Vlaams Woordenboek logo

Het Vlaams woordenboek


Index

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Log in

Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.

Uw gebruikersnaam
Uw geheime paswoord

  • Log in
  • Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent

    Top woorden

    Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.

    #4181

    vinger, iemand rond zijn ~ draaien
    (uitdr.)

    iemand naar zijn pijpen doen dansen, iemand manipuleren, …
    NL: iemand om zijn vinger draaien, in zijn zak steken, inpakken

    vitaya.be: Barbara kan iedereen rond haar vinger draaien met haar sluwheid en grote charme.

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door LeGrognard (10 Aug 2021 01:59)

    👍
    381

    #4182

    bluspoeder

    “bluspoeïer” is in Antwerpen een uitdrukking om iemands gemoedstoestand te beschrijven… en iemand die in de staat van “bluspoeier” is, geloof me … die staat op het punt om door het lint te gaan.

    Meer nog dan razend.

    Na da veurvalleke was h’em pesies “bluspoeïer” gelooft me na ’t was gin schoon zicht. (Na dat voorval was hij razend!)

    “De mutualiteit moest mij een doktersbezoek terugbetalen. Na een goede week stond het geld nog niet op mijn rekening. Ik was bluspoeder.” (samenwijzer.be)

    “Betaal zo en 300 euro/jaar daarvoor. Maak er me nu al minder druk om,maar in het begin was ik wel bluspoeier.” (spaargids.be 31 okt. 2012)

    “Alhoewel ik voor de wedstrijd (om het cru te zeggen) bluspoeier was.” (schellesport.be 1 okt. 2016)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Gargamelius en laatst gewijzigd door de Bon (06 Aug 2021 13:14)

    👍
    381

    #4183

    lunsen
    (ww. lunste, gelunst)

    loensen, vol goesting naar iets kijken

    zie ook: geilogen, geelogen

    Op het strand zit hij te lunsen naar de meisjes in bikini.

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door enigma en laatst gewijzigd door de Bon (29 Jul 2021 23:06)
    Dit woord was woord van de dag op 06 Jul 2008

    👍
    381

    #4184

    charel
    (zn.)

    penis, piet, piemel

    zie ook flieter, wieter, pierlewiet, sjarel; charlewieter

    Kent ge die mop al van nen Amerikaan, nen Hollander en nen Belg die aan ’t stoefen waren om ter grootste charel?

    De Jean moet geopereerd worden aan zijne …euh… charel.

    baby.be: ik ben het moe van zoveel pampers te verbruiken op korte tijd, dus nu loopt hij buiten rond in zijne blote charel. hij stond daarstraks bij het konijnenhok, maar heb hem wel gezegd wat verder te staan voor zijn pierlewiet eraf is gebeten door polleke, hihi

    > andere betekenis bij sjarel

    3 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door de Bon (27 May 2025 17:18)

    👍
    381

    #4185

    neute
    (de ~ (v.), ~n)

    kremper, flauwerik;
    zie ook neuten

    “toen we terugkwamen van centerparcs kloeg mijn man van pijn aan de voet door druk, heb zelf de halve gips verwijderd en hij had een grote bloedblaar van een te spannende gips, op spoed hebben ze de blaar leeggetrokken en donderdag moet hij terug bij specialist voor een nieuwe gips of brace. En ik maar zeggen dat hij een neute was … " (forum)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door wiver en laatst gewijzigd door brieuw (19 Nov 2025 14:26)

    👍
    381

    #4186

    bloem
    (de ~ (v.), geen mv)

    persoonlijkheid, de wil, het leven

    Memoeke zei vroeger altijd: ‘kinderen moogt ge niet slagen dan slaagt ge de bloem eruit. Dat doe meer kwaad dan goed’.

