Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
grote angst uitstaan, staan te trillen op zijn benen
vnw: met de daver op het lijf zitten: bang zijn
Van Dale online: Belgisch-Nederlands, informeel
zie daver
Hij stiet een gebrul uit alsof de wereld verging. Ik had den daver op het lijf!
Met de daver op het lijf voert deze presentator in Afghanistan zijn job uit. (hln.be)
‘Ik ken vrouwen die elke dag met de daver op het lijf komen werken’: waarom het geweld in onze gevangenissen toeneemt. (standaard.be)
Met Wouter Torfs en Rudi Vranckx op citytrip naar Kaboel: ‘Ik heb urenlang met de daver op het lijf gezeten’. (humo.be)
werken in de bouw
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Modern lemma: travo
Travaux, znw. m.; Zuidnederlands
Plaats waar groote werken uitgevoerd worden.
- Vooral in Brabant hoor ik zeggen van metselaars die aan groote gebouwen werken dat zij op den travô werken, Grauls (1935).
Werken in den travo is zwaar werk, maar goed betaald heb ik van horen zeggen. En als het een bepaald aantal graden onder nul vriest, is het winterstop.
Mijn schoonbroer heeft als bekister heel lang in den travo gewerkt.
niet denderend, niet om over naar huis te schrijven, genne vette, niet om over te stoefen
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Stoef: de handeling van stoffen, iets om op te stoffen gewoonlijk in ontkennend verband (Cornelissen-Vervliet; Teirlinck, Zuid-Oost-Vlaanderen)
Met zijn kapotte knie gaat het ondertussen beter, maar het is nog ginne stoef.
“De man die leidt de wereld, tis anders ginne stoef
en al de grote mannen liggen thuis onder de sloef (sloef, onder de ~ liggen).” Katastroof
“De zomer is halfweg en zoals ze in Antwerpen zeggen is het nog ’ gene stoef ’ geweest tot hiertoe. Hopelijk herpakt het seizoen zich en zien we augustus …” (ekeren.be)
“Vertrokken uit een hotel waar er gene stoef op was, 2 croissants met een koffie was mijn ontbijt, ge zult er ver mee komen …” (wtc-elst.be)
een washandje
’s Morgens wassen wij ons gezicht met een nat beuzeke en wat zeep.
> andere betekenis van beuzeke
naakt, in uwe blote, in uwe pure,
in geboortekostuum
Na de match staan de voetballers in hunne blekke onder de douche.
balein, beugel
vb. van een paraplu, van een korset of van een bh
Vroeger (jaren… < 60) werden de baleinen van een walvis gebruikt voor het vervaardigen van een korset; nu van roestvast staal voor een stevige pasvorm. Voor onderdelen van regenbescherming gebruikt men nu aluminium.
De blein van mijn beha is in het wasmachien blijven steken.
Vrijdag, met die hevige regenwind is de blein van mijn paraplu in 2 geknakt. De vuilbak aan het ziekenhuis heeft mijn erf(deel)stuk gekregen.
> andere betekenis van blein
afkorting van kop of letter
= kruis of munt, tossen;
de letter is de zijde van de munt die de waarde aangeeft
ook: kop of letter
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Kop of letter, in Zuid-Nederland bij het omhoog gooien van centen voor: kruis of munt. Ook letters en letteren, blijkbaar de meervoudsvormen, komen in dit verband voor; die woorden worden in sommig verband als bijw. gevoeld, en door analogie wordt in plaats van kop wel eens koppen of kopperen (koppelen) gezegd.
- Ze zijn betraapt, bezig zijnde met kop of letter te spelen, Loquela (1893).
- Het is letters, De Bo (1873).
- De cent valt letter, Joos (1900-1904).
- Koppen of letteren spelen, Cornelissen-Vervliet (1899)
Van Dale 2016 online: kop of letter: BE
Etymologiebank: Kruis of munt: Synonieme uitdrukkingen zijn kop of letters (of let),…
.jpg)
Wie begint er? Zullen we kop of let doen?
Kop of let gebruikt men in het voetbal en in sommige andere sporten, voor het bepalen van de speelrichting in de eerste helft en wie met het spel mag beginnen.
brengen
woorden-org: Z-NL
zie ook reacties
Ik zal de kinderen wel naar bed doen.
Doet gij onze Jeroen naar de voetbal vanmiddag?
Ik zal dat scharminkel van een kastje maar naar ’t containerpark doen zeker?
geen meer
(dubbele ontkenning)
uitspraak Antwerpen: – gin nie mier (voor meervoudige zaken of een vrouwelijk of onzijdig woord) – ginne nie meer (voor een mannelijk woord)
uitspraak Kempen: génnemieje
Hij kocht vandaag een kistje sigaren want hij had er geen niet meer.
