Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
chaotische situatie, veel drukte en lawaai
ook: zottekeskot
vgl. ook zottekesspel, zothuis
zie ook verzamellemma koterij
Wat is dat hier voor een zottekot? En zet die muziek af!
Bij ons op ’t werk is het tegenwoordig een echt zottekeskot. Wat die bazen allemaal uitsteken, ge hebt daar geen gedacht van.
> andere betekenis van zottekot
kieskeurige eter
eten met lange tanden
ook als werkwoord: pieëveren
/pie.e v.e rè:r/
zie ook: kieëvereir
spellingvarianten: pêvereir, pevereir, pêveraar, peveraar, pêvereer, pevereer
Zit niet zo te pieëveren met uw eten, straks is ’t een onsmakelijke brij en dan moet ge het ook niet meer hebben.
weg zijn, er van onder muizen
zie schampavie
Het jongentje was hier aan het spelen, maar al met ne keer was hij schampevie.
prinsessenboon
zie ook verzamellemma groenten en fruit
Emmers suikerbonen heb ik al getrokken, ben het beu aan het worden.
> andere betekenis van suikerboon
Een tijd terug zat Jordaantje met Sophia op de wippe. Hij zag bleek van schrik.
grote angst uitstaan, staan te trillen op zijn benen
vnw: met de daver op het lijf zitten: bang zijn
Van Dale online: Belgisch-Nederlands, informeel
zie daver
Hij stiet een gebrul uit alsof de wereld verging. Ik had den daver op het lijf!
Met de daver op het lijf voert deze presentator in Afghanistan zijn job uit. (hln.be)
‘Ik ken vrouwen die elke dag met de daver op het lijf komen werken’: waarom het geweld in onze gevangenissen toeneemt. (standaard.be)
Met Wouter Torfs en Rudi Vranckx op citytrip naar Kaboel: ‘Ik heb urenlang met de daver op het lijf gezeten’. (humo.be)
1) schoorsteen
in België ook: schoorsteen
DS2015: standaardtaal
2)schoorsteenmantel
zie ook fabrieksschouw; schouwbrand; schouwbuis; schouwgarnituur; schouwveger
Bij hun aankomst steeg een enorme zwarte rook uit de schouw.
Hij is stapelverliefd: als hij de rook uit haar schouw ziet komen, is hij al in de wolken.
De postuurkes staan proper afgestoft op haar schouwke.
> andere betekenis van schouw
moer, voedster, vrouwtjeskonijn
oorsprong: voeden
Als ge een vooi en ne rammelaar samen in e kot zet, zouden er wel eens jongskes van kunne kome.
sperma
ejaculeren: poepvet schieten
uitspraak: de /oe/ wordt kort uitgesproken
zie ook poepen
Nen Amerikaan, ne Rus en nen Belg waren aan het stoefen over om ter verst hun poepvet te schieten…
pletten, fijnmaken;
de nadruk ligt op de eerste lettergreep
< in het woordenboek van Cornelissen-Vervliet. (Kempen, 1899):
DEISTEREN (uitspr. dästeren) – Tot moes pletteren. Patatten deisteren. Gedeisterde patatten.
< andere betekenissen van desteren
Kom, ik zal uw patatten desteren, dan kunt ge ze gemakkelijker binnen krijgen. Kijk ze zijn al gedesterd zie…
koster, kerbewaarder
uitspraak: swiss, swies
herkomst: Frans Suisse, naar analogie met de “Garde Suisse” van het Vaticaan. Dit waren oorspronkelijk Zwitserse huursoldaten die de Paus beschermden.
etymologie: suisse “ordebewaarder in kerken” 1895 < frans suisse (eig.: Zwitser) van Middelhoogduits Switz (Zwitserland), naar Schwyz, één van de kantons.
Suisse is de volkstaal voor kerkbaljuw of kerkwachter,
kerkbewaarder, kerkpolitie, man die instond voor de orde in de kerk (Limburgs Etymologisch Woordenboek)
Van Dale online 2015:
1. voormalige ordebewaarder in katholieke kerken, gewoonlijk in uniform, met staf of hellebaard en een bandelier (komt nog wel voor als erefunctie, ter opluistering van plechtigheden)
synoniem: kerkwachter
_29-06-2008_11-59-26.JPG)
De suisse van de Onze-Lieve-Vrouwebasiliek te Tongeren
De swiss droeg normaal een zwart kostuum en had een staf in de hand waarmee hij bv. op de grond tokte wanneer men moest rechtstaan of terug mocht gaan zitten.
