge geen hard handborsteltje of zo waarmee ik dat zand van die bloempotten eens kan afschuren?
zullen
vnw: in België vaak gebruikt als hulpwerkwoord voor de toekomstige tijd: zullen
> in combinatie met de werkwoorden “zijn, hebben, gaan, moeten, kunnen, durven”; vaak gebruiken we een tegenwoordige tijd in plaats van een toekomende tijd. (Bron: vrttaal.net).
> gaan laat zich het gemakkelijkst combineren met een handelingswerkwoord, dat een echte actie weergeeft: bellen, doen, zoeken, wandelen, koken enzovoort.
< In Nederland komt gaan als hulpwerkwoord van de toekomende tijd vooral voor in spreektaal, in België is het gebruik algemener.
(Taaladvies.net)
Ik betwijfel het of hij nu nog gaat durven herbeginnen!
Die nieuwe show gaat heel goed zijn, ge gaat zien!
Morgen gaan ze de Jos opereren aan zijn oren; hij krijgt een chip ingepland.
kleingeestig, kleinzielig, bekrompen
vnw
standaardtaal in België
Van Dale 2015 online: BE
DS2015 standaardtaal
zie ook enggeestigaard
Dat ik als man niet mee naar die tupperware-avond mag vind ik maar heel enggeestig van u.
bijscholing
VD2016 online: BE
acv-basf.be: Deze uitgebreide, vrijwillige prestatie van BASF Antwerpen N.V. wordt slechts toegestaan in geval van een beroepsvervolmaking, die ook in het belang van de onderneming is en die moet, tijdig, uiteraard voor het afleggen van het examen, aangevraagd worden.
bibf.be: Permanente vorming Volgens de plichtenleer moet de erkende boekhouder (-fiscalist) de "nodige zorg besteden aan de beroepsvervolmaking.
kuleuven.be: De beroepsvervolmaking diende dus bijgestuurd te worden: structureel ingebouwd in de onderwijsvoorziening met mogelijkheden voor de hele school, gericht zowel op de noden van het lerarenteam als op de pluriforme noden van de individuele leraar.
extra portie
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
6 euro voor een supplement frieten, dat vind ik wel serieus bij zijn haar getrokken (haar, bij het ~ getrokken zijn). Zeker als ze bij de plat juistgeteld zeven frieten serveren die ge met een vergrootglas onder uw salaad moet gaan zoeken.
> andere betekenis van supplement
kleine supermarkt of uit de kluiten gewassen zelfbediendingskruidenier
vnw: kleine supermarkt
Van Dale 1995: Belg.
Bij Francine was vroeger een eenvoudige kruidenier. Ge moet nu eens gaan kijken: een moderne superette met twee kassa’s en, niet onbelangrijk, zondags ook open.
drukt misprijzen uit, gevolgd door:
- een abstract zelfst.naamwoord (bijv. bep.)
- een persoonsnaam (bijv. bep.)
- een infinitief (bijw. bep. van maat)
zie ook stukske verdriet
zie ook spieke
- “En dat arrogante gedoe van dat stukske pretentie met zijn grijnslach doet al helemaal de deur dicht.”
- “Ik laat mij de les niet spellen, en zeker niet door een onnozel stukske kuisvrouw.” (geciteerd uit “Thuis”)
- “Zeg, gij kunt nogal een stukske zagen zalle!”
Te belangrijk om om zeep te laten helpen door paar stukskes crapuul. (twitter – Conner Rousseau)
diploma van zwemvaardigheid
Van Dale 2016 online: BE
SN-NL: zwemdiploma
vgl. stuurbrevet
Onze Karel heeft zijn zwembrevet van 25 meter gehaald!
spreekuur, consultatie bij dokter, tandarts, …
vnw:
•consultatie, spreekuur
•consultatiebureau
DS2015 standaardtaal
Als grootste obstakel voor het gebruik van anticonceptie vermelden acht op de tien apothekers-respondenten de raadpleging bij de dokter. (artsenkrant.com)
Op raadpleging bij de specialist: soms goedkoper, soms duurder (test-aankoop.be)
De eerste raadpleging bij de specialist zal hun weinig of niets kosten. (nieuwsblad.be)
1. opstaan, overeind komen
2. rechtop staan
vnw:
•opstaan, (gaan) staan, overeind komen
•(rechtop) staan
-recht blijven staan: blijven staan, niet gaan zitten
-sta recht!: sta op!
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
zie ook recht
Sta recht als ik tegen u spreek!
Voor straf moest ik de rest van de les vooraan op de trede blijven rechtstaan.
De oppositie in het Vlaams Parlement ging rechtstaan bij de ‘minuut stilte’, parlementsleden van de meerderheid bleven zitten. (hln.be)
Langer rechtstaan helpt niet om gezondheidsrisico’s van lang zitten te compenseren: “Hogere kans op problemen met bloedsomloop” (vrt.be)
Ik stond recht en zei: “Sorry, dit werkt niet voor me.” (demorgen.be)
tegenover
ook recht over (zie voorbeelden)
vnw: tegenover, aan de overkant
Team Taaladvies: Rechtover is standaardtaal in België in de betekenis ‘recht tegenover, precies aan de overzijde van’.
