Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed
van de weeromstuit
ook wel eens ‘van de weerombots’: contaminatie van de weerbots, ven de weeromstuit, zie voorbeelden
Zijn vrouw is ’t afgebold en van de weerbots is em in ’t klooster gegaan.
Ik las daarnet de post van Patricia toen ze hem naar de mailinglijst van Gentblogt stuurde (aha! in exclusiviteit gelezen, dus!), en ik heb dat van de weerombots aangegrepen om ook een afspraak te maken bij de kapper. (blog.zog.org)
een enveloppe voor de welvaartsaanpassing van uitkeringen van de sociale zekerheid van de zelfstandigen en werknemers
De financiele begrippenlijst: BE: een structueel mechanisme dat de loondrempels en de sociale uitkeringen bindt aan de welvaart.
De Wever benadrukt tegelijkertijd de noodzaak van sociale correcties. Hij noemt als voorbeeld de 100 procent van de welvaartsenveloppe die de regering nu toekent.
(DS 05/12/14)
En opnieuw: de indexsprong gomt de inspanningen van de welvaartseveloppe gewoon weg. (visie/CM)
“De oplossing van de werkgevers voor de crisis? Gepensioneerden, zieken en werkzoekenden verarmen door te snijden in de welvaartsenveloppe.” (vrt.be – 2022)
Typisch Vlaams: bezig, actief, werkzaam: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 3; De Nederlands-Nederlandse bijbetekenis ‘druk, druk, druk’ ontbreekt in België. Iemand die rustig zijn werk doet, kan in België ook ‘bedrijvig’ worden genoemd.
vnw: in België ook in de neutrale betekenis: actief, werkzaam (zonder de bijbetekenis ijverig, druk)
Inbrekers bedrijvig in Pajottenland (Herne) – De Standaard
Voor onze klant te Niel, een familiale onderneming bedrijvig in de vervaardiging van betonproducten, zijn wij op zoek naar polyvalente operatoren (vdab.be)
Hij was werkzaam in de firma Eternit als handelscorrespondent en sinds 1962 bedrijvig in de politiek. (blog.seniorennet.be)
Groep CMW, bedrijvig in de sociale dienstverlening, wijzigt per 1 januari 2001 zijn benaming in Arenberg Dienstengroep. (dvo.be)
iemand met een principiële, koppige, hardleerse persoonlijkheid; persoon die door zijn karakter altijd min of meer in conflict ligt met iedereen, die geen harmonieuze relatie kan hebben met zijn omgeving
“Als je een beetje rechtlijnigheid aan de dag legt, word je al snel omschreven als een ‘caractériel’. (opinie.deredactie.be)
Wie daar tegen is is een caractériel, een eedbreker, een onbetrouwbare onderhandelingsparter. (inflandersfiels.eu)
“De partijtop weet nu dat hij niet meer door ‘caractériels’ zal worden gegijzeld”, besloot De Standaard. (demorgen.be)
Is het de caractériel Bouchez die toeslaat? (vrt.be)
snel, onmiddellijk
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
prov. Antw.: op een wip en een gauw
zie ook: gauw, op nen hik en ne ~, op een wip en een flik
Het product was in een wip en een gauw uitverkocht.
“De terugdraaiende teller:
loopt op wanneer je meer energie verbruikt dan je produceert en
draait terug wanneer je meer energie produceert dan verbruikt.” (fluvius.be)
google2021: zowat alle hits op .NL hebben betrekking op BE
Eigenaars van zonnepanelen die tegelijkertijd een warmtepomp of elektrische wagen hebben aangeschaft, zullen de afschaffing van de terugdraaiende teller financieel het hardst voelen. (vrt.be)
Het Grondwettelijk Hof heeft zijn arrest gepubliceerd over de terugdraaiende teller bij zonnepanelen. (vreg.be)
Protest op social media tegen vernietiging systeem terugdraaiende teller: “Laten we met z’n allen onze zonnepanelen uitschakelen” (hln.be)
(wat men in Nederland noemt, een) 24 uursstaking
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
Zo ook: vierentwintigurenmarathon, vierentwintigurenloop
Het syndicaat heeft nog maar eens een 24 urenstaking afgekondigd.
