Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
Volgens de Nederlanders moet het ‘koeieneren’ zijn. Beide woorden zijn gewoon fonetische vertalingen van het Franse couillonner. Hierbij dient geweten dat couilles, gewoon kloten betekent.
In het Vlaams kan men zeggen ‘iemand kloten’ of ‘kloterij’.
vergelijk de betekenis bij koejonneren
< Van Dale 2005:
koeioneren
(1682) < verouderd Fr. couillonner (voor gek zetten) < It. coglionare (uitlachen)
1. op plagerige wijze de baas spelen over –
2. iem. het leven zuur maken
synoniem: sarren, treiteren
< Frans couillonner, huidige betekenis: bedriegen, duperen, een loer draaien < couillon < Italiaans coglione, idioot < Volkslatijn coleo < Latijn coleus, testikel (Dict. académie franç.)
Koeioneren wordt door sommigen als Franskiljonisme gezien. De Nederlander zal eerder denken dat het van ‘koeien drijven’ afstamt omdat het in Nederland betekent: op een vervelende manier leiding geven, de baas spelen, commanderen.
Hij koejonneerde zijn landgenoten met het woord couillonneren. Deze koejon was dus een echte mensenkloter, zijn kloterijen werden als schoeliestreken beschouwd.
drinken
vnw: zuipen
Ik zit met een droge keel, ik ga een paar pinten versassen.
> andere betekenis van versassen
om iets heen
vnw: een reis rond de wereld: een reis om de wereld
znwb: M. betr. t. personen: om (… heen); ook: een reis rond de wereld, om de wereld.
In Nederland bestaat enkel ‘rondom’ als voorzetsel.
Volgens het Woordenboek der Nederlandsche Taal is dit gebruik niet noodzakelijk een anglicisme (‘round something’).
zie ook pot, rond de ~draaien; er geen doekjes rond winden
Rond de stad stonden vroeger muren opgetrokken.
Surfer kijkt onder water en ziet plots grote witte haai rond hem zwemmen (nieuwsblad.be)
“Paul ging een tak van de grond oppikken voor Betty, vloog wat rond haar heen en liet de tak dan weer los. Alsof hij wilde tonen: ‘ja, ik kan het nog’.” (vrt.be)
kuikentje; zie ook sippeke
Ik heb onze haan de pul zien troien, binnenkort hebben we chippekes.
dochtertje
vr.: een klein
m.: ne kleine
meervoud: klein mannen
“Ons klein (klein meisje) gaat al naar de school.” (Cornelissen, Idioticon van het Antwerpsch dialect (1936))
Nu hij een dochterke heeft kan hij niet meer zo vaak uitgaan.
Hij kan niet meer zo veel uitgaan want hij ee “een klein”.
letterlijk: iemand bij zijn nek pakken
bij uitbreiding: iemand te pakken nemen, iemand in de kraag vatten
In de vaktaal van beenhouwers betekent het, het nekstuk van een beest
uitspraak in Antwerpen: koljee
uitspraak in de Antwerpe Kempen: kalee of kaljee
< Frans: collier
Hij was op de vlucht voor de politie maar bij een wegversperring hadden ze hem bij zijne collier.
bekomen, bijkomen, verkwikken, op z’n plooi komen
De voetballer verbleef vorig seizoen lange tijd in Argentinië om bij ene dokter M. te bekwikkelen van een hardnekkige achillespeeskwetsuur. (google)
Wanneer de ‘levende steentjes’ wat rimpeltjes krijgen, kunde ze een paar druppels water geven, dan bekwikkelen ze rap.
beter gezegd, om preciezer te zijn, in het bijzonder
Typisch Vlaams: om precies te zijn: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
De problemen hadden te maken zijn psychiatrisch verleden, meer bepaald zijn autisme.
Flaubert is een schrijver van landschappen en dramatische relaties, meer bepaald de psychologische roman.
totaal onverschillig laten, helemaal niet interesseren
in Van Dale: (informeel) het kan me geen ruk, geen zak, geen hol, geen reet schelen
(het valt me op dat Antwerps zeer beschaafd is!)
