Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dagelijks kiezen we een woord van de dag, uit de vele plezante woorden die in dit Vlaams woordenboek terug te vinden zijn.
Het Vlaams woord van de dag is ook beschikbaar als
RSS Feed 
kweepeer (boom)
zie ook perelaar; verzamellemma groenten en fruit
De boomgaard met blaren
wisselt feestelijk van vacht
naast de kweeperelaar
op het vloerkleed gras (Jo Gisekin, Kweeperen in cognac, pietpaaltjens.nl)
Kweeperelaars vond je vroeger nog al eens bij een oud boerderijtje, maar die zijn tijdens onze jeugd stilaan uit beeld verdwenen.
Tot we in Frankrijk aankwamen, daar staat het platteland bij wijze van spreken vol met “cognassiers”. (mnmvdm.wordpress.com)
onderwijsvorm waarbij de lesgever spreekt en de leerlingen luisteren
VD2016 online: BE
vgl. ex-cathedra
klasse.be: Op termijn willen we multimedia in alle departementen invoeren. Zo kunnen we het klassieke ex cathedra-onderwijs aanvullen met pakketten voor zelfstudie.
emsbrussel.be: Wat zo fantastisch is aan deze opleiding, is het praktijkgerichte karakter ervan. Geen ex cathedra onderwijs maar concrete voorbeelden, tips and tools die je helpen om je vaardigheden inzake communicatie en samenwerken op een hoger niveau te tillen.
contaminatie onrustwekkend en onrustbarend
H1, verblijft te Aalst met zijne echtgeooote 1 die zelf rond de 90 jaar telt. Onrustwekbarende verdwijning. (Belgisch dagblad | hetarchief.be)
De sociale verworvenheden worden in snel tempo afgebouwd, de armoede en werkloosheid nemen onrustwekbarend toe. (uitpers.be)
vnw: spatader
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands, Gangbaarheid: 1, Vlaamsheid: 3
zie ook: Vlaamse volgorden
Wanneer moet ik mijn aderspat wel laten behandelen? (vaatcentrum.be)
Gezwollen benen en dikke voeten kunnen voorkomen door warm weer, aderspat?, een ontsteking en een bloedklonter (flebitis). (uzbrussel.be)
Aderspatten ontstaan bij abnormale verwijding van de venen (meestal onderste ledematen), en een slechte werking van de aderkleppen (bota.be)
vnw: afgeven van verf
opm: bij uitbreiding kan ook het voorwerp waarop de verf is, afgaan (zie voorbeelden). Ook zaken die (kleur)sporen kunnen nalaten (bv. schoenzolen) kunnen afgaan.
De blokken staan al vijf jaar op het Zeeheldenplein en worden nu gerestaureerd want de verf gaat af door de zilte lucht. (radio2.be)
Niet tegen die muur leunen want die gaat af.
’s Avonds zagen mijn handen zwart van het fietsstuur dat afging.
Mijn schoenen gaan af, ik zal ze beter uitdoen anders gaat uwe parket er lief uitzien.
pinkstermaandag, tweede pinksterdag, sinksenmaandag
zie ook Sinksen
Hoe verlengd weekend? Och ja, het is morgen tweede sinksendag!
Op maandag 26 mei 1890, tweede Sinksendag, zat Frederik Decroy dicht bij zijn woonst in Beselare te kaarten in een herberg. (zonnebeke.be)
Schepen Annemie Langmans bevoegd voor markten en foren bevestigt dat maandag, tweede sinksendag, de markt op de Kioskplaats doorgaat. (nieuwsblad.be)
zich haasten en druk maken, nerveus worden
vnw: zich zo haasten dat men er zenuwachtig van wordt
VD2016 online: BE: zich opjagen
WNT: In Zuid-Nederland: wed. ww.
hondenvrienden.be: In de week sliep ik niet, ik joeg me op dat ik de volgende dag eruit moest om te gaan werken en hoe meer ik dacht dat ik moest slapen, hoe minder het lukte.
sport.be: Jacobs jaagt zich op langs de zijlijn. Het draait voorlopig niet bij Anderlecht.
Rustig, rustig… Jaagt u toch zo eens niet op. Het komt allemaal wel in orde zenne.