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
zie ook over; schuinover
Het is rechtover de kerk.
Rauw gehakte biefstuk is de dagschotel, of wat had je verwacht van een horecazaak rechtover een slachthuis. (demorgen.be)
Wie de pech heeft om recht over een sluikstortplek te wonen, is verplicht ramen en deuren de hele dag dicht te houden (demorgen.be)
Een pastoor woont in de pastorie in een klein dorpje en recht over het huis van de pastoor staat er een woning waarin een beeldschoon meisje woont dat telkens voor het open raam haar kleren aan- en uitdoet. (vrt.be)
In Brussel is vanmorgen brand uitgebroken in een flatgebouw aan de Helihavenlaan, rechtover de centrale kazerne van de brandweer. (vrt.be)
notitie, aantekening; dienstorder
Van Dale:
(leenbet. <Fr. note)
(Belgisch-Nederlands, niet algemeen) aantekening, notitie
1.a korte mededeling
synoniem: opmerking, noot
vgl. dienstnota; nota`s nemen; notaboekje, cursusnota; notablok
nota nemen, nota’s nemen, nota pakken, nota’s pakken: aantekeningen of notities nemen
Een nota van de directie.
Telefoneren, nota’s nemen, documenten bekijken, de agenda raadplegen én aanvullen, e-mails lezen en beantwoorden … het kan allemaal met de nieuwe XX.
Hetgeen dat ik altijd doe is tijdens vergaderingen nota’s pakken. Zo weet ik achteraf tenminste wat er gezegd is geworden.
We moesten geen nota’s nemen, zei de docent. Het stond allemaal in de cursus. En ’t was waar, hij las ze gewoon hardop voor. Zo gaf die les.
Tegenwoordig pakken de studenten nota’s rechtstreeks op hun laptop of tablet. Of ze zitten op feesboek, dat zou ook kunnen…
als, gelijk, evenals, zoals
ook in (westelijk) Oost-Vlaanderen en de Kempen (zie ook lek)
variant prov. Antwerpen: as, gelak (as), gelakas
Van Dale online: lijk: gewestelijk, literaire taal, vnw.
1. gelijk, evenals: groen lijk kikkers, lijk vroeger
2. als het ware, om zo te zeggen: ze was lijk ziek van verdriet
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands
Zo slap lijk een slunse. Leven lijk god in Frankrijk.(W.Vl.)
Zo slap as een vod. Leven gelak (as) god in Frankrijk.(prov. Antw)
Die melk is zo zuur lek brak. (regionaal in de Kempen)
> andere betekenis van lijk
sport (bv. voetbal): een vervanging meestal tegen het einde van de wedstrijd zodat de speler een applaus in ontvangst kan nemen omwille van zijn goede prestatie of omwille van een andere reden
NL: publiekswissel
Taaladvies.net: standaardtaal in België
Van Dale 2016 online: BE
Pär Zetterberg speelde gisteren zijn laatste match en kreeg een applausvervanging.
Uitblinker Romario verdiende een applausvervanging.
geen blad voor de mond nemen, de dingen bij hun naam noemen, de waarheid onder ogen durven zien
ontleend van het Frans: appeler un chat un chat
vnw: een kat een kat noemen: ronduit zijn mening zeggen
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, informeel
DS2015 geen standaardtaal
SN-NL: het beestje bij de naam noemen
NL: een hond een hond noemen
Hij spreekt straffe taal, vindt ge niet.
Ja, maar ge moet een kat een kat durven noemen hé.
Laten we een kat een kat noemen; Antwerpen is toch groter dan Gent en Leuven he.
vereiste aantal stemmen
vnw: vereiste aantal stemmen
Van Dale 1995 (in Belg.)
De Jean doet met zijn eenmanspartij AVI (Alles Voor Iedereen) mee aan de gemeenteraadsverkiezingen. Maar of em het quorum gaat behalen om te zetelen is maar de vraag.
Meestal is dit geen probleem, maar als veel parlementsleden ergens anders “moeten” zijn, wordt het quorum niet gehaald. (vrt.be)
Ook verschillende andere N-VA-parlementsleden stapten op, waardoor het quorum om te stemmen niet bereikt werd. (demorgen.be)
nieuw, extra, supplementair
taaladvies.net: standaardtaal in België
DS2010 ‘bijkomende vakantiedag’: afgewezen
DS2015 ‘bijkomende besparing’: standaardtaal
De advocaat van de betichte vroeg een hele resem bijkomende onderzoeken. ’t Was duidelijk dat hij de hele zaak wilde rekken natuurlijk.
Omdat hij op het examen gebuisd was moest hij een bijkomende proef afleggen.
1) zijn gedachten de vrije loop laten gaan
2) losweg wat proberen, improviseren
Van Dale 2015 online kent alleen betekenis 1: Belgisch-Nederlands
VRT-Taalnet: in België
1) skynetblogs.be: Eerlijk, ik keek er de hele dag al naar uit om hier een beetje te kunnen tokkelen, te freewheelen in hoofd en gedachten..
2) cobra.be: Ze vormen samen ook de ritmesectie van Flat Earth Society. In dit trio krijgen ze meer ruimte om te spelen en te freewheelen.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.