Registreer als nieuwe gebruiker om het Vlaamse Woordenboek op zijn best te kunnen gebruiken. Als ingelogde gebruiker kunt ge bijvoorbeeld nieuwe termen aan ons woordenboek toevoegen, andermans definities verbeteren, en reageren op bestaande definities.
Wees welgekomen | Willekeurig | Top woorden | Recent
Dit zijn de top Vlaamse termen volgens het aantal positieve stemmen.
De gebiedende wijs was in het SN vroeger met een t voor het meervoud. Legendarisch zijn de plakkaten: ‘Voor onze kinderen, rijdt voorzichtig’ (Grapjassen krasten een v voor die rijdt :)
In ’t Vlaams wordt die t nog heel dikwijls toegevoegd in de gebiedende wijs. Trouwens zowel voor enkelvoud als meervoud.
zie ook commentaren
taaladvies.net:
http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/100
http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/924/
http://woordenlijst.org/leidraad/11/7/
zie ook gebiedende wijs op -t
Staat eens stil!
Gaat eens uit de weg!
Vraagt dat maar eens aan de Jean!
Speelt den onnozele nu niet hé!
Vertrekt nu maar, anders komt ge te laat.
Luistert ne keer hier…
Maarten Inghels: “Mark! Mark, vertelt eens ne keer over die muur die we moesten uitbreken! Wat een miserie wij daarmee hadden!”
zie ook: zij, zijt
bidden
De nonnekes waren aan het beien.
ook in de Antwerpse Kempen
Doe die dop van de fles dicht!
> andere betekenis van dop
zie ook verzamellemma Vlaamse TV
“Pascalleke, voor mij een dagschotel!” (oneliner uit de televisiereeks F.C. De Kampioenen)
Hij mag voortaan zoveel dagschotels drinken als hij wil. (Rik Van Cauwelaert is met vakantie). door Karl van den Broeck. (knack.be)
Dagschotel drinken na potje padel in Mijn Gedacht. Brasserie Mijn Gedacht in Emblem is volop bezig met de aanleg van vier padelterreinen. (gva.be)
Die avond werden er nog veel “dagschotels” gedronken met alle gevolgen van dien, zondag in Beerzel zullen we op alcohol fietsen ipv spaghetti! (blogspot.com)
Een coureur die zoals zijn historische Vlaamse voorgangers (bv. Briek Schotte) voor de aanval kiest, in weer en wind en in het bijzonder in de voorjaarsklassiekers op de kasseien.
Titel vroeger enkel toegewezen aan Vlaamse renners, maar nu veralgemeend (zo wordt Vinokourov ook als een flandrien betiteld.)
Niet in Van Dale 1995.
Van Dale 2018 online: Belgisch-Frans (lett. Vlaams):
(Vlaamse) wielrenner die behalve door een grote fysieke kracht, gekenmerkt wordt door het vermogen om in ongunstige (weers)omstandigheden zijn strijdlust te behouden, en daardoor uitermate geschikt is voor het rijden van de Vlaamse voorjaarsklassiekers
vnw: wielrenner die op zijn best is in moeilijke omstandigheden als een slecht wegdek of slecht weer
Philippe Gilbert is tot flandrien van het jaar 2010 verkozen.
Johan Museeuw is een echte Flandrien met heel wat wielermonumenten op zijn palmares. (foodbag.be)
Wil je een echte Flandrien worden? Vlaanderen is het mekka van de wielersport, een absolute must. De beste routes vind je hier. (flemishmasters.com)
klomp
synoniemen bij: kloef
Antwerpen stad, Lier: blok
zie ook: klonen, de ~ van iets aanhebben; verzamellemma kledij
De boere droage segeweurrigs allemoa nog klonen (serreworg). (De boeren dragen de dag van vandaag nog steeds klompen.)
Als ik naar de dieren ga, draag ik altijd mijn klonen.
> andere betekenis van kloon
kinderbijslag
Van Dale 2013 online: Belgisch-Nederlands
Van Dale 2018 online: BE; informeel
Met het kindergeld dat we krijgen kunnen we geen kinderen mee grootbrengen.
“Als je begint te werken, verliezen je ouders het kindergeld voor je.” (standaardtaal in België) Taaladvies.net
lijkwagen
zie een corbillard heeft genen trekhaak
De corbillard hing af van de bloemen.
