Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
dat weet ik vanzelfsprekend ook wel, dat is duidelijk
Dat ze in England met ponden betalen weet mijn gat ook wel, maar ik vroeg hoeveel dat hun munt waard was tegenwoordig?
Dat weet mijn gat ook, en dat heeft niet gestudeerd! (Antw.)
onpartijdig persoon, onschuldige hand
Een onschuldige kinderhand trekt uit de inzendingen drie winnaars.
flauwvallen
provincie Antwerpen: van zijnzelve gaan
Rap! Pak ne stoel, ze gaat van haarzelf vallen.
lakspuiter
Van Dale (algemeen Belgisch-Nederlands) lakspuiter
leenvertaling van Frans peintre au pistolet
De pistoolschilder zal samen met de schuurder-plamuurder in een carrosseriebedrijf werken.
omgieten, in een ander vat gieten
zie schudden
Schud den tob maar om in de bassing en ga een nieuwe putten.
het ‘geraamte’ van een fiets
< Frans: cadre
Van Dale 2018 online: BE: fietsframe
zie ook kader; verzamellemma wegcode
Fietskaders waren vroeger van ijzer, maar die moderne exemplaren zijn van kunststof of aluminium. Kwestie van gewicht.
Eigenlijk is dat grappig dat er mannelijke en vrouwelijke fietskaders zijn: met en zonder buis. Dat komt omdat vrouwen en mannen op een verschillende manier op de fiets stappen.
(eten) proppen, gezegd als men zijn punt van verzadiging bereikt heeft, maar er nog meer eten op het bord ligt dan men beleefdheidshalve kan laten ligen.
zie andere definities van steken
Goh, ’k moen al steken wi zeg. Die taarte vult.
middel, manier om een doel te bereiken
springplank
Een interimjob kan een wipplank zijn naar vast werk.
Hij heeft altijd het idee gehad een politicus als vriend te hebben omdat dat een wipplank kan zijn naar een job als ambtenaar.
> andere betekenissen van wipplank
een koprol maken, (voorover) buitelen (hier is het kinderspel bedoeld, niet een toevallige tuimeling)
(vgl. Ned. “kukelen”; Van Dale noemt het een klanknabootsing, maar invloed van Duits “gaukeln”, Ned. “goochelen” lijkt meer voor de hand te liggen)
Antwerps: tuimelen
Leiestreek: koprol=tummeleite
zie ook: tummellets
’t Kènd zèk nog gee woëd, mê ’t kookelt waaj nen êchte! (het kind kan nog niet spreken, maar buitelen kan het als de besten!)
raden
(ook “rojje” komt voor in deze betekenis, stamt.: rojde, gerojje; terwijl “grojje” eerder “gegrojd” als volt. deelw. heeft)
zie ook graden
in Antwerpen graaien
Lap op lap, noëd op noëd, de zies ’t op stroët ên de kons ’t nie grojje! (raadseltje: lap op lap, naad op naad, ge loopt op straat en ge kunt het niet raden; antwoord: de pannen van het dak).
ten eerste
DS2015 in de eerste plaats, allereerst: standaardtaal
taaladvies.net: Ja, vooreerst is standaardtaal in België in de betekenis ‘in de eerste plaats’. Daarnaast is vooreerst standaardtaal in het hele taalgebied in de betekenis ‘voorlopig’, ‘vooralsnog’, ‘voorshands’.
Vooreerst: het tekort aan leerkrachten. Vooral in het kleuter- en basisonderwijs dreigen er te weinig leerkrachten te zijn op lange termijn. (deredactie.be)
maatschappelijk werker
wikipedia: De titel maatschappelijk assistent(e) is in België een sinds 1946 wettelijk beschermde titel voor een persoon die beroepsmatig actief is in het maatschappelijk werk.
vnw: maatschappelijk assistent(e): maatschappelijk werk(st)er
Van Dale 1995: (in Belg.)
Van Dale 2020 online: BE
zie ook: assistent(e), maatschappelijk ~
oudere benaming: assistent, sociaal ~
Zelfs de begeleiding van een maatschappelijk assistent van het OCMW wees em van de hand. Hij wou zijn boontjes alleen doppen, met het gekende gevolg.
Het Koninklijk Instituut Woluwe O.C. wenst voor het MPI aan te werven: 1 maatschappelijk assistent (m/v) voor een tijdelijke, voltijdse betrekking binnen de afdeling van kinderen met een autismespectrumstoornis en/of gedrags- emotionele stoornissen.
iemand
uitspraak meestal ‘entwien’ of ‘etwie’
< prefix ‘et-’ + ‘wie’
De Bo, Westvlaamsch Idioticon (1873):
ENT- Een prefix, zonder klemtoon, dat, gevoegd bij de vraagwoorden hoe, hoelang, hoeveel, hoeverre, waar, waaraan, waarbij, waarin, waarom, waartoe, waaruit, waneer, wie, enz,, er den vragenden zin van wegneemt en door iets onbepaalds vervangt. Zie hieronder enthoe, entwaar, enz. Eenige schrijven eenthoe, eentwie, enz.
- Dit ent-, met de ingeschovene n is hetzelfde als het Hoogduits et in et-was, Hollands iet in ietwat, enz. Ja, in eenige gewesten, zeggen wij ook et: etwien, etwat, etwaneer, enz.
zie ook: etwien, entwat, entwaar, enthoe
geld, ‘ballen’
zie ook sol, patatten, petoeters
vooral mv.: knotsen
ook in de prov. Antwerpen
Vijftig knotsen voor zo’ne prul, hoe durven ze!
om aan te geven dat iets lekker is
ook: njammie, njammie-njammie (Van Dale: jammie)
In Antwerpen: (kindertaal) nam-nam, vandaar nammekes doen
Forum index ? Geen-goSupermodel ? negerinnentetten
“njammie! die zijn lekker me da witte spons ding precies op XD”
Een uitleg als ongeloofwaardig beschouwen.
“Jaja, het zal wel.”
“Ze zei dat ze later nog wel eens ging terugkomen.”
“Jaja, tzal wel. Uitleggen en peten tekenen.”
“Uitleggen en Peten tekenen !
Ja, dat zeggen ze op café bij ons in Brakel. Meestal wordt daarmee bedoeld dat de uitleg niet echt van veel waarde is.” (uit een blog)
op iets inhouden, van iets afknijpen, afdingen
Algemeen Nederlands Woordenboek: (vooral) in België: afhalen; afknabbelen; afnemen; weghalen
vnw:
afhouden, inhouden op loon enz.
beknibbelen op, afdingen, afpingelen
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 2; Vlaamsheid: 5
ook: afpeuteren
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
andere betekenis van afpitsen
Dat was zogezegd de bodemprijs maar ik heb er nog wat kunnen afpitsen.
“Dan had ik er wellicht nog wel een paar seconden kunnen afpitsen.” (lees verder onder de foto). (vrt.be)
De federale regering wil daar zowel in 2023 als in 2024 7,5 miljoen euro van afpitsen. (standaard.be)
Grote principes die eerst worden bevestigd, waarna er kwansuis in een bijzin toch “uitzonderlijk” een paar honderd miljoen wordt afgepitst. (demorgen.be)
voetbalterm: handspel
< Engels: hands
andere regio’s?
Is die scheidsrechter blind of zo? Dat ziet toch het kleinste kind dat het hens was?
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