Werchter heeft te lijden onder een vierentwintigurenstaking van de NMBS.
databank die vanuit verschillende bronnen gegevens combineert en groepeert (meestal door overheid opgezet)
Van Dale 2013 online: in België (opm. enkel in functie van de sociale zekerheid)
demorgen.be : De databank zou nog een heel eind verdergaan dan de eerder bekendgemaakte “kruispuntbank rijbewijzen”.
wikipedia: De benaming Erkend Ondernemingsloket mag alleen worden gebruikt door de ondernemingsloketten die worden bedoeld in de wet van 16 januari 2003 tot oprichting van een Kruispuntbank van Ondernemingen.
trefpunt autisme Vlaanderen: Een kruispuntbank rond autisme in het bijzonder en handicap in het algemeen in Vlaanderen.
geweldig, fantastisch
Typisch Vlaams Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 2
vnw: bangelijk (bn. en bw.):
•geweldig, fantastisch, verschrikkelijk (afhankelijk van de context):
-een bangelijk optreden: een heel goed/heel slecht optreden
•versterkend bijwoord: heel, erg:
-dat is bangelijk goed gedaan: dat is geweldig goed gedaan
De jongeren van vandaag zijn erg verwend en vinden niet zo gauw nog iets dat ze bangelijk vinden.
“Frietrock is volgens frituuruitbaters “bangelijk goed” geweest." (gva.be)
“Bangelijk lekkere balletjes in tomatensaus! Awel, hier had ik nu echt eens goesting in sè.” (blogspot.com)
> andere betekenis van bangelijk
ginds, aldaar
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 6
Verwant met Engels ‘yonder’. Geldt in Nederland als archaïsch of poëtisch; in Vlaanderen echter heel gebruikelijk.
Goede reis, en als ge ginder aankomt, doe ze mijn groeten!
waterpokken, windpokken
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
Ne zona of gordelroos komt van hetzelfde virus als wijnpokken.
CM.be: Waterpokken of windpokken, ook wijnpokken of varicella genoemd, is een zeer besmettelijke kinderziekte, die zich vooral kenmerkt door hevig jeukende blaasjes.
snel snel
vnw: in de rappigheid, in de rapte: in de gauwte, in de haast, in zeven haasten
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Rapte. Meestal in de verbinding in de —, met de (een) rapte, vlug, in der haast. In Zuid-Nederland.
vergelijk: raprap,
vlugte, in de ~,
rapte, met de ~
rapke, in een ~
rappigheid
We zijn eerst naar die fuif geweest en daarna hadden we nie veel tijd meer en zijn we nog efkes in de rapte bij ne maat binnengesprongen (binnenspringen).
“In de rapte de gazette overzien” De Bo (1873).
Pas zaterdagmorgen heb ik “In de rapte” een ploeg samengesteld. (sporza.be)
deelnemen aan een fuif, partyen, feesten (in de jongerenbetekenis)
“In het BN is het nu een algemeen woord; in het NN raakt langzamerhand in onbruik, ondanks een korte opleving in de jaren 1990 onder invloed van een televisiereclame van Duyvis (voor als er een fuif is).” (Etymologisch Woordenboek van het Nederlands – M. Philippa e.a.)
