Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed 
oorspronkelijk: ‘neologisme in de jaren 1970 ingevoerd door Luc Versteylen en zijn actiegroep De Groene Fietsers voor een combinatie van fiets en betoging (…) ’fietseling’ komt voor in de Woordenlijst Nederlandse Taal’ (woorden.org: )
ook: recreatieve activiteit met de fiets
maar van VL oorsprong en google 2014: .BE (>5.900); .NL (>1.900); de meeste mbt tot BE
zie ook Groene Fietsers
twitter: Opnieuw fantastisch veel volk voor de fietseling van #hartbovenhard aan #deroma in Antwerpen #1dec #hetsociaalverzet 10:32 AM – 15 Dec 2014
hln.be: Bescheiden afscheid van Niels Albert tijdens Fietseling
toersimediest.be: Op zondag 10 augustus 2014 gaat naar jaarlijkse gewoonte de Fietseling Hageland Zuiderkempen door, in het hartje van de stad Diest.
gelukkig, gelukkigerwijs
Van Dale 2016 online: BE
zie ook ongelukkiglijk
zie ook: chance, al mor ~
Daar stonden we dan met ne smorende moteur. Gelukkiglijk had ik in ’t koffer nog een jerikan water staan zodat we toch nog tot aan de dichtst bijzijnde garage zijn kunnen rijden.
Een jongen van 9 jaar ook zeer erg gekwetst (in de kantlijn toegevoegd) doch gelukkiglijk na 3 maanden genezen. (standaard.be)
Helaas zonder Vettige Swa (‘in jail in Thailand’) maar gelukkiglijk wel mét een vintage CPeX-song. (demorgen.be)
opschudding, gedoen, iets wat veel commotie teweegbrengt
zie ook: milieuboxenaffaire
Dat was nogal een affaire toen die mails zijn uitgelekt!
Wat een affaire rond die bekende Vlaamse transgender!
< andere definities van affaire
schillen, met een mes van de schel ontdoen
Patatten schellen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: schellen: Van de schil of de bast ontdoen. Gewestelijk.
zie ook: ongescheld
Voor de patattenjas (jassen, patatten ~) heb ik vandaag 2kg gescheld voor frieten. Morgen houden ze hun frakske aan. Gekookt in de pel, met een beetje echte boter en een snuifke peper en zout. Zalig.
“Wie gaat er mee naar Buken
pataten zuken?
Wie gaat er mee naar Delle
pataten schelle?”
(https://www.bloggen.be/tilloenk/archief.php?ID=450)
verbijsterend, schrikwekkend, schokkend, onvoorstelbaar
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
VRT-taalnet: standaardtaal in België
1.hallucinaties oproepend
2 mbt hallucinaties
SN: verwijst alleen maar naar de hallucinerende werking van drugs. In die betekenis is het synoniem met hallucinerend en hallucinogeen.
Hebt ge die overstroming op het nieuws gezien? Da was nogal een hallucinant beeld he?
gemoedelijk, gezellig babbelen bij een zjat kaffe
zie ook koffieklets, koffiekletser
Mijn zus en ik, 2 koffejoos komen regelmatig bijeen en dan koffiekletsen we wat af.
een kleine oppervlakte
google: VL (113.000); NL (>6.200)
niet in Van Dale (2013)
Van Dale 2016 online: BE
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
vgl. ook voorschoot, een ~ groot en postzegel, zo groot als een ~
Er is een hofke aan van ne zakdoek groot.