De moderne velomaker plakt geen banden niet meer met rustinnekes.
sperma
ejaculeren: poepvet schieten
uitspraak: de /oe/ wordt kort uitgesproken
zie ook poepen
Nen Amerikaan, ne Rus en nen Belg waren aan het stoefen over om ter verst hun poepvet te schieten…
kersenpit
in de Antwerpse Kempen: /kjénneke/
Ik heb een stukje van mijn tand afgebeten op een kriekenkenke.
struikelen, strunkelen
ook /stroempelen/
Hâ is over zen âge poëte gestroempeld.
(Hij is over zijn eigen (eigen, zijn ~) benen gestruikeld.)
Ze was gestroempeld over iet en ze hemme ze nor ’t gasthoas (gasthuis) moete doen.
(Ze hebben haar naar het ziekenhuis gevoerd nadat ze over iets gestruikeld was.)
boodschap, inkoop
zie commissie
Ik ga kommisches doen.
economisch in staat om voort te leven, rendabel genoeg om in stand gehouden te worden, levensvatbaar
vnw: in België ook: levensvatbaar, levenskrachtig, rendabel
-leefbaar bedrijf: rendabel bedrijf
standaardtaal in België
DS2015 standaardtaal
Dat is een prachtige en leefbare onderneming.
“De concurrentie van grootwarenhuizen deed veel kleine kruidenierszaken de das om. Dergelijke kleinschalige familiebedrijfjes zijn tegenwoordig niet meer leefbaar. (standaardtaal in België)” Taaladvies.net
Ondanks de prachtige reclame bleek het wijnbedrijfje van de heer Daems niet leefbaar.
“Reclame doorspoelen verbieden is niet genoeg om de Vlaamse tv leefbaar te houden.” (focus.knack.be 23 mrt. 2018)
pletten, fijnmaken;
de nadruk ligt op de eerste lettergreep
< in het woordenboek van Cornelissen-Vervliet. (Kempen, 1899):
DEISTEREN (uitspr. dästeren) – Tot moes pletteren. Patatten deisteren. Gedeisterde patatten.
< andere betekenissen van desteren
Kom, ik zal uw patatten desteren, dan kunt ge ze gemakkelijker binnen krijgen. Kijk ze zijn al gedesterd zie…
vnw: keelontsteking, angina
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 1; Vlaamsheid: 2
< Frans: angine
Ik denk da’k een angine heb opgeschaard…
Een angine of keelontsteking wordt veroorzaakt door een virus of bacterie. In de meeste gevallen is een virus de oorzaak. (benu.be)
“Als ik keelpijn heb, zal ik weleens kijken: Is het een angine of niet?” (nieuwsblad.be)
‘Voor de slechte verstaanders: Stijn zit met een angine.’ (humo.be)
contaminatie van snipper en knipsel
zie ook: snutter
Onze Kobe amuseert zijn eigen (eigen, zijn ~) met papier te scheuren. Alle snipsels vliegen de grond op.
vaak als toevoeging gebruikt na een ander voeg-, bij- of voornaamwoord
komt rechtstreeks uit het (zuidelijk/Vlaams) Middelnederlands (zie commentaren)
Hij vroeg of dat gij eens wilde komen.
Wanneer dat? Hoe dat?
Volgende voorbeelden geplukt van Taallink 1.2.2010:
Het zijn altijd dezelfde mensen die dat dat beweren.
We zoeken uit wanneer dat de trein weer kan vertrekken.
Het is een pan waarmee dat ik vaak eenpansgerechten maak.
taaltelefoon.be:
Tussen een hoofd- en bijzin wordt in gesproken taal in België soms dat als extra voegwoord toegevoegd. Dat is geen standaardtaal. In verzorgde spreek- en schrijftaal kunt u het overtollige dat beter weglaten.
•Weet jij nog hoe dat die man heet?
•Ze wist niet meer wie dat ze gezien heeft.
•Hij zoekt wel uit waar dat ze te vinden zijn.
•We zoeken uit wanneer dat de trein weer kan vertrekken.
•Ik weet niet of dat dat wel oké is.
•Het zijn altijd dezelfde mensen die dat dat beweren.
•Het is een pan waarmee dat ik vaak eenpansgerechten maak.
> andere betekenis van dat
billen, achterwerk, zitvlak
Van Dale 2014 online: gewestelijk
zie andere definities van prot
Ook in Vlaams-Brabant: regio Londerzeel en Merchtem
Jantje wou niet luisteren. Hij kreeg (meppen) op zijn prot.
“Menne vent es nogal vermagerd, ij èè giën prot nemie.”
Betekenis: “Mijn man is de laatste tijd zo vermagerd, dat hij geen (tastbare) billen meer heeft.”
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