Jaagt mij zo es niet op, dat werk vraagt tijd. Als het niet rap genoeg gaat, doet het dan zelf, dan is de zaak opgelost.
boter die artisenaal op de hoeve gemaakt wordt
Van Dale 2016 online: BE
google2016: .BE (>7.600) ; .NL (>1.700)
zie ook hoevewinkel; hoevemelk
streekproduct.be: Vlaamse hoeveboter wordt minder bewerkt dan melkerijboter, daardoor is ze wat harder en zie je ook af en toe vochtbelletjes opduiken.
een.be: Zowat de hele opbrengst van de 170 melkkoeien verwerkt Anne-Marie tot hoeveboter en kaas.
onthaalopdeboerderij.be: Al van in het jaar 1953 werd er hoeveboter geproduceerd op de hoeve in de Zuidstraat 30 te Passendale.
oorveeg, mot
Nog terwijl hij in haar poep neep, kreeg hij een vlaai rond zijn oren.(nijpen)
> andere betekenis van vlaai
dispuut tussen de gewesten met communautaire inslag
zie ook communautair, communautaire crisis
Communautaire rel bedreigt hervorming Vlaamse rijopleiding (demorgen.be)
De communautaire rel over de pandaberen is ook de internationale media niet ontgaan. (knack.be)
Vlaanderen wenst Lisa Del Bo alle succes toe”, zegt hij met een Vlaamse leeuw in de achtergrond. Een communautaire rel is een feit. (deredactie.be)
Communautaire rel over waterexport naar Qatar (tijd.be)
Boegeroep voor Mahdi in de Kamer, plots hadden alle Franstaligen zin in een communautaire rel (demorgen.be)
zijn zin krijgen (in weerwil van…)
zie ook goesting
telenet.be: Hoe je het dus draait of keert, meneer krijgt zijn goesting.
kimbois.be: Alleen: Marcella kreeg haar goesting niet. Geen enkel klooster wilde haar opnemen omwille van haar slechtziendheid.
’t is dat hé
instemmend antwoord, ‘je hebt gelijk’, ‘zo is het inderdaad’, ‘daar gaat het inderdaad om’; vaak berustend, ‘we moeten de situatie aanvaarden zoals ze is’
Vooral véél rusten meid en dan komt alles weer goed! (…)
’t Is dat hé, rusten is het belangrijkste, en dat ga ik nu proberen te doen nu dat Fien naar de crèche gaat. (http://www.baby-forum.be/mama-worden-zijn-f49/pfff-t5126-40.html)
donkergroene groene selder met dunne holle stelen, vooral gebruikt in soep. (Apium graveolens var. secalinum)
Van Dale: soepselder
zelfstandig naamwoord • de m • g.mv.toegevoegd in 2010
BE bleekselderie
vormvariant soepselderie, soepselderij
> Soepselder is geen bleekselder (Apium graveolens var. dulce).
zie snijselder
> verzamellemma groenten en fruit
“In vergelijking met de snijselder, heeft groene selder (met holle steel) minder stelen. Hij is iets minder winterhard. Rond Antwerpen en Mechelen is dit de groene, zeer courante soepselder.” (mijntuin.org)
“De groene selder of zoals mijn ouders en grootouders het beter verwoordden: de soepselder.” (10x Heerlijke Seldersoep recepten )
“Dunne groene selder (soepselder zoals mijn moeder het noemt), heeft een meer uitgesproken smaak, en de bladeren verwerk je best niet door de soep.” (gezondesoep.com)
In de gevangenis is de binnenkoer een omheinde plaats waar gedetineerden een tijdje (minstens één uur per dag) in de buitenlucht kunnen verblijven, wandelen, eventueel sporten.