    0 reactie(s)
    Toegevoegd door fansy (03 Aug 2021 17:38)

    👍
    381

    #4187

    dolen
    (ww. doolde, gedoold)

    van zieke mensen gezegd: ijlen, ijlhoofdig, verward zijn,

    Van Dale 1995 dolen: …4. (gewestelijk) ijlen in koorts 5. (gewestelijk) suffen, krankzinnig of kinds worden

    Es moeder genezen? Neens, z’heet de g’hele nacht gedoold.

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door oederlee en laatst gewijzigd door de Bon (02 Aug 2021 16:05)

    👍
    381

    #4188

    gewente
    (de, (vr) mv: -n)

    gewoonte, hebbelijkheid.

    ook in de Kempen met uitspraakvarianten zoals:
    gewente, geweunte, gewoente

    Als je hem aansprak, had ie de gewente van altijd eerst te zeggen: ‘wablief’ of ‘wadde’.

    10 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door De Bouck en laatst gewijzigd door de Bon (07 Aug 2021 15:04)

    👍
    381

    #4189

    rap
    (de ~ (v.), ~pen)

    wondkorstje
    zie ook rapke, reuve, roof

    ook in Herenthout en Herentals: meestal als verkleinwoord gebruikt: een rapke

    Ik kan het niet laten om als ik ergens een wondje heb, dat rapke er altijd weer af te peuteren.

    Ha! Dat wondje begint te genezen, er komt een rap op.

    > andere betekenis van rap

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door jiet en laatst gewijzigd door de Bon (06 Aug 2021 09:13)

    👍
    381

    #4190

    carré
    (zn. m., ~es)

    een vierkant, een blokske, een brood met een vierkantige vorm

    een (groot)lang grof gesneden, een groffe carré gesneden
    een grof blokske gesneden, een (klein) lang grof gesneden, een grof carréke gesneden

    Is er een bakker in de zaal?

    Voor mij een wit carréke alstublieft.
    Voor mij een gesneden groffe carré alstublief

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door LeGrognard en laatst gewijzigd door Marcus (11 Aug 2021 02:33)

    👍
    381

    #4191

    politiecombi
    (de ~, (m.), ~'s)

    De combi van de politie met hun blauwe streep.
    Vroeger bestonden er ook rijkswachtcombi’s met een oranje streep, maar die zijn sinds de politiehervorming afgeschaft.

    Klik op de afbeelding
    PolicecarKENO

    Ik woon aan een kruispunt met rood licht. Vorige maand reed een politiecombi, met blauw zwaailicht, toch in volle gallo tegen een stilstaande auto, die voor het rood licht stond te wachten. De broeders van liefde hadden dat toch te laat gezien zekerst. Heel het straat was getuige.

    demorgen.be: Het is dus zeker niet zo dat er voortdurend een politiecombi voor zijn deur staat.

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door fansy en laatst gewijzigd door de Bon (08 Aug 2021 00:09)

    👍
    381

    #4192

    duust
    (hoofdtelwoord)

    hoofdtelwoord duizend

    ook in Oost-Vlaanderen

    ook duist (soms verkeerdelijk duusd gespeld)

    niet te verwarren met dust

    zie ook duzend

    Ken ’t jen al duusd ki gezeit. Ik heb het je al duizend maal (meermaals) verteld.

    ‘k Zoen da duust keren vertellen zè: ’t was ’n boer en j’had ’n piente gepakt en ip weg nor huus zag ’t ie ’n toveresse. (volksverhalenbank.be)

    ‘Kerlo was honderdduist uren van de slaap’ (Zomerland, 342).