Maasland: “Kiek oe_t doa kump de swies!”
Tot midden jaren 70 kon men in de kerk van Herenthout een swiss tegenkomen. Als die met zijne stok op de vloer bonste werd iedereen muisstil.
De “suiss” in de kerk deden mee met erediensten (droegen bv. vaandels) en moesten vroeger ook orde houden wanneer mensen teveel babbelden tijdens de mis (ze hadden daarvoor een stok om de mensen op de schouder te tikken). Deze mannen waren lid van de kerkgemeenschap en bestuurden de kerk mee, samen met de pastoor en behoorden tot de “notabelen” van de het dorp (bv. welstellende winkeliers).
werken in de bouw
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Modern lemma: travo
Travaux, znw. m.; Zuidnederlands
Plaats waar groote werken uitgevoerd worden.
- Vooral in Brabant hoor ik zeggen van metselaars die aan groote gebouwen werken dat zij op den travô werken, Grauls (1935).
Werken in den travo is zwaar werk, maar goed betaald heb ik van horen zeggen. En als het een bepaald aantal graden onder nul vriest, is het winterstop.
Mijn schoonbroer heeft als bekister heel lang in den travo gewerkt.
tamelijk, nogal, vrij
Van Dale 2018 online: BE, niet algemeen
DS2015 geen standaardtaal
“Ja, het gebruik van eerder in de betekenis ‘vrij, tamelijk’, zoals in deze zin, is standaardtaal in België.” (taaltelefoon)
< Frans plutôt
De moeder van Hanna is ook eerder ongewoon: ze gaat eerder teruggetrokken door het leven, zwijgt halsstarrig over haar verleden tijdens de oorlogsjaren in Duitsland (zelfs haar man, Henry, komt daar niets over te weten). (uit boekbespreking op www.h-vv.be)
- schoon, goed, genereus,… (i.v.m. een daad, een actie,…)
- ook figuurlijk
Van Dale 2013 online vermeldt enkel de betekenis i.v.m. modieuze verfijning of van hogere stand
zie ook: chique gast
Ze hebben het inschrijvingsgeld volledig terugbetaald. Dat was wel chique, want uiteindelijk hebben ze toch ook kosten gemaakt.
Amai, dat is chique gedaan. Heel kleurrijk geschilderd.
boodschap, inkoop
zie commissie
Ik ga kommisches doen.
de tram(lijn) langs de Belgische kust: van Knokke tot De Panne
niet in Van Dale online
zie ook verzamellemma wegcode
Klik op de afbeelding
Er gebeuren opvallend veel dodelijke accidenten met de kusttram.
De kusttram is volgens wikipedia met zijn 67 km de langste tramlijn ter wereld.
economisch in staat om voort te leven, rendabel genoeg om in stand gehouden te worden, levensvatbaar
vnw: in België ook: levensvatbaar, levenskrachtig, rendabel
-leefbaar bedrijf: rendabel bedrijf
standaardtaal in België
DS2015 standaardtaal
Dat is een prachtige en leefbare onderneming.
“De concurrentie van grootwarenhuizen deed veel kleine kruidenierszaken de das om. Dergelijke kleinschalige familiebedrijfjes zijn tegenwoordig niet meer leefbaar. (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
Ondanks de prachtige reclame bleek het wijnbedrijfje van de heer Daems niet leefbaar.
“Reclame doorspoelen verbieden is niet genoeg om de Vlaamse tv leefbaar te houden.” (focus.knack.be 23 mrt. 2018)
balein, beugel
vb. van een paraplu, van een korset of van een bh
Vroeger (jaren… < 60) werden de baleinen van een walvis gebruikt voor het vervaardigen van een korset; nu van roestvast staal voor een stevige pasvorm. Voor onderdelen van regenbescherming gebruikt men nu aluminium.
De blein van mijn beha is in het wasmachien blijven steken.
Vrijdag, met die hevige regenwind is de blein van mijn paraplu in 2 geknakt. De vuilbak aan het ziekenhuis heeft mijn erf(deel)stuk gekregen.
> andere betekenis van blein
inzage nemen van
doorlopen, zie ook aflopen
vnw: vluchtig inkijken, doornemen, doorlezen
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands
Mijne Hollandse maat heeft het lijstje overlopen en al de woorden zijn gekend in Nederland.
Hij overliep het lijstje en kwam tot de constatatie dat het woord er niet bij zat.
We hebben alles drie keer overlopen en hopen nu dat we niks vergeten zijn.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
