Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
Van Dale: werkzaamheden van huishoudelijke aard, beurtelings te verrichten
Typisch Vlaams gebruik:
(1) beurtelingse huishoudelijke taken in het leger (vb. jassen, patatten ~)
(2) Hard/zwaar werk
(1) Den Dirk heeft vandaag corvee, hij moet de toiletten kuisen.
(2) Ja jong, zo kasseien leggen, da’s corvee é.
een (iets) of iemand (mannelijk)
ook in Vlaams Brabant, Limburg
vgl. wat voor ene (een) zijde gij
Het zijn de woorden van ene die een lang leven gehad heeft. (L.P.Boon)
Mijne PC is zo traag, het is ene die precies slaappillen gepakt heeft.
Dien enen heeft dat ongeluk zien gebeuren.
(van kapitaal of aandelen gezegd) voltekend
In november 2002 heeft het bedrijf, in het kader van een kapitaalverhoging met voorkeurrecht, 70.000 nieuwe aandelen uitgegeven die volledig onderschreven werden.
1) niet onbeduidend of niet onbelangrijk zijn
2) iets groot, belangrijk, omvangrijk
DS2015: standaardtaal
Ongemarkeerd in Van Dale D2015 online, maar
ANW: ((vooral) in België)
zaak van geen belang; bagatel; kleinigheid; niks. Vooral in uitdrukkingen als dat is klein bier vergeleken met, dat is geen klein bier.
zie bier, klein ~
books.google.be: ‘Elektro-shock is geen klein bier. Ik heb vroeger One F lew Over the Cuckoo’s Nest gezien, die film met Jack Nicholson. ’
issuu.com: Channel Zero is geen klein bier in vergelijking met collega’s in het genre.
opeten
ook: naar binnen spelen
vnw: naar binnen slaan, opeten of opdrinken
SN: naar binnen werken: hij heeft ze in een mum naar binnen gewerkt.
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
Typisch Vlaams: Geen Algemeen Nederlands; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 5
Hij had wel zes boterhammen bij maar heeft ze op geen tijd binnengespeeld.
Ook geraffineerd zetmeel zal je volgens Blythman samen met je boterham binnenspelen. “Dat heeft de vervelende eigenschap dat het afbreekt in …” (demorgen.be)
Heb je net een vetrijke maaltijd binnengespeeld? Dan zit dat vet 3 uur later al vast rond je taille. (hbvl.be)
De lijst van – ongezonde – maaltijden die we met z’n allen op kerstavond of kerstdag naar binnen spelen, is eindeloos. (vrt.be)
heel sexy botten
< Engels fuck-me boots, naar analogie met fuck-me shoes. De laatste term werd algemeen bekend toen Germaine Greer hem gebruikte in 1995. Het schoeisel zou bijdragen tot het imago van seksueel object van de vrouw. (wikipedia)
zie ook verzamellemma kledij
Ziet ge Marieke daar, die met haar fuck-me-botjes? Ze ziet er gereed uit om in actie te schieten!
Iets van iemand leren, nadoen, overnemen…al dan niet bewust.
Bijna het omgekeerde van het AN ‘afleren’.
Waarschijnlijk ruimer dan Antwerpen, ook teruggevonden bij L.P. Boon.
Staat ook in Van Dale, maar enkel als een vorm van ‘intentioneel’ leren.
Die groffe woordenschat, dat heeft hij van die nozem van ne vriend afgeleerd.
maar jongen/meisje toch, ik heb medelijden met je
ook: maar manneke toch (m/v), maar ventje toch (m.)
in prov. Antw. ook: maar kind toch of kinneke toch
Kleine jongen: Ik heb in mijn broek geplast!
Grote jongen: Maar jonk toch!
Bediende in het bedrijf aan de ontvangst, receptioniste
zie ook onthaal
Vanaf vorige week vrijdag hebben wij op in het bedrijf een nieuwe onthaalbediende gekregen via het interimkantoor.
een kaarsje
< diminutief van kèèrs < Middelnederlands kerse, keerse, caerse
ook in de provincie Antw.