    ’Eén keer weelde is duist keren armoede weerd! (dbnl.org)

    Alléé; duist keren merci Annemie en Johan en Hugo vo junder inbreng en inzet in ’t bestier. (natuurpuntjabbeke.wordpress.com)

    8 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Bruggelienk en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (16 May 2025 20:56)

    👍
    381

    #4193

    maarte
    (de ~ (v.), ~n)

    werkvrouw
    oppas voor kinderen, en meid
    vrouw die het huishoudelijke werk deed voor de pastoor

    ook: maartje

    vnw: maarte, maartje: dienstmeisje, meisje

    Etymologie: Middelnederlands ‘maerte’.
    (1410) genoemd naar de dienstvaardige Martha uit Lucas 10:38 (Van Dale)

    • Mijn grootmoeder had een inwonende maarte, kort na de oorlog. Ze was de hulp in het huis en zorgde voor de drie zonen. Het was dé allerliefste maarte en verbleef er tot ze trouwde.
    • Meneer pastoor had een maarte, maar ze betekende voor hem véél meer!
    • “Zijn huysvrouwe benydde dat haer maerte schoonder was dan zy” – uit ‘De historie van Belgis’, Marcus van Vaernewyck, 1566

    Tineke van Heule, ons maartje,
    Kan werken gelijk een paardje,
    Kan melken, kan mesten,
    Kan schuren gelijk de besten.
    Tineke van Heule, ons maartje,
    Staat hoog in de gunst van mijn vaartje,
    En als moederken haar prijst,
    Dat mijn zuster er om krijst,
    Dan lach ik een beetj’ in mijn baardje.
    (Tineke van Heule – René De Clercq)

    6 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door hamamelis en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (13 Oct 2023 06:30)

    👍
    381

    #4194

    stokken in de wielen steken
    (uitdr.)

    voorkomen, saboteren, dwarsliggen

    vnw: stokken in de wielen steken, een stok in het wiel steken: een spaak in het wiel steken, tegenwerken, dwarsbomen

    Uitdrukkingen en spreekwoorden van A tot Z: Vlaanderen
    De Standaard: Zuid-NL.

    Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, een spaak in het wiel steken: de voortgang of uitvoering van iets belemmeren, tegenwerken, verijdelen
    NL: een stok in het wiel steken, in de wielen rijden

    legende uit Bornem: Dat kon niet volgens hem en daarom deed de graaf niets anders dan stokken in de wielen steken opdat de twee niet met mekaar zouden trouwen.

    De Lille vindt dat de federale regering “een leefbaar Brussel stokken in de wielen steekt” (090414 deredactie.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Georges Grootjans en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (24 Apr 2025 18:37)
    Dit woord was woord van de dag op 21 Apr 2020

    👍
    381

    #4195

    slachter
    (de ~ (m.), ~s)

    chirurg
    > spottend, pejoratief

    zie ook beenhouwer, boetjer

    Kijk eens wat een litteken, het was een slachter die mij geopereerd heeft.

    > andere betekenis van slachter

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door Flipper en laatst gewijzigd door de Bon (10 Aug 2021 16:34)

    👍
    381

    #4196

    duvel-doet-al
    (uitdr.)

    een man/vrouw die heel hard werkt en van aanpakken weet, steeds gereed om te helpen
    ook: manusje-van-alles, iemand die vanalles kan en doet, duvelstoejager

    vormvariant van duivel-doet-al

    vnw: manusje-van-alles, duvelstoejager

    Van Dale 2013 online: duivel-doet-al: Belgisch-Nederlands, algemeen

    Wat hulp nodig? De Jef, da’s een duvel-doet-al!

    Jo De Geest was een duivel-doet-al. De man was actief bij verscheidene toneelverenigingen, de lokale radiozender RBS, het jeugdvoetbal en bij de Zeelse afdeling van Open Vld. (hln.be)

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door japper en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (08 Jun 2022 06:00)
    Dit woord was woord van de dag op 01 Jun 2020

    👍
    381

    #4197

    omstandigheidsverlof
    (het ~, -loven)

    kort verzuim, buitengewoon verlof (werkonderbreking met behoud van loon, geoorloofd bij bepaalde familiegebeurtenissen)

    < Frans: congés de circonstances

    vnw: (bnl.) buitengewoon verlof (voor o.a. huwelijk, overlijden familielid enz.)

    Van Dale 2017 online: BE

    ook klein verlet

    Werknemers die trouwen krijgen 3 dagen omstandigheidsverlof.

