grootstad

grootstad

(zn. vr. grootsteden )

de grote stad (metropool) wordt in NL/SN niet gebruikt,

387

Uit een discussie in taalschrift :

Een NL uitgever (Jacques Dohmen (Querido))over o.a. grootstad:
“Overigens leer ik via het contact met ‘mijn’ Vlaamse auteurs dagelijks Nederlandse woorden bij, woorden die ik ook steeds vaker zelf gebruik, en ik beschouw dat zonder meer als een verrijking. Ik ben dan ook geen voorstander van het zonder meer ‘verhollandsen’ van teksten van Vlaamse schrijvers. Maar ik zal me altijd blijven verzetten tegen gallicismen als rijden aan vijftig kilometer, germanismen als grootstad en kortverhaal, en het gebruik van moeten als het echt hoeven moet zijn (iets niet moeten is iets anders dan iets niet hoeven, maar er is geen Vlaamse kwaliteitskrant die zich van dat verschil bewust is).”

Lees het belerende: Nou kindje, je mag best wat in het zand spelen, maar maak je niet vuil hoor!

En een antwoord (Frans Vermeulen):
Verder worden met germanismen Duitse germanismen bedoeld neem ik aan, want men kan moeilijk gallicismen of anglicismen zoeken bij achtereenvolgens het Frans of het Engels. Het Nederlands wordt wel afgunstig bekeken op zijn natuurlijk woordvormingsvermogen en het fijnzinnig en gemakkelijk omgaan met zijn vanzelfsprekende woordsamenstellingen, iets waarmee men in het Frans en het Engels eeuwig blijft worstelen. Waarom zou kortverhaal niet kunnen als langspeelfilm wel kan (of moeten we daar een Engels woord voor gebruiken?) en waarom niet grootstad als grootmeester of grootgrondbezitter kan?¨"

Voila: De grootmaarschalk die grootgrondbezitter was verhuisde van het Groothertogdom Luxemburg naar de grootstad omdat hij daar meer groothandels en grootwarenhuizen had. Groot gelijk!

Germanismen als grootstad mogen niet. Maar ene Camps (make my day!) heeft naar dagelijkse gewoonte voor zijn stukskes in de De Morgen zijne Van Dale pardoes opengeklapt en vandaag ‘angehaucht’ gevonden. Eén miljoen euro voor de VL die dat woordje kent …euh… monopolygeld hé ;)

Totale onzin dat zulke samenstellingen niet zouden mogen :p Tenzij natuurlijk dat ze vinden dat er altijd een buigings-e moet staan en klemtoon op het tweede lid, zoals in “rodekool”. Het zou de belangrijkste taak voor een zelfverkozen taaltuinier zou moeten zijn om de woordvormingsmogelijkheden van zijn taal zo groot mogelijk te houden.

Het argument is dat het een germanisme is, in dit geval een letterlijke vertaling van Großstadt. Dat zowat al onze woorden van ergens anders komen, doet blijkbaar niet terzake. Ik weet het niet zeker, maar kan het dat de afkeer van germanismen groter is in NL dan in VL? In ieder geval zie ik in de lijst http://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_germanismen_in_het_Nederlands
een hele resem VL woorden staan.
Verder lees ik ergens anders op wikipedia: ‘Het Genootschap Onze Taal werd in 1931 opgericht met de strijd tegen germanismen als hoofddoel. Vermoedelijk speelden ook politieke motieven indertijd een rol, ook al is dit nooit zo expliciet door Onze Taal vermeld.’
En verder gaan ze voorbij aan het feit dat Nederlands een germaanse taal is, zoals het Zweeds ook zeker?

Überhaupt heb ik altijd gemeden omdat het voor mij typisch NL is (Camps gebruikt het veel :) en omdat het niet verteerd is, dwz het blijft in geschrifte en uitspraak Duits – ’t zou voor mij in de uitspraak oeberoept of zoiets moeten worden. Sowieso wordt nogal aardig geschreven voor mijn part, ik spreek het uit: zoeëwiezoeë (of zoewiet). (Zowiezo is overigens den broer van zazawie ;)

En zeggen dat het woord leenwoord zelf een leenwoord is…uit het Duits nog wel: Lehnwort.
Een interessant artikeltje op wikipedia: http://nl.wikipedia.org/wiki/Leenwoord
Vooral dat stukske over doubletten (zal ook wel een leenwoord zijn)…

overhoôfd!