Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
stotteraar
zie ook doddelen
uitspr. doddeleir, doddelèr
Het is genen echten doddeleir, hij doddelt alleen als hij zat is.
En ze zeggen da kik nen ddd, nen dodo, nen doddeleir zen…
de grote stad (metropool) wordt in NL/SN niet gebruikt,
vgl. grootstedenbeleid
Een grootstad, waar de anonimiteit heerst, is absoluut niet gediend met een afstandelijke burgemeester. (VRT nieuws)
bordje om onder een kop koffie te zetten
ondertas
Kempen: klein tallooreke
Zet uw tas op een soutalloor voor ge op tafel morst.
Zet je kop op een onderbord voor je op tafel morst.
curiosa, tweedehands, rommel, semi-antiek, brocante
vnw: (nep)antiek en curiosa
ook een zaak waar het verkocht wordt
niet in Van Dale 1995 of Van Dale online 2012
Van Dale 2018: brocanterie
toegevoegd in mei 2013
brocante
etymologiebank.nl: brocanterie zn. (BN) ‘zaak, winkel waar curiosa verkocht worden’, ook ‘rariteiten’. Nnl., nog niet geattesteerd in de woordenboeken. Ontleend aan Frans brocanterie ‘id.’ (1841; Rey), een afleiding van het werkwoord brocanter. Frans brocanterie had eerst de betekenis ‘(verkoop van) tweedehands goederen en curiosa’ (1767; Rey), in welke betekenis het door brocante is verdrongen.
vgl. brocanteur
Fernand Costermans, de ‘sympathieke’ duivenmelker uit De Kampioenen die een brocanterie uitbaat.
ze hadden het een paar dagen voordien samen in de etalage van een brocanterie bewonderd. (Een medaille van vlees en bloed – Serge Simonart)
De bel is gegaan
zie ook belt, het ~, gebeld, het is ~
Het heeft gebeld, de lunchpauze zit erop, we moeten terug aan het werk.
eerbiedwaardig, respectabel
vnw: in België ook: respectabel, eerbiedwaardig, aanvaardbaar
Hippe vr. zkt. aangen. heer vr. gesprekken, date, relatie. Enkel eerbare voorstellen aub.
boerenkool
uitspraak: savooj, saveuj; in Antwerpen: savoei
< Woordenboek der Nederlandsche Taal: savooiekool
znw. vr. Waarschijnlijk ontleend aan Hoogduits Savoyerkohl, naar Frans chou de Savoye. Als verkorte vorm komt ook voor Savooitje en in Zuid-Nederland savooi.
Klik op de afbeelding
In mijnen hof staan savooien, tomaten en patatten.
-vervangproducten binst en kort na de oorlog, meestal van minderwaardige kwaliteit – vb eierpoeder
-ook synthetische producten
-algemeen woord voor alles wat er in die periode op de markt kwam
uitspraak /erzats/ met de klemtoon op de eerste lettergreep, van het Duits ersetzen: vervangen
Algemeen Nederlands Woordenboek: ersatz
(vooral) in België
iets van een mindere kwaliteit of geschiktheid wat gebruikt wordt ter vervanging van iets anders, vaak omdat dat laatste niet beschikbaar is
Moeder maakte een omelet met eierpoeder, het was een soort gele pannenkoek, niet zo smakelijk als van een vers eitje.
Tot hiertoe verkocht vader alleen degelijke goederen die uit katoen, wol of zijde werden vervaardigd, al de rest vond hij maar erzats.