Het Belgische team loopt er bij alsof het achter een corbillard aan sloft. Innige deelneming. (demorgen.be)
iemand die aan een stuk babbelt zonder ophouden en van de hak op de tak springt, babbelkous
ook babbelkousse en babbelwater
vnw: babbelkous, kletskous
Antwerpen: babbelkont
zie ook: tatergat, babbelienge, tettergat, babbeleir
Dat babbelgat stopt geen seconde, je kan er geen woord tussenbrengen.
negatief: die babbelkousse heeft het weeral doorverteld
positief: dat kind van u is een echte babbelwater, dat zal
zeker en vast een goede advokaat worden
brede, geplaveide wandelweg op de zeedijk langs de kust, tussen de gebouwen en het strand
Van Dale: (België) promenade langs strand
zie ook zeedijk
Klik op de afbeelding
De Dijk van Blankenberghe in de jaren 20 van de twintigste eeuw
Gaan we op het strand zitten of wandelen op de dijk?
Vande Lanotte zegt dat zoiets “quasi onmogelijk” is, omdat de infrastructuur van de dijk verschilt van kuststad tot kuststad. (deredactie.be)
onnozelaar, kieken
Oe gij taarteklaai!
iets in bedekte termen ter sprake brengen, iets insinueren
(zie ook hengel)
Heeft onze gebuur zijn rekening nu nóg niet betaald? Ik zal eens op den hengel stoten als ik hem zie.
dinsdag
Woordenboek der Nederlandsche Taal: Modern lemma: dinsdag
— dingsdag, dijssendag, disendag enz., znw. m. Middelnederlands dinxdach, dinsendach, disendach enz.,
Prov. Antwerpen: destag, dingsdag (zou ook als dinxdach kunnen geschreven worden)
Brugs: diessendag
Hageland: dijstag
Maasland; daesdig/deensdig
West-Vlaanderen: disendag
Ik had dijstendag vijfendertig mattentaarten besteld, en woensdag lagen ze al klaar!
aardbei
Westhoek: frees
< Frans fraise
Fringzen gesmoesd (smoezen) met sukker, lekker bie je stutten.
een kleine keuken
De kinderen waren de afwas aan het doen in het schotelhuis.
Zage, zage, wiele wage,
jan kwam thuis om een boterham te vragen.
moeder was niet thuis,
vader was niet thuis,
piep zei de muis in ’t schotelhuis.
Versje uit mijn kindertijd toen we de afwas moesten doen.
onderweg zijn, op weg zijn;
is niet helemaal hetzelfde als schok, op ~ zijn
vnw: op trot zijn: op pad zijn, op weg zijn
zie ook: triem
< Frans: trotter, trot (draf van een paard)
“Op trot met een hoop appelen voor de dag van het personeel van ACV-Openbare Diensten Mechelen..” (openbarediensten.acv.be)
“Op trot voor God. Twintig Vlaamse missionarissen (m/v)” (titel van een boek van Bernard Henry (2004))
Als ge ’nen helen dag op trot zijt geweest, dan doet het wel eens goed om te gaan zitten en een koffie te kunnen drinken.
raadsel
uitspraak in Antwerps met klinkerverkorting grödsel
in Brussel met verkorting en gemouilleerde medeklinkers grosjel
Ze gaven em een grödselke om op te lossen.
wordt gezegd van welgestelde mensen die een onbekommerd bestaan leiden; meestal met een sarcastisch ondertoon
ook: het is NIET alle dagen zondag en kermis in de week wordt gezegd van mensen die laten zien dat ze veel geld hebben, maw het breed laten hangen.
Het wordt ook gebruikt om aan te tonen dat er eerst moet gewerkt worden en dan pas gefeest.
variante: het is (niet) alle dagen kermis en zondag in de week
1) Als ge over de markt gaat, ziet ge den Toon daar op het terras van Den Engel zitten, ja ja, alle dagen zondag en kermis in de week.
Amai, weeral op restaurant gaan eten, dat is al 4 keer op rij deze week. Het is alle dagen zondag en kermis in de week zeker bij elle?
2) 3 dagen na mekaar uitgaan en maar trakteren voor Jan en alleman. Het is niet alle dagen kermis en zondag in de week hè kameraad!
3) Het is niet alle dagen zondag en kermis in de week. Eerst moet het huis opgekuist en geschilderd worden en daarna zien we wel of we nog op reis kunnen gaan.
beetnemen, vangen, bedriegen
Deze keer heb ik me niet laten rollen. Op de markt weet ge maar nooit of ze u bedodden.
> andere betekenis van rollen
iemand in de luren leggen
Van Dale 2014 online: Belgisch-Nederlands, spreektaal
ook: kloot, iemand een ~ aftrekken
We gaan hem is een kloot afdraaien. Kom, we zetten zijn fietsstuur los.
Nieuwe versie!
Er is een nieuwe versie van het Vlaams Woordenboek online. Mocht je problemen ondervinden, gelieve deze te melden op onze
GitHub.