Het is geen geheim dat dat de meeste jongeren al eens graag uitgaan en gaan fuiven. (huisvanhetkindstabroek.be)
Er werd dan ook gefuifd tot de laatste speciaal ingerichte pendelbus omstreeks half vijf ’s ochtends de laatste fuifgangers veilig naar Malderen bracht. (nieuwsblad.be)
Soms komen er ook karaoke-installaties aan te pas en wordt er gefuifd tot een stuk in de nacht. (standaard.be)
De feestvierders fuifden tot in de vroege uurtjes. (nieuwsblad.be)
onder dwang, met sterke hand, krachtdadig
(weinig gebruikt in Nederland)
< Latijn, letterlijk: door militaire interventie
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
NL:‘met de sterke arm’
De vechtersbaas werd manu militari door de buitenwipper op straat gezet.
het kunnen verslensen of verwelken
zie ook verslenst
Klaprozen zijn rap verslensbaar.
zonder dat ge er u voor moet verplaatsen, op een gemakkelijke manier, van thuis uit
niet in Van Dale 2015 online
.indicator.be : Iets kopen vanuit zijn luie zetel lijkt heel aanlokkelijk voor mensen die weinig tijd hebben, zoals b.v. vrije beroepers.
filmfestival.be: Beleef het festival vanuit je luie zetel!
deredactie.be: De kraker anno 2013 surft voortaan vanuit zijn luie zetel naar een Google Maps-bestand en kiest er zijn nieuwe stek uit.
standaard.be: Vanuit zijn luie zetel kan hij voortaan terecht bij het interactieve e-loket. Een primeur voor Vlaanderen.
wijd uitlopende broekspijp
VD2016 online: BE
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 1
vgl. ook: olifantenpijpenbroek
2dehands.be : Retro broek met olifantenpijpen uit wollen mantelstof
stylepoint.be: De flared jeans of ‘de broek met olifantenpijpen’ is aan een opmars bezig. Deze zal je de komende seizoenen steeds vaker zien.
aangezien, omdat
> Frans: vu que: gezien dat
DS2015 geen standaardtaal
Taaladvies.net: Het is onduidelijk of ‘gezien’ als voegwoord wel of niet tot de standaardtaal in België gerekend kan worden. Het wordt veelvuldig gebruikt als voegwoord, ook door veel standaardtaalsprekers, met als betekenis: aangezien, omdat. Toch is er een niet te verwaarlozen groep taalgebruikers die gezien als voegwoord afkeurt.
Gezien is in elk geval standaardtaal in het hele taalgebied als voorzetsel, met als betekenis ‘met het oog op, rekening houdend met’…
Gezien uw schoolresultaten niet al te fameus zijn, zult ge in september nog eens moeten terugkomen!
- De directie stelde een onderzoek in, gezien het hier een geval van recidive betrof.
- Gezien hij gisteren al aan bod is gekomen, zullen we nu met de volgende kandidaat beginnen. (Beide vb.zinnen: Taaladvies.net: in België, status onduidelijk)
Of het beslissingsproces hiermee ten einde is, is niet zeker gezien hij tot nu toe nog geen officiële interlands heeft gespeeld met Marokko. (standaard.be)
eindstreep,
zie ook: aankomstlijn
vnw
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
zie ook meet
Ik ben eens benieuwd wie er morgen in de Amstel Gold Race als eerste over de eindmeet zal rijden.
Hij heeft vier keer de Ronde van Frankrijk meegereden, maar nooit de eindmeet in Parijs gehaald. Altijd opgegeven.
Een groot deel van de eerstejaarsstudenten haalt de eindmeet niet.
een politiek zonder gesloten deuren, waarbij alle meningen overwogen worden en alles ter sprake kan komen. Ook letterlijk: het toelaten van journalisten op regeringsvergaderingen.
Deze term dateert uit de tijd van de paarse kabinetten van de vroege jaren 2000.
zie ook debatcultuur
Opendebatcultuur in de politiek kan in principe wel werken, maar na verloop van tijd verzandt dat dikwijls in oftewel oppervlakkig gezever, oftewel slaande ruzie.
Noël Slangen: ‘Ik pleit opnieuw voor een redelijke opendebatcultuur’. (apache.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.