Toen er in de buurt een Mongooltje werd geboren kwam dit volgens hem door ‘den erzats’.
diarree hebben
zie: rap, met de ~pe zitten
Mijne maag ligt weer overhoop. Ik ben al twintig keer naar het toilet gegaan. Ik ben aan de rappe.
niet komen opdagen, verstek geven
ook fig.: het laten afweten
vnw: forfait geven: niet opkomen of zich terugtrekken, verstek laten gaan
DS2015 standaardtaal
Team Taaladvies: In de standaardtaal in België wordt voor verstek laten gaan ook de uitdrukking forfait geven gebruikt. Die uitdrukking komt vooral in sporttaal voor, maar ze wordt af en toe ook in andere contexten gebruikt. Forfait komt in de standaardtaal in België ook voor in samenstellingen als forfaitcijfers, forfaitscore en forfaitzege.
< Frans: déclarer forfait
sportterm : de tegenpartij wordt automatisch overwinnaar
taaladvies: Forfait komt in de standaardtaal in België ook voor in samenstellingen als forfaitcijfers, forfaitscore en forfaitzege.
De vorige zondag hadden we met ons volleybalploeg nog gen eens moeten spelen. We waren automatisch gewonnen want de tegenploeg had forfait gegeven.
demorgen.be: Zieke Sven Nys geeft forfait voor EK veldrijden
De Jean ging komen helpen, zei hij, maar hij gaf forfait.
Ik probeerde de auto verschillende keren te starten maar die gaf forfait.
er de vaart inzetten
Antwerpen stad: paretten, van zijn ~ geven
Toen hij zag dat hij achterlag begon hij perette te geven.
overvol
NL: stampvol
zie ook: stampendevol, bommersvol, kropvol
Ge kunt niet meer links, rechts, vooruit of achteruit. De zaal zit gestampt vol.
zie urgentie~
zie ook mug, spoed, spoedgevallen, dienst spoedgevallen, spoeddienst, spoedarts
vgl witte sector
Een urgentieverpleegkundige werkt in het urgentieteam van een hospitaal.
plastic zeil
> bache
Bij veel vrachtwagens zie je dat er een basch over de lading gespannen is.
Wat moet ik bestellen? Een baschwagen of een containerwagen?
zelfstandig academisch personeel
De professoren aan de universiteit zijn ZAP-leden, en staan in voor de inhoud van het onderwijs en het onderzoek.
boterham smeren
In de regio Lier, en de Antw. Kempen
ook in Boom?
< breiden
Ik moet de boterhammen voor mijn schoofzak nog breien.
> andere betekenis van breien
hele, ganse
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
Hij ligt heelder nachten wakker.
“Als er de voorbije weken iets duidelijk is geworden, is het wel dat er twee soorten mensen bestaan: zij die tegenwoordig heelder dagen slijten met het verzamelen van de 151 verschillende Pokémons op hun smartphone, en zij die er hoofdschuddend naar staan te kijken.”(https://groups.google.com/forum)
een dikke nek, hij heeft de wereld aan zijn gat hangen
tes pesees jef van brussel : het is percies jef van brussel
het Belgische politieke zenuwcentrum, het parlement, de regering, de Belgische politiek in het algemeen
vnw:
•straat in Brussel met de gebouwen van een aantal ministeries
•(fig.) de Belgische regering
-Wetstraat 16: ambtswoning van de premier
Van Dale 2005:
Wetstraat de
straat in Brussel waaraan o.m. het parlement en enkele ministeriegebouwen liggen
(metonymisch) de Belgische regering
NL: het Binnenhof
samenstelling: wetstraatjournalist, Wetstraatjournalistiek, wetstraatwatcher, wetstraatbubbel
zie ook: Wetstratees; Wetstraat, de ~ en de Dorpsstraat
vergelijk: Dorpsstraat, de ~, Lambermont, de ~; de coulissen van de Wetstraat; Wetstraat 16
Ook in de Wetstraat is het krokusverlof. Twee leden van de regering zijn gaan skiën en de eerste minister zit op het vliegtuig, op weg naar zijn familie.
in bep. streken in Zuid-Limburg (ook elders?) het gewone woord voor “raden”
z. grojje
ook in Antw. z. geraadsel
(voorbeeld aldaar)
> andere betekenis van graden
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
