Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
over het hoofd zien, laten wachten, niet prompt reageren
Ik heb u efkes in den brand gelaten, maar ge weet, dat ik mijnen tijd pak. Zou er nog iets in huis komen om makandere (mekander) te zien in de paasvakantie?
parkiet
Antwerpen: perusj
< Frans: perruche
In onze volière zit een paartje prussen, dat zit nu eens de hele dag tegen elkaar te kwetteren.
het zitten hebben, het aan zijn been hebben
vnw: (ironisch) de dupe zijn, het haasje zijn
Typisch Vlaams: De uitdrukking ‘hij heeft prijs’ wordt ook ironisch gebruikt om te zeggen dat iemand een probleem krijgt, de dupe is: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
zie ook:
zitten, het ~ hebben,
spek, het ~ aan zijn been hebben,
jan, van ~ hebben
zie ook andere betekenis van prijs hebben
Op de terugweg was er slechts één alcoholcontrole, hij had toch wel prijs zeker.
Peter: “Ik liet een preventief darmonderzoek doen op 39-jarige leeftijd, en ik had prijs. (deinzeonline.be)
Gert had dus verteld dat hij met een snor zou presenteren als hij de hartenaas trok en hij had prijs. De baas van Studio 100 is een man van … (showbizzsite.be)
Marie-Claire was enkele meters achter mij en zij had prijs bij de douane. Zij moest alle bagage openen, maar geen probleem, er zat niets in … (toegankelijkopreis.be)
De eerste voortvluchtigen hangen eraan in ‘Klopjacht’: “Ik kijk één keer niet en we hebben prijs”. (nieuwsblad.be)
bolletje, kluwen
zoals bijvoorbeeld een bolleke koord of een bolleke breiwol.
Woordenboek der Nederlandsche Taal: In Zuid-Nederland ook in ruimer toepassing op eene prop, een kluwen (…) Een bolletje garen (…) bolleken katoen (…) bol saai
De trui die ik wou breien is af en ik heb nog drie bollekes over!
Met mijne vlieger en zijne steert.
Hij gaat omhuge, ‘t is ‘t ziene weerd.
’k Geef hem maar kleiwe, op zijn gemak.
‘k Heb nog drij bollekes in mijne zak.
(De Vlieger, K. Burgelman, A. De Kegel)
Wij hebben 3 weken geleden onze mini maltezer Prutske bij jullie gekocht. een echt schatteke en zo speels en lief ik zeg altijd just een bolleke garen. (pupsenzo.be)
“Een bolleke saai, daar kunde nen sok mee breien” zei m’n bebon altijd. (scoutswindeke.be)
> zie andere betekenissen van bol, bolleke
worst
< Frans saucisse
zie ook sesietse
Gebakken sossis bij de puree is armmenseneten, maar wel lekker.
overspel plegen, vreemd gaan
Van Dale 1995: gewestelijk
Als ge op de boekskes moet afgaan doen die BV’s niet anders dan naast de pot pissen.
uitstappen, bijvoorbeeld uit trein, tram, bus
vnw: uitstappen uit een openbaar vervoermiddel
vergelijk afstappen, het ~
zie ook verzamellemma wegcode
Dit is mijn halte! Hier moet ik afstappen.
> andere betekenis van afstappen
1. voor den aap gehouden worden, een voorwerp zijn van schimp
2. een slecht gasthuis hebben
fig. met iets of met iem. in verlegenheid zijn
NL: in een vervelende positie belanden
Zie ook de Vlaamse variant: hond, in den ~ gelogeerd zijn
Bron: F.A. Stoett – spreekwoorden en zegswijzen
Een koppel had een B&B geboekt voor dees weekend. Veel te duur navenant de service en kwaliteit. Ze waren in den aap gelogeerd.
zeer fijn zaagsel, houtstof
Brugge: zagemul
Nederland: zaagmeel (volgens Van Dale verouderd)
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Smisdom: algemeen
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 6
Schanulleke is gevuld met zagemeel.
examenperiode, zittijd, tijd waarin examens worden afgelegd
Van Dale 2015 online: Belgisch-Nederlands
Frans session
Als ge niet geslaagd zijt in de eerste zit, kunt ge nog altijd opnieuw proberen tijdens de tweede zit.
> andere betekenis van zit
besloten bijeenkomst van personen met dezelfde opinie over politiek, of filosofie, kunst, literatuur, enz.
