Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
ineenvallen, in duigen vallen, ineenklappen, in elkaar zakken (ook fig.)
ook: in elkaar stuiken (stuiken, in elkaar ~); instuiken
vnw: in elkaar storten, in elkaar zakken, instorten, kapot gaan
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, algemeen
zie ook ineen~
Nonkel Floris heeft nen attak gehad: hij ging naar de keuken voor een taske koffie en daar is em in ene keer ineengestuikt.
Hij heeft een accident gehad. Hijzelf had gelukkiglijk nikske, maar zijne velo is helemaal ineengestuikt.
slaag, klop, rammel geven, toeken
vergelijk bijvijzen
Ongemarkeerd in Van Dale 2018 online: (schertsend) afrossen
Ha, hij dacht dat hij er met excuses vanaf kwam. Ze hebben hem bijgewerkt.
(versterkend of vermanend stopwoord) hé! hoor! versta je?
Uitspr. ès-te
Te vergelijken met Duits “hörst du!”
zie ook zunne
Ich zèk ’t geen twei kér, èste! (ik zeg het niet nog eens, versta je)
’t Wos braa goêd, èste! (het was heel goed, hoor!)
Nie vergèète, èste! (niet vergeten, hé!)
Hee verzichtig doëmèt, dat hèt geld gekos, èste!(voorzichtig daarmee, dat heeft geld gekost, hoor je)
een paaltje op de Antwerpse Meir, destijds door burgemeester Bob Cools geplaatst om de auto’s weg te houden.
Het uittreksel van een interview in het voorbeeld spreekt over ‘alle dictionaires’, dus het VW kan niet ontbreken.
interview met Bob Cools in De Standaard:
Over veiligheid gesproken, nogal wat wandelaars struikelden over uw bobkes?
(lacht) ‘Mijn naam belandde zo in alle dictionaires. Het was een constructief element om te vermijden dat alle auto’s en leveranciers te dicht bij de winkels kwamen. Zo zijn die blokken daar gekomen. Ondertussen worden ze nu gebruikt als zitbanken of ze zijn verdwenen. Die valpartijen en processen behoren tot het verleden.’
1. dik, stevig, stug; wordt gezegd van een baard (algemeen)
2. sterk, kras (algemeen)
3. zwaargebouwd, fors, krachtig (niet algemeen)
4. knap, verstandig (informeel)
vnw:
•fors, zwaargebouwd: een straffe kerel
•knap, goed, bekwaam, ervaren: straf in iets zijn
•erg, kras, sterk
Van Dale online: Belgisch-Nederlands
2: DS2015 sterk, nauwelijks aanvaardbaar: standaardtaal
1. Mijn schoonbroer heeft een straffe baard. Hij moet zijn eigen (eigen, zijn ~) 2x per dag scheren.
2. Straffe koffie is het best om rap wakker van te worden. (K. Norel)
3. Jerommeke en John Massis zaliger, zijn straffe kerels.
In ‘De nieuwe Antwerpenaar’ (gazetteke) schrijft men dat brandweerman Dries een straffe vent is want hij fietst elke dag 224 kilometer, door weer en wind.
4. Onze Kevin is altijd straf in wiskunde geweest.
> andere betekenis van straf
Meestal (niet altijd) kinderen of dieren die vlug lastig zijn.
de eerste e wordt dof uitgesproken
AN-synoniemen:
krieuwelig
kregelig
kriebelig
De kleine is weer krewellig.
iets heel beu zijn, kotsbeu,
uitdr.: ik ben het niet moe, maar kotsmoe
Provincie Antwerpen: kotsmuug
zie ook: pap, beu als kou ~
Ik ben dat gezever van die politiek kotsmoe, maar dan ook echt kotsmuug hé!
oog
eigenlijk kot in de betekenis van “gat”,“opening”
(zoals “in de gaten houden”)
Ziet ge dat dan niet? Trekt uw keuten is open.
huid
Van Dale:
1 huid
2 afgestroopte huid
Ondanks Van Dale, blijkt in sommige contexten vel toch typisch Vlaams toegepast te worden.
zie ook verzamellemma geneeskunde
Heel de dag in de zon gelegen en nu is mijn vel zo droog als ne leren lap, ’k Zal moeten smeren.
Hij heeft ne serieuse petotter gedaan, het vel hangt in flarden op zijn ellenboog.
Ze heeft een facelift gehad: haar vel is nu zo strak gespannen dat haar gat opengaat als ze haar ogen dichtdoet.
van veren ontdoen, plukken
vnw: een kip plukken
Van Dale online: Belgisch-Nederlands
Is dat kieken al gepluimd? Ik ga er seffens soep van maken.
Later die middag hebben we de kip gepluimd, en ’s avonds een voortreffelijke filet gebraden. (knack.be)
het uitzicht dat men heeft op andere gebouwen vanuit zijn woning
mannen zeggen soms dat ze een mooie vis-à-vis hebben wanneer ze dicht bij een knappe vrouw zitten en haar ongestoord kunnen bewonderen
De vizavi in ons oud huis was gene vette.
bleu, pas opgeroepen soldaat, nieuweling
vr.: schachtin
vnw: eerstejaarsstudent, rekruut, groentje, nieuweling
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 5; Vlaamsheid: 1
NL: groentje
> Vlaamse soldatentaal
De schachten kregen hun eerste opleiding in een opleidingscentrum alvorens naar hun eenheid gestuurd te worden.
Terwijl die arme schachten aan ’t patatten jassen zijn,
vergeten wij den troep en de droevige dagen;
en roepen allen gelijk: “smeerlappen, ge zijt ons kwijt!”
(jassen, patatten ~)
> andere betekenis van schacht
overblijfsels na een vernietigingsproces
Ik ben gevallen met mijn fiets en mijn hemd hangt helemaal in frennen vaneen! (frennen, in ~ vaneen)
> andere betekenis van frennen
op stap gaan, op de wandel zijn
Maria en Lisette zijn weer brakken, ze gaan de winkels doen in Hasselt.
tandprothese, vals gebit
zie eetplatse, salle à manger, eetplaats
Mijn eetkamer was in twee stukken gebroken. Repareren duurde gelukkig niet lang.
tralie, ijzerwerk van een afsluiting
uitspraak van tralie in Antwerpen: trolle v. -s
“Hij zit in den bak, achter de trolles.”
We moeten nog een nieuwe trulle zetten, anders lopen ons kiekens weer weg.
champagneglas
Vanavond heb ik 24 fluteglazen nodig voor de aperitief.
ruggengraat, (ook) rug; (bij uitbreiding) lichaam, lijf
ook: ruggestrank
‘t Kènd ès op z’ne strank gevalle (het kind is op zijn rug gevallen)
Wiëste waaj daste kons zien of ne knijn e mênneke ès? De hots ‘m op z’ne strank ên atter zèk “amai m’n kloête”, dan ès ‘t e mênneke! (Weet ge hoe ge kunt zien of ne konijn e manneke is? Ge slaat ’m op zijne rug en als hij zegt “amai mijn kloten”, dan is het een manneke)
Ich hoo dich op z’ne strank aste dich nie voertmoks haaj! (ik geef je een pak rammel als je niet opkrast)
stomdronken, flink bezat
zie synoniemen bij pottoe
René kon niet meer op de benen staan, zo smoorlam dronken dat die was.
onooglijke, doodlopende straat; steegje
In wat voor een gatske zijn we hier nu terechtgekomen?
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.