België is ne zakdoek groot.
druivenplant, druivenboom, wijnstok
Van Dale 2016 online: BE spreektaal
ook in Nederland, maar veel minder dan in Vlaanderen:
google2016: .BE (>28.000) ; .NL (>12.000)
“In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd ‘druivelaar’ herkend door:
22 % van de Nederlanders;
99 % van de Vlamingen.” (nl.wiktionary.org/wiki/druivelaar)
zie ook perelaar, appelaar, pruimelaar, notelaar, kerselaar; verzamellemma groenten en fruit
In de winter wanneer de druivelaar in rust is snoeien wij houtachtige takken in. (tuinadvies.be)
Bartel Van Riet: ‘Een druivelaar kan best in onze tuin’ (nieuwsblad.be)
U kent hem wel: De Druivelaar, de ‘wereldberoemde’ scheurkalender in Vlaanderen. (continuga.be)
immigrant, inwoner die afkomstig is van een andere streek of gemeente
bij uitbreiding: plant, dier of voorwerp afkomstig van ergens anders
Van Dale 2016 BE
DS2015 standaardtaal
zie ook aangespoelde
De meeste inwoners van ons dorp zijn inwijkelingen.
Drie nieuwe Ponto – Kaspische inwijkelingen dringen door tot in kanalen in de provincie Antwerpen:
de zoetwaterpolychaet Hypania invalida (Grube, 1860) en, voor het eerst in België, de platworm Dendrocoelum romanodanubiale (Codreanu, 1949) en de Donaupissebed Jaera istri Veuille, 1979 (ANTWERPSE KOEPEL VOOR NATUURSTUDIE • JAARBOEK 2003)
Deze zag ik helemaal alleen tussen het houtstrooisel in mijn tuin staan. ’k Heb hem niet geplant en in mijn plantenencyclopedie kan ik ook niet terug vinden welke plant het is maar ’k denk dat het een knol- of bolgewas is Weet er iemand wat dit is? (http://forum.belgiumdigital.com/ 090216)
envelop, briefomslag
vnw: envelop
-in/onder open/gesloten omslag: in een open/gesloten envelop
DS2015 standaardtaal
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
zie ook omslag, onder gesloten ~; omslag, onder open ~
Ik zal die brief in een omslag steken.
Onder gesloten omslag over te maken aan de adviserend geneesheer.
wanneer iets te laat komt om nog zin te hebben
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
in Nederland: mosterd na de maaltijd
Veertien dagen na mijne verjaardag afkomen met ne bloemekee … dat zijn vijgen na Pasen.
Nieuwjaarsdrink onder noemer Vijgen na Pasen (nieuwsblad.be – toegevoegd door MyriamCarlier 09-05-2022)
minder gebruikt dan pastorijwoning
Van Dale online:
pastoriewoning
toegevoegd in 2015
1. BE gezellige, ruime woning in een landelijke en statige stijl
“Bij het ontwerpen van deze stijl gebruiken we veel natuurlijke materialen, een pastoriewoning is een huis in landelijk stijl met veel charme. Een zeer gezellige woning die lijkt op de pastorij van vroeger.” (architectgruwez.be)
trots
Van Dale 2014 online: ‘fier op’ Belgisch-Nederlands
DS2015 standaardtaal
ANW: (vooral) in België
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 3; De oorspronkelijke betekenis was ‘woest, wild’, eerst gezegd van dieren, later van mensen. Van hieruit ontwikkelden zich de betekenissen ‘onhandelbaar’ en ‘trots’. De combinatie ‘een fiere houding’ is in het hele taalgebied gebruikelijk.
zie ook fier zijn op
Taallink 445?: Ja, fier is standaardtaal in België in de betekenis ‘trots op wat je bezit of hebt bereikt’. Nog enkele voorbeelden: De fiere papa stond zijn zoontje toe te juichen; Laura is er fier op dat ze haar diploma heeft behaald. Trots is standaardtaal in het hele taalgebied.
zie ook gieter, zo fier als een ~; pauw, zo fier als een ~
De fiere Vlaamse leeuw uit het Vlaams volkslied is dus Vlaams én SN. De fiere leeuwentemmer die de ontembare getemd heeft, is daarentegen wel Vlaams maar geen SN. Het is een nogal subtiele nuance.