< Fr. cénacle, figuurlijk van Lat. cenaculum < cena = avondmaal
in de voorbeeldzin: besloten politiek/religieuze bijeenkomst:
ook senakel (zie voorbeelden)
De affaire wordt blijkbaar georganiseerd vanuit cenakels die het daglicht niet verdragen. (Belgische nieuwssite)
Dochy bekritiseerde de “Brusselse senakels” die hun voeling met het lokale niveau kwijt zouden zijn. (vrt.be)
Hoe groter de weerklank van de aktie, hoe groter de kans dat hun standpunten de politieke senakels bereiken. (veto.be)
Ervaring in de brandhaarden van de wereld, in Europese cenakels en bij de Staatsveiligheid (standaard.be)
Algemeen Secundair Onderwijs, ook wel de doorstroming genoemd
uitspraak a-ezzo
Nl: Mavo
Kinderen die het ASO volgen, kunnen nog alle kanten uit in hun studiecarrière.
- pijn lijden, ook hartpijn door verdriet
- in de sport zware lichamelijke inspanningen leveren
tegenwoordig ook in Nederland ingeburgerd; was oorspronkelijk een Vlaamse (wieler)uitdrukking
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 7; Vlaamsheid: 1
Na de dood van zijn vrouw heeft hij toch serieus afgezien.
Vorige week de Mont Ventoux gedaan in minder dan twee uur: het was afzien, maar ik had het voor geen geld willen missen!
> andere betekenis van afzien
een kopje
zie ook: tas, jat, zjatte
< Frans: jatte: kom, kommetje
Woordenboek der Nederlandsche Taal: zjat: Gewestelijk in Vlaams-België en in Nederlands-Limburg (Maastricht).
ook in Vlaams Brabant
Kom! We gaan een zjat koffie drinken.
slapen; meestal voor kinderen gebruikt, ook dodo doen, ook dodokes doen
< Fr. faire dodo: onderverstaan do-rmir
Leiestreek : doke doen
Zij(t) wat stillekes! De kleine is dokes aan ’t doen.
Ik heb vaak, ik denk dat ik maar eens dokes ga doen.
frieten van de frituur eten
Van Dale:
toegevoegd in 2015
BE; informeel een frietje steken
een portie frieten van de frietkraam eten
Na de voorstelling gaan we nog een pint pakken en een frietje steken.
“De Belgische frietkotcultuur is voortaan in het hele land erkend als immaterieel erfgoed. De zes bevoegde ministers hebben dat gevierd in het Atomium met een frietreceptie. Ook prins Laurent stak een frietje mee en werd opgenomen in de orde van de Gulden Puntzak.” (deredactie.be 20/07/2017)
iets kleins, futiliteit
vnw: prul, vod, rommel, wat niet deugt, ding van geen waarde
Typisch Vlaams: Belgisch-Nederlandse Standaardtaal; Gangbaarheid: 3; Vlaamsheid: 3
Ge moet u niet te druk maken over zo een prutske.
> andere betekenis van pruts
kraambed
wnt: kinderbed: Het bed waarin de kinderen geboren worden; waarin de vrouw van (haar) kinderen bevalt; het kraambed. Eigenlijk, en, evenals kraambed, in gewijzigde opvattingen, bij welke aan het bed zelf nauwlijks en zelfs niet meer gedacht wordt. In de algemeene taal, behalve in de kerk, verouderd maar gewestelijk en plaatselijk in de volkstaal nog in levend gebruik.
( …)
In ‘t kinderbed sterven: in de kraam; bij of kort na de bevalling
’Ist een vrou die int kinderbedde sterft met haer kint, dat kint wort in sijns moeders rechten arm gheleyt, ende met sijn moeder in een graf begraven, (1602).
’Myne … Moeder stierf van my in het kinderbed’ Wolff en Deken (1784).
zie ook verzamellemma geneeskunde
Onze gebuur zijn eerste vrouw is in het kinderbed gebleven. ( zie in het kinderbed blijven)
“En als men hem ’s avonds deed roepen had hij geen tijd meer, hij moest een kinderbed doen, men zou wel eens willen weten waar.”
(Louis Paul Boon verzameld werk)
afkorting voor transformator, trafo
De transfo van mijn speeltrein is kapot.
Waar ligt de transfo van mijn gsm?
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
