Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
jongetje
Is dat al je zoontje? ’t Is al een ferm baaske geworden!
helemaal doof
Van Dale 2015 online: BE
DS2015: standaardtaal
NL: stokdoof
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Potdoof, zeer doof, naar men wil, omdat een pot ooren heeft en niet kan hooren. Het is echter zeer wel mogelijk dat de samenstelling toch naar analogie is ontstaan (b.v. van potdicht), doordat het eerste lid alleen nog de beteekenis van een versterking had behouden.
Ik ben er nu echt van overtuigd dat hij niets meer hoort, hij is potdoof.
demorgen.be: De regering zal potdoof blijven voor dit signaal, omdat ze gevangen zit in haar grote ideologische gelijk
vastgetrapt (van grond)
Ik heb hier pas gezaaid en ge loopt die grond derf. Door dat veel heen en weer geloop duurt het veel langer eer alles uitkomt.
lambiek waaraan sap van zure kersen is toegevoegd
in Antw.: kriek
Dat smaakt, ne goeie kriekenlambiek als het warm is.
hemd
Doog dich es e reen humme aan.
(Doe eens een schoon hemd aan.)
het breed laten hangen, ook wel stoefen met dingen die je eigenlijk niet hebt of kunt
vnw: de (grote) Jan uithangen: de grote meneer spelen, veel drukte maken
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
Sinds Fonske met de lotto gewonnen heeft, hangt ’m overal de grote jan uit. Binnenkort is al zijn geld op.
Wij willen hier niet de grote jan uithangen. Ik wil echt niet de vedette spelen. (nieuwsblad.be)
Nooit de grote Jan uitgehangen? “Ik ben een bescheiden mens. Ik heb nooit met een Porsche gereden zoals mijn zoon Sven." (demorgen.be)
- achterklap vertellen of verkopen: een wind laten
- roddelen (AN)
Van Dale 2013 online: gewestelijk, informeel
Van een grijsaard of een kind wordt wel eens gezegd dat hij achterklap vertelt zonder het te kunnen inhouden.
bevraging van de ‘markt’, marktverkenning, marktonderzoek
(de term lijkt vooral in Vlaanderen gebruikelijk, maar komt sporadisch ook wel op Nederlandse sites voor)
Fluxys LNG heeft een marktbevraging gelanceerd om te peilen naar de interesse voor bijkomende capaciteit op de LNG-terminal in Zeebrugge.
Er is uiteraard geen bezwaar tegen een commerciële nevenfunctie voor het Steen, maar dit mag niet de hoofddrijfveer zijn voor het nieuwe project. Met de huidige commerciële marktbevraging geeft de Stad een slag in het gezicht van die vele honderden mensen die in Antwerpen en in Vlaanderen dagelijks bezig zijn met creatieve erfgoedcommunicate (…) (www.groenantwerpen.be)
iets bij zich hebben, meehebben
Taaladvies.net: standaardtaal in België? status onduidelijk
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, niet algemeen
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 4; Vlaamsheid: 3
In de standaardtaal is het wederkerend voornaamwoord verplicht, in het Vlaams niet.
“Ik heb geen geld bij.”
“Ik had geld bij, dus ik hoefde eigenlijk helemaal niet te stelen.” (nieuwsblad.be)
Acht personen bleken onder invloed, één iemand had een wapen bij, acht mensen werden gerechtelijk aangehouden en 12 voertuigen werden in beslag genomen. (focus-wtv.be)
voorlopige versie van een (nog te bespreken) tekst
vnw: voorlopig ontwerp van een tekst
Van Dale 2017 online: BE
Frans texte martyr (ook een belgicisme)
vgl. sneuvelnota
Daaromtrent werd door de toenmalige minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid een “sneuveltekst” voorgelegd, die als basis heeft gediend voor de verdere bespreking. (Belg. Staatsblad)
De vier Belgische voorstellen tot aanpassing van de sneuveltekst werden op een drafje goedgekeurd (vrt.be)
Nu wordt dat document al omschreven als een ‘sneuveltekst’. “We zullen moeten onderhandelen met de oppositie”, zegt CD&V-Kamerlid Raf Terwingen. (demorgen.be)
1) prentje, afbeelding
2) zwakkeling (aan de kust ook plakzantje)
< sant: (1265-1270 ‘heilige’) < Latijn sanctus (heilig)
< Prentje waarop een heilige is afgebeeld. Gewoonlijk in den vorm van het verkleinwoord.