“’K zal veur a è keske branne.” (ik zal voor u een kaarsje branden.)
ploeteraar, iemand die in de modder staat te wroeten
Als mensen van de omliggende gemeenten ons (destijds) voor “trotwaarlepers” uitmaakten (omdat ze in Bilzen stoepen hadden, en zij niet), kregen zij steevast een striemend “drabbelaren!” om de oren.
iemand die verbazingwekkend uit de hoek komt
Potverdikke, gij zijt mich toch ne vieze!
- Echt, uitgerekend, perfors, parforce
- niettegenstaande alle weerstand, kost wat kost, malgré
SN: per se
uitspraak: përsee (Antw.)
< Latijn: per se (letterlijk: ‘door zich’)
Genootschap Onze Taal: Wat is de juiste spelling: per se of persé?
Per se, in twee woorden en zonder accent aigu, is de spelling die bij de taal van oorsprong aansluit: het Latijn. Het betekent letterlijk ‘op zichzelf’. Deze vorm staat in alle spellinggidsen en woordenboeken. Vbn.:
- Sandra wilde per se om zes uur vertrekken. (per se = ‘beslist’)
- Van mij hoefde dat niet per se. (per se = ‘noodzakelijkerwijs’)
- Eén glaasje wijn per dag is per se niet slecht voor de gezondheid. (per se = ‘op zichzelf beschouwd’; in deze betekenis komt per se niet zo vaak meer voor)
Naast per se vermeldt het Witte Boekje (2006) ook de vernederlandste vorm persé. Deze vorm komt vaak voor, omdat de Latijnse herkomst, met de uitspraak ‘pèr see’, bij veel mensen onbekend is. Volgens ons is er weinig bezwaar tegen deze vernederlandste vorm. De officiële spelling keurt alleen per se goed, maar in de Technische Handleiding, het basisdocument van de officiële spelling, staat wel: “Het aan het Latijn ontleende per se wordt vaak gespeld als persé, wat illustreert dat het in die vorm door een groot deel van de taalgemeenschap als een aanvaardbare of zelfs gewenste aanpassing wordt ervaren. Het is denkbaar dat deze spelwijze op termijn als nevenvorm de status van officiële spelling verwerft, of zelfs de oorspronkelijke vorm vervangt.” De officiële spelling zet de deur dus op een kier voor persé." (https://onzetaal.nl/taaladvies/advies/perse)
Moet gij nu persé juist vandaag den otto wassen?
buurvrouw
Van Dale: burin
de (v.); burinnetje
1. (verouderd) buurvrouw
De burin sen hond liep op straat.
libel, waterjuffer
synoniemen uit verschillende regio’s: gelassesnéér, haarsnijer, kleermaker, messesteker
Het biezenpaard bleef als een helikopter boven het water hangen.
het gedaan hebben, de schuld krijgen, het te verduren krijgen, …
zie ook fretten, boter, de ~ gefret hebben
De stock in het magazijn klopte langs geen kanten en de Jean heeft de bonen gefret natuurlijk, want dat valt onder zijn verantwoordelijkheid.
Als er ergens het één of andere voordeel uit te halen valt, iets waar ge profijt mee doet, maar wat niet altijd voorradig is – of slechts tijdelijk, dan wordt hier gezegd: “Kind, rijdt bij want…..”
Of: Wie het eerst komt, het eerst maalt
Heb je de reclamefolders al gezien? In den Aldi staan kettingzagen in reklam, rijdt bij of ge hebt er geen meer!
kinderen
Nu ik gescheiden ben, moet ik mijn kweek zelf grootbrengen.
> andere betekenis van kweek
gebroken
vergelijk over in de betekenis van ‘in twee, doormidden, kapot’
Jos heeft een accident gehad; zowel zijn been als zijnen arm zijn over.
> zie andere betekenis van over
helemaal geen (met nadruk). Wordt hoofdzakelijk gebruikt met “woord”.
vnw: geen gebenedijd woord: geen stom woord
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
zie ook woord, geen gebenedijd ~
In dat hotel spraken ze geen gebenedijd woord Nederlands.
Het was trouwens leeg, er was geen gebenedijde ziel te bespeuren.
Hoe ze dat gaan oplossen? Daar heb ik geen gebenedijd idee van.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