    Familiaal verlof valt niet onder het omstandigheidsverlof omdat het onbetaald is.

    2 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door petrik en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (03 May 2024 08:21)
    Dit woord was woord van de dag op 05 Oct 2020

    👍
    381

    #4198

    deurenkomedie
    (de ~ (v.), ~s)

    luchtig toneelstuk, waarin de personages verstrikt raken in allerlei intriges;
    In dergelijke stukken zijn er vaak meedere deuren in het decor voorzien langswaar personages verwacht en onverwacht kunnen binnen- en buitengaan

    Van Dale 2015 online: BE

    Liefhebbers van toneel houden niet per definitie van deurenkomedies.

    een.be: Dat heeft natuurlijk alles te maken met de deurenkomedie Boeing Boeing, waarin de drie dames stewardessen spelen.

    Elk jaar schrijft Jan zijn eigen deurenkomedies die tot nu toe nog nooit de erkenning van het Koninklijk Landjuweel – dé jaarlijkse wedstrijd voor het beste amateurgezelschap van het land – hebben gekregen. (Amateurs – Tragikomische fictieserie over amateurtoneelgezelschap De Pajotters)

    0 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door la_rog en laatst gewijzigd door de Bon (05 Aug 2021 05:50)

    👍
    381

    #4199

    messing
    (de ~ (m.), ~en)

    mestvaalt, mesthoop
    ook: messink

    < mes, hetzelfde als ’t hollands mest (De Bo)

    Middelnederlands Woordenboek:
    Mesthoop, mestvaalt. Kiliaan (1599): messingh

    wnt:
    Mesthoop, -put, -poel, messie; ook de plaats waar behalve mest ook allerlei vuilnis wordt neergelegd (zie Schuermans (1865-1870)).
    - Job, gezeten op zijnen messing, (Gezelle)

    De messing bevond zich vroeger over het algemeen op een boerderij en meestal in het midden van de koer of het erf.

    “En als de dieren dan al eens hun restanten hadden achtergelaten, werd dat met een ‘troefel’ (schop) opgeschept in een vuile emmer en op de messing leeggemaakt.” (uit een blog)

    > andere betekenis van messing

    1 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door nv577401 en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (30 Nov 2024 12:27)

    👍
    381

    #4200

    sleutel-op-de-deur
    (uitdr.)

    kant-en-klare woningbouw; instapklaar

    vnw: sleutelklaar van woningen, meteen bewoonbaar, turnkey

    ANW: (vooral) in België, bouwbedrijven (gebouwen)
    Van Dale 2018: sleu­tel-op-de-deur
    leen­ver­ta­ling van Frans clé sur porte
    1. BE sleu­tel­klaar

    ook samenstellingen: sleutel-op-de-deur-woning/project/bedrijf/oplossing/…

    zie ook sleuter

    Vele mensen kiezen de formule sleutel op de deur. Doorgaans is alles klaar en kunnen ze er zo intrekken.

    Wat houdt sleutel-op-de-deur in? Een sleutel-op-de-deurwoning staat garant voor een instapklare nieuwbouwwoning. (danneels.be)

    Sleutel-op-de-deur almaar populairder (demorgen.be)

    Voor die alternatieven doen ze dan een beroep op professionelen die sleutel-op-de-deur-oplossingen aanbieden. (vrt.be)

    Die sleutel-op-de-deur-firma gebruikte in alle huizen hetzelfde materiaal. Daardoor zat er geen eigenheid meer in. (standaard.be)

    6 reactie(s)  |  oudere versies
    Toegevoegd door janwitloof en laatst gewijzigd door Georges Grootjans (21 Mar 2025 07:57)
    Dit woord was woord van de dag op 12 Sep 2020

    👍
    381

    Meer ...

    Nieuwe versie!
    Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze GitHub.

    Het Vlaams woordenboek  |  Concept en realisatie door Anthony Liekens

    Creative Commons License

    Het Vlaams Woordenboek by Anthony Liekens is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.