- Hij … kreeg ”santjes”, met randen als kantwerk uitgeslagen, van den onderpastoor ’s Zondaags in de Leering, De Vos Vl. Jong. 15. ( Woordenboek der Nederlandsche Taal)
1) Vroeger speelden we kaart voor zantjes.
2) Ben jij nu een man of een (plak)zantje?
> andere betekenis van zantje
roestvrij staal (rvs)
< Frans: acier inoxydable
Van Dale 2018: inox: BE; stofnaam roestvrij staal, m.n. als materiaal waarvan huishoudelijke artikelen zijn gemaakt
inox is Belgisch-Nederlands zowel voor zn. als bn.
zie ook inoxen; inoxstaal; inoxidabel
Klik op de afbeelding
Astral, een sculptuur uit inox, van Cristina Pizarro
Een inox kom is een kom gemaakt van eh … inox!
De prijs van inox fluctueert nogal sterk.
De inoxen platen liggen per dikte en per afmeting gesorteerd in het magazijn.
- Wat kosten die metalen platen?
- De inoxen kosten 2.12€/kg en de stalen komen op 1.50€/kg.
Een uitdrukking van een staat van zware beschonkenheid.
Vooral populair bij de jeugd van de Antwerpse Kempen
uitspraak met zware e
> andere uitspraak van daarm
zie ook: pottendarm, zjaak, pottoe, poepeloere, petrol zijn, meurg
“amai, den Bert staat er weer ze, me zijne deirme kop”
“Laat me doen, kzen deirm”
“ej mottige kalle, kzen deirm, gaan we muilen?”
“’t Is ni omdak nen tak op mijne kop heb dak deirm zijn!”
kruiwagen
uitspraakvariant van pijpegale
Klik op de afbeelding
.jpg)
Woordenboek der Nederlandsche Taal: pijpegaal: Middelnederlands pipegale: Eene thans inzonderheid in Zuidelijk West-Vlaanderen nog bekende benaming voor een kruiwagen, doch die vroeger ook elders in gebruik was. Het woord, behalve als piepegaal, wordt gewestelijk ook als pupegale uitgesproken (zie De Bo (1873) en Loquela (1907))
J’ei de puppegalle gevuld me zand. (hij heeft de kruiwagen met zand gevuld)
“Het wiel en de tramen van eene pijpegalle” De Bo (1873)
uitsmijter, buitenwipper
Die snotneuzen hadden weeral ruzie met de buitensmijter.
gefleem, gevlei
z. ook fletsen
Hou nu maar op met uw geflets, ge krijgt uwe pree zaterdag en genen dag eerder!
rustperiode als compensatie voor arbeid gepresteerd buiten de gewone werktijd
Een werknemer die op zondag gewerkt heeft, heeft recht op onbetaalde inhaalrust, die in principe binnen zes dagen na de betreffende zondag gegeven moet worden. De inhaalrust bedraagt een volle dag wanneer het werk op zondag ten minste vier uur of meer duurde, en een halve dag wanneer het werk minder dan vier uur duurde. (bron: Randstad)
niets, niemendal
ook in Antw.
Die gast gevonden in het bos had nikske aan.
- Oei, sorry!
- ’t Is nikske. (Het is niets. Het is niet erg.)
- Hoeveel ben ik u schuldig.
- Nikske.
iemand die vaak of lang aan de bar zit, kroegloper
Mijn broer is een echte toogplakker
leraren
taaladvies.net: Een aantal woorden op -aar heeft niet alleen een meervoudsvorm op -s, maar ook een op -en. Bij de meeste van deze woorden is de vorm op -en in Nederland de meest gebruikelijke en de vorm op -s in België. Dat geldt niet voor alle woorden in gelijke mate, maar wel in het bijzonder voor leraar. De in België gebruikelijke vorm leraars komt in Nederland niet of nauwelijks voor; daar wordt leraren gebruikt. Dat verschil geldt ook voor samenstellingen met leraar als eerste deel: leraarskamer versus lerarenkamer (voor zover niet docentenkamer gebruikt wordt) en lerarenagenda.
vrttaal mail: leraars is standaardtaal in België
DS2015 standaardtaal (leraars)
Limburg kent de meervoudsvorm: sleutelen i.p.v. sleutels.
Leraars gaven aan de nieuwe spelling niet te zien zitten. Ook handelaars werden geconfronteerd met de nieuwe wetgeving.
De Vlaamse vereniging voor Wiskundeleraars zegt klaar en duidelijk: “met de nieuwe eindtermen gaat het niveau voor wiskunde omhoog”. (vrt.be)
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
