gaan

gaan

(hulpww.)

zullen

vnw: in België vaak gebruikt als hulpwerkwoord voor de toekomstige tijd: zullen

> in combinatie met de werkwoorden “zijn, hebben, gaan, moeten, kunnen, durven”; vaak gebruiken we een tegenwoordige tijd in plaats van een toekomende tijd. (Bron: vrttaal.net).

> gaan laat zich het gemakkelijkst combineren met een handelingswerkwoord, dat een echte actie weergeeft: bellen, doen, zoeken, wandelen, koken enzovoort.
< In Nederland komt gaan als hulpwerkwoord van de toekomende tijd vooral voor in spreektaal, in België is het gebruik algemener.
(Taaladvies.net)

389

gaan

is in het Standaard Nederlands het hulpwerkwoord voor de intentie, de bedoeling of de uitdrukking dat iets seffens, subiet, direct, meteen, onmiddellijk zal gebeuren, dat iemand van plan is om iets uit te voeren. (vgl. met to be going to in het Engels, aller in het Frans, i.p.v. de Futur Simple/Simple Future, die een onontkoombaar gevolg is op een voorwaarde). Een zekerheid. If, then.

Zal en zullen is altijd verbonden met een voorwaarde: als ik nog leef, als…, indien, op voorwaarde dat. De luiheid van de spreker zorgt ervoor dat de gemakkelijkste weg om iets uit te drukken gevolgd wordt. Vandaar gaan.

Het lemma was inderdaad wat haastig in elkaar getimmerd. Het tweede voorbeeld lijkt me correct, het eerste ga ik aanpassen. Ook de definitie kan vollediger. Bedankt Hal!

gaan

VD
gaan6 (onovergankelijk werkwoord; ging, is gegaan)
1 zich voortbewegen en zo van plaats veranderen
2 voortgaan in de tijd
3 weggaan
4 beginnen de genoemde handeling te verrichten of te
ondergaan
5 (van apparaten) klinken
6 leiden, zich uitstrekken
7 verlopen
8 in de genoemde toestand of positie raken
9 lopen, zich te voet voortbewegen
10 zich in het openbaar vertonen, gekleed zoals in de bepaling wordt aangeduid
11 begrepen zijn op, in iets

De eerste voorbeeldzin:
Ik betwijfel het of hij nu nog gaat durven herbeginnen!
kan ook:
Ik betwijfel het of hij nu nog durft gaan herbeginnen!
of zelfs:
Ik betwijfel het of hij nu nog gaat durven gaan herbeginnen!

Als ze in NL een zin hebben die een bepaalde hypothese/toekomst beschrijft, met achteraan minstens 2 werkwoorden in infinitief, plakken ze daar voorzover dat ik kan zien praktisch altijd een ‘gaan’ tussen. Uiteraard welgeteld 0 woorden op taaladvies.net over dat fenomeen. Nochtans is het een sjibbolet bij uitstek dat het geboorteland van de schrijver onmiddellijk verraadt. Bijvoorbeeld:

“China importeert meer fruit, bessen en noten en daarom zou de import voor het eerst de US $ 10 miljard per jaar kunnen gaan overschrijden.” (agf.nl)

Wij zouden zeggen: “kunnen overschrijden”.

“Er waren bij mijn geen twijfels over wat we zouden gaan doen.” (maikecoacht.nl)

Wij zouden zeggen: “zouden doen”.

“5 redenen waarom we Karl zullen gaan missen.” (vrouw.nl)

Wij zouden zeggen: “gaan missen” (met ‘gaan’ in de betekenis van dit lemma).

Dat gezegd zijnde vindt ge het ook wel hier en daar terug in de internetgazetten, maar ik geloof niet dat dat authentiek taalgebruik is en dat die dat zo in ’t echt ook zouden zeggen. Bovendien lijkt de kans mij niet irreëel dat het om voorgeschreven stukken van andere nieuwsdiensten gaat, die vrijwel altijd geschreven zijn door Hollanders. Bijvoorbeeld het volgende:

“Alan Duncan, een staatssecretaris op Buitenlandse Zaken, beweerde niet te zullen gaan dienen onder zijn voormalige baas op dat departement.” (demorgen.be)
en
“Alan Duncan, een staatssecretaris op Buitenlandse Zaken, beweerde niet te zullen gaan dienen onder zijn voormalige baas op dat departement.” (volkskrant.nl)

Kwaliteitskranten!

Ge kunt bij ons wél zo een constructie gebruiken, maar alleen als die ‘gaan’ een zekere verplaatsing uitdrukt, lijk in ’t ander lemma van gaan:

“Studenten kunnen gaan blokken in Leuvense Museum M.” (vrt.be)

In alle geval krijg ik der iedere keer dat ik die ingevoegde ‘gaan’ zie staan een rimpel bij.

De Vlaamse ‘kwaliteitsmedia’ en andere taalminnaars nemen die Hollandse ‘gaan’ ondertussen gretig over. De Standaard kopt gisteren bijvoorbeeld:

“Zijn we anders en beter gaan koken door maaltijdboxen?”

Wat doet die ‘gaan’ daar toch in godsnaam? Wij zouden zeggen:

“Zijn we anders en beter beginnen koken door maaltijdboxen?”

Het is weeral van dat vandaag. DS schrijft:

“Stoffen en materialen gaan zich anders gedragen als ze keihard worden samengeperst.”

Wat doet die ‘gaan’ daar toch in godsnaam? Wij zouden zeggen:

“Stoffen en materialen gedragen zich anders als ze keihard worden samengeperst.”

Juist een schitterend voorbeeld in de foetbal: de Vlaamse commentator oreert op zijn Hollands over de moment in de match dat de Zwitsers “gingen missen” (waarmee hij bedoelt: ze waren goed bezig, maar vanaf dan hebben ze niet altijd meer raak gesjot).
De teletekstondertiteling heeft dat gelukkig vervlaamst en dus verbeterd, en had het over de Zwitsers die “begonnen te missen”.