“Twee dagen na zijn geboorte mocht Milan al met zijn fiere ouders mee naar huis.” (standaardtaal in België)
bekwaam, waardevol
Van Dale 1995: 1. geldig, aannemelijk 2. (in Belg.) waardevol
Van Dale 2017 online: BE, niet algemeen
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 6
opm: wel SN is de betekenis van geldig, aannemelijk
De Jean is nen hele valabele mens om mee samen te werken.
Gelet op het feit dat emails steeds meer aanvaard worden als een valabel alternatief voor geschreven briefwisseling, ook in officiële communicatie, aanvaardt de Raad al sinds enige tijd klachten die per email worden bezorgd. De klacht is daarom ontvankelijk.
iemand die in een magazijn werkt
vnw: magazijnmeester, magazijnbediende
Taaladvies.net: standaardtaal in België
Van Dale 2015 online: BE
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 7
SN-NL: magazijnmeester, magazijnbediende
volgens http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/515/ is SN: magazijnbediende of magazijnchef of magazijnmeester
Bij de Volvo in Gent zoeken ze nog magazijniers. Moest ge geinteresseerd zijn?
NL: rechtsomkeert
taaladvies.net: “Rechtsomkeer maken komt vooral in België voor, rechtsomkeert maken in Nederland.”
DS2015 standaardtaal
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 6; Vlaamsheid: 5
Rechtsomkeer maken: terugdraaien, op zijn stappen terugkeren, teruggaan
(eerder schrijftaal)
ook rechtsommekeer
zie ook verzamellemma wegcode
Ik denk dat we beter rechtsomkeer maken, ik ben zeker dat we verkeerd zitten.
Hij maakt rechtsommekeer in de richting van de teambus. (wielerflits.be)
inzet maar vooral betrokkenheid
Typisch Vlaams:beleidsvoornemen: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 2; In Algemeen Nederlands wordt ‘engagement’ gebruikt voor de belofte van iemand tegenover een groep, of voor een verloving.
Jean-Luc Dehaene roemt het engagement van Martens, “dat hij tot aan het einde van zijn leven heeft doorgezet.” (deredactie.be)
zelfverzekerd
zelfzeker is standaardtaal in België
DS2015 standaardtaal
Van Dale 2016 online: BE
Taaladvies.net:
“Hij is ontwapenend zelfzeker, zonder arrogant te zijn.” (standaardtaal in België)
Bovendien kan zelfzeker in België ook als bijwoord voorkomen.
“De kinderen stapten zelfzeker of met een kloppend hartje mee.” (standaardtaal in België)
Ja, je moet assertief zijn. Als je zelfzeker overkomt op zo’n sollicitatiegesprek, is dat veel beter.
(bron: http://www.taaldrop.be/resultaat.php?zinID=75&choice=2)
Zoals zijn noorderburen heeft ook de Vlaming tal van woorden nodig om aan te duiden waar iemand juist vandaan komt. Voor veel nationaliteiten gebruikt hij dezelfde woorden (doch dikwijls met een andere intonatie) als de Nederlanders, maar voor een deel opvallende dan weer niet, niet het minst voor zijn noorderburen zelf.
zie ook nationaliteit
?Hollander/Hollandse
Amerikaander
Duits
Indiër/Indische
Irakees
Iranees
Italiaander
Japanees
Scandinaaf
Slovaak, Slovaakse
Spanjool
weddeschaal;
loonschaal, salarisschaal
vnw:
•loonschaal, salaristabel, salarisregeling
•belastingtarief
•tarief
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 7
< Frans barème, genoemd naar Barrême, schrijver van Comptes faits du grand commerce (1670) (Van Dale)
zie ook weddebarema; baremaschaal, baremiek
De nieuwe barema’s van het verplegend personeel worden dit jaar nog niet toegepast.
In principe wordt de voorheffing berekend volgens een barema dat rekening houdt met het bedrag van je loon en met het aantal personen ten laste. (loonwijzer.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