Wat jullie zeggen kan me nu eens geen boem schillen sè, ik doe toch wat dat ik wil!
klantenkaart, spaarkaart
Van Dale 2016 online: BE
DB & Co gallicisme
gallicisme: Fr.: carte de fidélité
op de site: Om u nog beter van dienst te zijn biedt ICI PARIS XL u haar getrouwheidskaart aan.
Ik heb zelfs een getrouwheidskaart bij den bakker: bij aankoop van een brood een sticker kleven en als de kaart vol is krijgt ge een gratis brood.
- uw plicht doen, verantwoordelijkheid tonen
- geen woorden maar daden
uitspraak met scherplange o van zijn devoren doen
< Frans: faire son devoir
ook in Aalst
niet te verwarren met gedevoueerd (klemtoon op de ee)
Als ge elke dag een goei daad doe, dan hebt ge uw devoeëre gedaan.
Artsen doen hun devoeëre; ze helpen patiënten te genezen.
Ge hebt uw devoeëre gedaan, nu kan niemand de schuld op u steken.
‘t is altij mor beloeven, dat kennen ze allemool, ’t weurd tijd dat ze h’n devoeëre doen.
pantoffel
→ Fr. espadrille
Hij kwam de kamer binnengewandeld op zijn spadrillen.
lijst van geschenkartikelen n.a.v. een geboorte, meestal in een bepaalde winkel neergelegd
Nog niet in Van Dale 1995
Van Dale 2016 online: BE
Geboortelijsten zijn stilaan van BE naar NL overgewaaid. Maar volgens googlementen toch nog voornamelijk BE.
Hannelore en Bert hebben ne kleine. Gust heet em en de geboortelijst ligt bij premaman, of hoe heet dat spel daar.
letterlijk: kopjes en borden
foert; laat maar; vergeet het
ook in het Brusselse
Noada ’k drâ ier mè menne computer hâ zitte kloëte doechtek: jatten en taloëre.
Nadat ik drie uur heb zitten prutsen met mijn computer dacht ik: jatten en taloren.
remise, waar de trams en bussen overnachten, al dan niet overdekt. (bv. Tram-museum Groenenhoek)
→ syn. diepoo
vnw: remise voor autobussen of trams
Van Dale 2005:
3.Belgisch-Nederlands, bij de spoorwegen: remise
Klik op de afbeelding
Stelplaats Molenbeek
zie ook verzamellemma wegcode
zie ook busstelplaats; tramstelplaats
Dezen tram rijdt nog tot aan Berchem-station en dan naar de stelplaats op de Luchtbal.
Nieuwe stelplaats voor De Lijn in Gent wordt grootste van Vlaanderen (vrt.be)
maaidorser
vnw: maaidorser, maaidorsmachine
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 5
Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen
klik op de afbeelding
Zo’n pikdorser, dat is toch een brede machine.
Pikdorser uitgebrand op veld in Oostkerke bij Diksmuide (vrt.be)
In Lauwe (Menen) raakte zaterdagnamiddag een onbekende man levensgevaarlijk gewond toen hij in een maïsveld werd gegrepen door een pikdorser (demorgen.be)
Een pikdorser die in de buurt van de Rekkelingebeek een maïsveld kwam afmaaien, reed een zijmuur van het brugje over de beek stuk. (standaard.be)
officiële mededeling (aan het personeel)
Van Dale 2016 online: BE
NL-SN: dienstorder
Fr. note de service
Enkele weken geleden al kregen de bedrijven een dienstnota van de stadssecretaris in verband met de dress-code voor het stadspersoneel.
heel proper, kraaknet
NL: kraakhelder
Paulien is heel de dag aan het kuisen. Haar huis is dan ook kraakproper.
(medisch) de borsten betreffend
Frans sénologique
zie ook senoloog, senologie; verzamellemma geneeskunde
Senologisch onderzoek (=mammografie).
Naast de genoemde opsporingsonderzoeken kunnen alle vrouwen op voorschrift van hun huisarts of gynaecoloog een volledig senologisch bilan ondergaan.
slaag, klop, rammel geven, toeken
vergelijk bijvijzen
Ongemarkeerd in Van Dale 2018 online: (schertsend) afrossen
Ha, hij dacht dat hij er met excuses vanaf kwam. Ze hebben hem bijgewerkt.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