Synoniemen: wandelplaats, wandelkoer. Op dit ogenblik wordt binnenkoer veruit het meest gebruikt in de media.
in Nederland: luchtplaats
“In de gevangenis van Merksplas is gisteravond een opstand van gevangenen uitgebroken. Zo’n 200 gedetineerden weigerden om na de avondwandeling terug naar hun cel te gaan. Ze hebben de binnenkoer bezet, met stenen gesmeten en brandjes gesticht.” (standaard.be)
> andere betekenis van binnenkoer
“Een gesloten centrum is een inrichting in België waar buitenlanders zonder verblijfsrecht bestuurlijk worden vastgehouden met het oog op hun uitzetting. In de praktijk functioneren de gesloten centra als gevangenissen onder het beheer van de Dienst Vreemdelingenzaken. Het zijn geen strafinrichtingen in die zin dat de gedetineerden er niet zijn opgesloten na een veroordeling wegens het plegen van een misdrijf, noch op verdenking daarvan (illegaal verblijf is geen strafrechtelijk delict).” (Wikipedia)
ook: gesloten asielcentrum, gesloten opvangcentrum
NL: uitzetcentrum
Voor het gesloten centrum in Zandvliet zijn er noch concrete bouwplannen noch vergunningen. (tijd.be)
Als gevolg hiervan werd beslist om van het voormalig open opvangcentrum in Holsbeek een gesloten centrum te maken. (regiedergebouwen.be)
Wil jij je inzetten om asielzoekers en mensen zonder papieren in de gesloten centra nabij te blijven? (kerknet.be)µ
Gesloten centra zijn het sluitstuk van een correct terugkeerbeleid. (sarahsmeyers.be)
Regie der Gebouwen, hebben vandaag in Holsbeek een nieuw gesloten asielcentrum voor maximum 50 alleenstaande vrouwen geopend. (hln.be)
Gesloten opvangcentrum voor gezinnen gaat weer open – Het Nieuwsblad
1) de bons krijgen, ontslagen worden (vnw)
2) uit huis gezet worden, verwijderd worden
3) de deur uitgaan (bv. verkocht worden)
ook: buiten vliegen (vliegen, buiten ~)
zie ook buiten~
vnw: buiten vliegen: eruit vliegen, eruit gezet worden, ontslagen worden
1) Ge doet wat ik zeg, of nee ge vliegt buiten! Hebt ge dat goed gehoord?
1) Bondscoach en zes spelers vliegen buiten.
2) Al die oude kleren vliegen buiten, se. Geeft eens ne grote zwarte plastieken zak…
3) De nieuwe iPhone vloog buiten als zoete broodjes.
kort geknipt of geschoren haar
vnw: stekelhaar, zeer korte haarsnit
ook: broshaar
Met dees heet weer heeft hij zijn eigen een bros geschoren.
> andere betekenis van bros
een voor de hand liggende opdracht, gesneden koek
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België
vnw: dat is gesneden broo: dat is gesneden koek
Dat is gesneden brood voor onderzoekers, die op basis hiervan zullen trachten het beeld van de schrijver bij te stellen : (seniorennet.be)
Dat is gesneden brood voor Yllana om er de draak mee te steken. (hln.be)
De wandelroute is gesneden brood voor jong en oud. (groteroutepaden.be )
zich iets niet aantrekken, voor iets zijn best niet doen, iets verwaarlozen
vnw: hij veegt er zijn botten/broek/gat/voeten/zolen aan: hij trekt zich er niets van aan, het kan hem niet schelen
DS2015 geen standaardtaal
ook:
er zijn voeten aan vegen,
er zijn botten aan vegen, botten, er zijn ~ aan vegen
er zijne frak aan vegen,
er zijn klak aan vegen,
krachtiger: er zijn g.. aan vegen,
en tenslotte: er zijn …… aan vegen.
Als hij er zijn broek blijft aan vegen, zal hij niet slagen in eerste zit.
Wat ik wel constateer, is dat de jongeren van vandaag er meer hun broek aan vegen dan vroeger. (standaard.be)
iemand die vuile dingen doet, vies eet, vuil is
ook: iemand die vettige taal (o.a. moppen) gebruikt
Typisch vlaams: viespeuk; Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 1; In Nederland wordt ‘vetzak’ vrijwel uitsluitend gebruikt als scheldwoord voor zwaarlijvige personen.
Van Dale online: vetzak
zelfstandig naamwoord; de (m)
1. schimpnaam voor een dik persoon
2. Belgisch-Nederlands schimpnaam voor een persoon die vuile taal uitslaat
Eet gij thuis ook zo? Vetzak!
“De Vetzakken” was een rubriek in het Peulengaleis. Dat ging van:
- ‘Vetzak!’
- ‘Gij zijt zelf ne vetzak!’
Hey vetzak, wat vetzakkerij laat gij hier achter seg?
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
